غزل
علی همای پناه
سن سیز دؤزوم باخیر یئنه بوم - بوش اوتاقلارا
سس سیز قارانقولوقدا کی سونسوز چیراقلارا
باشلا یاواش یاواش اوخو یام یاش کاغیذلاری
گؤ یاشلاریم یازان غزلی آغ واراقلارا
شأنلیک ده بوخجاسین ائله بیل باغلاییب گئدیر
یوخ بیر نفر گولوش وئره هردن دوداقلارا
یاددان چیخیب ایشیق دادی دیلسیزآغیزسیزیخ
بیزدن سالام یئتیر ساری ساچلی شافاق لارا
ساخلا یادیندا ساخلا کی دوشمز پاییزلارین
هئچ واخت آیاقی بارلی - باهارلی بوداقلارا
کؤچدون اوزاقلارا...هله لیک ایزلرین قالیب
چوخ پیس گیجیک چکیر اورییم او اوزاقلارا
منبع: دو هفته نامه «دنیز»، شماره 11- مورخ 22/ 12/90
اونودولماز بیر خاطیره
یازان: کریم گول اندام
هرکیمین حیاتیندا هردن راستلاشدیغی بیرنفردن آجیلی – شیرینلی خاطیره لر اولا بیلر.حیاتیمین ان آغیر گونلرین یاشادیغیم ایللرده بیرمعجیزه کیمی الیمدن توتوب، انسانلیق و کیشیلیک نامینه یاردیم الینی مندن کسمه ین بیر کیشیدن سؤز آچیرام! اولسون کی اونون ابدیته قووشموش روحو بو صداقتلی ایفاده دن راضی قالمیش اولسون!
1364-نجو ایل (1985) میلادی تاریخی ایله برابر باکیدا اولان فارس دیلی مکتبینه تدریس ائتمک ایچون مراجعت ائتمیشدیم. دیل، ادبیات ودانیشیق جهتدن قات - قات اوستونلویومه باخمایاراق تدریس ایمکانی منه وئریلمه دی!غوربت آجیلاریندان دوغولموش حسلریم، عائیله معیشتی نین چتینلییی، آنامین، باجیمین حسرتلی اؤلومو اورییمی سیخدیغی بیر حالدا مکتبین قاپیسیندان چیخیردیم کی، بیرجوان اوغلانین سسی منی گئری دؤندردی:
- باغیشلایین سیز فارس دیلی معلیمیسیز؟مثبت جواب آلدیقدا سؤزونه بئله دوام ائله دی: نارداران کندینده درس وئرمه یه حاضیر سینیزمی؟ راضیلیغیمی گؤره رک، کیمسه یه تلفون آچیب اوغلونا فارس دیلی معلیمی تاپدیغیندان سؤز آچدی! سونرا منه اوز توتوب دئدی: معلیم صاباحدان نارداران کندینده علی اکرام کیشی نین ائوینده اوغلو حسینه درس دئیه جکسیز، هم ده نیگران اولمایین اوکیشی سیزی راضی سالاجاق!
علی اکرامین ائوینی تاپدیقدا 40 یاشینا یاخین بیر خوش گؤرکملی و ایلک گؤروشوندن دیندار نظره گلن بیر کیشی ایله قارشیلاشدیم. بیرتک اوغلو حسین له ده تانیش اولدوم. اوگون معین مناسیبته گؤره قوربان کسیلمیشدی. بیر ساعات یاریم درسه مشغول اولوب اوغلانین یاخشی قاوراماق قابیلیتیندن خوشلاندیغیمی بیلدیردیم والیمدن گلنی یاپاجاغیما سؤز وئردیم. قارشیلیقلی بیر حؤرمت – احترام یارانماقدا ایدی. آخشام کنددن دؤندوکده، قوربان اتیندن بیرپای دا منه دوشموشدو! آمما اقتصادی سیخینتیلیغیما باخمایاراق نه من ، نه ده علی اکرام کیشی درسه گؤره زحمتیانادان بیرسؤز آچمادیق! هرهفته آراسی ایکی گون او کیشی نین ائوینده اوغلو حسینله درس کئچیردیک. گئدن باشی من اؤزوم گئدیب، قاییدان باش، علی اکرام یا دوستلاری، قوهوملاری و کیمسه اولمادیقدا ایسه تاکسی توتوب خرجینی اؤده مکله منی ائویمه یولاسالیردیلار! آخشام