محبّت انسان به برادرانش، برایش نزد خداوند، فضیلتی به شمار می رود. [امام صادق علیه السلام]
لوگوی وبلاگ
 

دسته بندی موضوعی یادداشتها
 
شعر ، دنیز ، آذربایجان ، ارومیه ، علیار ، قلیزاده ، مصطفی ، غربی ، امام ، ترکی ، علی ، ترکی ، شاعر ، دنیزنیوز ، حوزه ، هنری ، حسین ، اسلامی ، حمیدی ، غزل ، محمد ، حاج ، ایران ، فارسی ، باکو ، قرآن ، کتاب ، نشریه ، اسلام ، تبریز ، طنز ، کتاب ، عاشیق ، شهریار ، اکبر ، انقلاب ، مصطفی قلیزاده علیار ، نخجوان ، شهید ، سایت ، سید ، باکو ، اهل بیت ، ابراهیم ، سفر ، دریاچه ، فخری ، ادبیات ، تصویر ، خمینی ، دفاع ، رضا ، پیغمبر ، جمعه ، اسرائیل ، مقدس ، نامه ، مهدی ، حوزه هنری ، حمید ، صادق ، فاطمه ، پیامبر ، بهرام ، اکبر ، اهر ، فاطمه زهرا ، نارداران ، مقاله ، عاشورا ، عکس ، زهرا ، ترکیه ، کربلا ، همایش ، واقف ، ترکیه ، بسیج ، بیت ، جمهوری ، اهل ، انتظار ، امام علی ، ادبی ، در ، عراق ، صابر ، شهر ، شامی ، خامنه ای ، خدا ، دوستی ، زن ، سعید ، اسدی ، آیت الله ، امام حسین ، هنرمندان ، ورزقان ، هفته ، مردم ، موسیقی ، نقد ، قم ، محمود ، کانون ، امام خمینی ، جنبش ، جشنواره ، خاطرات ، حافظ ، حجاب ، حسنی ، حسن ، تاریخ ، سال ، رستمی ، شیخ ، عکس ، فرهنگی ، فرهنگ ، فضولی ، عید ، عشق ، سیاسی ، رمضان ، زبان ، سلیمانپور ، شاعران ، سوریه ، ترجمه ، تهران ، به ، حاج علی اکرام ، ایرانی ، آمریکا ، وبلاگ ، واحدی ، نویسنده ، مدح ، محفل ، مجلس ، مجتبی ، میرزا ، مرثیه ، مصر ، آمریکا ، آراز ، احمد ، استاندار ، اکرام ، حیدر ، تبریزی ، پیامبر اسلام ، سلبی ناز ، روز ، زندگی ، زینب ، رضوانی ، دو ، داستان ، صراف ، عظیم ، علی یف ، علیزاده ، علمیه ، علمدار ، فتح الهی ، فرانسه ، فلسطین ، فیلم ، شاهرخ ، شجاع ، دو هفته نامه ، دیدار ، رسول ، رجبی ، زلزله ، پیام ، بهمن ، حزب ، جواد ، ادب ، اردوغان ، آذربایجان غربی ، آثار ، مطبوعات ، مشهد ، مهدی موعود ، محمداف ، کانون ، نویسندگان ، هفته نامه ، هنر ، وطن ، ولی ، یاد ، هادی ، نوروزی ، نماز ، قیام ، کرکوک ، محسن ، مثنوی ، ماه ، مایل ، ملی ، آذری ، آزادی ، ارشاد ، از ، اسماعیل زاده ، انگلیس ، اورمیه ، اکرام ، جاوید ، حدیث ، حسینی ، حضرت ، بهرامپور ، بعثت ، روزنامه ، رهبری ، سعدی ، رباعی ، رزم آرای ، دینی ، دانشگاه ، شب ، غدیر ، غفاری ، علامه ، عرب ، عرفان ، فارس ، فرزند ، صمداف ، صادقپور ، صدر ، طلعت ، طلاب ، خوی ، دوزال ، رهبر ، بزرگ ، بیداری ، تبلیغات ، حمایت ، حماسه ، حاجی زاده ، جعفری ، توهین ، امین ، انتخابات ، انجمن ، امام زمان ، الله ، استاد ، اخلاق ، آیت الله خامنه ای ، آران ، آغدام ، آقازاده ، منظومه ، مسلمان ، مراغه ای ، مسئولان ، موعود ، موسی ، ماهر ، محمدی ، هریس ، یادداشتهای ، وفات ، یحیی ، یک ، کردستان ، کربلا ، نوروز ، نمایندگان ، وحید ، مایل اوغلو ، گرمان ، مولانا ، میلاد ، نباتی ، مسجد ، مرگ ، مرسی ، مسئول ، معلم ، آغری ، آذربایجانی ، اسلامگرایان ، اسماعیل ، ارمنستان ، ارمنی ، ارزشها ، اشغال ، باکو 10 ،

آمار و اطلاعات

بازدید امروز :103
بازدید دیروز :713
کل بازدید :3028358
تعداد کل یاداشته ها : 881
04/4/29
4:10 ص
مشخصات مدیروبلاگ
 
