نقش تأثیر گذار حوزه های علیمه بانوان آذربایجان غربی

گزارشی از اولین نشست مؤسسان، هیات امناء، مدیران و معاونان حوزه های علمیه خواهران استان آذربایجان غربی در ارومیه – آذر ماه 1391

تدوین گزارش: جواد قلیزاده علیار

 سرویس فرهنگی دنیز نیوز: روز نهم آذر ماه سال جاری اولین نشست مؤسسان، هیأت امناء، مدیران و معاونان حوزه های علمیه خواهران استان آذربایجان غربی در حوزه علمیه خواهران » الزهراء« ارومیه برگزار گردید.

به گزارش دنیزنیوز، در این جلسه که با حضور حجت الاسلام والمسلمین غلامرضا حسنی نماینده ولی فقیه وامام جمعه ارومیه و میهمانانی از حوزه علمیه قم، شهر ارومیه و برخی از شهرستانهای استان تشکیل یافته بود، بعد از قرائت آیاتی از قرآن مجید، حجت الاسلام و المسلمین سید محمد فخری مدیر حوزه علمیه خواهران استان آذربایجان غربی ضمن عرض تسلیت ایّام سوگواری حضرت سیدالشهداء امام حسین (ع) اظهار داشت: زندگی بشر وحیات طیبه او با حفظ ارزشهای دینی ومعنوی تحقق می یابد وپیام امام حسین (ع) پیام عزت وشرافت بود.

وی افزود: درسی که شهداء کربلا به انسانها آموختند، درس مقاومت وپایداری در راه تحقق آرمانها واهداف عالیه اسلام بوده است

مدیر حوزه های علمیه بانوان استان ضمن تأکید بر اهمیت حفظ زیّ طلبگی از سوی طلاب علوم دینی، گفت: اهتمام و عشق به امر طلبگی باید در روح و فکر افراد ریشه داشته باشد و ورود به این عرصه اگر با خلوص و خالص برای خدا (قربه الی الله) باشد، به نتایج مثبت و مؤثری منتهی خواهد شد.

فخری، علاقه به برنامه های حوزوی وعلم آموزی را از دیگر شرائط موفقیت یک طالب علم دینی دانست و خاطر نشان ساخت: جدیت در فراگیری دانش، طی مدارج و سطوح علمی، اهتمام به امور واجب و مستحب، دوری از محرمات و مکروهات و داشتن نظم در امور از ضروریات امر طلبگی است که تمام این موارد در سفارش بزرگان دین آمده است.

وی با استناد به حدیث پیامبر (ص) افزود: باید از فرصتها حد اکثر استفاده را کرد، چرا که فرصتها به سرعت ابر از دست می روند همچنانکه پیامبر (ص) فرمود: »الفُرصَ?ُ تَمُرُّ مَرّ السَّحاب فَاغتَنِمُوا فُرصَ الخَیرِ« (فرصت همچون ابر از دست می رود، فرصت هایی مفید را مغتنم شمارید.)

فخری تدبیر در امور را از آموزه های مورد تأکید پیشوایان دینی عنوان کرد و افزود: حضرت امیر مؤمنان علی (ع) فرموده است: »التَدبیر قَبلَ العَمَل یُؤمِنُکَ النَّدم« (تدبیر و بررسی امور پیش ازانجام آن، تو را از ندامت باز می دارد) 

 وی در پایان گزارشی اجمالی از فعالیتهای فرهنگی، پژوهشی، آموزشی و مالی حوزه های علمیه خواهران و مدیریت استانی آن را به حاضران ارائه داد.

حجت الاسلام والمسلمین شکوری امام جمعه شهرستان خوی و مؤسس حوزه علمیه الزهراء (س) این شهرستان، طی سخنان کوتاهی گفت:

همکاران ما در مرکز نسبت به امور حوزه های علمیه اشراف دارند و نظارت کامل بر برنامه های علمی وآموزشی مدارس و انتخاب مدیر شایسته و تعامل با دولت مردان و دفاع از حقوق طلاب و رسیدگی به مشکلات آنان از امتیازات مرکز مدیریت حوزه های علمیه است.

امام جمعه خوی، رسالت حوزه های علمیه در زمان حاضر را سنگین دانست و افزود: گرایش روز افزون ملل مسلمان به آشنایی بیشتر با فرهنگ اهل بیت (ع)، موج بیداری اسلامی و شکست استکبار جهانی در مواجهه با امت اسلامی، رسالت حوزه های علمیه را سنگبن تر کرده است.

شکوری افزود: تدریس، تحصیل، بحث و تبیین دقیق فقه حکومتی محورهایی است که حوزه های علمیه باید مدنظر داشته باشد .

وی در پایان ضمن ارائه گزارشی از حوزه علمیه الزهراء (س) خوی خاطر نشان ساخت: حضور و اشتغال 250 نفر طلبه درطی 2 سال، اجرای همایشهای مختلف فرهنگی، آموزشی، پژوهشی و تبلیغی، راه اندازی سطح 3، ایجاد مرکز تخصصی علوم قرآنی، تأسیس مرکز پژوهش و تحقیقات و فعال کردن مهد کودک تخصصی علوم قرآنی از فعالیت های حوزه علمیه بانوان شهرستان خوی است.

