سفارش تبلیغ
صبا ویژن
کمیل کسان خود را بگو تا پسین روز پى ورزیدن بزرگیها شوند و شب پى برآوردن نیاز خفته‏ها . چه ، بدان کس که گوش او بانگها را فرا گیرد ، هیچ کس دلى را شاد نکند جز که خدا از آن شادمانى براى وى لطفى آفریند ، و چون بدو مصیبتى رسد آن لطف همانند آبى که سرازیر شود روى به وى نهد ، تا آن مصیبت را از او دور گرداند چنانکه شتر غریبه را از چراگاه دور سازند . [نهج البلاغه]
لوگوی وبلاگ
 

دسته بندی موضوعی یادداشتها
 
شعر ، دنیز ، آذربایجان ، ارومیه ، علیار ، قلیزاده ، مصطفی ، غربی ، امام ، ترکی ، علی ، ترکی ، شاعر ، دنیزنیوز ، حوزه ، هنری ، حسین ، اسلامی ، حمیدی ، غزل ، محمد ، حاج ، ایران ، فارسی ، باکو ، قرآن ، کتاب ، نشریه ، اسلام ، تبریز ، طنز ، کتاب ، عاشیق ، شهریار ، اکبر ، انقلاب ، مصطفی قلیزاده علیار ، نخجوان ، شهید ، سایت ، سید ، باکو ، اهل بیت ، ابراهیم ، سفر ، دریاچه ، فخری ، ادبیات ، تصویر ، خمینی ، دفاع ، رضا ، پیغمبر ، جمعه ، اسرائیل ، مقدس ، نامه ، مهدی ، حوزه هنری ، حمید ، صادق ، فاطمه ، پیامبر ، بهرام ، اکبر ، اهر ، فاطمه زهرا ، نارداران ، مقاله ، عاشورا ، عکس ، زهرا ، ترکیه ، کربلا ، همایش ، واقف ، ترکیه ، بسیج ، بیت ، جمهوری ، اهل ، انتظار ، امام علی ، ادبی ، در ، عراق ، صابر ، شهر ، شامی ، خامنه ای ، خدا ، دوستی ، زن ، سعید ، اسدی ، آیت الله ، امام حسین ، هنرمندان ، ورزقان ، هفته ، مردم ، موسیقی ، نقد ، قم ، محمود ، کانون ، امام خمینی ، جنبش ، جشنواره ، خاطرات ، حافظ ، حجاب ، حسنی ، حسن ، تاریخ ، سال ، رستمی ، شیخ ، عکس ، فرهنگی ، فرهنگ ، فضولی ، عید ، عشق ، سیاسی ، رمضان ، زبان ، سلیمانپور ، شاعران ، سوریه ، ترجمه ، تهران ، به ، حاج علی اکرام ، ایرانی ، آمریکا ، وبلاگ ، واحدی ، نویسنده ، مدح ، محفل ، مجلس ، مجتبی ، میرزا ، مرثیه ، مصر ، آمریکا ، آراز ، احمد ، استاندار ، اکرام ، حیدر ، تبریزی ، پیامبر اسلام ، سلبی ناز ، روز ، زندگی ، زینب ، رضوانی ، دو ، داستان ، صراف ، عظیم ، علی یف ، علیزاده ، علمیه ، علمدار ، فتح الهی ، فرانسه ، فلسطین ، فیلم ، شاهرخ ، شجاع ، دو هفته نامه ، دیدار ، رسول ، رجبی ، زلزله ، پیام ، بهمن ، حزب ، جواد ، ادب ، اردوغان ، آذربایجان غربی ، آثار ، مطبوعات ، مشهد ، مهدی موعود ، محمداف ، کانون ، نویسندگان ، هفته نامه ، هنر ، وطن ، ولی ، یاد ، هادی ، نوروزی ، نماز ، قیام ، کرکوک ، محسن ، مثنوی ، ماه ، مایل ، ملی ، آذری ، آزادی ، ارشاد ، از ، اسماعیل زاده ، انگلیس ، اورمیه ، اکرام ، جاوید ، حدیث ، حسینی ، حضرت ، بهرامپور ، بعثت ، روزنامه ، رهبری ، سعدی ، رباعی ، رزم آرای ، دینی ، دانشگاه ، شب ، غدیر ، غفاری ، علامه ، عرب ، عرفان ، فارس ، فرزند ، صمداف ، صادقپور ، صدر ، طلعت ، طلاب ، خوی ، دوزال ، رهبر ، بزرگ ، بیداری ، تبلیغات ، حمایت ، حماسه ، حاجی زاده ، جعفری ، توهین ، امین ، انتخابات ، انجمن ، امام زمان ، الله ، استاد ، اخلاق ، آیت الله خامنه ای ، آران ، آغدام ، آقازاده ، منظومه ، مسلمان ، مراغه ای ، مسئولان ، موعود ، موسی ، ماهر ، محمدی ، هریس ، یادداشتهای ، وفات ، یحیی ، یک ، کردستان ، کربلا ، نوروز ، نمایندگان ، وحید ، مایل اوغلو ، گرمان ، مولانا ، میلاد ، نباتی ، مسجد ، مرگ ، مرسی ، مسئول ، معلم ، آغری ، آذربایجانی ، اسلامگرایان ، اسماعیل ، ارمنستان ، ارمنی ، ارزشها ، اشغال ، باکو 10 ،