قلیزاده علیار[263]

خبر مایه
پیوند دوستان
 
سرچشمه ادب و عرفان : وب ویژه تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید شقایقهای کالپوش بچه مرشد! سکوت ابدی هم نفس ►▌ استان قدس ▌ ◄ نغمه ی عاشقی جریان شناسی سیاسی - محمد علی لیالی سرچشمه همه فضـایـل مهــدی(ع) است ساده دل ماییم ونوای بینوایی.....بسم الله اگرحریف مایی ....افسون زمانه طراوت باران تنهایی......!!!!!! جـــیرفـــت زیـبا سارا احمدی بیصدا ترازسکوت... .: شهر عشق :. پیامنمای جامع شهر صبح ماتاآخرایستاده ایم سایت روستای چشام (Chesham.ir) وبلاگ گروهیِ تَیسیر منطقه آزاد محمدمبین احسانی نیا رازهای موفقیت زندگی مرام و معرفت یامهدی Dark Future امام خمینی(ره)وجوان امروز عشق ارواحنا فداک یا زینب سیاه مشق های میم.صاد مهاجر مردود دهکده کوچک ما گروه اینترنتی جرقه داتکو بسیج دانشجویی دانشکده علوم و فنون قرآن تهران هفته نامه جوانان خسروشهر آتیه سازان اهواز بیخیال همه حتی زندگیم عمو همه چی دان پـنـجـره صل الله علی الباکین علی الحسین تینا شهید آوینی Chamran University Accounting Association پدر خاک فقط خدا از یک انسان ع ش ق:علاقه شدید قلبی تبریک می گوییم شما به ساحل رسیدید!!!!! گاهنامه زیست جوک و خنده دهاتی دکتر علی حاجی ستوده قلب خـــــــــــــــــــــــــــاکی کشکول sindrela شیدائی تنها عاشقانه سیب آریایی نیروی هوایی دلتا ( آشنایی با جنگنده های روز دنیا ) به یاد تو آخوند مالخر و تمام طرفدارانش در سیستم حکومتی فروشگاه من قاضی مالخر یا قاضی طمع کار کدامیک ؟؟؟؟ پایگاه خبری،قرآنی، فرهنگی آذربایجان غربی عاشقانه زنگ تفریح

دوشمرم

محسن منصوری

زاهدا گل مندن اول، چون من نظردن دوشمرم

آفتاب مشرقم، هئچ وقت شرردن دوشمرم

من حسنلو جامیام مین ایلده آتسان کوللویه

کهنه لنیب دونمز ذاتیم، رنگ و اثردن دوشمرم

رستمین سیمرغی تک یوردوم، یاتاغیم قاف دیر

گؤیلرین سلطانیام، اوج ایله پردن دوشمرم

سن گئدیب گؤز تیکمیسن گؤلمک تکین دایم یازا

من ولی یای ایله قیش او ما حضردن دوشمرم

اورمونون دریاسی دا اولسان اوسان کی دورموسان

آمما من آخگین نیلم سیر و سفردن دوشمرم

من آخان او چشمه یم بیر گون چاتارام دریایا

کیم بونا هئچ وقت قالیب لوح قدردن دوشمرم

حق ایله باطل آرا کیم چکسه بیر دیوار چین

هیچ زمان تاپماز مراد، من بئله فردن دوشمرم

حق سؤزون دور سن ده ائت «محسن» آغیزلار ازبری

اوندا من ده بیل یقین بو نقل تردن دوشمرم

(منبع: دو هفته نامه «دنیز»، شماره 6 مورخ 23/ 9 /90 ارومیه)

 


  

داهی شاعریمیز سید عظیم شیروانی

حاجی سید عظیم شیروانی 1251هـ.(1835م.) ده شاماخیدا شهرینده روحانی عائله سینده آنادان اولموشدور. سید عظیم کیچیک یاش لاریندا ایکن شاماخی نین تانینمیش، معتبر شخص لرین دن اولان آتاسی سید محمد وفات ائتمیشدیر. سید عظیم آنا باباسی ملا حسینین حمایه سی آلتیندا یاشامیش دیر. ملا حسین داغیستاندا یاقسای کندینده روحانی لیک ائدیردی. باباسین دان عرب و فارس دیل لرینی اؤیرنن سید عظیم تخمینن 10 ایل سونرا شاماخییا قایی دیر و بورادا مدرس هده اوخویوب اورتا روحانی تحصیلینی تاماملاییر. 1856-جی ایلده عالی روحانی تحصیلی آلماق هوسی 21 یاشلی گنج سید عظیمی عراقا آپاریر و نجف و کربلا و بغدادا نئچه ایل درس اوخویور، سونرا ایسه سوریانین شام شهرینه، اوردان فلسطین و بیت المقدسه و مصرین قاهره شهرینه سفرلر ائدین و بو معنوی سیر و سفرینده مدینه و مکه یه ده مشرف اولور و چوخلو عرفانی – دینی شعر لر ده دئییر. بیر مدت ده استانبولدا اولور. بئله لیک له شاعر اسلام دونیاسی و یئنی اؤلکه لری گؤرور و یاخیندان تانیش اولور. سید عظیم دینی علم لری ایله برابر دونیوی علم لره ده بؤیوک ماراق گؤستریر و اؤیره نیر. شاماخییا قاییتدیق دان سونرا 1869-جو ایلده اورادا یئنی اصول اوزره مکتب آچاراق عؤمرونون آخیرینا قدر بورادا معلم لیک ائدیر. کؤهنه مکتب لردن فرق لی اولاراق او، بو مکتبده اوشاق لارا دینی علم لرله یاناشی، آذربایجان و فارس دیل لرینی تعلیم ائدیر، تاریخ، جغرافیا، حساب و سایر فن لردن ابتدائی معلومات دا وئریردی. تصادفی دئییل کی، آذربایجانین گؤرکملی طنز شاعری میرزا علی اکبر صابر، و بیر سیرا باشقا ضیالی لار، یازیچی لار و عالم لر محض اونون مکتبینده اوخوموشلار.
زنگین ادبی یارادیجیلیغا مالک اولان حاجی سید عظیم شیروانی نین بدیعی ارثی بیری آذربایجانجا، دیگری ایسه فارسجا ایکی بؤیوک کلیات دان عبارتدیر.