حجت الاسلام موسوی امام جمعه و بانی حوزه علمیه خواهران سلماس طی گزارشی از حوزه علمیه این شهرستان اظهار داشت: حوزه علمیه بانوان سلماس در سال 1385 افتتاح شده و حدود 150 نفر طلبه در پنج پایه تحصیلی در حال تحصیل هستند و هر سال 35 نفر پذیرش حضوری داریم.

وی با اشاره به برنامه های مختلف حوزه خواهران سلماس، تصریح کرد: اجرای برنامه های صبحگاهی نماز، جماعت صبح و برگزاری جلسه های فرهنگی در هفته 5 ساعت، برگزاری مراسم در اعیاد وشهادت ائمه اطهار (ع)، دعوت ازخانواده های طلاب برای حضور در جلسات، اعزام مبلغ وائمه جماعات، روحانی کاروان و اردوهای راهیان نور، برگزاری مسابقات فرهنگی، برپایی مسابقات ارسالی از مرکز و شرکت طلاب در جشنواره علامه حلی از برنامه های برجسته این حوزه بوده است.

حجت الاسلام رنجبر امام جمعه ومؤسس حوزه علمیه شهر ماکو نیز طی بیاناتی اظهار داشت: وجود حوزه خواهران در کشور و در منطقه مخصوصاً در ماکو که در مرز فرهنگی قرار دارد، اهمیت خاصی دارد

حجت الاسلام قهرمانی مؤسس حوزه علمیه خواهران میاندوآب و امام جمعه این شهر طی سخنان کوتاهی، تبلیغ واعزام مبلغ با هدف بهره برداری از زحمات چندین ساله طلاب  و برگزاری جلسات اخلاق هرهفته حداقل یک بار برای طلاب با حضور اساتید برجسته را مورد توجه متصدیان امور حوزه های علمیه برشمرد.

خانم دکتر مهاجرانی استاد گروه علوم تربیتی دانشگاه و میهمان ویژه جلسه در رابطه با ارتباط حوزه و دانشگاه گفت: ارتباط بین حوزه و دانشگاه خصوصا در رشته علوم تربیتی باید ارتباطی تنگاتنگ باشد.

وی تأکید کرد: بعضی ازمؤسسات برای آموزش علوم دینی هستند، بعضی برای آموزش غیر علوم دینی و بعضی ها هم مشترکند.

مهاجرانی افزود: نیاز دانشگاه به اسلامی بودن و نیاز مراکز دینی به علمی بودن مطالعه مستمر و به روز رسانی دانش خود و نیازسنجی دوره های آموزشی از امور ضروری امروز ماست

حجت الاسلام والمسلمین قدسی پور مشاور اداری مالی حوزه های علمیه خواهران کشور، ضمن عرض تسلیت ایام سوگواری امام حسین (ع) گفت: خون شیعه با این حزن حسنی عجین شده است وبا پشت کردن مردم مسلمان به ولایت ائمه اطهار، این فاجعه را به وجود آورد

وی با اشاره به جایگاه ولایی حوزه های علمیه بانوان کشور، تأکید کرد: حوزه های علمیه خواهران نوپاست و 10 یا 15 سال برای تشکیلات عظیمی مثل حوزه زمان زیادی نیست با این حال، حوزه خواهران یک لشکر در خدمت ولایت آل محمد (ص) است و این مدال افتخار را به سینه دارد.

قدسی پور گفت: باید از تمام ظرفیتهای موجود بالاترین استفاده را داشته باشیم و نگاه ما به حوزه باید یک اتاق فکری از لحاظ مدیریتی، تربیتی، آموزشی و پژوهشی باشد.

 وی پشتیبانی از حوزه ها را برای ادامه حیات آن بسیار ضروری دانست و خاطر نشان ساخت:  حمایت همه جانبه از حوزه ها و اهتمام به ایجاد منابع مالی پایدار خصوصاً از طرف هیات امناء بسیار لازم است.

حجت الاسلام والمسلمین جامعی مسئول هیت امناء ومؤسسین مدارس علمیه در بیان نقش و وظایف هیئت امناء مدارس گفت: انتخاب هیئت امناء توسط موئسس به مدت سه سال انتخاب می شود، هیئت امناء باید درایت و کارآیی لازم را داشته باشند ، وظیفه اصلی هیئت امناء امور مالی نیست ، استفاده از استعدادها و اندیشه هاست که در اتاق فکر به عنوان بازو و پشتوانه فکری برای مدیران فعالیت می کنند.

وی افزود: هیئت امناء برای درآمدهای پایدار در مدارس اقدام می کنند ودر این راستا هیئت امناء نقش بسزایی دارند و بودجه مدیریت و مدارس را ساماندهی می نمایند.

جامعی تأکید کرد: زمینه سازی وایجاد فرصتهای جدید برای حضور فارغ التحصیلان درعرصه های آموزشی، تبلیغی و فرهنگی در سطح شهر و استان، معرفی نقش تأثیرگذار حوزه های خواهران در جامعه نیز از وظایف هیئت امناء است

 وی افزود: حوزه های علمیه خواهران از سال 75 رسماً کارش را با عنایات رهبری و شورای عالی حوزه علمیه قم، شروع کرده و در این مدت بیش از 360 مدرسه سطح 2 و 3 در کل کشور فعال شده است.