آذان چاغلاری علی اکرام ائوین دامینا چیخیب، اوجا سسله آذان وئریب ! سونوندا شیرین تورک لهجه سیله (مرگ بر آمریکا، مرگ بر شوروی، مرگ بر اسرائیل ) شعارلاری ایله دامدان آشاغی ائنیردی!! منی دریندن حیرتلندیرن ایکی شئی ایدی: علی اکرام کیشیده اولان جسارت! بیر ده 1985 ده شوروینین قدرتلی زامانلاریندا یاریمچیلیق دموکراسینین ایزلری! علی اکرام کیشی منیم کیم اولدوغومو، هانسی سیاسی باغلیلیغیمی، ندن یوردومدان- یووامدان دیدرگین دوشدویومو یاخشی بیلیردی! من ده آرزیلاییردیم کاش اونون کیمی عقیده صاحیبلری، ریاکارلیقدان اوزاق ، صمیمی- صداقتلی جانفشان، اسلاما، قرآنا، انسانیته، عزتلی، حؤرمته لاییق مسلمانلار، هرکیمین عقیده سینه گئنیش چرچیوه ده باخیب، سهولرین متانتله خاطیرلادان کیشیلر بیزیم مملکتده ده بول اولایدی! او دا منه دئیردی معلیم واللاه گؤرورم سن ده اوز توتدوغون یولدا صداقتلی سن، آمما کاش سنین تایین حکومتین مرکزی کومیته سینده بیر نئچه نفر اولایدی! آ کیشی بورادا رشوت وئریب حزبه گیریرلر، نه قویوب نه آختاریرسان؟! منجه سونرالار بیز بیری- بیری نین سؤزلرینه اینانیب وتصدیقله دیک!!
او سونرالار اؤز ائوینده اون بئش نفره قدر فارس دیلی اؤیره نن یاشلی کیشیلردن عبارت شاگیرد توپلامیشدی. بو هم منه آرتیق گلیر ومعاش حاصیل ائدیردی، هم ده علی اکرمین تشبوثو ایله فارس دیلی اوخونوردو. بوگل- گئت، بو دوستلوق 2 ایلدن آرتیق دوام ائتدی وحسین کیشی کیفایت قدر اوخویوب اؤیرندی.
او ایللردن خیلی زامان اؤتسه ده من وعائیلم نارداران کندی اهالیسی نین قوناق پرورلیگین، قارداشلیق احوال روحیه سین وکیشی صفتلی اولدوقلارینی عموما وعلی اکرام کیمی جسارتلی، عقیده لی وتمیز بیرکیشینی خصوصا اونوتماییب دائیما یاخشیلیقلا یادا سالیریق.
سیاسی عقیده سی وموقعیندن آسیلی اولمایاراق عقیده آزادلیغی نین ، دینی نین، دیلی نین، وطنی نین، مللتی نین اوغروندا سارسیلماز دویوش آپاران، هئچ بیر قدرتدن چکینمه ین هر انسان هاردا بو مقدس آمالی یورودورسه، تقدیره لاییق دیر!
ایستر – ایسته مز هر دیری انسان سهوه یول وئرر، ان اؤنملی بودورکی، سهولریمیزدن عبرت آلیب، دوزه لیش وئریب ایرلی گئتمک قابلییتینه مالک اولاق!
آرتیق بیر ایلدیر کی حاج علی اکرام کیشی آللهین رحمتینه قووشوب، دوزدور کی، او عقیده سی اوغروندا سیاسی محبوس دا اولوب، آمما اونودمایاق او زنداندان یازدیغی مکتوبلاردا نئجه آزاد دیندارلیغی یولوندا تبلیغات آپاردیغیندان، زندان اهالیسینی اسلاما تشویق وترغیب ائتدیگیندن، زنداندا اوچ وعده رژیمده (دایت)اولدوغو اوچون مخصوص یئمکلردن قیدالاندیغیندان و دادگاها گئدنده تزه آیاققابی، تزه کاستیوم (کت و شالوار) ایسته دیگیندن سؤز آچمیشدی! بو اوزاماندی کی، بعضی اؤلکه لرده محبوسی دمپایی و پیژاما ایله آپاریرلار! البته دموکراسی بوتون اؤلکه لرده اولدوغوکیمی نیسبی دیر .!! آللاه اوکیشیه رحمت ائله سین.
