در باره حاج علی اکرام علی یِف رهبر جنبش اسلامی معاصر آذربایجان
جناب حاج علی اکرام علی یف رهبر جنبش اسلامی معاصر جمهوری آذربایجان در سال 1940 در روستای مذهبی « نارداران» در 25 کیلو متری شمال باکو به دنیا آمد و در محیطی مذهبی و سنتی پرورش یافت و بزرگ شد. او تحصیل کرده رشته تربیت بدنی است. از سال 1979 (بهمن 1357) در داخل شوروی به طرفداری از انقلاب اسلامی و رهبری آن امام خمینی – رحمة الله علیه- برخاست و هسته پیروان و مقلدان امام و هواداران انقلاب اسلامی ایران را پی ریزی و رهبری کرد. ایشان اکنون در زادگاهش زندگی می کند و از طرفداران انقلاب اسلامی و آرمانهای امام خمینی و مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای است.
گفتنی است در قرن بیستم دو حرکت انقلابی با ایده و انگیزه اسلامی و شیعی در داخل ممالک شوروی و در جمهوری آذربایجان پدید آمده: اولی حرکت « جمعیت دعوت الهی» در دهه 1930 در باکو بود به رهبری شهید آیت الله شیخ عبد الغنی بادکوبه ای که در سال 1931(1310ش.) با قتل شیخ شهید و سرکوب یارانش به دست عمال استالین، حرکت اسلامی شیخ برچیده شد هر چند تأثیر آن بسیار دیرپا بود.
( نگاه کنید: به شهداء الفضیلة علامه امینی و خاطرات حاج علی اکرام، به قلم عبد الحسین شهیدی ارسباران،مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران 1385)
دومی: جنبش اسلامی معاصر آذربایجان به رهبری حاج علی اکرام بود که ایشان و یارانش هم در دهه آخر حاکمیت شوروی و هم بعد از فروپاشی آن زحمات زیادی را تحمل کردند ، بارها زندانی شدند و آزار و اذیت کشیدند.
تا به امروز در ایران دو کتاب در باره حاج علی اکرام و حرکت اسلامی ایشان منتشر شده:
1- خاطرات حاج علی اکرام علی اف رهبر اسلامگرایان جمهوری آذربایجان به قلم عبد الحسین شهیدی ارسباران – پیشین
2- نامه هایی از زندان،( نامه هایی که از زندان نوشته) با ترجمه مصطفی قلی زاده علیار، از انتشارات یاز با حمایت اداره کل تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی، ارومیه، 1389
هر دو کتاب آینه تأثیر درخشان انقلاب اسلامی ایران در خارج از ایران و بسیار خواندنی و دارای ارزش تاریخی، دینی و انقلابی است. هر دو کتاب می تواند از بعد بررسی جنبشهای اسلامی معاصر جهان حائز اهمیت باشد.