ایتگین آتا
(تقدیم به فرزندانی که نمی دانند کدام شهید گمنام پدرشان است!)
شاعر: بابک قوجازاده
داریخیب آغلاییرام هر گئجه، سنسیز گئجه لر
دولاشیر گؤزلرینه دای یوخو منسیز گئجه لر!
دورمادان ثانیه لر هئی باش آلیب اؤتمه ده دیر
کئچمه ییر بیرجه آنیم بیر داها چن سیز گئجه لر
حسرتم تک آتامین گؤزلرینین اینجی سینه
ایتیلین پنجره دن غملی - گؤدنسیز گئجه لر
هانسی بیر قاپ قارا ساچ اولسا نهایت آغارار
اومودوم یوخ سیزه هئچ ساچلاری دن سیز گئجه لر
اسین ای جبهه لرین قاصدی یئللر اسین هئی ...
خوش یاتا بلکه آتام اوردا کفن سیز گئجه لر
یوخ سونو سندن ایراق قورخولو کابوسلاریمین
گاه باشین یوخ گؤرورم ، گاه دا بدن سیز گئجه لر!
خبرین آلمادایام ، هر تابوتو آدسیزدان
کئچمه ییر بیرجه آنیم سورغو – ندن سیز گئجه لر
بیلمیرم مندن اوزاق سن نئجه منسیز دؤزوسن ؟
قویما گل ، دای باش آتام یاسدیغا سنسیز گئجه لر ...
منبع: وبلاگ بابک قوجازاده
ملاحظه: ایراد کوچکی در بیت نخستین این غزل خوب وجود دارد و آن زاید بودن "هر گئجه" است که ما دست نزدیم شاعر خود بهتر می تواند از عهده آن برآید
چند درصد مردم آذربایجان شیعه است؟!
امروز در خطبه های نماز جمعه یکی از شهرهای ایران، خطیب محترم جمعه ضمن نصیحت کشور آذربایجان (لابد منظورشان حکومت آذربایجان است!) هشدارهای خوب و صریحی به حکومت این کشور داد که البته باید چندین سال پیش چنین نصایح و تذکراتی به صورت جدی و صریح داده می شد ... اما ایشان فرمود که بیش از هشتاد در صد (80%) مردم جمهوری آذربایجان شیعه است!
ضمن تشکر از هشدارهای ایشان و سپاس از اینکه فرمود آذربایجان دومین کشور شیعی دنیاست، باید یادآوری کنم که بیش از نود در صد (90 %) مردم جمهوری آذربایجان یعنی قریب به نود و سه در صد (93%) اهالی آذربایجان شیعه مذهب هستند. بنا بر این برای ما اهمیت این کشور فوق العاده است. هر چند باید تأسف خورد که سیاستمداران ما و نیز دست اندر کاران سیاسی و غیر سیاسی ما در کشور آذربایجان در این مورد غفلت یا تغافل کرده اند و به موقع اهمیت لازم را نداده اند و بیخود مماشات کرده اند و بعضاً سرگرم امور اداری و رفع تکلیف و سر و سامان دادن به زندگی خود و عائله محترم خویش بوده اند و دوره مأموریتشان را به پایان برده و با موفقیت برگشته اند و یا هنوز مشغولند! ... و امروز در این کشور شیعی و در بیخ گوش ایران اسلامی، صهیونیستهای ضد بشر و عوامل اسرائیل غاصب و آمریکای جهانخوار مانورهای ضد دینی (یورو ویژن 2012 و ...) و ضد ایرانی (تسلیح هسته ای آذربایجان و ایجاد پایگاه نظامی در آنجا و درد سرهایی از این قبیل) می دهند و ما اینک به دفاع و نصیحت برخاسته ایم در حالی که خیلی بیش از اینها می توانستیم بجنبیم و کاری بکنیم که کار به این جاهای باریک نکشد که امروز شاهد آنیم... یادش به خیر مرحوم حاج علی اکرام علی یف رهبر جنبش اسلامی آذربایجان و پیشگام جنبش بیداری اسلامی این کشور؛ چه قدر بنده خدا تذکر داد و فریاد کشید که آذربایجان در خطر صهیونیزم است و ... اما کسی خیلی جدی نگرفت حرفهای آن مؤمن مجاهد بیدار دل را...، کتاب خاطراتش را مرور کنید. افسوس!... امروز جای حاج علی اکرام در آذربایجان سخت خالی است. برخی از نیمه مسئولان ما در مورد کتاب خاطرات آن مجاهد بیدار چه جفاها کردند در همان هفت – هشت سال پیش، و برخی هم سکوت توطئه آمیز اختیار و ناراحتی خود را به این روش ابراز کردند و بعضی از جغله ها و عقده دارها دست و حسودها به تقلاهای مذبوحانه زدند که فعلاً بماند...