منبع: دو هفته نامه دنیز، شماره 11- دوشنبه 22 اسفند 1390- اورمیه
هاشم بیگ ثاقـب دن ایکی غزل
(ثاقبین شکلی)
یازان:مصطفی قلیزاده علیار
هاشم بیگ ثاقب (1870- 1931) آذربایجانین گؤرکملی معارف پرور شاعرلریندن دیر. اونون دیوانی ایکی ایل بوندا اول باکو دا حؤرمتلی عالم، تدقیقاتچی دوستوم حاج مصطفی مایل اوغلونون علمی تشبثی ایله چاپ اولوبدور. حاج مصطفی بیر جلد منه گؤندردی و من او دیوانی حاقدا بیر تدقیقاتلی مقاله یازدیم و « ثاقب باکویی نین الهام منبع لرینه بیر باخیش» آدی آلتیندا تبریزده چاپ اولونان « سرخاب» روزنانه سینده و اورمیه ده چاپ اولان « آراز آذربایجان» هفته نامه سینده ( هر ایکی سینده 1390- جی ایل اردیبهست آییندا) چاپ اولدو. مقاله نین سونوندا ایکی غزل ده ثاقب دن گتیرمیشدیم. بئله لیکله ایلک دفعه اولاراق الله تعالی نین توفیقی ایله من ثاقبی ایراندا تانیتدیردیم و بیرینجی دفعه او باره ده مقاله یازیب، چاپ ائتدیم و شاعرین شعرلریندن و ال یازمازلاریندان دا نمونه گتیردیم. سونرالار بعضی لری همان شعر لر و ال یازمالاری اؤز کتابلاریندا گتیریدیلر و اصلی قایناغا هئچ بیر اشاره ده ائتمه دیلر!... الله انصاف وئرسین! .. هر حالدا، بورادا ثاقبین همان ایکی غزلینی گتیریرم:
1) غزل
هئچ بیلمدیم کیم ائتدی منی مبتلا سنا
نادیده ائیلدیم دل و جانی فدا سنا
بیر من اسیر اولمامیشام دام زلفووه
حیران اولوبدو گؤر نئجه شاه وگدا سنا
اغیار یئتدی وصلووه، قان ائتمه باغریمی
سیندیرما قلبیمی، اوتورور چوخ بها سنا
ای دل دولانما کویینه اول ماهپاره نون
پیوسته یوز وئرور غم و درد و بلا سنا
لعلوندن آلدی کام دل ای شوخ، هر یئـتـن
دل قانه دؤندی کیم، دئیه جک بی وفا سنا
ای قان اولان کؤنول، بو مَهَه اویما، ال گؤتور
اویموش رقـیبه، ائیلمه ییر اعـتنا سنا
گیسوی زلف یاره اسیر اولماغـین یئتـر
بخت قـرا اودور، دئیه بخت قرا سنا
دست تملق هئچ کسه آچما زمانه ده
گر کاسه – کاسه خون دل اولسا غذا سنا
حالیندان اولمادون گئنه آگاه ثاقبین
عشقون یولوندا اولدی عجب خاک پا سنا.
2) غزل
گؤردی عمرینده نه لذت او کی دونیا دوتدی؟
چکدی بوش زحمت بیجا، رهِ بیجا دوتدی
گؤردی باشدان آیاغا غصه و غمدور بو جهان
دئمه مجنون نه ایچون دامن لیلا دوتدی
نفسوون دوشمنی فرعون کیمی اولما ، حذر ائت
وئرمه دی دقت او، بیر دم اونی دریا دوتدی
رتبه سین ائیله دی کم، سؤیله دی « رَبی اَرنی»
باخ بو موسی یه، عجب گؤر نه تمنا دوتدی
دولانور گؤز قاباغیندا او پری چهره مدام
گؤرمه یور الده نچون بس یدِ بیضا دوتدی
کیشی عیسی کیمی اولسون گره ک، ای واعظ شهر
قاچدی بو خلقدن، افلاکده مأوا دوتدی
ای خلیله اودی گلزار ائله ین شیرین لب
داغ هجرین دل دیوانه ده مین جا دوتدی
عالمی ائیله دی بیر قان چان چاناغی اهل غرض
نه ایچون عالمی بس بیر بئله غوغا دوتدی؟
گؤسترور یول منه چوخسی:«بو یول ایله گئده سن!»
نچون ای دل، اؤزی ایمدی ره دونیا دوتدی؟!
باده کوثره بالمرّه دخی میل ائله مز
لبوون فکری ایلن کیم می ِ مینا دوتدی.
ماشالّاه!
شاعر: سعید سلیمانپور ارومی (بوالفضول الشعرا)
اولوبسان یئسلی بیر اوغلان ماشالّاه!
ماشالّاه آی مشه قوربان، ماشالّاه!
