یادداشتی کوتاه در نگاه به تاریخ بلند دنیا!
تا چه حد می توان به تاریخ منقول اعتماد کرد؟
امروز (یکشنبه 98/4/9) در پاسخ به یک مطلب تلخ و وحشیانه تاریخی منقول از تاریخ دوره صفوی که یکی از دوستان در یکی از گروههای تلگرامی منتشر کرد، نوشتم:
بله. تاریخ دنیا پر است از این وقایع تلخ و وحشیانه و گاهی هم شیرین و حماسه و افتخار و فتوحات. یعنی #تاریخ_منقول البته??. اما در تحلیل تاریخ و آنالیز کردن تک تک وقایع، خیلی از این داستانها، بی اساس می نماید! یعنی ساختگی است البته ممکن است یک کلاغی بوده، اما چهل کلاغ کردنش قطعی است یعین ممکنه مثلا در همان شب، سر یک نفر یاغی بریده شده بحق یا بناحق؛ همین قضیه تا به گوش مورخان آن دوره یا دوره های بعدی برسد چهل کلاغ شده و «سرها بریده بینی بی جرم و بی جنایت!» یا حتی ممکن است سر یک نفر بریده شده، اما برای زهر چشم گرفتن از دیگران، بلافاصله شایعه کرده اند که سر دهها نفر گردن کلفت را دیشب به امر شاه بریده اند!! ... من الان بیش از 25 سال است که در موضوعات تاریخی کار می کنم و به یاری خدا بیش از 20 عنوان کتاب در موضوعات تاریخ معاصر و گذشته، منتشر کرده ام و دیگر عزیزان هم در این گروه هستند که کارشان تاریخ است. بنده بعد از 25 سال کار پژوهشی - نه تخصصی البته - به این نتیجه رسیده ام که عرض کردم یعنی در تاریخ به هیچ نقل قول و وقایع منقول، به سادگی نمی شود اعتماد و باور کرد بلکه به کمک فلسفه تاریخ و تحلیل تاریخی می توان تا حدی به حقایق پی برد. خلاصه اینکه تاریخ منقول بدون تحلیل و تامل اصلا قابل اعتماد نیست چون جذب منافع حاکمیتها و دفع مضرات همواره در پشت همه صحنه های منقول در تاریخ بوده است. همیشه باید با شک به تماشای نمایشهای تاریخ منقول نشست! درک حوادث واقعی و تمییز دادن راست از ناراست و جدا کردن واقعیت از افسانه در متون تاریخ منقول و #راستی_آزمایی_رخدادهای_تاریخی با #تحلیل_تاریخ به روشهای گوناگون علمی مقدور است. برای مثال گاه برای راستی آزمایی یک حادثه منقول در تاریخ دوره قاجار یا افشاریه در تاریخ ایران، شاید چند متخصص یا نیمه متخصص و صاحب نظر در تاریخ و اقتصاد و روان شناسی و سیاست و نظامیگری و معماری و مردم شناسی و فرهنگی و ادبی آن دوره لازم است که حاصل بررسی ها و نظرات کارشناسانه خود را با اسناد و مستندات علمی و قابل قبول و بی غرض، ارائه نمایند تا نتیجه ای قطعی به دست آید. این است تحلیل علمی تاریخ یا همان #علم_تاریخ، که با صِرف حوادث منقول در صفحات تاریخ مکتوب فرق دارد از زمین تا آسمان.
?? #مصطفی_قلیزاده_علیار
#تاریخ_منقول_اعتماد_یک_کلاغ_چهل_کلاغ
#راستی_آزمایی_علم_فلسفه_تحلیل_تاریخ
#کانال_هفته_نامه_دنیز??
https://t.me/joinchat/AAAAAEHusZKdsVrUdqN-cg