عاشیق ادبیاتی
سلام
(دیوان - ترسه حروفات)
منصور حمدی هشترودی
ی- یارادان، قورقو قورموش عرش آسمانه سلام
هـ - هر آندا مصطفایه یئتن فرمانه سلام.
و- واجبدیر مسلمانه؛ نون- نماز ائتسین بپا
میم- محراب عبادته تؤکولن قانه سلام.
کاف- کعبه نم؛ لام – لادئمم آستانایه عاشیقم
قاف- قرآنه اخلاصیم وار، عالی عبایه عاشیقم
ف- فسادا باش اگمرم نینوایه عاشیقم
غین- غملی فرات اوسته؛ عین عطشانه سلام.
ظ – ظلمته شفق سالدی؛ ط - طوفان کربلا
ضاد- ضحاک تک قان تؤکنلر؛ صاد – صف چکدی دال دالا
شین – شرافت مفرق اولدو؛ سین – سودا اولدو پولا
ز- زینهار، ر- روزگاردان تشنه قربانه سلام.
ذال – ذلتده جانه گلدیم؛ دال دونیادا، ح – حکیم
خ – خراب اولسون زمانه؛ جیم – جورون نئجه چکیم؟
پ – پریشان؛ ت – توانسیز؛ ب - بارسیز نه حاله کیم
الف- آخر یئتر"منصور" عادل دیوانه سلام.
منبع: دوهفته نامه دنیز، شماره 15
عاشیق ادبیاتی
دونیا
ایرج بهزادنیا
دئدیم سنلن بیر اوتوروب دردلشم
ازلیندن کیمه قالیبسان دونیا؟
یوز اییرمی دؤرت مین پیغمبر نئجه اولدو؟
تمام بیر- بیر یولا سالیبسان دونیا!
بئش گون بیر کیمسه ایله دوتمادین دمی
هامیا وئریبسن غصه نی، غمی
اؤزونو حساب ائت بیر سینیق گمی
نئچه یول بوشالیب، دولوبسان دونیا؟
نه واردا دایاندین، نه ده کی یوخدا
نه لباسا باخدین، نه ده کی رخته
چوخلی گدالری چیخارتدین تخته
شاهلاری تختیندن سالیبسان دونیا.
"بهزاد نیا" آتدی دونیا داشنینی
آغلار، توکر گؤزلریندن یاشینی
ظولم ایله کسدیردین حسین (ع) باشینی
رحمسیز بیر ظالیم لوبسان دونیا.
منبع: دنیز- شماره 15
اوشاق دونیاسی و اوشاق ادبیاتی
بهرام اسدی
اوشاقلیق عالمی سیرلی-سئحیرلی بیر عالمدیر. ساده و صمیمی بو بالاجا انسانلار اؤز عالملرینده سادهلیک و صمیمیتله یاشاییرلار. اونلار هر گون اؤز دونیا باخیشلارین گئنیشلندیریرلر. اوشاغین دونیا گؤروشو چوخ سادهدیر آنجاق او اطرافینداکی هر نهیی آرتیق تانیماق و سیناماق ایستهییر.
اوشاق هله ان کؤرپه چاغیندا الینه دوشن هر نهیی دیشینه وورور و آغزینا تپیر. بو، اوشاغین بیرینجی و ان یاخین سیناق وسیلهسیدیر. اوشاق بوی آتارکن اویونچاقلاری. گلینجیکلری، ائو اشیالاری و الینه دوشن هر نهیی سؤکور. داغیدیر و اونون ایچین ائشیگه تؤکور. بئلهلیکله او یئنی عالملر کشف ائدیر، یئنی دونیا گؤروشو کسب ائدیر. او حتی باشقا اوشاقلاری و بؤیوکلری ده گلینجیک کیمی فرض ائدیب بارماغین اونلارین گؤزونه، آغزینا و دیشینه سوخور و اونلارین دا ایچریسین گؤرمک ایستهییر.
اوشاق داها بیر آز دیرچلیرکن بؤیوکلرین باشماغین و پالتارین گئییر. بونونلا او بؤیوک اولماق و داها جدی عالمی تانیماق آرزولاییر.