منی گوردون دئدین:حالت چطوره؟
اولوبسان بچه ی تهران، ماشالّاه!
یاشین اللی ولی ظاهیرده باخسان
یئییرسن ییرمی یه الآن ماشالّاه!
جینه بنزه ر قیافه نّن بو ساعت-
اوچ آروادین وار آی شیطان! ماشالّاه!
سنی گؤردی دئدی آیسان:براوو!
سنه باخدی دئدی ترلان: ماشالّاه!
دئییرلر کونگ فو باز دا اولوبسان
آلیبسان یئتدی-سکگیز «دان» ماشالّاه!
قیلینجیلا نمایش وئردین احسنت!
جکی چان آفرین، لینچان، ماشالّاه!
ائشیتدیم مجلیسه کاندید اولوبسان
شعارین:« زند ه باد استان!» ماشالّاه!
ستادین دا ناهار-شام واردی دیزدن
تویوق، کوبیده، برگ... آی جان ماشالّاه!
سنی تبلغ ائلیر مال میدانیندا
بیزیم هم کتدی میز رحمان ماشالّاه!
ییغیرسان ایندی دن آرانی قارداش!
ایشین یوخدی نه جور؟ هاردان؟ ماشالّاه!
آقا قبری، بازار باش، یئتدی درمان
سنین دیر حتی عسگرخان ماشالّاه!
اگر شاعر یوخوندی تشکیلات دا
منم آماده ی فرمان، ماشالّاه!
قصیده سویله ره م شانینده یوز بیت
آدین نان ائیلره م دیوان ماشالّاه!
ائله زورلی سنی مدح ائیله ره م کی
دئسین لر: سعدی دوران ماشالّاه!
من احسان ائیلر م اشعاری سن ده
بیزه بیر چک ائله احسان ماشالّاه!
www.bolfozool.com
دیری یه، دیریلیک لازیمدیر. آنجاق « انسانجاسینا» یاشاماق، بیریسینه آاساندر بیریسینه اسه خیلک چتین. دونیا، ناز ایله نعمتین آچیق دسترخانیدیر. کیم ایستهسه غم چکه، غم چوخدور؛ کیم ایستهسه بو گونو ده یری بیله، یئرده قالماز! آداما «آداملیق» گرهکلیدیر.
یاشاماق نه اویون دو، نهده کی، اویونچاق! چوخ گؤرونوب دوننکی یانلیش سایدیغینیز گرچک، بو گون دوغرولاشیبدیر. قهههر همیشه آدامین بوغازین بیچهر. اؤلوم تئز یا گئج هامینی سوراغلایاجاق! هئچ کیمسهنین چیراغی، دان سوکولهنهجن یانمایاجاق. اومودا اینانیب، یاشیل یاشایاق!
گئجه یاریدان کئچیبدیر. سکوت کوچهنی بورویوب . قارلارکی، اریییرلر، ائله بیل یول لار خجالتیندن ترلیییرلر! کیمسه یئل کیمی قاچیر. او قاباغا گئتدیکجه، یول آرخادا قالیر. حیطه گیرمک همن، گؤزلرین یوموب اؤزونو مرمردن دوزهلمیش پیللهلر دؤنومونه سالیر. خسته سین قویدوغو یئرده گؤرمور! داش پیللهلرده، داشا دؤنور. قوللاری کی، خستهنی باغرینا باسماق اوچون وار گوجو ایله آچیلمیشدیلار، گوجسوزلهنیب، تیترهیهک بؤیرونه دوشورلر. داوالار یئره توکولورلر. نوسخهنی یئل آپاریر. آرزولارینین سون باهاری باشلانیر. خستهسی اونو یالقیز قویوب، جان آللاها تاپشیرمیشدیر.
«اولو تانری نئیلهییم» دئییب ایستهییر قونشولارین قاپیلارینی بیر به بیر چالسین. دوروخور! سانکی آه لاری نین آلوولاریندا ماوی گؤیون ایراق بیر کونجونده، طالع اولدوزو چیچک لهنیب دیر! سئوینیر، بیر آزجاسینا یونگول لهشیر.
«اؤلوم آللاه حکمودو، بلکه ده مصلحت بئله ایمیش!» اومود ایشیغی قلبینده دوغور. و وجدانینا باغلی یوکون آغیرلیغی آزجاسینا یونگوللهشیر. اینانیرکی، انسانلار بو اولایلاردان آیری یاشایا بیلمزلر.
منبع: دنیز نشریه سی، نؤمره 9 ، تاریخ 17 /11 /90 – اورمیه شهری