شاعرین اثرلری ایچری سینده مختلف شرق منبع لریندن ائتدیگی ترجمه لر، سعدی، حافظ و فضولی شعرلرینه یازدیغی نظیره لر ده واردیر. لاکین بونلار شاعرین زنگین بدیعی ارثی ایچری سینده آز یئر توتور. سید عظیم شیروانی یارادیجی لیغی نین چوخ حیصه سی لیریک ژانردا یازیلمیش اوریژینال اثرلردن عبارت دیر کی، بونلارین دا چوخو غزل لردیر. شاعرین غزل لرینده حیات سئوگی سی، نیک بین احوال-روحیه سی، دینی اعتقادات و عرفانی حس لر خصوصی یئر توتور. اونون عاشیقانه غزل لری داها چوخدور. مؤلفین شعره حرارت و جان وئرن درین لیریکاسینی محض غزل لرینده  گؤرمک اولور.

من اویله بیلردیم کی منه یار اولاجاقسان / عالمده منه یار وفادار اولاجاقسان

من اویله خیال ائتمیشیدیم ای گول رعنا / سربسته اولان غملره غمخوار اولاجاقسان....

خلقین ایمانینی گر مکر ایله شیطان آپاریر

او پری چهره ندن دیر کی پس ایمان آپاریر

ای کمان قاشلی منی یاره له دی غمزن اوخی

تئللرین باس یاراما قویما منی قان آپاریر...

سید عظیم شیروانی یارادیجی لیغی نین ایکینجی مرحله سی اونون معاریفچی و تنقیدی- ساتیریک شعرلریله باشلاییر کی، آرتیق بو زامان دان اعتباراً اونون یارادیجیلیغیندا رئالیزم اوستونلوک تشکیل ائدیر. اونون رئالیست شعر یارادیجی لیغی ساحه سینه کئچمه سینده حسن بیگ زردابی نشر ائتدیگی »اکینچی« غزئتی نین مهم رولو اولموشدور. چونکی، محض »اکینچی«نین تأثیریله شاعر گونون بیر چوخ اجتماعی مسئله لری ایله ماراق لانیر و یارادیجیلیغیندا یئنی مؤوضولارا کئچیر، معاصر حیاتین طلب لرینه اویغون شعرلر یازیر، آذربایجانین ایلک مطبوع اورگانیندا نشر ائتدیریر. معاریفچی شاعر اوچون »اکینچی« خلقه مراجعت یئری ایدی. او، ملتی غفلت و جهالت یوخوسون دان اویانماغا چاغیریر، حسن بیگ زردابی نین خیرخواه، معاریفچی تشبث لرینی آلقیشلاییر، اونو بیلیک لی بیر معلم و خیرخواه بیر انسان کیمی قیمتلن دیریردی. سید، »اکینچی« ده چاپ ائتدیردیگی شعرلریله معاصرلرینی بو غزئتی اوخوماغا، اونا کؤمک ائتمه یه چاغیریردی:

بس »اکینچی« جلالیمیزدی بیزیم / ناصح خوش مقالیمیزدی بیزیم.
سعی ائدک، ای گروه نیک صفات/ ائتمه سین تا بیزیم »اکینچی« وفات.

شاعرین اثرلری ایچری سینده اؤیود، تمثیل و منظوم حکایه لر واردیر کی، بونلارین دا معین بیر حیصه سی اؤز ادعالاری اعتباریله اونون معاریفچی شعرلری ایله بیرلشیر. دوغروچولوق، مردلیک، دوستلوق، یولداش لیقدا متانت، چالیشقان لیق، ازیلن لره کؤمک، انسان لارلا یاخشی رفتار و سایر گؤزل و نجیب صفت لرین تربیه لندیریلمه سی همین اؤیودلرین اساس مضمونونو تشکیل ائدیر.