آمار و اطلاعات

بازدید امروز :142
بازدید دیروز :384
کل بازدید :2872940
تعداد کل یاداشته ها : 881
103/2/1
4:38 ص
مشخصات مدیروبلاگ
 
قلیزاده علیار[263]

خبر مایه
پیوند دوستان
 
سرچشمه ادب و عرفان : وب ویژه تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید شقایقهای کالپوش بچه مرشد! سکوت ابدی هم نفس ►▌ استان قدس ▌ ◄ نغمه ی عاشقی جریان شناسی سیاسی - محمد علی لیالی سرچشمه همه فضـایـل مهــدی(ع) است ساده دل ماییم ونوای بینوایی.....بسم الله اگرحریف مایی ....افسون زمانه طراوت باران تنهایی......!!!!!! جـــیرفـــت زیـبا سارا احمدی بیصدا ترازسکوت... .: شهر عشق :. پیامنمای جامع شهر صبح ماتاآخرایستاده ایم سایت روستای چشام (Chesham.ir) وبلاگ گروهیِ تَیسیر منطقه آزاد محمدمبین احسانی نیا رازهای موفقیت زندگی مرام و معرفت یامهدی Dark Future امام خمینی(ره)وجوان امروز عشق ارواحنا فداک یا زینب سیاه مشق های میم.صاد مهاجر مردود دهکده کوچک ما گروه اینترنتی جرقه داتکو بسیج دانشجویی دانشکده علوم و فنون قرآن تهران هفته نامه جوانان خسروشهر آتیه سازان اهواز بیخیال همه حتی زندگیم عمو همه چی دان پـنـجـره صل الله علی الباکین علی الحسین تینا شهید آوینی Chamran University Accounting Association پدر خاک فقط خدا از یک انسان ع ش ق:علاقه شدید قلبی تبریک می گوییم شما به ساحل رسیدید!!!!! گاهنامه زیست جوک و خنده دهاتی دکتر علی حاجی ستوده قلب خـــــــــــــــــــــــــــاکی کشکول sindrela شیدائی تنها عاشقانه سیب آریایی نیروی هوایی دلتا ( آشنایی با جنگنده های روز دنیا ) به یاد تو آخوند مالخر و تمام طرفدارانش در سیستم حکومتی فروشگاه من قاضی مالخر یا قاضی طمع کار کدامیک ؟؟؟؟ پایگاه خبری،قرآنی، فرهنگی آذربایجان غربی عاشقانه زنگ تفریح

بیر قلبین سیرری

«تانری سئوگیسی» کتابینا بیر باخیش

کؤنول اسماعیل­زاده / کؤچورن: اکبر حمیدی علیار

اشاره: حؤرمتلی یازیچی، پوبلیسیست و شاعر صابر شاهتاختی جنابلاری­نین تانری سئوگیسی آدلی شعر توپلوسونو کئچمیشده دنیز سایتی و قزئتینده عزیز اوخوجولارا تانیتدیرمیشدیق، بو کتاب تزه‌لیکده حؤرمتلی اسماییل فتحی خسروشاهی جنابلاری­نین زحمتی ایله اسکی الیفبادا تک­درخت نشریاتی طرفیندن تهراندا نشر ائدیلیب­دیر، ایندی ایسه شرق­شوناس عالیم کؤنول اسماعیل­زاده­نین همین کتابا یازدیغی «بیر قلبین سیرری» آدلی رأیینی حؤمتلی اوخوجولارا تقدیم ائدیریک:

خالقین میللی دیه­رلرینه صاحیب چیخان، آتالاریمیزدان قالان عرف و عادتلریمیزی گؤز ببه­یی کیمی قورویان، ائلی­نین هر داشینی، جیغیرینی، سرین بولاغی­نین شیریلتیسینی، یاشیل مئشه‌سی­نین عطرینی، اوباسی­نین تویونو-بوساتینی، ننه‌لرین یاپدیغی چؤره­یین دادینی قان یادداشینا یازان ناخچیوان ائلی­نین هر بیر قوجاسی و جاوانی، عینی زاماندا بو زنگینلیکلری نسیلدن نسیله اؤتورمکله تاریخ قارشیسیندا بیر عالی میسسییانی یئرینه یئتیریر.

زنگه­زور و باشقا اوبالاریمیزین یادلارا وئریلمه‌سی ان بؤیوک آجییی محض ناخچیوانا یاشاتدی. اون­ایللیک­لرله آنا وطندن آیری قالماق مجبوریتی، عصرلرله سنه دوشمن کسیلمیش یادلارین بابالاردان میراث قالان تورپاقلاردا مسکن سالماسی - بو اوره­ک داغلایان حقیقته صبر ائتمک شوبهه‌سیز کی، چوخ چتین اولوب.

محض بو سببدن­دیر کی، ناخچیوان اهلی­نین اؤزونو، تاریخینی، عادت-عنعنه­لرینی، دیلینی و دینینی قوروماق و ان خیردا یاد عونصوردن بئله مدافعه ائتمک باجاریغی اینانیلماز درجه‌ده گوجلودور.

بو تورپاقلاردا بؤیویوب بویا-باشا چاتمیش صابر شاهتاختی (حاجی­یئو) ناخچیوان کیمی صفالی وطنینده یاشارکن بئله بؤیوک وطن حسرتی ایله یاشایان ضیالیلاریمیزدان­دیر. اؤزونو درک ائدن و وطن سئوگیسی ایله دولغونلاشمیش هر بیر کس شاعرین "اؤلکه‌میز، ائلیمیز، بیزیم کندیمیز" آدلی پوئماسیندا دئدیگی کیمی:

 ناخچیوان، قاراباغ، شیروان، بورچالی،

زنگه­زور، قازاخ­دیر ائلین ماحالی،

تبریزه قارداش­دیر باکی و گنجه،

اولانلار عبرت­دیر قوجایا، گنجه.