جامعی با بیان اینکه در حال حاضر 9 مدرسه علیمه خواهران در سطح استان آذربایجان غربی   فعال است، تصریح کرد:  فعلا دراستان برای هر هزار نفر یک طلبه وجود دارد و 7500 طلبه نیاز است تا میانگین طلبه برای هر 5 نفر یک نفر باشد

منبع: هفته نامه « دنیز» شماره 26 مورخ 20/9/91 - چاپ ارومیه

ترجمه شعری ازمولانا به عربی

متن فارسی:

ما در دو جهان غیر خدا یار نداریم                                        

جز یاد خدا هیچ دگر کار نداریم

درویش و فقیریم و در این گوشه دنیا                                       

با نیک و بد خلق خدا کار نداریم

با جامه‌ ی صد پاره و با خرقه ‌ی پشمی                                  

 بر خاک نشینیم و ز کس عار نداریم

در روى زمین چون دل ما گنج معانی است                                         

دینار چه باشد، غم دینار نداریم

مائیم و گلیم و نمد کهنه و کنجى                                     

بر سر هوس جبه و دستار نداریم

ما مست صبوحیم ز میخانه ی توحید                                   

حاجت به می و خانه ی خمار نداریم

ترجمه به عربی توسط شاعر صادق بشیری – عراق، کرکوک:

ما لنا فی العالمَینِ من حبیب أو ودود

غیر من قد أوجد الخلق وجودا من عدم.

قد لبسنا الزهد جلبابا وثوب المعدمین.

فلنا ذکره فی الدارین کافٍ وأهم

لانبالی بجمیل الخلق إنّا لا ولا،

بقبیح کرهوا، أو ما تشکّوا من ألم

لیس عیبا إن تُرکنا دون أحباب وُداد

کلّ من غیرَ الألهِ لیسه إلاّ صنم

إن جلسنا بلباس خلِقِ أو من حریر

فهو سیّانُ لنا دون حیاءِ أوندم

نحن أشجارُ وبالتوحید آتت أُکلها

لم نهب أحجار رامِ فهو أعمى وأصم

طهُرت من کل بغض ما بنا من أفئده

لا یمسّنّا فساد القوم لو فاق القمم

أثملتنا حانة التوحید من صهبائها

کلّ شِربٍ غیرها سمّ ومن یسقی یُذم

منبع: سایت عربی «مرکز النور»

 گزارش دومین کارگاه آموزشی نویسندگان دفاع مقدس در ارومیه - آبان ماه 1391

اشاره: نخستین کارگاه آموزشی نویسندگان دفاع مقدس استان آذربایجان غربی روز 29 تیر ماه سال جاری از سوی مرکز حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس سپاه شهدا با محوریت «آسیب شناسی ادبیات دفاع مقدس» در ارومیه برگزار شد که گزارش آن در شماره 19 دو هفته نامه «دنیز» به تاریخ 3/5/91 انتشار یافت.

به گزارش سایت دنیز نیوز از ارومیه، دومین کارگاه از سلسله کارگاه های آموزشی نویسندگان دفاع مقدس آذربایجان غربی در سال جاری روز 18 آبان ماه 1391 در محل سپاه شهدای ارومیه برگزار گردید. در این کارگاه که به همت مرکز حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس سپاه شهدای آذربایجان غربی تشکیل یافته بود، جمعی از صاحب قلمان عرصه دفاع مقدس استان، اعضای انجمن ادبیات داستانی سازمان بسیج هنرمندان، تعدادی از اعضای کانون آفرینش های ادبی حوزه هنری و تنی چند از اصحاب رسانه و مطبوعات ارزشی استان شرکت داشتند.

بر پایه همین گزارش در این کارگاه یک روزه آموزشی، نویسندگان صاحب نظر و پر تجربه ای از تهران حضور داشتند که با حضور ایشان و مشارکت نویسندگان استانی از شهرهای ارومیه، سلماس، مهاباد، نقده و ..، مسائل بنیادین دو ژانر «خاطره نگاری دفاع مقدس» و «داستان نویسی دفاع مقدس» و حدّ و مرز هر یک از این دو شیوه ادبی در نگارش رویدادها و حماسه های دوران هشت ساله دفاع مقدس مردم مقاوم ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفت و شرکت کنندگان در جلسات یک روزه کارگاه، نقطه نظرات خود را در مورد آثار داستانی و خاطره نویسی مطرح کردند و به پرسش های مطرح شده، پاسخ گفته شد.

در ابتدای این کارگاه ادبی - آموزشی، سرهنگ جبرئیل هوشمند لک رئیس مرکز حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس سپاه شهداء آذربایجان غربی، ضمن عرض خیر مقدم به نویسندگان و میهمانان، با استناد به کلام مقام معظم رهبری در اهمیت کتاب و کتابخوانی گفت: بی شک کتاب در زندگی انسانها نقشی مثبت و تعیین کننده دارد و باید فرهنگ کتابخوانی در جامعه ترویج گردد که تولید کتاب خوب و مفید در این راستا بسیار ضروری و عامل گسترش کتابخوانی در جامعه و نفوذ کتاب در خانواده ها می شود.

هوشمند لک تأکید کرد: ثبت و ضبط دقیق جزئیات وقایع و خاطرات دفاع مقدس امروز برای ما و همه نویسندگان متعهد یک وظیفه است و انجام این وظیفه ملی، دینی و انسانی  در استان ما واجب تر و ضروری تر است، چرا که استان آذربایجان غربی در طول 33 سال گذشته همواره در حال جنگ با دشمنان کشور و نظام مقدس جمهوری اسلامی و پاسداری از میهن عزیزمان بوده و شهید تقدیم کرده و افتخار آفریده است.

