محرملیک و آنا دیلیمیز
اوستاد بهرام اسدی - اورمیه
ایراندا بو گونه قدر دوامائدن تاپان مرکزی حکومتین تملچیسی بؤیوک حکمدار شاه اسماعیل ختایینین رسمی اعلان ائتدیگی تورک دیلی و شیعه مذهبی ا و زاماندان بری آذربایجان تورپاقلاریندا بیری- بیریندن آیریلمایان ایکی بؤیوک گئرچک (واقعیت) اولوبلار آذربایجان ادبیاتیندا بیرینجی مرثیه یازان شاعر ایسه شاه اسماعیلین معاصری اولان مولانا محمد فضولی اولموشدور و اوندان بری بؤیوک و نهنگ نوحهچی شاعرلرایله اوزلهشیریک و دئیهبیلریک ادبیاتیمیزدا مرثیه و نوحه یازمایان شاعرلریمیز چوخ آز اولوبلار حتی صرفاً ساتیریک شعرلری ایله تانیلان و شرق دونیاسیندا ساتیریک شعرین تملچیسی اولان میرزه علیاکبر صابر کیمی بیر شاعرین ده اثرلرینده نوحه و مرثیه گؤرمک ممکندیر آنجاق بو آرادا بیر تعداد شاعرلریمیز ده اولوبلار کی اؤز یارادیجیلیقلارین تمامیله مرثیه شعرینه و عاشورا حادثهسینه حصر ائدیبلر. بو سیرا شاعرلردن دخیل مراغهای، قمری دربندی، دلریش و باشقالارین آدینی چکمک اولار، حاج رضا صراف و راجی تبریزی کیمی مشهور شاعرلرین دیوانلارینین یاریسینی نوحه و مرثیه شعرلری تشکیل ائدیر.
بیز نوحهلرده و مرثیهلرده خلقیمیزین طالعیایله باغلی نیسگیللر، غربت حسی، ظلم و ظلمه قارشی نفرت، ایلقاری پوزماق و بو کیمی مضمونلار گؤروروک بونلاردان علاوه عاشورا حماسهسی ایله باغلی شعرلرده بیر گئنیش سویهده مضمون گئنیشلیگی واردیر و اونلاردا لیریکا نمونهلری، عشق و عاشقلیک، قهرمانلیق، دؤیوشچولوک، حسرت، آنا محبتی، آتا عشقی دالغالانیر و امام حسین علیهالسلامین اؤز اینامی یولوندا فداکارلیغی تصویر اولونور و بو معصوم امام اؤز عزیزلرین، اؤز بالالارین، قارداشلارین، کؤمکلرین و بوتون دونیا ایلگیلرین اؤز اینامی یولوندا فدا ائدیر و مظلوم یاشایان کوتلهلرین حقین دیریلتمک ایستهییر. هر چند بو کوتلهلر و بو خلق او امامین آرخاسینی بوشالدیرلار و اونو میداندا یالقیز قویورلار. آنجاق امام حسین علیهالسلام اؤز وظیفهسینی اونوتمور و اؤزونون دوغرو بیلدیگی یولدا دایانیر و بو یولدا شهید اولور و بو شهید اولماغیایله تاریخ بویو انسانلارا دایانات درسی وئریر و مختلف یئرلرده مظلوم انسانلار امام حسین علیهالسلامی اؤزلرینه اؤرنک توتاراق چوخلو عصیانلارا ال ووروبلار.
بو مظلوملاردان بیری ده آذربایجاندا تورک دیلی و ادبیاتی اولموشدور. بیلدیگیمیز کیمی بیر چوخ زامانلار خصوصیله پهلویلر دؤورونده دیلیمیزه و ادبیاتیمیزا اولمازین ضربهلر وورولدو. دیلیمیز یارالاندی و زمانه یزیدلری بو مظلوم دیلین باشین کسمک ایستهدیلر و آذربایجان خلقینین دیلین اوزمک نیّتینده بولوندولار 50 ایل پهلوی حاکمیتی زامانیندا کتابلاریمیز یاندیریلدی، مکتبلریمیز باغلاندی، دیلیمیز یاد دیلی آدلاندی، خلقیمیز اؤز کئچمیشیندن و اؤز تاریخیندن اوزولدو، آذربایجان داهیلری افترالاندیلار و آذربایجان شخصیتلرینین آدین چکمک گوناه ساییلدی بئله بیر وور - ییخ زاماندا بیزی اؤز کئچمیشیمیز و اؤز دیلیمیزه باغلایان یگانه تئل عاشورا شعری و نوحهلری و مرثیهلر اولدو. دئمهلی بیر سطر تورکجه متنی اوخویا بیلمهین آذربایجان جمعیّتی هر محرملیکده جور به جور تورکجه نوحهلری بولبول کیمی اوخودو و بو ایش هر ایل و هر ایلین آراسیندا دؤنه - دؤنه مذهبی هیئتلرده تکرار اولدو و بو وسیله ایله دیلیمیزین کتبی فورماسی و یازیلیب اوخونماسی نوحه کتابلاریندا قورونوب ساخلاندی آنجاق اوزون ایللر بویو مکتبسیز قالان خلقیمیز و شاعرلریمیز اؤز یئنی نوحهلرینده دیلیمیزین ادبی فورماسیندان اوزاقلاشدیلار و بو ایش او حدّه چاتدی کی پهلویلر دؤورونده یازیلان نوحهلر تمامیله گرامر پوزغونلوقلاری ایله بیرلیکده مختلف لهجهلرده اولدو و ایندیلیکده 34 ایل انقلابدان سوووشاندان سونرا و دیلیمیزین یئنی انکشاف و دیرچلیش مرحلهسینده هله ده نوحه کتابلاریمیز علمیلشمهییبلر و هلهده کی وار اونلاردا (قالورام، گئدورم) کیمی یانلیش فعللر گؤرسنیر و هله ده کی وار اونلارین جمله قورولوشلاری تمامیله فارس گرامرینین تأثیریندهدیر و بو اشاره اولوندوغو کیمی پهلویلر دؤورونون شوونیستی حاکمیتیندن آشیری بو وضعیته گلیب دوشوبدور یوخسا اوندان اؤنجه و مثال ایچون حاج رضا صرافین نوحهلری تمامیله ادبی دیل فورماسیندادیر. بونونلا دا دیلیمیزین قایدالارین نوحه کتابلاریندا یئریتمهلی و خلق دیلیندن آیریلمایاراق بو کتابلاریمیزین دا دیللرین علمیلشدیرمگه چالیشمالیییق.