سینه­مه اود چکیب همدان، دربند،

تاریخ صحیفه­لنیر بوردا بندبه­بند -

 اونون شیمالیندان جنوبونا، شرقیندن غربینه‌د­ک هر بیر قاریشینی عزیز توتور.

هئچ شوبهه‌سیز کی، ص.شاهتاختی­نین وطن سئوگیسی ایلک اولاراق اؤز اوباسینا، کندینه، آتا اوجاغینا اولان باغلیلیغیندان و سوی کؤکونه اولان توکنمز محبتدن، جوشغون رغبتیندن­دیر. شاعرین دده-بابا یوردونا اولان صداقتیندن بهره­لنن وطن عشقینی بو مصراعلاریندا آچیق-آیدین حیس ائتمک اولار:

 

...اثری حصر ائتدیم اولو روحلارا،

بورجومو قایتاریم دوغما تورپاغا...

اؤده­مک چتین­دیر ائلین بورجونو،

وطنین زنگین­دیر شرف خورجونو.

 شاعرین 1991-جی ایلده شوشادا یازدیغی مصراعلاریندا آنا و وطن آدلاری­نین قوشا چکیلدیگی­نین و بونلارین مؤلف اوچون مقدس معنا داشیدیغی­نین شاهدی اولوروق:

 وطنله آنانین معناسی قوشا،..

...زیروه‌سیز همیشه گؤزومده قوشا.

 قیسا، لاکین مضمونجا اهمیتلی "داغلارا بزه­ک شوشا" (شوشا، 1991)، "خان یایلاغی" (شکی،2000) شعرلری انسانین یاشیندان آسیلی اولمایاراق دوغما ائللره حیرانلیغینی تصویر ائدن اوره‌یه یاتان لیریکا نمونه‌لریندن­دیر. آنالاریمیزین لایلاسی­نین، بایاتیسی­نین ساده دیلینده یازیلمیش بو شعرلر ائل-اوباسینا صداقتله باغلی اولان هر بیر کؤنوله خطاب ائدیر.

کتابدا شاعرین وطن­پرور شعرلری ایله یاناشی دینی، بعضاً ده فلسفی فکیرلرین دویولدوغو بیر سیرا شعرلری اوخوجونون دقتینی جلب ائدیر. اثرلری­نین مضمون زنگینلیگی ایله خالقیمیز آراسیندا بؤیوک رغبت قازانمیش زمانیمیزین فیلوسوف-لیریکی و گؤرکملی شاعری رامیز رؤوشن، بؤیوک ادیبلریمیز بختیار وهابزاده، خلیل رضا و دیگر معاصرلریمیز یارادیجیلیقلاری­نین مختلیف دؤورلرینده بو آسپئکتلی ماراقلی شعیرلر یاراتمیشلار. انسانین بو دونیادا یارادیلیشینین سیررینی آراماغا چالیشان، اونون جاهاندا یئرینی، تانری­نین سونسوز رحمتینی تصویر ائدن ص.شاهتاختی البتده کی، بؤیوک شاعیریمیزین داوامچیلاریندان ساییلا بیلر.

 ...تانری­نین چرخینده فیرلانیریق بیز،

تانری سئوگیسییله نورلانیریق بیز،

طالع بیر یئلکن­دیر، دونیا بیر دنیز،

بو سیرری یارادان تانری­یا حیران.

 "گؤیلره قوناق" ،"هئچدن" ،"هر آن او یانی" ،"ربیمه یاخین" ،"عبادت" ،"بو سیرری یارادان تانری­یا حیران" سرلؤوحه‌لی شعرلرده بعضاً تانری قارشیسیندا عؤمرون کئچن گونلری­نین حساباتی، بعضاً اونا سونسوز باغلیلیق و شوکور، بعضاً ده "هئچ نه‌یه احتیاج یاشامایان آللاهین قدرتی..." تصویر اولونور.

"تانری بنده‌سیندن نییه آرالی؟" شعرینده (باکی، 2007) مؤلف حیاتدا قارشیلاشدیغی حاقسیزلیقلدان، ماددی جهتدن زنگین لاکین روحاً جیلیزلاشمیش انسانلارین قلبی­نین غدارلیغیندان گیلئی ائدیر، یارالی خالقی­نین دردینه سانکی تانریدان درمان دیله‌ییر:

 ...گؤز یاشی­نین ناله‌سیندن باتیر سسلر،

حاق تاپدانیر، دین سؤیولور، پول گولدورور،

دوز اَییلیر، دوزلمه‌ییر قامتلر،

بنده تانریسیندان نییه آرالی؟

 

شعرین ماراقلی بیر آسپئکتی آدی­نین "تانری بنده‌سیندن نییه آرالی؟" اولدوغو حالدا ص.شاهتاختی­نین اصلینده انسانلارین حاقدان، دیندن، انصافدان، تانری سئوگیسیندن اوزاق دوشمه‌سینی، "...بنده­نین تانریدان آرالی" قالماسینی اوره­ک آغریسی ایله گؤسترمه‌سی­دیر.