اوشاق بیرینجی گون عالمدن هئچ نه بیلمیر. او هر بیر یئنی شئی کشف ائدرکن هئچ ده تعجبلنمیر و اونو عالمین بیر پارچاسی کیمی قبول ائدیر.
اوشاق رئال عالم ایله یاناشی اؤز خیال عالمینده ده بیر شئیلر یارادیر. آنجاق اونلاری دا خیال دگیل رئال کیمی قبول ائدیر.
اوشاق پریلره و دئولره علاقه گؤستریر و اونلاری اولدوغو کیمی قبول ائدیر. ناغیللاری ائشیدرکن ناغیللاردا یاشاییر، اؤزون اونلارین یئرینه دگیل اونلارین بیری بیلیر و ناغیللاردان آلینان بو سونوچ و نتیجهنی جاندان-اورهکدن قبول ائدیر و بو سونوچ سون گونهدک اوشاغین ذهنینده یئر آلیر و اونون یادداشیندا یورد سالیر و بو اوشاق بؤیویندن سونرا دا گرکلی یئرلرده همین یادداشلار اونا یول گؤستریجی اولا بیلیر.
اوشاق دیلی و اوشاق ادبیاتینا گلدیکده دئمهلیییک: اوشاق ادبیاتی اوشاغین عالمیندن آیری دگیل. یوخاریدا اشاره اولونان سادهلیکلر. صمیمیّتلر، خیاللار، هامیسی اوشاق ادبیاتیندا یئر آلیر.
اوشاق، دیل آچاندا بیر و سونرالار چوخ ایکی هجالی سؤزلر ایله دیل آچیر.
بیر هجالی سؤزلردن(جیز-بوو) و ایکی هجالی سؤزلردن (قاقا- پپه-بابا- چیچی) و بئله سؤزلری مثال گتیرمک اولار.
اوشاغین دیلی تکمیللشدیکجه سؤزلرینین هجاسی دا آرتیر، آنجاق اوشاق ادبیاتی و اوشاق شعرینین هجالاری چوخ بئش و یئددی هجالی شعرلر اولور و چوخهجالی شعرلر اوشاق عالمینه داخل اولمورلار، چونکی اوشاغی سادهلیکدن اوزاقلادا بیلیرلر.
اوشاق دیل آچارکن ایلک باشدا چوخ قیسا جملهلر یارادیر: بابا گلدی .. قاقا آلدی. اوشاق ادبیاتی دا بو قیسالیق و بو سادهلیگی اؤزونه اؤرنک توتمالیدیر. بیز اوشاغا غزل یاخود قصیده اوخویانماریق چونکی اونون ذهنینده اونا یئر یوخدور. آتا-بابالاریمیز و اوزون ایللر بویو نسیللریمیزین سیناغیندان چیخمیش اوشاق ادبیاتی و اوشاق فولکلورو بوگونکو اوشاق ادبیاتی و اوشاق شعری یازانلارا گؤزل نمونهلردیر.
مین ایللرین سوزگجیندن سوزولموش بو قوشماجایا دقت ائدک:
. .
-ایینه-ایینه اوجو دویمه
بربرینجی شام آغاجی
شاتیر کئچر قوز آغاجی
هاپبان هوپبان
یاریل ییرتیل
سو ایچ قورتول.
هر بیر اوشاق، بو قوشماجانی دینلهدیکده اونو تکرار ائتمک ایستهییر چونکی بو بالاجا اوشاق اویونو اوشاغین روحونا اویغوندور، اونون مصراعلاری ایکی، اوچ و دؤرد هجالی سؤزلردن یارانیب.
هابئلهدیر:
بورا بیر قوش قوندو
بو گؤردو
بو توتدو
بو بیشیردی
بو یئدی
جیققیلییا قالمادی، جیققیلییا قالمادی.
هجالاردان علاوه اوشاغین ذهنین و فکرین اؤزونه چکن باشقا بیر فاکت، سؤزون و شعرین موسیقیسیدیر. بو پارچایا دقت ائدک:
بو دئدی: گلین گئدک اوغورلوغا
بو دئدی: هانی اوجا نردیوان؟
بو دئدی: مندن اوجا نردیوان؟
بو دئدی: آللاها باخین، تانرییا باخین گئتمیین
بو دئدی: خالام قیزین آلین منه
تاپدییین بونون باشینا،
تاپدییین بونون باشینا.