ایها الناس کیمیادیر علم/ مظهر ذات کبریادیر علم

سید عظیم شیروانی نین اجتماعی ماهیت داشییان ساتیرالاری اونون عمومی یارادیجیلیغیندا مستثنی مؤوقعی توتور. اونو اؤز دؤورونون بؤیوک رئالیست شاعری کیمی تانیدان »یئردکی لرین گؤیه شکایت ائتمه لری«، »دلی شیطان«، “مکر زنان”، »بلخ قاضی سی و خراط«، »علمسیز عالیم«، »عالیم اوغول ایله عوام آتا« و سایر ساتیرالاری دیر. دئملی یم کی، سید عظیمین شعرینده دیل چوخ ساده اولماقلا برابر، بدیعی تصویر لری نهایت گوجلو و تأثیر ائدیجی دیر. او شعرلر و غزل لرینده قرآندان؛ عرفانی دوشونجه لردن، تمثیل لر و آتالار سؤزلریندن اولدوقجا بهره له نیر و سؤزونو زنگین لشدریر.

 آلدیم اله پیمانه توکلت علی الله / اولدوم یئنه رندانه توکلت علی الله

محض بو سببه گؤره دیر کی، اونون شعرینی بوتون خلق اوخویور، صابر و شهریار کیمی داهی لر اونون سؤزوندن الهام آلیرلار. او دینی شعرلری ده اؤز نوعونده مثیل سیز و تأثیر ائدیجی دیر:

هر کس کی حسین تک اولماز عاشیق / ذوق الم و بلانی بیلمز

نوش ائیله مه ین می بلانی / کیفیت کربلانی بیلمز

اؤز زنگین یارادیجی لیغی ایله آذربایجان ادبیات تاریخینه قیزیل صحیفه لر علاوه ائدن سید عظیم شیروانی 1304 هـ. ق رمضان آیی نین 21- جی گونو (1267ش.1888م) شاماخیدا علم و معارف دشمن لری واسطه سیله ضربتله نیب، 53 یاشیندا وفات ائتمیشدیر. آشاغیداکی غزل سیدین فضولی یه یازدیغی نظیره و عرفانی شعرلریندن بیری دیر:

 قد تجلی من شعاع الکاس انوارالبها

تلک فضل الله بل یهدی لنوره من یشا

مشرق ساغردن ائتدی آفتاب می طلوع

مغرب میناده وئردی عالمه نورو بها

مئی ظهورو اولدو ساغردن عیان عالملره

کور اولما چشمیمنه وئر دور ساغردن جلا

غلغل مینا صدای حقی ائیلر آشکار

دعوت حقدیر بو گون آفاقی توتموش بو صدا

جان و دل صبح ازلدن طالیب دلدار ایکن

شکر کیم تاپدی گؤزوم دیدار ساغردن ضیا

جام مئی آیینه اسرار حقدیر ای کؤنول

ایسته سن اسرار حقی جم ایله اول آشنا

یوخدو بیر رمز آشنا بو عصر بد فرجامده

ائیلمه اسرار حقی چوخدا "سید" برملا

(منبع: دو هفته نامه «دنیز»، شماره 6 مورخ 23/ 9/90 ارومیه)

 


  

طنزیدن

خانم فاطمه جمالی از شاعران جدّی است و بنا به گزارشهای رسیده از دفتر حافظ منافع شعرای طنز پرداز اورمیه معروف به « دفتر طنز ارومیه» مستقر در حوزه هنری استان، این شاعره جدی، تازگی ها جدّی تر هم شده است و  در نتیجه طنز هم می سراید (ان شاءالله که جدی تر هم باقی  بماند که از معدود بانوان طنزپرداز در آذربایجان غربی  و شاید موفق ترین آنهاست. کذا قال الشیخ بوالفضول طنّازان!) این بانوی هنرمند، متولد سال .... (شرمنده؛ به گفته مدیر روابط خصوصی اتحادیه فمنیستها: ذکر دقیق سال تولد خانمها جز در مورد تعیین تعداد سکه بر سر سفره عقد مسلمانان معاصر، ممنوع است و این شگفت پدیده ای است از جنس بدعت در روش مسلمانان بی خبر از اسلام و بی اعتنا به سنت نبوی –ص- و مذهب ائمه اطهار –ع- که در سنوات اخیره این مسلمانان شیفته اشرافیت اموی در کشور ما آن را مایه مباهات خود می دانند)  بله، ایشان صادره از شهر " گرمی" در آذربایجان شرقی هستند به «خوی» و  سپس به «ارومیه» در ولایت آذربایجان غربی و  دبیر آموزش و پرورش هستند در این خطه. ماجرای ماشین تازه همسایه این شاعره را از زبان ایشان به روش طنزیدن الشعرآء – با الف ممدوده!- می خوانیم بر اساس روایت و قرائت و کتابت جناب مولانا بول الفضول الشعرآء، ایضاً با الف ممدوده :

                                    ماشین نو

                         

همسایه‌مون ماشین نوخریده                 

 نگاش بکن تازه از را رسیده

بذاربگم یواشکی یه حرفی                     

 دور از جونت خیلی ندید بدیده

ازوقتی که این ماشینوخریده                  

 خواب خوش از چشمای ما پریده

بگم چرا؟ بابوق میگه حرفاشو                

  انگاریکی  زبونشو بریده

یه بوق یعنی آهای  سلام همسایه          

دوتا یعنی:خداحافظ فریده!