وی برگزاری جلسات هم اندیشی و کارگاه های آموزشی در زمینه ادبیات دفاع مقدس را از وظایف مرکز حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس برشمرد و افزود: برگزاری جلسات هم اندیشی، کارگاه های آموزشی، تربیت نویسندگان توانمند، ارائه کارهای تازه در عرصه تولید کتاب، انتشار خاطرات رزمندگان و شهدای دفاع مقدس استان و حمایت از موارد فوق در ردیف وظایف ماست و برگزاری این کارگاه آموزشی و کارگاه قبلی در تیر ماه گذشته در راستای تحقق همین اهداف بوده است.

هوشمند لک یادآور شد: مرکز حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس سپاه شهداء آذربایجان غربی، همکاری با انجمن نویسندگان سازمان بسیج هنرمندان استان و سایر نهادهای ارزشی در تربیت نویسندگان متعهد و توانا و حمایت از نشر آثار مربوط به موضوع دفاع مقدس دامنه فعالیت خود را گسترده تر می سازد، مثل همین کارگاه که در هر استانی هر سال یک بار برگزار می شود اما امسال در استان ما این دومین کارگاه است که با حضور اساتیدی از تهران برپا می گردد.

ارزش تاریخی خاطرات دفاع مقدس

استاد رحیم مخدومی از نویسندگان عرصه دفاع مقدس و صاحب آثاری ارزشمند در این حوزه، در بیان جایگاه ثبت و ضبط خاطرات رزمندگان و جانبازان و شهدای دفاع مقدس گفت: باید فرصتهای باقی مانده را در جمع آوری و تدوین خاطرات رزمندگان و شهدا مغتنم بشمریم و خاطرات ارزشمند و تاریخی این عزیزان را تدوین ومنتشر نماییم. امروز نسبت به نوشتن خاطرات رزمندگان مسئولیتی بر دوش ماست که بر دوش آیندگان نیست.

این نویسنده برجسته با بیان اینکه داستان و رمان یک اثر ادبی و هنری جذاب و ارزشمند است، تصریح کرد: حفظ و نشر اصل خاطرات دفاع مقدس یک ضرورت مهم است، ما نباید در خاطرات ناب رزمندگان و شهدا دخل و تصرف و آنها را به داستان و رمان تبدیل کنیم و اصالت آن را که سندیت تاریخی  دارد، مخدوش نماییم، چرا که اصل خاطرات رزمندگان خود جذابیت لازم را دارد و احتیاجی نیست اصل آن را که یک واقعیت تاریخی را بیان می کند، با تبدیل به داستان یا خاطره – داستان از بین ببریم و با پردازش ادبی، آن را افزایش یا کاهش دهیم.

رحیم مخدومی حفظ امانتداری و پرهیز از دخل و تصرف و استنباط های شخصی نویسنده در خاطره نگاری دفاع مقدس را یک اصل اصیل و مهم عنوان کرد و اظهار داشت: دقت به زمان و مکان وقوع خاطرات، شناسایی دقیق افرادی که در رویدادها دخیل بوده اند، ثبت جزئیات حوادث و اجتناب از دخل و صرف و پرهیز از افزودن یا کاستن حجم خاطرات، از ارکان خاطره نگاری دفاع مقدس است که نویسندگان باید به این اصول دقت بیشتری داشته باشند و آنها را رعایت نمایند.

وی تأکید کرد: در بازآفرینی خاطره و پردازش ادبی، اصل رویداد مورد دخل و تصرف واقع      می شود و اعتبار سندیت خود را از دست می دهد، هر چند ممکن است یک اثر ادبی جذاب هم آفریده شود، اما اصل خاطره و حادثه از بین می رود و چیزی دیگر به نام داستان یا داستان – خاطره آفریده می شود که فاقد اعتبار تاریخی است.

مخدومی در جواب این شبهه که «تمام خاطرات نمی تواند صد در صد سندیت داشته باشد چون راوی خاطره ممکن است افکار و احساسات خود را در بیان آن غلبه بدهد»، گفت: درجه بندی خاطرات مختلف است، خاطرات خود نوشت، خاطرات دیگر نوشت و توسط نویسنده از زبان یک راوی و ... و نقل خاطره در جاهای مختلف برای مخاطبان مختلف ممکن است فرق بکند، با این حال درجه استناد به خاطرات فرق نمی کند و هرگز از ارزش آن کم نمی شود؛ یک مورخ در اثبات رویدادهای تاریخی می تواند به یک خاطره هر چند ضعیف هم باشد، استناد کند، ولی استناد به یک داستان یا رمان– هر چند خیلی قوی و هنری هم باشد – نه قابل قبول است و نه معمول و معقول.

وی تأکید کرد: البته برداشت ها از یک خاطره ممکن است متفاوت باشد، مثل دو عکس از یک واقعه از دو منظر و دو زاویه متفاوت؛ استناد به سندها هم ممکن است از زوایای گوناگون متفاوت باشد، ولی برداشت های متفاوت از ارزش و اعتبار سند نمی کاهد.

استاد جهانگیر خسروشاهی هم در طی سخنانی گفت: باید بین تاریخ و ادبیات تفکیک قائل شد؛ مورخان جزئیات تاریخی را ثبت و ضبط کرده اند که اسناد تاریخی هستند و تاریخ یک گنجینه      بی نظیر است.

