نسلکشی «خوجالی»
شهر «خوجالی» جمهوری آذربایجان پیش از اشغال توسط ارمنستان یکی از شهرهای قرهباغ کوهستانی بود که آذربایجانیها به تعداد کثیر در آنجا ساکن بودند. از آغازین روزهای مناقشه ارمنستان – آذربایجان و از سال 1989 برخی از روستاهای شهر خوجالی و خود شهر مورد تجاوز ارمنیها قرار گرفت و تا سال 1992 قسمتی از روستاهای این شهر تحت اشغال قرار داشت. در روستاهایی چون «مئشهلی»، «کرکیجهان» و «جمیللی» کشتار انجام گرفته بود. شهر خوجالی تا فوریه 1992 قریب به 5 ماه تحت محاصره بودو پیش از آغاز جنگ از 7 هزار نفر اهالی خوجالی تنها 2500 نفر در شهر مانده بودند. هیچ ضرورت جنگی حمله به شهر خوجالی را ایجاب نمینمود. خوجالی منطقهای در محاصره بود که تنها شهروندان غیرمسلح در آن سکونت داشتند. هدف ارامنه از حمله به این شهر، اشغال آن، امحاء کامل اهالی خوجالی، ترسانیدن آذربایجانیهای ساکن در سایر مناطق قرهباغ کوهستانی و از بین بردن اراده مبارزه در میان ایشان و ایجاد شرایط جهت اشغالگریهای آتی بواسطه تصرف تنها فرودگاه واقع در قرهباغ کوهستانی بود.
در شب سرد گذر از 25 به 26 فوریه 1992، نیروهای مسلح ارمنستان، گروههای اوباش تجریهطلب فعال در قرهباغ کوهستانی، بخشی از تیپ 366 ارتش شوروی و حدود 50 سرباز و افسر ارمنی این تیپ، اعضای سازمانهای تروریستی بینالمللی چون «آسالا» و غیره با توسل به تجهیزات جنگی سنگین، تانک، توپ و مسلسل به شهر خوجالی حمله نموده، شهروندان غیرمسلح را به رگبار بسته، اهالی دست خالی شهر اعم از زن و پیر و کودک به صورتی وحشیانه مورد قتلعام قرار گرفتند. از میان 613 مقتول ساکن شهر خوجالی 63 تن نوزاد، 106 تن زن و 70 نفر نیز افراد سالخورده بودهاند. انجام اعمال تحقیرآمیز با 56 جنازه از آن جمله کندن پوست سر و صورت ایشان، بریدن سر، گوش و بینی جنازهها، در آوردن چشمها، دریدن شکم زنان، به اسارت گرفتن 1275 شهروند غیرمسلح که در میان ایشان میتوان صدها زن و کودک حضور داشت، اعمال شکنجههای غیرقابل تصور بر آنان، زنده-زنده سربریدن انسان های اسیر، درآرودن قلب و سایر اعضای بدن بصورت زنده – زنده و به منظور اعمال شکنجه، سوزانیده شدن، گرفتن کودکان از والدین، کوچ اجباری و سایر اقداماتی از این دست بر اساس کنوانسیونهای بینالمللی نسلکشی محسوب میگردد. سرنوشت 150 تن از اسرا تا به امروز مجهول مانده است. 6 خانواده به کلی از بین رفته، 26 کودک هر دو والدین و 130 کودک یکی از والدین خود را از دست دادهاند. 487 نفر مجروج گردیدهاند که 76 نفر از ایشان را کودکان زیر 1 سال تشکیل میدهند. صدها نفر نزدیکان خود را از دست دادهاند چنانکه، تمامی بازماندگان حادثه خوجالی تاثیرات روانی و معنوی این فشار و شکنجههای سنگین را همچنان به دوش میکشند.