 ...کیمی چؤرک دردین چکنمیر اؤلور،

کیمی ثروت اوچون سارالیب-سولور،

کیمی کورسو اوچون بیناموس اولور،

بنده تانریسیندان نییه آرالی؟

 آغیر طبیعتی، جیدی­لیگی و ایللرین تجروبه‌سیندن گلن تمکینی ص.شاهتاختی­نین شعر دیلینه ده یانسیییب. سانکی مؤلف اؤز آستا سسی ایله اؤز اوخوجوسو ایله صحبت ائدیر، قلبینی اونا آچیر.

ص.شاهتاختی یارادیجیلیغی­نین مهم بیر حصه­سی محبت لیریکاسینا عاییددیر. مختلیف ایللرده یازیلمیش محبت شعرلری کیمی کؤورک و صمیمی کیمی چیلغین و آلوولو نوتلارلا زنگین­دیر.

"قییارام­می؟" ، "اوزاق ائت عشقیمی دوشمن شرریندن" شعرلرینده شاعر یارینا سونسوز دیه­ر وئردیگینی، اونو آیریلیقلاردان، غصه -کدردن، تنهالیقدان قوروماغا چالیشدیغینی گؤستریر.

 

...من سئوگینی یاشامیرام، دویورام،

آخان گؤز یاشلارینا قییارام­می؟

من حیس­لرین، دویغولارین وورغونویام،

اوره­ک چیرپینتینا هئچ قییارام­می؟

شاعرین "گؤزللر گؤزه‌لی" (شانخای، 2004)، "روا بیلمه" (تبریز، 2007)، "سوروش" (باکی، 2007)، "گؤرمه­ییم بسدیر" (باکی، 2007)،"سئوگی مئهمانی" (باکی، 2007) شعرلری مؤلفین صمیمی و تمیز حیس­لرینی اینجه کؤنوللره توخوندوراجاق شیرین بیر دیلله اوخوجویا چاتدیریر.

ص.شاهتاختی­نین "گؤزلر" (باکی،2007)، "گؤزللر گؤزه‌لی" (شانخای، 2004)، "یاراشیق" (تئهران، 2007)شعرلرینده، گنج خانیمین جان آلان باخیشلاری سانکی شاعرین قلبینه ملهم اولور.

 قلم قاشلار گؤزلرینه یاراشیق،

سنی گؤروب یئری­ییرم دولاشیق،

باخیشلارین گؤزوندن ده یاراشیق،

گؤزون رنگی یاراشیغا یاراشیق...

 و یاخود

 عوضسیز یاراشیر گؤزلر صورته،

بئل-بوخون بزکدیر قدده قامته.

قلبده‌کی او سئوگی لاییق قییمته،

غالیبسن ثروته، وارا دؤولته.

 مؤلفین گؤزللیی،اینجه باخیشا، خوش غمزه‌یه حصر اولونموش بو مصراعلارینی اوخویان هر بیر خانیم سانکی او تصویرلرده اؤزونو گؤرور.

"شبنم" شعری ص.شاهتاختی یارادیجیلیغیندا خصوصی یئره مالیک صمیمی دویغولاری، آیریلیق حسرتینی، وصال سئوینجینی هر کلمه‌سینده گؤسترن بیر اثردیر.

 ...آچیلمیر اوره­ییم حسرت غمیندن،

حسرتین آغیردیر قدرت غمیندن.

 

منیم سئوینجیم­سن، هم ده کی، غمیم،

سنسیز بو حیاتدا غم­دیر همدمیم،

بیلمیرم نه دئییم، هارایا گئدیم،

بلکه بو دونیادان تله‌سیک گئدیم.

 

ایللرله قوربت ائللرده چالیشیب وطنینه سؤزو ایله، قلمی ایله خدمت ائدن ص.شاهتاختی اونون یولونو دونیانین ان صاف و تامامیله تمناسیز محبتله گؤزله‌ین اؤولادلارینی، کؤرپه قیزینی "گؤره‌جه­یم"(تهران، 2008) "تانری­نین واری" (2007) آدلی شعرلرینده تصویر ائدیر. اونلاری باغرینا باساجاغی آنی حسرتله گؤزله‌ین آتا بئله یازیر:

 گلیب سنی گؤره‌جه­یم،

ساچلارینی اؤپه‌جه­یم،

اسه‌جه­یم یارپاق کیمی،

جوشاجاغام بولاق کیمی...

 بو یازیمیزدا شعرلرینی آراشدیرماغا چالیشدیغیمیز ص.شاهتاختی عینی زاماندا "اؤلکه‌میز، ائلیمیز، بیزیم کندیمیز" ،"تورقای و گولای" پوئمالاری­نین، دئتئکتیو رومانلار کیمی سلسله نثر اثرلری­نین، گونوموزون نبضینی توتان اونلارلا مقاله‌نین مؤلفی­دیر. شوبهه‌سیز کی، وطنه شرفله خدمت ائدن صابر قلمی دؤورون آکتوال موضوعلارینی عکس ائتدیرمه‌یه اوغورلا داوام ائده‌جک­دیر.

  منبع: دنیزنیوز سایتی

 

 

 

 

 


93/6/24::: 11:32 ع
نظر()
  

یایلاغیمیزین سیمفونیاسی

رسول اسماعیل زاده دوزال

 

سن گؤردویون او یوللاردان،

ایندی ، بئله

             قوش دا کئچمیر.

چاییر آلیب

     اوت باسیبدیر او یوللاری.