 نویسنده کتاب معروف «غروب آبی» تأکید کرد: ادبیات وامدار واقعیات تاریخی است و اگر ادبیات از واقعیات تاریخی بریده شود، ارزش نخواهد داشت. ما نباید بگذاریم منابع دست اول تاریخ ما به ویژه تاریخ دفاع مقدس و خاطرات رزمندگان که بخش مهمی ازمنابع تاریخ دفاع مقدس را تشکیل   می دهد، از بین برود، نهادها و نویسندگان ما باید بجنبند و تا رزمندگان زنده هستند، خاطراتشان را ثبت وضبط نمایند.

وی در بیان فرق داستان و خاطره اظهار داشت: البته هیچ منافاتی بین ادبیات داستانی و رویدادهای تاریخی و خاطرات افراد نیست با این تفاوت که ارزش خاطره با زمان و مکان است، اما داستان ارزش ادبی و هنری دارد؛ داستان می تواند از تجربیات افراد زیادی بهره مند شود، ولی خاطره تجربه شخصی است.

خسروشاهی خاطر نشان کرد: در سالهای دفاع مقدس و دوران هشت ساله جنگ تحمیلی نیز افرادی بوده اند که خاطرات خود یا دیگر رزمندگان و شهدا را نوشته اند، اما اکنون با گذشت سالیان طولانی،  بسیاری از دفترهای خاطرات آن سالها در بایگانی برخی ادارات و لابه لای اوراق ها زیر خاک مانده، که باید نویسندگان ما همت کنند و آنها را بازنویسی و عرضه نمایند.

ضرورت توجه به فیلم نامه نویسی دفاع مقدس

مصطفی محمدی نویسنده و از مسئولان مرکز حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس مرکز با اذعان به اینکه هنوز زمان بلوغ داستان انقلاب اسلامی نرسیده است، گفت: باید آثاری فاخر خلق کنیم.

وی در زمینه مسائل خاطره نگاری اظهار داشت: ما هنوز نتوانسته ایم خاطرات دوران دفاع مقدس را به طور شایسته استخراج نماییم و از این گنجینه ارزشمند در معرفی حقایق جنگ تحمیلی استفاده شایسته بکنیم. بنا بر این هنوز مجهولاتی در پیش رو داریم که در برخی موارد ادبیات دفاع مقدس ما را در هاله ای از ابهامات فرو می برد و این نواقص هم البته با کار پیگیر و جدی نویسندگان این عرصه بر طرف می شود.

محمدی گفتمان امروزین جامعه ما را مبتنی برمحتوا دانست و گفت: امروز ادبیات ما مبتنی بر محتوای غنی است و اصالت هم بر محتوا داده می شود که در موضوع تاریخ و ادبیات دفاع مقدس هم همین اصل جاری است چه در عرصه خاطره نگاری و چه در خلق آثار ادبی و هنری.

مصطفی محمدی توجه به فیلم نامه نویسی دفاع مقدس را بسیار مهم شمرد و تأکید کرد: در آثار نوشتاری دفاع مقدس نباید از فیلم نامه نویسی غفلت کنیم، امروز فیلم در جامعه شاید از هر اثر هنری و تاریخی دیگری مؤثرتر باشد، بنابر این رویکرد ما به فیلم نامه نویسی هم باید جدی و حساب شده باشد و شایسته است نویسندگان متعهد ما در این وادی آستین همت بالا بزنند و ورودی هدفمند داشته باشند.

در ادامه این بحث اساتید و شرکت کنندگان از برخی فیلم هایی که در موضوع دفاع مقدس و یا فیلم هایی که توسط دشمنان نظام اسلامی با هدف ضربه زدن به انقلاب و اسلام ساخته شده، نام بردند و اهمیت رویکرد آگاهانه و هدفدار و جدی به این مقوله را خاطر نشان ساختند.

طرح مباحث تخصصی در کارگاه

برنامه های دومین کارگاه آموزشی نویسندگان دفاع مقدس به صورت طرح مباحث تخصصی در زمینه شیوه های نگارش خاطره دفاع مقدس، رعایت اصول اصلی خاطره نگاری، توجه به ظرایف خاطرات، پرهیز از پیش داوری، استخراج جزئیات خاطرات، مستند سازی خاطرات شهدا، پژوهش در پیرامون موضوعات خاطرات، چگونگی یادآوری رویدادها برای راوی خاطره و ... در جلسات قبل و بعد از ظهرکارگاه مزبور ادامه یافت و بعد از ظهر تعدادی از نویسندگان استانی شرکت کننده کارگاه، برخی نوشته هایشان را برای حاضران قرائت کردند و مورد نقد قرار گرفته، نکات ضروری تذکر داده شد. همچنین برخی آثار فاخر ایرانی در زمینه خاطره و داستان و تعدادی از رمانهای برجسته جهانی برای حاضران معرفی گردید.