این کشتار خونبار از آن روی نسل کشی خوانده میشود که، آنچه روی داده کشتهشدن تصادفی انسانها در نتیجه وقوع جنگ نبوده و قوای مسلح ارمنستان با حمله به یک شهر بی دفاع به صورتی هدفمند و سیستماتیک اتباع غیر مسلح آذربایجانی را به صورت دست جمعی تار و مار نمودهاند. شهر خوجالی از سه طرف مورد محاصره قرار گرفته، اهالی به صورت هدفدار و با نقشه قبلی قتل عام گردیده، بر سر راه شهروندانی که خواستار فرار از حلقه باز محاصره به سوی شهر آغدام بودهاند کمین های مخفی مستقر گردیده و ایشان را بصورتی وحشیانه به قتل رسانیدهاند. تمامی این موارد وجود قصدی خاص در کشتار اهالی خوجالی را آشکار میسازد. کشتار اهالی در قرهداغلی، مالی بیگلی، کرکی جهان، جمیللی و مئشهلی پیش از واقعه خوجالی نشان از آن دارد که کشتار آذربایجانی ها اتفاقی نبوده و به صورتی نظاممند صورت پذیرفته است. در زمان هجوم به خوجالی از گلولههای کالیبر 45/5 و سلاحهای شیمیایی استفاده گردیده است. در کل آنچه در خوجالی روی داده در تضاد با قواعد بینالملل قرار داشته، اراضی آذربایجان تحت اشغال قرار گرفته، شهروندان غیر مسلح و ساختمانهای مسکونی به گلوله بسته شده، صدها انسان غیر مسلح بصورتی وحشیانه مورد کشتار قرار گرفته، تمامی شهروندان محلی بی سلاح در اراضی مورد اشغال به قتل رسیده و یا به اسارت درآمده اند. جان سالم به در بردن برخی در کشتار خوجالی تنها در سایه تشکیل گروههای کوچک مسلح محلی که با شکستن حصار محاصره توانستهاند اهالی را به جایی امن منتقل نمایند امکان پذیر گردیده است و جلوگیری از نابودی کامل اهالی نیز تنها در سایه این امر میسر شده است. قربانیان خوجالی تنها به کشتهشدگان این نسل کشی محدود نگردیده و تمامی بیش از 2500 نفری که پیش از حمله در شهر بسر میبردهاند را نیز شامل میگردد.
فاجعه خوجالی که با اقدامات حیدر علیاف در سال 1994 از جانب مجلس ملی جمهوری آذربایجان به مثابه نسل کشی مورد شناسایی قرار گرفته در چارچوب تبلیغات "عدالت برای خوجالی" از جانب نهادهای قانونگذاری برخی کشورها منجمله کانادا، اردن، رومانی، مکزیک، پاکستان، کلمبیا، چک، بوسنی و هرزگوبین، پرو، هندوراس، سودان، صربستان، پاناما و 15 ایالت آمریکا به عنوان نسل کشی مورد شناسایی قرار گرفته و نیز از جانب سازمان کنفرانس اسلامی نیز مورد ارزشیابی سیاسی – حقوقی واقع گردیده است. در بسیاری از کشورهای جهان بنای یادبودی نیز به یاد خوجالی مستقر گردیده است. اکنون بیش از 20 سال است که، ساکنینی که جان سالم از خوجالی به در بردهاند و راندهشدگان از خوجالی نامیده میشوند در مراجعات خود به سازمان ملل، اتحادیه اروپا، سازمان امنیت و همکاری اروپا و سایر نهادها مجازات مجرمان را مطالبه مینمایند.
معرفی نسلکشی خوجالی به مثابه جنایتی که علیه ملت آذربایجان و در کل جامعه بشری و جهان اسلام روا داشته شده و خواست مجازات عاملان این جنایت حمایت از عدم ایجاد امکان رخداد چنین جنایتی بر ضد تمامی ملتهای جهان محسوب میگردد.منبع: سایت «دنیزنیوز»