سن ایچدیگین او بولاقلار؛

یولون آزیب

دای گؤرونمور،

              بو تورپاقدا.

سن گؤردویون اوبالار؛

        کؤچون چاتمیش

          چوخدان کؤچموش.

ایندی بوردا

نه قارا گؤز اؤکوزلرین بویورور؛

نه ده

ساری تئللی اینکلرین ساغیلیر.

آرخاجلاردا سورو یاتمیر.

نه نئهره لر چالخانیر،

               نه دریلیر یاغلانیر.

بو یایلاغین سوروسو یوخ،

قویون – قوز کورنشلنمیر،

چوبانلارسا قاچیب گئدیب

         خودکلرین سسی گلمیر.

نه قارا باش،

   نه شئر بیلک،

           نه چنبرلی،

         نه ده

 قاپلان باسار او ایتلردن خبر یوخدور.

هوروشمه یوخ،

چون گلن یوخ.

 

آلا گؤزلو گلینلرین،

بایدا الده اوخشا میرلار.

سسی دوشموش بو داشلارا

سانکی سازاخ سیزیلداییر

 اوغلو اؤلموش گلین کیمی

اوزو یوخدور

حزین سس وار

     او یوخلوقدا.

گدیکلردن اسن کولک،

کوفولداییر یاماجلارا،

پیچیلداییر قولاقلارا:

     "اوبا کؤچوب یوردو قالیب وئرانا"

بوردا داها

آیاز – آیدین سمالاردا

دورنالار قاتارلانمیر،

کرتنکه لر توتک چالیر،

ایلان – چایان اود فیشقیریر،

ساری بولبول دای اوخومور،

اوخو سادا ...

نغمه سینی دینله ین یوخ

     آخی نه یه اوخوسون کی؟

مئشه یانیب

      سوسوزلوقدان

آغجا قاییم، پالیت، گون،

ون آغاجی،دوققوزدونلو

بوینون قویوب اؤز چیگنینه

قول – بوداغین چیرمالاییب

یئتیم – یئسیر اوشاق کیمی

قیسیرلانمیش دؤشو شیشمان بولودلاردان

بیر دامجی رحمت دیله ییر.

   وئرن یوخدور؛

          جیگر یانیر،

                     آلولانیر.

نه سس گلیر، نه ده سمیر.

اؤلوده یوخ دانیشاسان.

بورداکی هئچ،

        - هئج کیم یوخدور.

من بیلمیرم بوداغلارین سازاقلاری

                                 کیمه اسیر،

                                          بئله یئسیر؟

حیات بوردا دایانیبدیر.

عؤمور سورمور.

بیر – بیرینه گئییشن او

دیرلیک، شنلیک مینجیقلاری

سانکی یئره یاما نیبدیر.

دیرچه لیش یوخ.

سیلدیریملی قایالارا

                  باغلانیبدیر.

حیات بوردا سال داشلارا

                       سووانیبدیر.

اوهووی ی ی

          هارداسینیز

داغ جبینده اونئی چالان چوبانلار!

اوهوی

       هارداسینیز

 قویونچولار، قوزوچولار!

اوهوی

بس هارداسیز

سازاقلارلا سسله شن او قوچاقلار!

داغ هاواسی، بولاق اوتو

                    - سیزلری

 یایلاق مئهی چاغیریر ...

اوهوی

هارداسینیز

اودونا گئدن اوشاقلار!

قاییدین، گلین

گلین، گلین...

"اورتا چشمه" تک قالیبدیر.

1391

منبع: هفته نامه دنیز، شماره 23 - مورخ 22/7/91


  

صابر بزرگ‏ترین شاعر اجتماعی و مسلمان قفقاز- 3

(به مناسبت یکصدمین سال وفات میرزا علی اکبر طاهر زاده صابر)

نوشته:   رسول اسماعیل زاده دوزال

منبع:نشریه دنیز،شماره 7

 

  - صلح‏طلبى و وحدت مسلمانان

 صابر یک شاعر وحدت‏گرا و صلح‏طلب است. او انسان‏ها را به صلح و صفا دعوت مى‏کند. در شعر بین‏الملل از اختلاف به وجود آمده میان ارامنه و مسلمانان سخت ناراحت است و این اختلاف را خلاف عقل و علم و دین مى‏داند. او مى‏گوید: ارامنه و مسلمانان در قفقاز سال‏هاست با صلح و صفا در کنار هم زندگى کرده‏اند. پس چرا باید صلح باصفا را به جنگ و ستیز مرگ‏بار تبدیل کرد؟

      صابر از تشتت افکار و عدم وحدت بین مسلمانان نیز ناراحت است. دعوت به وحدت، وحدت شیعه و سنى، وحدت متفکرین مسلمان، وحدت مستمندان و ثروتمندان، وحدت اقوام گوناگون قفقاز اساسى‏ترین درد صابر است. شعر »تحسر« وى اوج وحدت‏گرایى یک شاعر است  :

   اولسایدى صفا زمره عرفان آراسیندا !

  قالسایدى وفادن اثر اعیان آراسیندا،

  دورسایدى صداقت بیگ ایله خان آراسیندا،

              قالمازدى کرد ذرّه‏جه انسان آراسیندا

  داعى به اخوت اولور ایکن بیزه قرآن،

  امر ائیلر ایکن بیرلیگه پیغمبر ذى‏شان،

  تاپمازسان ایکى متفق الرأى مسلمان،

              قفقازدا اولان بیر نئچه میلیان آراسیندا .