(این گزارش به صورت مصور در دو هفته نامه « د نیز » شماره 25 مورخ 91/9/1 در ارومیه منتشر گردید)

(سر مقاله دو هفته نامه «دنیر» شماره 25 – مورخ 1/9/91)

اول – در خبرهای مربوط به ارومیه که هر روز از زبان اولیای شهر: جناب استاندار و شهردار و فرماندار و اعضای شورای شهر و سایر مسئولان محترم مطالبی امیدوار کننده در رسانه ها انتشار می یابد و هر خواننده و شنونده ای را تا حدی دلگرم می سازد و انسان باور می کند که بالاخره تغییر و تحولی در این شهر فراموش شده دارد رخ می دهد و این باور زمانی قانع کننده تر می شود که می بینی کنار و گوشه های شهر را می کوبند و ساخت و سازی در جریان است و ... الخ. آن وقت می گویی شکر خدا، بالاخره در شهر ما هم جداً کاری انجام می پذیرد و انگار این شهر از سرقفلی برخی نیروها و نظارتهای ویران کننده به در آمده است، ... اما وقتی به گذشته ها فکر می کنی، شک و دلهره ای در گوشه ی دلت می لغزد و نگرانت می کند که نکند ناگهان تغییری دیگر و بد سلیقگی تازه از سوی سرقفلی داران این شهر انجام پذیرد و کسانی که به گرمی مشغول کارند، یک شبه پرت بشوند به جایی که عرب نی می اندازد، آن وقت سر این شهر فلک زده باز هم بی کلاه می ماند و روز از نو و روزی از نو ... کما اینکه در چند سال اخیر چنین سؤ مدیریت و تصمیم گیریهای ویرانگری در این شهر نیمه بدبخت مشاهده شده که اغلب ریشه در اغراض شخصی سرقفلی داران محترم داشته است. باری من زیاد وارد معقولات نمی شوم!... تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل!

دوم – به مسئولان محترم و شورای شهر و شهردار و نمایندگان و دیگر اعزّه و اجلّه عرض می شود که آقایان و خانمها، شهر ارومیه فقط خیابان مدرس و درستکار و دیگر مناطق بالاشهری نیست، کمی هم به آبادانی محلات و مناطق و خیابانهای محروم و به قول معروف پایین شهری رسیدگی کنید و هزینه کنید، اگر برای مردم این مناطق هم نباشد، لا اقل در آستانه انتخابات به داد خود شما می رسد! مگر نه این است که اکثر آرای مأخوذه شما نمایندگان از همین مناطق و مردم بی چاره آن به دست می آید؟

سوم – برخی همایش های با خود و بی خود و برخی کنگره های بجا و بی جا در این شهر ارومیه و از بودجه های عمرانی و فرهنگی و فصل پنجمی و غیره! انجام می شود که به نظر می رسد هیچ ربطی به ارومیه ندارد... باری بگذریم از اینکه به ما ربطی دارد یا ندارد؛ اما هنوز هم کسی در این شهر به فکر »قطعه هنرمندان و فرهیختگان« نیست، از چند سال پیش  مسئولان به دروغ چنین ادعا می کردند که گویا کار چنین قطعه ای را تمام می کنند و در شورای فرهنگ عمومی و شورای شهر و اداره فرهنگ و ارشاد و ... از این دروغها خیلی صادر می فرمودند و قمپز در می کردند و تبلیغات مصلحتی را می انداختند، اما تا خرشان از پل گذشت، دیگر حتی هنرمند جماعت را به اتاق ریاست شان هم راه ندادند و چند سالی گذشت و چندین استاندار و شهردار و فرماندار و مدیر فرهنگی و شورای شهر و ... آمدند و رفتند و حتی همایشی به نام شهر فرهنگی و تاریخی ارومیه برگزار شد ( البته در خلوت و برای پز دادن و ارائه گزارش به مسئولان بالا دست، نه برای خدمت به این شهر) و کسی نگفت که آیا در این شهر هنرمند و فرهیخته ای بوده یا نه؟ آیا الان هم پیدا می شود یا نه! چرا قطعه ای برای این جماعت در این شهر فرهنگی، مذهبی، تاریخی نیست.

ببخشید اگر دخالتی در معقولات کردیم یا فضولی در کار سرقفلی داران این شهر. غرض این بود که قبل از برخی تغییرات، بعضی ها حواس شان باشد و یک محاسبه النفسی با خود و خدا و مردم بکنند، بعد موقعیت شان را بسپارند به دیگران.

مصطفی قلیزاده علیار (مدیر مسئول)

  ماکو -  شوط آدلاری

یازان: بهنام ثریّا

آذربایجان خلقینین     تاریخینی اؤیرنمکده اَن اهمیتلی، لازیم، بکر، ده رین، مباحثه سیز و قطعی منبع و سندلردن بیریده دیل، ائل، شخص و یئر آدلاریدر. بوتون حقیقتلره او دئمکدیرکی، بیر میلتین دیلینی اونون تاریخیندن آییرماق اولماز. بعضی متعصب تاریخچیلر اَن قدیم دؤورلردن بو گونکی ایران تورپاقلاریندا اولان حادثه لرین باش وئرمیشینی و اوندان چیخان سندلی آدلاری آوروپادان گلن ائرمنیلر و باشقا نژادلارا نسبت وئریرلر. ائل طایفا و خلقلر یاشادیقلاری، یئر، اؤلکه و منطقه نین داغ، دره،   چای، گؤل، مئشه و سایره سینی، ایله جده قوروب یاراتدیقلاری کند، قالا و شهرلری نین اؤز دیللری نین کلمه لری ایله آدلاندیرمیش وآدلاندیریلار. دئمک اولار بو آدلار شفاهی شکیلده آغیزدان آغیزا زمانمیزه گلیب چاتمیش و یقین قید ائتمک دیرکی تاریخی اثرلردن معلوم اولان اسکی یئر و جغرافی آدلاری او دؤورولرین دیلیندن یادگار قالمیش و اَن محکم سند و مدرکلردیلر. ماراقلی بوراسیدیرکی، اردشیر بابکان اؤز دووروندن باشلایاراق، ساسانی شاهلاری نین اسکی تاریخینی و مدرکلرینی محو ائتمکله، او زامانین اثرلری باره ده کی بیلیکلری آرادان آپاردی، لاکین یئر، کند و عمومیتله جغرافی آدلاریندان او دیلین قورونوب ساخلانیلماسینی فیکر ائده بیلمه دیکلریندن بو آدلاری ده ییشمه یه اقدام ائتمه دیلر. آنجاق سون زامانلار پهلویلرده آذربایجان منطقه سینده یئر، کند، چای و عمومیتله جغرافی آدلاری، اَن اسکی دیلین عنصلری نین ساخلانیلماسینی گؤردوکده، اونلاری سرعت و عنادلا دییشمه یه ایلکین و اصلی شکیللریندن، شفاهی خلق دیلینده تلفظ اولونوب دئییلدیگی شکیللریندن چیخاتماغا چالیشدیلار. آما شوکورلر اولسون کی ایراندا اسلامی انقلابین باش وئردیگی سبب اولدو بو منفور رژیم اوز ایستدیگینه الی چاتماسین.