نصف شبی تازه میاد به خونه                  

 تا بخوابه دیگه آفتاب دمیده

هف هش تابوق یعنی درو واکنین             

 که خسته‌م و رنگ رخم پریده

خدا نیاره اون روزو که شاده                       

 یا وقتی که چیزمیزایی خریده

صدای بوق قط نمیشه یه لحظه              

  ای خدا جونمون به لب رسیده

کاشکی گرفتاری فقط همین بود             

 تازگیا یه  دزدگیرم  خریده

بوق که تموم شد صدای سوت میاد          

 اینم یه جور تمدن جدیده !

ظهرا دیگه نوبت بچه هاشه                     

 خونه خرابه اونیکه خوابیده

هی صدای آژیرو در میارن                    

  این یکی ازصد تا بوقم شدیده!

میپرم از خوابو با فریاد میگم:                 

 انگاری اسرافیل تو صور دمیده!

(منبع: دو هفته نامه دنیز، شماره 5، مورخ 6/9/90)

 


  

     نسیمی‏نین قیزیل عرفانی – ایکینجی حصه

 

یازان: بهرام اسدی

 

 

عارف‏لر دونیانی، دونیا زینت‏لرینی و دونیا مقاملارینی نه قدر ده بؤیوک اولسالار اللرینده بولدوقلاری بیر دم ایله دگیشمزلر.

 شول باشا کی تاج دولت ائندی / نئیلر کمری نئدر کلاهی

    ××××

 گل ای سلطان عالم عارف اوْل کیم / ملیک معنیده عارف‏دیر نه فغفور

 اسلام پیغمبری بویورموشدور: الفقر فخری. فقیر اولماق منیم افتخاریم‏دیر. من یوخسوللوغوما اؤیونورم همین سؤز بیر چوخ عارفلرین تایی نسیمی دیلینده ده گؤزل ترنّم اولور :

 ای کی سلطان اولماق ایسترسن فقیر اول کیم یقین

کیم کی سلطان اولدو درویش اولمادی سلطان دگیل

 عرفان مکتبینده و مذهبی آنلاملاردا دونیا دارالغرور آدلانیر یعنی دونیا آلدادیجی بیر ائودیر، اونا آلدانان آماجینا چاتماقدان گئری قالیر:

 چون جمله قیل و قال‏ایمیش دارالغرورون حاصلی

شول بی ثباتین دوشمه‏گیل بیهوده قیل و قالینا

 عشق ائله بیر وارلیق‏دیر کی ایلک باشدا آسان گؤرونسه ده اونو باشا وئرمک چوخ دا آسان اولمور :

 گر چه آسان سانیر ای جان عشقینی هر بی‏هنر

هر کیم اول سودایا دوشدو بیلدی کیم آسان دگیل

 آنجاق بو عشق یولونون چتین‏لیگی عارفی مرامیندان گئری قایتارمیر و ترسینه اونو آرتیق ماراقلاندیریر و عارف بیر یئره چاتیر کی عاشق اولمایانین دردین درمانسیز بیلیر:

 چکمه‏ین عشقین بلاسین گؤرمه‏ین هجرین غمین

دردی درمانسیزدیر آنین چاره یوخ درمانینا

 عرفان عالمی‏نین بیر سیرا سیررلری ده اولور. عارف او اسراری ائشیگه وئرمز. او سیررلری باشا دوشن‏لر اؤزلری عارف اولور باشا دوشمه‏ین ایسه، عارفلرین عالمین دانیر اؤزلرین ده یولسوز سانیر، اونا گؤره ده عارف هر کس ایله هم‏صحبت اولمور و هر کیمسه ایله اوتوروب دورمور :

 تحقیق خبردیر بو کی الجنس مع‏الجنس / انسانا ایریش صحبت عرفان طلب ائیله

 ارکانسیز اولانلارلا رفیق اولما نسیمی / یول اهلینه گؤزله ادب، ارکان طلب ائیله

 نسیمی اؤز هم‏جنسین تاپاراق اوندان عرفان صحبتین طلب ائتمکده چتین‏لیک چکیر:

 وار رازینی فاش ائتمه نسیمی بو عوامه / عالمده بو گون محرم اسرار بولونماز

 او گاهدان اؤز اسرارینی دان یئلینه دانیشیر:

 سن نسیمی رازینی ای دان یئلی یاره یئتیر/ سنسیزین حالی پریشان بی‏قرار اولدو یئنه

 بو بی‏قرارلیق ایسه اونو دینج قویمور و نهایت اسراری فاش ائتمگه یؤنه‏لدیر:

 غمزه‏لرین سیررینی جاندا دئدیم ساخلارام / داشه بوراخدی کؤنول پرده‏دن اسراریمیز

    ××××

 منصور اولدوم چون بوگون عالمده فاش اولدوم سیزه

من اناالحق سؤیلرم عرفانه خوشدور یاخشی‏دیر

 نسیمی زاهدین افسانه‏سینه قولاق وئرمیر و آللاه کلامی اولان قرآنین معناسینین اونا آچیلدیغین بیلدیریر:

 چون بیزه معلوم اولوبدور معنی امّ‏الکتاب / عارفم سمعیمه سیغماز زاهدین افسانه‏سی

 بئله بیر خزینه‏نی گیزلتمگه بیر خارابا و بیر ویرانه لازم‏دیر و بئله‏لیک‏له عارف فنا مقامینا واصل اولور یعنی اؤزون محو ائدرک آللاهی اؤزونده گؤرور :

 سرّ عشقین گنج‏ایمیش آنین یئری ویرانه‏دیر

ییخدی عشقین کؤنلومو اول گنجی ویران ائیله‏دی

 و بورادادیر کی نسیمی‏نین عرفانی باشقا عارفلرین عرفانلاریندان فرق‏لنیر. نسیمی آیریلاری کیمی بیر خانقاها گئده‏رک ورد اوخویوب ذکر ائتمک‏ایله کفایت‏لنمیر. او گرک اولورسا اینامی و دوشونجه‏سی یولوندا قیلینج دا گؤتورور و قانینا دا بلشه بیلیر.

 خانقاهلارداکی عارفلرین عرفانلارین یاشیل عرفان آدلاندیرماق اولسا نسیمی‏نین عرفانی قیزیل عرفان‏دیر قانلی - قادالی عرفان‏دیر :

 کیم کی ایستر دلبرینین خلوتینه یول بولا / جان فدا قیلماق گرک‏دیر مین کره در پای عشق

 او ایسه اؤز دلبرینین وصلینه قانی قیمتینه چاتیر :

 دلبر الینده عاشقین قتلی نه‏دن حرام اولا / عاشقه چون حلال ائدر وصلینی قان بهاسینه

 نسیمی عشقی اوغروندا اؤلمگی شهادت بیلیر و بو شهیدین قان‏بهاسی تانری تعالا اؤزودور :

 گل ای عاشق شهید اول عشق ایچینده / کی حق‏دیر اول شهیدین قان بهاسی

 و بئله‏لیک‏له بو یولدا اؤز جانین وئرن عارف سیررلرین خزینه‏سینه محرم اولور:

 یارا نسیمی بو گون جانینی قوربان قیلان / محرم اولور تا ابد مخزن اسرارینا

 و بونونلا دا آذربایجانین بؤیوک عارفی اؤز مسلکی، اینامی ، دوشونجه‏سی و داورانیشی یولوندا اؤز جانین الدن وئریر، حقّینه واصل اولور و اونونلا یاناشی قیزیل عرفانی اؤز قیزیل قانی ایله آذربایجان ادبیاتی‏نین قیزیل صحیفه‏لرینه یازیر. بیر بارماغینین هایینا قالان زاهد ایسه اؤز افسانه‏لری‏ایله چالیشیر:

 زاهدین افسانه‏سیندن سویدولار ناحق منی / حق بیلیر سندن شها صاحب‏نظرلر آغریماز

 زاهدین بیر بارماغین کسسن دؤنر حقدن قاچار / گؤر بو گرچک عاشقی سرپا سویارلار آغریماز.

(منبع: دو هفته نامه «دنیز» - شماره 5 – مورخ 6/ 9/ 90 – چاپ ارومیه)


  

      نسیمی‏نین قیزیل عرفانی – بیرینجی حصه

یازان: بهرام اسدی

 اشارت: اورمیه لی شاعر، ناثر، ناشر، معلم و گؤزل سجیه لی انسان جناب بهرام اسدی 1341 – جی شمسی ایلده دونیایا گؤز آچمیش، ادبیات ساحه سینده عالی تحصیلینی بیتیرمیش، مقدس معلم لیک ایشی ایله ایندیه دک مشغول اولموشدور. او تورکجه – فارسجا شعرلریندن علاوه، چوخلو ادبی و مدنی کتابلارین مؤلفی دیر، فضولی و نسیمی نین دیوانلارینی دا یئنی تدقیقاتلارلا چاپ ائتمیشدیر. اسدی اورمیه شهرینده فعالیت گؤستریب، یوزدن آرتیق کتابی نشره بوراخان «یاز» نشریاتی نین مدیری دیر. آشاغیداکی نسیمی عرفانینا دایر گلن مقاله ده بو گؤکملی ضیالی و ادیبات خادمی نین یازیلاریندان بیری دیر.