منبع: سایت «دنیزنیوز» www.daniznew.ir
سفر هشتم
(قسمت پنجم و پایانی)
یادداشتهای سفر به باکو
مصطفی قلیزاده علیار
دیگر حرفی از سفر باکو برای گفتن و نوشتن ندارم، جز اینکه زیارت امامزادهها را یادآوری کنم و حسن ختام این پراکندهگویی قرار دهم.
بله من در این سفر نیز مثل همه سفرهایم به باکو، همراه با همسفران و دوستان به زیارت برخی اماکن مقدسه رفتم که به ذکر تعدادی از آنها قبلاً پرداختم. همه اماکن مقدسه در جمهوری آذربایجان برای مردم آن دیار – چه دیندار و چه غیردیندار- مورد احترام است. شاید در میان همه مکانهای مقدس این کشور، امامزاده «حکیمه خاتون» دختر حضرت امام موسی کاظم (ع) معروف به «بیبی هیبت» معتبرترین زیارتگاه و تربت مقدس باشد و از نظر تاریخی هم سلسله سند این بانوی بافضیلت و احراز منسوبیتش به اهل بیت و امام هفتم (ع) مورد قبول علما و دانشمندان اسلامی است. بقعه و امامزاده «بیبی هیبت» در دوران کمونیستها و حاکمیت خفقان استالین، سرگذشتی غمانگیز داشته و ویران شده بود اما بعد از فروپاشی شوروی، با درخواست مردم مسلمان و شیعه آذربایجان، دولت حیدر علییف به بازسازی آن همت گماشت تا اینکه با همکاری اساتید ایرانی از اصفهان، به شکل زیبایی ساخته شد .
یک ساعت مانده به غروب روز یکشنبه 2 تیر ماه 92 بنده و دوستانم موفق شدیم این آستانه را یک بار دیگر زیارت کنیم. یاد دارم که آخرین بار در دی ماه 87 با دوست هنرمندم جمال عباسزاده به زیارت این آستانه مقدس آمده بودم. امید که این توفیق بار دیگر یار شود. در پایان از همه دوستان و آشنایانی که در این سفر موجب زحمتشان شدیم و در ابتدای این یادداشتها اسمشان را نوشتم، تشکر میکنم، خصوصاً استاد حاج علمدار ماهر و جناب نوشیروان محمداف و خانواده محترماش. یادآوری میکنم که نوشتهها و یادداشتهای دوستم آقای حمیدی علیار به زبان ترکی – که در این مدت و در همین صفحه منتشر شده- در واقع در تکمیل یادداشتهای من بوده است. از ایشان هم سپاسگزارم. منبع: دو هفته نامه «دنیز»، شماره 40، مورخ 8/8/92
رشد عقلی در جامعه مهدوی (عج) یکی از ویژگیهای جامعه مهدوی، رشد عقل و خردورزی در کل جامعه و افراد آن است. فراگیر شدن عدالت در جامعه به سبب تربیت صحیح افراد و رواج فرهنگ قرآن و عترت در جامعه است و در روایات ما به رشد فکری و اخلاقی و ایمانی مردم در حاکمیت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) تصریح شده است. امام باقر(علیه السلام) فرمود: «وقتی قائم ما قیام کند دست (عنایت) خویش بر سر بندگان خدا نهد و به برکت آن عقل و خرد آنها به کمال رسد.» ( 3 ) و همه خوبیها و زیباییها به دنبال کمال عقل انسان، به دست میآید زیرا که عقل، پیامبر درونی انسان است که در صورت حاکم بودن آن بر کشور جسم و جان، اندیشه و عمل آدمی به سوی صلاح و درستی خواهد رفت و مسیر بندگی پروردگار و نیل به سعادت هموار خواهد شد. از امام صادق(علیه السلام) سؤال شد که عقل چیست؟ فرمود: «عقل آن [حقیقتی] است که به حکم آن خداوند عبادت میشود و [به راهنمایی آن]بهشت به دست میآید.»( 2) امروز میبینیم که در جامعه بدون امام، شهوات بر عقل، غلبه دارد و نفس سرکش، یگانه فرمانروای افراد و گروهها و احزاب است و پیامد این وضعیت پایمال شدن حقوق افراد و فراموش شدن ارزشهای الهی است ولی در جامعه موعود و در سایه فرمانروائی حجّت خدا، که عقل کلّ است، عقول انسانها، میداندار و سکّاندار تصمیم و اقدام خواهد بود و عقلِ به کمال رسیده جز به خوبی و زیبایی فرمان نمیدهد. -------------------------------------- 1. بحارالانوار، ج 52، ح 71، ص 336. 2. کافى، ج 1، ح 3، ص 58.
به استقبال جمعه موعود