   

  دینمز عجبا معنى قرآنى بیلنلر؟

  اسلامى بئله تفرقه‏ده خوار گؤرنلر،

  آیا اوخومازلار نه اوچون دینى بؤلنلر  -

 »کانوا شیعاً« رمزینى قرآن آراسیندا؟

  

  آخر بو نه تفریق و تخلّف‏دور، اى امت؟ !

  الدن گئدییور، دینله‏مییور سیزمى، بو ملّت؟

  تا کى بو تخلّف، بو تفرق، بو عداوت؟

              بیر دین، بیر اسلام و بیر ایمان آراسیندا؟

  

  اسلامیمیزى ائتمه‏لى‏ییز بؤیله‏مى احیا !

  ایمانیمیزى قیلمالى ییز بؤیله‏مى ایفا،

  اسلام او دئییلمى‏کى، جگر گوشه زهرا  -

              باش وئردى یولوندا سوسوز آل قان آراسیندا؟

   

      

4-    محبت اهل بیت و روح مذهبى صابر

     صابر که شیعه بود و به قول خودش شیعه نابى که حقیقت ‏پرست است. همان گونه که در پیش اشاره شد، صابر صداى دلنشینى داشته و در عشق‏آباد، شماخى و عتبات عالیات سال‏ها به روضه‏خوانى مشغول بوده است. صابردر این سال‏ها نوحه‏هاى زیادى در رثاى حضرت‏ امام‏ حسین‏علیه‏السلام سروده است. متأسفانه به دلایل مختلف نوحه‏هاى صابر تا کنون جمع‏آورى نشده است و به احتمال زیاد در اثر حکومت بلشویکى روسیه این اشعار معدوم شده‏اند. زیرا به گفته پسرعموى صابر، میرزه‏على‏اکبر همیشه نگران آثارش بوده و در هنگام مرگ نیز چشمانش به سوى آثارى که در طاقچه اتاق گذاشته بود، نظاره‏گر بود ولى نوحه‏هایى که به دستمان رسیده است، اوج محبت شاعر نیست به آل‏عبا در آن متبلور است.

    ارباب علم و کمال خوب مى‏دانند که من در آسمان شعر و ادب چون ستاره درخشانم.

    دیده خورشید از خاک پاى من نور مى‏گیرد. چرا که من نوکر حسین)ع( هستم، فلذا پادشاه عالم هستم.

 

اتهامات

    با این وجود صابر در آماج تیرهاى دوست و دشمن بود. او را به بى‏دینى متهم مى‏کردند و چه آزار و اذیت‏هایى که نکردند. او هم از دوست کتک مى‏خورد، هم از دشمن. او را تکفیر مى‏کردند، تحقیر مى‏کردند ولى در روح او ذره‏اى شکست حاصل نشد، اشعاری طنزآمیز در جواب اتهامات واهی سروده است . او مى‏دانست که دوستانش جاهل و بى‏سوادند، عصر، عصر نامردان است، اهالى بى‏علم، معرفت‏اندوزى خوار گشته، چرخ کج‏مدار، خلق حیله‏گر، بخت تیره، همرهان ساده و صالحین به تیر سوءظن نشانه، همت‏ها بى‏قرار و قلب‏شکنان جسور و ظالمین پررو گشته. چه باید کرد. باید با این ساخت و به تکلیف عمل نمود.

تحجر، جهل، استحمار مرتجعین، بى‏سوادى و خرافه‏زدگى عوام عرصه را بر فردى چون صابر که روشن، بیدار و مترقى بود تنگ کرده بود. سیل تهمت و افترا و تکفیر بر سر شاعر سرازیر بود. صابر در عین این که دیندار، دلسوز، و خداپرست واقعى بود متهم به بى‏دینى و کفر و ارتداد مى‏شد. او نیز علیرغم این بى‏مهرى‏ها و مشکلات از مبارزه در راه علم و دین کوتاهى نمى‏کرد و مقاومت می ورزید به گفته خود:

سیل طعن ائیله تموجله آلیب دور و بریم

بنزرم بیر قوجامان داغه کی، دریاده دورار

( امواج سیل طعن دور و برم را در بر گرفته / به کوهی می مانم که در میان دریا ایستاده است!)

 در اوقات فراغت همراه با دوستانش چون عباس صحت و محمد طراح به بحث و بررسى اشعارشان مى‏پرداخت و با ادبا و علما و شعرا مکاتبه و معاشره داشت.

 

وفات

در نهایت شاعر جام راحتى و آسایش ابدى را از دست اجل بنوشد و به سال 1911 میلادى جان به جان آفرین تسلیم نماید و سیل اندیشمندان، متفکران روحانیون براى تشییع بزرگ‏ترین شاعر قفقاز به شماخى جمع شدند و در شهر عزاى عمومى اعلام گشته، مدارس تعطیل شدند، و پس از اقامه نماز میت با شرکت جمع کثیرى از مردم و اندیشمندان در قبرستان گونبذ شماخى دفن گردید. امسال (2011) در ست یک قرن تمام از فقدان این شاعر مسلمان اندیشمند و بزرگ می گذرد.

 صابر در آخرین نفس‏هاى خود این رباعى را نوشته بود:

    راهم بدهید رو به راه آمده‏ام،

    بر درگه حضرت اله آمده‏ام،

    بى‏تحفه نیامدم، نه دستم  خالی است،

    با دستانی پر از گناه آمده‏ام.