گؤروندوگو کیمی بورادا هجالارین سایی چوخ اولسا دا سؤزون موسیقیسی اونو اویناق بیر ریتمه سالیب و بئلهلیکله اونو اوشاق عالمینه و اوشاق ادبیاتینا داخل ائدیبدیر.
اوشاق شعرینده و اوشاق ادبیاتیندا گاهدان کلاسیک شعریمیزین قایدالاری پوزولور و مصراعلارین هجا سایلاری و قافیه و ردیف قانونلاری ایزلنمیر و بو دا اوشاغین یئنی عالملر یاراتماغی و رئال عالمین چرچیوهسینده دایانماماغینا بیر ثبوتدور:
-بنؤوشه
-بنده دوشه
-بیزدن سیزه کیم دوشه؟
باخین، بو اوشاق اویونونون بیرینجی مصراعسی 3، ایکینجی 4، و اوچونجو مصراعسی 7 هجالی گلیبدیر.
اوشاق فولکلورو و اوشاق ادبیاتیندا ایکی طرفلی دانیشیق اؤزونه مخصوص یئر آلیر، بو ایسه اوشاغین دقتین اؤزونه چکن عامللردن بیریدیر:
پیس- پیسلی خالا هاردان گلیسن؟
-گیلاندان.
- هانی به شلهن؟
-آلدیلار.
-نیه وئریردین؟
-ووردولار.
-سن ده وورایدین.
-اولار ایکیایدی، من بیر ایدیم
اولار ووردوقجا من کیریدیم.
ها بئلهدیر:
-عموغلو!
-بلی.
- بیزیم تویوق سیزدهدیر؟
-بلی.
- کیشهله گلسین.
-گلمیری.
-سال تندیره.
-یانمیری.
-وور قیچی سینسین.
-سینمیری.
مین ایللردن قالان بو سؤزلر ادبیاتیمیزین و تاریخیمیزین چوخ زنگینلیگین و چوخ اسکی گلهنکلره دایاندیغین گؤستریر.
بو فولکلور و بو سادهجه قوشماجالار عین حالدا مین ایللردن قالان سؤزلری، اوستونه توز قونموش تاریخی حادثهلری و هئچ یئرده یازیلمامیش تاریخی جریانلاری اؤز ساده کلمهلری ایله داشیییر:
آ تئشتی-تئشتی-تئشتی
ووردو گیلانی کئچدی
ایکی خوروز ساواشدی
بیری قانا بلشدی
قان گئتدی چایا دوشدو
چایدان گؤیرچین اوچدو
گؤیرچین آلاپاختا
یوواسی قلبی-تاختا
اونو ووران خان اوغلو
قان قوسسون لاختا-لاختا.
چوخ ساده و آخیجی بو قوشماجادا خوروزون قانیندان بیر گؤیرچین یارانیر و بو گؤیرچینی ووران لاختا-لاختا قان قوسماق ایله قارقینیر. دئمک بورادا ابدیلیک و اؤلومسوز یاشاماق تصویر اولوبدور. هابئلهدیر گؤزل فاطما ناغیلینداکی باشی کسیلن اینهگین سوموکلرینین دانیشماغی. بورادا اسکی تورک طایفالارینین ایناملاری، دوشونجهلری و دونیا گؤروشلری چوخ ساده کلمهلرله اوشاق روحونا آشیلانیر و نسیلدن-نسیله آخیر و دوام ائدیر. آنجاق بوگونکو دونیادا و 21-جی عصرده هر شئی تزهلندیگی کیمی اوشاق فولکلوروموز و اوشاق ادبیاتیمیز دا تزهلنمهلیدیر. آوروپادا، آمریکادا، ژاپون و باشقا یئرلرده اوشاق ادبیاتینا اویغون فیلیملر، کارتونلار و یئنی-یئنی فورمالاردا ایشلر گؤرونور و گاهدان بیزیم ادبیاتیمیزدان دا اولدوقجا قیدالانیرلار. آنجاق تورک فولکلوروموز، آذربایجان اوشاق ادبیاتیمیز بو باخیمدان اینجیلرله دولو بیر اوقیانوسا بنزر. فیلیمچیلریمیز، شاعرلریمیز، یازیچیلاریمیز، زامانلا آددیملامالی و زامانلا ایرهلی گئتمهلیدیر.
منبع:دنیز شماره 15- تاریخ نشر 3/ 3/ 91 ، ارومیه