دئمک اولار بوتون کند، داغ، چای، دره و سایره قدیم جغرافی آدلاری میلاد دان 2،3،4 مین ایل اول دیلیمیزین قالیقلاریدیر. اونلاری خلقین دئدیگی کیمین دقتله قیده آلیب ساخلاماق، اونلارین اؤزرینده ایشله ییب، آچچیقلاماق اَن اؤنملی و واجب میللی وظیفه لریمیزدن بیریدیر.

آذربایجان اراضیسینده ایلک انسانلار داغلارین قوینوندان دوزرنلیک لره گلیب بورالاردا اکین چیلیک و حیواندارلیقلا مشغول اولاراق، اوتوراق حیات تشکیل ائتدیکده، یادلارین هجومو مقابلینده اوزلرینی مدافعه ائتمک و سئل کیمی طبیعی حادثه لردن آماندا قالماق اوچون، داغلارا یاخین و دوزنلیکلره سپه له نن، تپه لرده یورد سالیب یاشامیشلار. بو وضعیت آذربایجان ائللرینده اولموشدور و بونا گؤره ائللرین داخلینده "تیز"و دیز"سؤزو اولان کند آدلاریندا چوخ تصادف اولونور. مثلا شوط و گونئی ماحاللاریندا دیزه، دیزه مرجان، دیزه خللی، سرکندیزه و... کندلرینی گؤرستمک اولار. سؤزونون معناسی ایسه یوکسک یئر، اوجا یئر، تپه دئمکدیر.

بو تپه لر مدافعه لره آسان اولماق اوچون، معمولاً , قالا شکلینده دیوارلی و محکم اولاردی . بوتون آذربایجان اراضیسینده بئله تپه لر اولموشدور، خصوصی ایله اورمو گولونون اطرافی، ماکو و شوط اطرافلاری، هشتری، همدان، قوم، قزوین، زنجان طرفلری بو جهتدن چوخ زنگیندیر، لاکین تاسفلر اولسون کی، چوخلاری هله تانینمامیش و اوزه چیخاریلمامیشدیر.

بو گونه قدر آذربایجاندا تانینمیش بو تپه لردن"حسنلی (حسنلو) تپه سی، گوی تپه، یانیق تپه، شوطون خلیل اوا آشود تپه سی، کشمیش تپه، تبریز وماکونون قره تپه سی و چوخلو اوزه چیخمامیش تپه لری سایماق اولارکی هله تدقیقات اوستلرینه اولونمویوب.

هر بیر تاریخی حادثه نی اؤیرنمک اوچون نئچه قایناقی بیلمه لییک:

1- حادثه نین چاغداش اولموش انسانلارین یازدیقلاری و کتیبه لری

2- یئر آلتی و یئر اوستوندن تاپیلان تاریخی اثرلر و سندلر

3- تاریخ حادثه لرین چاغداش اولمایان عالیم و یا تاریخ چیلرین آپاردیقلاری تدقیقاتلار و یازیپ ویاراتدیقلاری اثرلر، دیل، شخص و یئر آدلاری.

مشهور متخصص علی پاشا اؤز تاریخی حقوق اثرینده سومئرلرین اصلیتینه گؤره یازیر: تقریبا 7مین ایل بوندان اول سومئرلر بیر یاخشی و حاصلخیز تورپاقلار آختارماخ اوچون قفقاز، آذربایجان و ایرانین شمال غرب تورپاقلاریندان گئچمکله ، بوگونکو عراقین دجله و فرات چایلاری نین اطرافیندا اؤزلرینه وطن و یاشاماق یئری قورموشدولار. علی پاشا یازیر: بو گونکو آنادولو ساکینلری نین بدن شکیللری دؤرد مین ایل مدنیت مدتینده هله دگیشیلمه میشدیر.

بیر سیرا جغرافی آدلار اوزون ایللر بویو التصاقی دیل و ائللر طریقیله بوگونکو زامانیمیزا گلیب چاتیپ، از جمله او آدلاردان ماسیس(بوگونکو آغری داغیندان چیخان چم، کی گئچمیش انسانلار "ماسیس" دئیرمیشلر)آشود(شوط) و آراس =آراز(البته بو آدلاری ائرمنی خلقلر، اؤزلرینه نسبت وئریرلر) و ماکو(ماکور).