مجموعه اشعار صابر با نام «هوپ هوپ نامه» در ایران و ترکیه و آذربایجان و تاتارستان و عراق و ترکمنستان و ... بسیار مشهور و پر طرفدار است و در میان شاعران فارسی زبان ایرانی کسانی چون سید اشرف الدین نسیم شمال و ملک الشعرا با دیده احترام به او می نگریسته و از او الهام گرفته اند و نسیم شمال مضامین اشعار صابر را ترجمه می کرد. و استاد از شیفتگان او بود. پایان

 


  

صابر بزرگ‏ترین شاعر اجتماعی و مسلمان قفقاز- 1

(به مناسبت یکصدمین سال وفات میرزا علی اکبر طاهر زاده صابر)

نوشته:   رسول اسماعیل زاده دوزال

 

منبع: دو هفته نامه دنیز، شماره 7 - مورخ 11/ 10/ 90

اشاره:   یک صد سال تمام از خاموشی شاعر بلند آوازه و اندیشمند مسلمان قفقاز مرحوم میرزا علی اکبر صابر می گذرد. خیلی ها از اشعار صابر در مطبوعات و رسانه ها با اهداف مختلف خود تغذیه می کنند! اما در یکصدمین سال وفات این شخصیت بزرگ ظاهراً هیچ یادی از او نکردند... شاید هم ما ندیدیم. مقاله ذیل را استاد ارجمند میرزا رسول اسماعیل زاده دوزال(محقق و ناشر زندگی و اشعار صابر) نگاشته و  با بزرگواری در اختیار نشریه گذاشتند که ضمن تشکر و عذرخواهی از ایشان، مقاله مزبور با کمی اختصار از نظر خوانندگان عزیز می گذرد:

 

نگاهی به زندگی صابر

شاعر مشهور و طنزپرداز بزرگ و بلا رقیب سراسر ادبیات غنی آذربایجان مرحوم میرزاعلى‏اکبر طاهرزاده »صابر« در سال 1278 هجرى قمرى اول ماه ذى‏حجه در شهر شماخى جمهوری آذربایجان دیده به جهان گشود. در 8 سالگى وارد مکتب‏خانه شده مشغول تحصیل گردید  .

      از دوران کودکى به نظم و شعرسرائى رغبت پیدا کرد. در نه سالگى طبع خود را در اعتراض به خشونت معلمش به آزمایش گذاشت. در 12 سالگى به مکتب‏خانه حاجی سیدعظیم شیروانى شاعر دانشمند و غزلسراى بزرگ آذربایجان رفت و از سیّد تلمذ کرد. سیدعظیم شیروانى با مشاهده ذوق شاعرانه صابر، متون منظوم فارسى را که به او مى‏آموخت، ترجمه ترکى‏اش را از وى مى‏خواست. صابر نیز به ترجمه ترکی آنها مى‏پرداخت. اشعار گلستان سعدى را به ترکى ترجمه مى‏کرد و به استادش سیدعظیم ارائه مى‏نمود. او یکى از اشعار گلستان با مطلع »دیدم گل تازه چند دسته / بر گنبدى از گیاه بسته«. را چنین ترجمه کرده است  .

   »گؤردوم نئچه دسته تازه گول‏لر،

   باغلانمیش ایدى گیاه ‏ایلن‏تر،

   دئدیم نه اولور گیاه ناچیز،

   تا اگلشه گول صفینده عزیز  .

   اوت آغلایاراق دودی اؤتورسن  .

   صحبت ائلدیم غمیم گؤتور سن  .

   عالى‏لر ائدرمى ترک صحبت،

   حال آنکه اولاردا وار سخاوت  «

    پس از آنکه زبان فارسى و ترکى را خوب می آموزد، پدرش مانع تحصیل وى شده، او را در مغازه‏اش به کار مى‏گمارد. او به موازات خرید و فروش در مغازه پدرش، بیشترین هم و غَم خود را صرف مطالعه مى‏کند. پدرش از این کار او ناراحت گشته و دفتر شعرش را پاره مى‏کند. در اثر خشونت پدرش »صابر« تصمیم به ترک شهر شماخى مى‏گیرد. وى این جریان را چنین به نظم کشیده است:

 من خلیل‏الله عصرم، پدرم چون آذر،

 سفر از بابل شیروان کنم، انشاءالله.

 گر چه او دفتر اشعار مرا پاره نمود،

 وصله با طبع در افشان کنم، انشاءالله!

    او تصمیم مى‏گیرد با کاروانى که راهى خراسان بود، از شماخى فرار کند، ولى پدرش متوجه شده، مانع مى‏شود. مدتى در شماخى در ایام محرم و صفر به نوحه‏خوانى و مرثیه‏سرائى مى‏پردازد. صداى دلنشین و سخنان شنیدنی و شوخ‏طبع صابر موجب محبوبیتش در میان مردم مى‏شود و در مدت کوتاه در ولایات و اطراف و اکناف مشهور و معروف مى‏گردد.