 

 شبهه‏ سیز کی، سید علی عمادالدین نسیمی یوردوموزون و گئنیش بیر باخیشدا شرق دونیاسینین اسلامی عرفانیندا بیر پارلاق اولدوزدور. اونون کلمه- کلمه‏سینده ، هر بئیتی و هر مصراعسیندا عارفانه دویغولار دالغالانیر:

دریای محیط جوشه گلدی/ کون ایله مکان خروشه گلدی

 سرّ ازل اولدو آشکارا / عارف نئجه ائیله‏سین مدارا

 نقاش بولوندو نقش ایچینده / لعل اولدو عیان بدخش ایچینده

 هر قطره محیط اعظم اولدو / هر ذرّه مسیح و مریم اولدو

 آدمده تجلّی قیلدی آللاه / قیل آدمه سجده اولما گمراه

 نسیمی‏نین دیوانی اینجی‏لرله دولو بیر عرفان دنیزی‏دیر. نسیمی عرفانلا دوغولوب، عارف یاشاییب وعارفجه سینه اؤز دریسینی سویوناراق یونگول قانادلی بیر بولبول کیمی قفسی سیندیریب، الهی عشق گولوستانی سئیرینه اوچوبدور.

 ای بولبول قدسی نه گرفتار قفس‏سن / سیندیر قفسی تازه گولستان طلب ائیله

 بؤیوک عارف، عالیم و متفکرشاعریمیز نسیمی اولدوغو کیمی تانینمامیش، بو باخیمدان مظلوم قالیبدیر. نسیمی مطلق بیر مبارز یا خود یالنیز بیر اومانیست کیمی تانیتدیرانلار اونا ظلم ائدیبلر و بو دنیزین سایسیز اینجی‏لرینی اؤرتولو ساخلاییبلار، اونون مبارزه‏سی و اومانیست اولدوغو دا آنجاق عرفانینا باغلی‏دیر و اوندان آیری بیر شئی دگیل .

 نسیمی‏نین وجودو فرد مطلق / بو توحیدین احددن‏دیر اساسی

 

    ×××××

 

 توحید ایچینده نقطه اسراری بولموشام / صاحب‏نظر گره ک کی بو حاله خبیر اولا

 نسیمی‏نین عرفانی بیر مقاله‏یه و نئچه صحیفه‏یه سیغمایاندیر. اونا آنجاق بیر باش اوزالتماغا نئچه - نئچه کتابلار یازیلمالی‏دیر.

 فکر ائدرم کی یازاییم ذرّه‏جه عشق سیررینی / بحر مداد، آغاج قلم، تاس فلک دوات اولور

 آنجاق نسیمی‏نین اولو روحوندان اوتانا - اوتانا نسیمی عرفانینا نئچه اشاره‏ایله کفایت لنمه‏لی‏یم .

 نسیمی بوتون عرفان عالمینده سئیر ائدنلر کیمی زامانین و کایناتین قاتلاریندان چیخاراق، هله لیک عالملر یارانمامیشدان اول اؤزونو عاشق بیلیر:

 یئر ایله گؤی بنا اولمازدان اوّل / نسیمی عاشق ایدی اول جماله

 بو نسیمی عشقی ذرّ عالمینده و قرآن کریمدن آلیناراق بوتون عارفلرین ازبری اولان «الست» گونونون محصولودور. نسیمی عارفلر یانیندا منفی معنا داشیان صوفی‏نی و فقیهی ده هله بو عالمده گزمگه چاغیریر:

 بری گل صوفیا کی مست اولالیم / مست جام می الست اولالیم

    ××××

 عشق ایچینده دین و دلدن گل کئچ ایندی ای فقیه

شیخ صنعان کیمی اول گل سن دخی ترسای عشق

 

آنجاق عارف ایله زاهدین همیشه چکیش - بکیش‏لری اولوب. بو اونو او ایسه بونو قبول ائتمه‏ییبلر.

 زاهدین محراب ایچینده ذکر و طاعت‏دیر ایشی

عاشقین محبوب اؤنونده چنگی زیر و بم دورور

    ××××

 عاشقین اوزو همیشه دلبره قارشی دؤنر / عابدی گؤر کیم نئجه دیواره دؤندرمیش اوزون

 نسیمی عالمینده هر نه وار عشق‏دیر. عشقسیز دیلده خبر، گؤزده ایشیق، مکتبده قورآن و تفسیر اوخوماق هامیسی فایداسیزدیر، اونلارین هامیسینا معنا باغیشلایان عشق و بیر داها عشق‏دیر.

 جاندا کی عشق اولمادی دیلده خبر نه فایده / گؤزده کی گؤرمک اولمادی نور بصر نه فایده

 هر کیمی کیم ازلده اول بی‏نصیب اولدو معنیدن / آیت و تفسیر و کلام آنا خبر نه فایده

 هر ایشه، بیر قابلیت لازم‏دیر. هر کسین هر نه‏یه استعدادی و چیخاری اولمادیغی کیمی عشق تکین ایلاهی بیر وارلیغین دادین دا آنجاق محرم اولانلار بیلر، نامحرم‏لر ایسه کنارا گئتمه‏لی اولورلار و اسراری دینله‏مگه لایق گؤرونمورلر:

 دگمه نامحرم نه بیلسین عاشقین اسرارینی / محرم اول اسراره گیر یا مندن اسرار ایسته‏مه