ماسیس (مه تند) و ماکو (ماکور: تند و یا دیرک داغ) دئمکدیر از جمله او آدلاردیلار کی سومئرلر زامانیندان بو گونه گلیب چاتیپلار. حتی سومئرلردن آیریلان آفریقا اؤلکه لرینه گئدن ابرانیلر بو گونکو زیمباوه و زامبیا مرزینده اولان ویکتوریا شیر شیریندان چیخان چم لره ماسی دئیرلر.

 بوگونکو گورجوستاندا اولان کور چایی سومئر لغتینده داغ چایی معناسی وئریر. حتی بونا گؤره ذهتابی یازیر: سومئر دیلینده کور= داغ دئمک ایدی و اورارتو و ماننا دیللرینده داغا "کور"و"کول"دئییلمه سی احتمالی واردیر. دئمک بو کلمه نین حقیقی معناسی داغلار اولموشدور.

آل کلمه سیده »ال« شکلینده ایشله نیر؛ نئجه کی، آل آروادی کلمه سی بیر سیرا لهجه لرده ال آروادی شکلینده دئییلیر. بوتون بو آدلاردا »ر« سسی »ل«سسینه چئوریلمیشدیر کی، عادی فونئتیک بیر حادثه دیر و چاغداش تورک دیللری او جمله دن آذری تورکجه سی نین دانیشیق دیلینده گئنیش یاییلمیش بیر سس ده ییشمه سیدیر. »ما« کلمه سی( تند، دیرک و یا خشن) معناسیندا کی»ما+کور« کلمه لرینی بیر یئره قویاندا( تند داغ ویا دیرک داغ)معناسی وئریر. بو لغت معناسی ماکو شهری نین فعلی جغرافی ییرینن دوز گلیر. بو سندلر ماکونون ماکور و یا ماکول اولماغینی اثبات ائله ییر .

بیز بو سؤزو چوخلو گوجیله دییه بیلریک کی هر بیر کلمه نین معناسینی بیلمگه اؤز اطرافینی آختارمالییق، گورک کی بیر شهر یا کندین و یا جغرافی یئرلریمیزده نه لر اولابیلر و یا نه لر اولوپ کی بیر اؤلکه نین آدی نین تشکیل تاپماسینا سبب اولوب.

ماکو شهرینه تقریباً 2 کیلومتر قالان شوط (آشوت) شهری کی دئمک اولار بوگون منطقه نین ان سیاسی و مذهبی شهرلریندن ساییلیر و قدمتی او اثرلری کی شوطون بوگونکو خلیل آوا تپه سیندن تاپیلیپدیر میلاد دان 1 الی 2مین ایل اوّله، اورارتولار زامانینا قاییدیر. اما آشوت نه معنادا و نه اوچون بو شهرین آدینا آشوت دئیبلر؟ بیز بیلیریک کی، آنا دیلیمیزده مخرجلری بیر بیرینه یاخین اولان فونئتیک سسلردن بیری ده »د« و »ت« سسلریدیر. بو ایکی سسین بیری- بیرینه چئویریلمه سی هم تاریخ بویو دیلیمیزده موجود اولموش، همده بوگون دیلیمیزین فونئتیک بحثینده معین سس قانونو کیمی اؤزونه یئر آلماقدادیر. بو فونئتیک حادثه ان قدیم دوورلردن، دئمک اولار,بوتون تورک دیللرینده اولموشدور. مثال (دوروک = تورک). (آلداد = آلدات). (اوخشاد = اوخشات). (محمد = ممت). بو کلمه لرین بیریده (آشود= آشوت = شوط) کلمه سیدیر کی آشوت و بوگونکو شوط شکلینه چئویرلیبدیر.

(آش+اود) آش کلمه سی سومئرلر و التصاقی دیللی اورارتولاردا و ماننایی لرده »سو« معناسی وئریر کی»ش« سسی »س« چئوریلیب و عادی بیر فونئتیک دیل بحثیدیر(آش = آس) نئجه کی آراش = آراس کلمه سینه تبدیل اولوبدور(بوگونکو آراز) = (آراس)= آر+آس )= (بؤیوک سو)معناسی وئریر. بونو قئید ائتمک لازیم دیر کی آراس کلمه سی آر آزا کورپو کلمه سی ایله ادغام اولونوب

»اود« کلمه سی ده همان »اود« و یا »ایسدی« معناسیندادیر کی بو اود کلمه سی اوزون ایللر بویو بو گونه قدر دگیشیلمه میشدیر. کلمه لرین ترکیبیندن (ایسی سو و یا اود سو) معناسیندادیر، چوخ قطعی دئمک اولار کی بو کلمه اصلینده »آشود« هئچ ارمنی کلمه سی اولا بیلمز نئجه کی شوط شهری نین نئچه یوز متیرلیگینده ده ایسی سو چئشمه سی ایندیلرده ده واردیر کی چوخ قطعی دئمک اولار اورارتولار بو آدی اوردان آلیپلار. ایندیلرده بو طبیعی اثر میراث فرهنگی عنوانیندا ثبت اولونوپدور.

 منبع: دو هفته نامه « دنیز » شماره 25، تاریخ نشر 1/9/91 - و سایت دنیز نیوز ( Daniznews.ir)