 

    سفر خراسان و کربلا

شاعران آذربایجان از قرون بسیار دور تا به امروز همواره آرزوی سفر خراسان و مکه و مدینه و عتبات عالیات و زیارت قبور و آستانه های پیامبر و خاندان او را – صلوات الله علیهم -  داشته اند و گاه مثل خاقانی در آتش این آرزو سوخته و اشعاری ماندگار آفریده اند. همچنین، عباسقلی آقا باکیخانوف »قدسی«،  حاجی سید عظیم شیروانی و .. و  صابر نیز در اواخر قرن سیزدهم چنین آرزویی داشته که در 23 سالگى به سفر خراسان و عراق می رود و به زیارت ثامن‏الحج حضرت‏امام‏رضا (ع) عتبات مقدسه عراق نائل گردید. او تاریخ سفر زیارتى خود را چنین به نظم کشیده است.

 »صابر شیدا کى، ترک شهر شیروان ائیلدى،

 بولبوله بنزردى کیم، میل گولوستان ائیلدى.

 مین اوچ یوز بیرده هجرتدن سورا میمون ایلى.

 آخر شوالده عزم خراسان ائیلدى«

(صابر شیدا که ترک شهر شیروان کرد،

 همچون بلبلى مى‏ماند که میل گلستان نمود.

 در 1301 هجرى در سال میمون

 در آخر شوال عزم خراسان کرد)

    صابر در سفر خراسان در شهرهاى مشهد، سبزوار، نیشابور، تربت‏حیدریه، تربت‏جام، سمرقند و بخارا سکونت گزیده در عین سیاحت با دست‏ فروشى امرار معاش مى‏کرده است. به دلیل شیوع یک نوع بیمارى خراسان را ترک گفته به شهر شماخى مراجعت مى‏کند. پس از مدتى براى زیارت مرقد حضرت‏امام‏حسین‏علیه‏السلام عازم کربلاى معلّى مى‏شود. مدتى در عتبات عالیات سکنى گزیده، مشغول نوحه‏سرائى و مرثیه‏سرائى مى‏گردد. در این مدت خیلى مرثیه، مدیحه و نوحه و دوبیتى سروده است. پس از مدتى دوباره به شماخى برگشته و سپس راهى عشق‏آباد و مرو مى‏شود. در مدت سکونتش در مرو و عشق‏آباد در ایام محرم و سفر به نوحه‏خوانى و روضه‏خوانى مشغول بوده و از راه صابون‏پزى امرار معاش مى‏کرده است.

    او مدتى در مرو و عشق‏آباد سکنى گزیده و با وفات پدرش مجبور مى‏شود به‏شماخى‏برگردد.

 

خانواده پر جمعیت صابر

صابر در شماخى ازدواج کرد و نهایتاً در شماخى ماندگار شد. او هشت دختر و یک پسر داشت.  اگر چه مشکلات زندگى و فقر مادى و کثرت اعضاى خانواده او را به ستوه آورد، ولى مانع غلیان طبع سرشار و جَوَلان مبارزه سرسخت با جهل و بى‏سوادى نگردید  اداره یک خانواده یازده نفره براى فردى چون صابر حقیقتاً سخت بود. عزیزترین روزهاى عمر این شاعر نابغه و نوآور در صابون‏پزى صرف شد! این دوره از زندگانى شاعر سراسر درد و رنج و مشقت است. زیرا از طرفى فقر مادى و کثرت اولاد  آن هم اولاد دختر که در آن دوره از شرایط اجتماعى و فرهنگى آذربایجان زن فقط نان‏خور خانواده بود، نه عضو فعال آن، سبب شده بود که صابر شبانه ‏روز کار کند و از کنار پاتیل صابون‏پزى دور نشود، تا بتواند خانواده عیالمندش را اداره کند

 

 

... ادامه در قسمت دوم


  

عبد الله توغای شاعر ملی تاتار

 

نئیله ییم؟

عبدالله توغای

(تاتارستانین ملی شاعری 1886- 1913)

 دردمند مسئول اولورمو؟ مبتلایم نئیله ییم؟

جسم و جانیمله برابر بیر بلایم نئیله ییم؟

نئیله ییم اصلیم- اساسیم درده ائتمیش ابتنا

تا ازلدن درد شوقه مبتلایم نئیله ییم؟

تانری عشقینده شهادت ائتسه لر در کربلا

من شهیدم در محبت ، در بلایم نئیله ییم؟

نئیله ییم سارمیش منیم اطرافیمی غم عسکری

گوئیا مرز دهان اژدهایم نئیله ییم؟

دردمندانه جهانه من تفوق ائیله دیم

چونکی هر بیر درده مبدا، مبتدایم نئیله ییم؟

سؤیله: گؤردونمو بنیم شکلیمده هئچ بیر دردمند

درده سردار اولماغا من مصطفایم نئیله ییم؟

گل اینان خانیم ، افندیم دردمندم، بنده نیز

هپ سنین قلبیم و کندیم مشترایم نئیله ییم؟

عقلیمه هئچ گلمه دی عؤمرومده سندن ماعدا

چونکی آمالینه مملو بیر سرایم نئیله ییم؟

یوخ تعالی قاشینا بین الاهالی تا ابد

سانکی بن تخت السراده بیر سرایم نئیله ییم؟!

  

 

عبد الله توغای شاعر ملی تاتارهادر ایران از عبد الله توغای ( توقای)شاعر ملی تاتارها اطلاعاتی منتشر نشده و در شماره 5 دو هفته نامه دنیز در ارومیه برای اولین بار طی مقاله ای مطالبی مختصر به قلم استاد رسول اسماعیل زاده دوزال درج گردید و اینک ایشان شعری زیبا و دلنشین از آن شاعر برجسته و جوان مرگ تاتار در اختیار دنیز گذاشتند که در شماره 7 منتشر شد:


  
   1   2      >