    ××××

 عاشقین اسرارینی عاشق گرک‏دیر کیم بیله / اولمایان عاشق نه بیلسین عاشقین اسرارینی

 عرفان و الله معرفتی یعنی تانرینی تانیماق هر کسین پایینا دوشمز و هر کسدن معرفت آلینماز و عرفان الده ائتمک اولماز:

 معرفت‏دیر خالص آلتون سکّه‏سی فضل و هنر/ آلتونو تانی دغلدن آری دینار ایسته‏مه

 هئچ کیمسه نسیمی سؤزونو درک ائده بیلمز/ بو قوش دیلی‏دیر بونو سلیمان بیلیر آنجاق

 

 عارفین بو حالین عارف اولمایان بیلمز:

 نور و صفا ایچینده‏یم غرقه ولی بو حالتی / اوْل نه بیلیر کی دوشمه‏دی مهر روخون هواسینه

 عارف اؤزونو هر آن تانری تعالا ایله اوز - اوزه و اؤزونو اونون تاپی‏سیندا و محضرینده گؤرور اونا گؤره ده تانریدان باشقاسی اونو ماراقلاندیرمیر:

 اوزونو - قاشینی گؤرن قارشی به قارشی، گؤز به گؤز

سانما کی باخا اول گؤیون بدرینه یا هلالینه

 تانریدان اؤزگه‏سینه سئوگی بسله‏ین‏لر ایسه کاینات دوردوقجا اونون حسرتینده افسوس ائده‏جک‏لر :

 تا ابد حرمان ایمیش حقدن نصیبی هر کیم اوْل / سندن ای دلبر ایکی عالمده دیدار ایسته‏مز

 عارف‏لر دونیاسینین باشقا اؤزل‏لیک‏لریندن اونلارین هر یئرده و هر نه‏ده تانری تعالانی گؤرمک‏لری‏دیر. عارف داشدا - قاشدا، آغاجدا - قورودا - یاشدا آللاهی گؤرور :

 گؤزوندن گرچی پنهان‏دیر نگارین صورتی امّا / گؤرونن وجهی‏دیر آنین نظر قیلدیقجا هر جایه

 و ائله بونا گؤره‏دیر کی او بوتون عالمی سئویر، بوتون عالمه و عالمده‏کی‏لره سئوگی بسله‏ییر، عرفان عالمینده ایکی‏لیک آرادان گئدیر (دونیا و عقبادا بیردیر یار توتمون یار ایکی) بوتون عالم واحد بیر وارلیق داشی‏ییر اوندا آغ دا، قارا دا تانری نین یارانمیشی‏دیر. عارف‏لر قاتیندا اختلاف یوخدور و عالم بیرلیکده تانرینی چاغیریر :

 جرعه جام ایلاهی عاشقی مست ائیله‏دی / جام مست و باده مست و ساقی ابرار مست

 چنگ و دف، هم عود و نئی سرمست اولور افغان ائدر / بو خراباتین ایچینده سؤیلنن گفتار مست

    ××××

 علم قرآن و حدیث و خبر و وعظ ایله درس / قامو بیر معنی ایمیش بونجا بو تکرار نه‏دیر؟

 

عرفان دوشونجه‏لرینده مسجد ایله کلیسانین، کعبه‏ایله بتخانه‏نین مقامی بیردیر. اونلارین ایچینده ائشیدیلن هر سیزیلتی و هر تاپینما و چئشیتلی عبادت‏لر هامیسی نهایتده تانری تعالایا عاید اولور:

 صفاسیز صوفی‏نی گؤر کیم حرام دئر دینله‏مز سازی

 کی اهل حق اولان کیشی نه غم، گیرسه کلیسایه

 بؤیوک عارف مولوی دئمیشدی : صوفی ابن‏الوقت اولار. یعنی کئچنه قلم چکر، اؤز دوشونجه‏سینی گله‏جک‏ایله چالیشدیرماز و الینده‏کی زامانی هئچ قیمت‏ایله الدن وئرمه‏یرک اوندان نهایت قدر فایدالانار و اؤزونو تانریسینا یاخینلادار. مختلف عارف‏لر بو حاقدا اؤز دوشونجه‏لرینی بیلدیریبلر. آذربایجان ادبیاتی نین گؤرکملی عارفی نسیمی ده بو حقیقته گؤزل یاناشیر:

 گل بو دمی خوش گؤره‏لیم اول کئچن دم دم دگیل

کیم بو دم قدرینی بیلمز ائیله بیل آدم دگیل

 غافل اولما دم اوزات وئرمه دمی اؤزگه دمه / اول کئچن دمدن نه حاصل چون بیزه همدم دگیل

 آدم ایسن دم بو دم‏دیر قویما بو دم فوت اولا / حاصل عمر جوانی باده کئچر دم دگیل

 

قالانینی ایکینجی حصه ده اوخویون

 

 (منبع: دو هفته نامه «دنیز» - شماره 5 – مورخ 6/ 9/ 90 – چاپ ارومیه)


  
<   <<   41   42   43      >