سیری از روحانیت تا شعر و تحقیق
نویسنده: علی رزم آرای
مصطفی قلیزاده عَـلیار روحانی، شاعر، محقق و روزنامهنگار است. او زاده روستای علیار در استان آذربایجان شرقی، شهرستان اهر، بخش ورزقان است. تحصیلات خود را تا مقطع دیپلم و در رشته فرهنگ وادب در تبریز و در ادامه تا کارشناسی رشته علوم قرآنی در دانشگاه علوم قرآن وحدیث شهر ری. خود میگوید: تا درس خارج فقه و اصول درحوزه های علمیه تبریز و قم (تا سال1375) خواندم و دارای «اجازه نامه نقل حدیث» کتبی از فقها و اساتید حوزه از جمله استاد آیتالله جعفر سبحانی (از مراجع تقلید) و اندیشمند بزرگ اسلامی استاد محمدرضا حکیمی خراسانی هستم. اساتید حوزوی خود را اینگونه معرفی میکند: آیتالله شیخ جعفر سبحانی، مرحوم آیتالله شیخ احمد پایانی، مرحوم آیتالله شیخ قدرتالله وجدانی فخر، مرحوم حاج میرزا عمران علیزاده، مرحوم حاج شیخ رضا خوشزبان مرندی، مرحوم میرزا علیاکبر محدث، آقا میرزا ابراهیم وثوقی و آقا میرزا طاها رضائی.
از سوابق آموزش او تدریس معارف اسلامی، تاریخ اسلام، منطق، فقه، اصول فقه، ادبیات عرب و ادبیات فارسی در دبیرستانهای تبریز، مراکز تربیت معلم تبریز، جامعه الزهرای قم، دانشگاه آزاد اسلامی تهران – مرکز سما (1374- 1375)، حوزه علمیه نخجوان (از سوی سازمان مدارس و حوزه های علمیه خارج از کشور- قم) به مدت چهار سال (از سال 1375 تا 1379)
سوابق مدیریتی نیز بسیار گران و با اهمیت هستند: مدیریت و مدرسی «مدرسه علمیه امیرالمؤمنین» (ع) در نخجوان، مسئولیت بخش آموزش مدرسه امیرالمؤمنین نخجوان، مدیریت حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی آذربایجان شرقی 1379- 1384، مسئول واحد آفرینشهای ادبی حوزه هنری آذربایجان غربی در ارومیه از بهار1389، مسئول دفتر مطالعات و فرهنگ پایداری حوزه هنری آذربایجان غربی در ارومیه از سال 1390، عضو افتخاری اتحادیه نویسندگان آذربایجان – باکو، از سال 2005م/ 1383ش .
پیرامون سوابق تحقیقی و تألیفات خود چنین میگوید: ازسال 1370 درکنار دیگر فعالیتهای فرهنگی، اجتماعی و مدیریتی، مشغول پژوهش و نگارش در موضوعات دینی، ادبی و تاریخی نیز بودهام و تاکنون (بهار1394) بیش از 22 جلد از تألیفاتم در داخل و خارج چاپ و منتشر شده است از جمله: شرف الدین عاملی چاووش وحدت، پژوهشکده باقر العلوم قم وسازمان تبلیغات اسلامی، تهران، بهار 1372، شهید صدر بربلندای اندیشه و جهاد، پژوهشکده باقر العلوم قم و سازمان تبلیغات اسلامی، تهران1372، تابستان، شیخ محمد خیابانی خروش حماسهها، پژوهشکده باقر العلوم قم و سازمان تبلیغات اسلامی، تهران، زمستان1373، دعبل خُزاعی شاعر دار بر دوش
چاپ سوم، بوستان کتاب، قم – 1388، مدینه شهر پیامبر (با مشارکت حجتالاسلام محمد صحتی سردرودی)، بوستان کتاب و پژوهشکده باقر العلوم، قم 1377 ، بهارمان شکوفا میشود (مجموعهای از اشعار ترکی شعرای عضو انجمن ادبی اهل بیت (ع) در نخجوان)، با الفبای لاتین، چاپ باکو1999، دیوان صراف تبریزی (تصحیح و ویرایش)، انتشارات آذر فخر با مشارکت حوزه هنری، تبریز1382،صراف سخن (مقدمه، گزینش، ویرایش و تنظیم مجموعه مقالات همایش بزرگداشت حاج رضا صراف تبریزی غزلسرا و شاعر اهل بیت(ع) در عصر مشروطیت) که در اسفند 1383 در تبریز و باکو برگزار شد. ترجمه صراف سخن به آذری با الفبای لاتین، چاپ انتشارات بین المللی الهُدی، باکو 1383 / 2005 م، خاطرات حاج علی اکرام علیاف رهبر اسلامگرایان جمهوری آذربایجان (با اسم مستعار عبدالحسین شهیدی ارسباران) از انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران 1385، میرزای شیرازی، انتشارات قلم نو، قم چاپ دوم 1389، مردی شبیه خود (زندگانی و مبارزات امام خمینی)، انتشارات عروج، تهران1387،خاطرات شیخ عبدالحمید بُنابی (روحانی شهیر و مبارز تبریزی قبل از انقلاب)، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران 1388، از نسل سرافرازان (زندگی و اندیشه دانشجوی جهادگر شهید جواد امامعلی سبزی)، انتشارات یاز، با حمایت سازمان جهادکشاورزی آذربایجان غربی – ارومیه 1388در موضوع دفاع مقدس، نامه هایی از زندان ( ترجمه نامههایی که حاج علیاکرام رهبر جنبش اسلامی جمهوری آذربایجان در دوران مبارزه و حبس نوشته و تأثیر انقلاب اسلامی در خاج از ایران را انعکاس میدهد)
نشر یاز، ارومیه با حمایت سازمان تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی،1389، انبیاء از دیدگاه امام خمینی – 1392، تهران انتشارات عروج، شوق دیدار – ترجمه اشعار شاعران معاصر جمهوری آذربایجان در موضوع حضرت مهدی – عج- به فارسی همراه با متن ترکی (دو زبانه)، انتشارات نور ولایت، تبریز 1390، شوق دیدار (?övq-didar) متن لاتین، همان ناشر، 1391 (2012) ، مراجع ثلاث (پژوهش در تاریخ معاصر حوزه علمیه قم، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران 1389، پیر پیشگام (خاطرات حاج حمید فاسونیه چی از مبارزان و پیشگامان انقلاب اسلامی در ارومیه)، انتشارات سوره مهر، تهران 1392،آیتالله بروجردی، انتشارات قلم نو، قم، چاپ دوم 1390(95 ص خشتی).
دیوان حاج مایل– شاعر اهل بیت(ع) (برگردان، تصحیح) 1394?
گفتنی است کتاب «شرف الدین عاملی چاووش وحدت»، توسط آقای نثار احمد زینپوری به زبان اُردو تحت عنوان» شرف الدین عاملی نقیب اتحاد« ترجمه و در سال1375 از سوی انتشارات انصاریان قم چاپ و منتشر و در کشور پاکستان در بین شیعیان پخ شد.
مصطفی قلی زاده روزنامهنگار نیز هست. او فعالیت روزنامهنگاری خود را از همکاری با مطبوعات کشور در تبریز و تهران و قم و ارومیه ازاواسط دهه 1360 آغاز کرده است.
هم اینک صاحب امتیاز و مدیر مسئول دو هفته نامه «دَنیز» به دو زبان فارسی و ترکی در ارومیه، از سال 1390 تاکنون بوده که 70 شماره از آن را منتشر شده کرده است.
او همچنین با سایت دنیزنیوز در دنیایی مجازی نیز حضور داشته فعالیت خود را همچنان ادامه میدهد
منبع: روزنامه «آراز آذربایجان» مورخ چهارشنبه 18 شهریور 1394
و سایت آراز آذربایجان /http://www.araznews.ir
هاشم بیگ ثاقـب دن ایکی غزل
(ثاقبین شکلی)
یازان:مصطفی قلیزاده علیار
هاشم بیگ ثاقب (1870- 1931) آذربایجانین گؤرکملی معارف پرور شاعرلریندن دیر. اونون دیوانی ایکی ایل بوندا اول باکو دا حؤرمتلی عالم، تدقیقاتچی دوستوم حاج مصطفی مایل اوغلونون علمی تشبثی ایله چاپ اولوبدور. حاج مصطفی بیر جلد منه گؤندردی و من او دیوانی حاقدا بیر تدقیقاتلی مقاله یازدیم و « ثاقب باکویی نین الهام منبع لرینه بیر باخیش» آدی آلتیندا تبریزده چاپ اولونان « سرخاب» روزنانه سینده و اورمیه ده چاپ اولان « آراز آذربایجان» هفته نامه سینده ( هر ایکی سینده 1390- جی ایل اردیبهست آییندا) چاپ اولدو. مقاله نین سونوندا ایکی غزل ده ثاقب دن گتیرمیشدیم. بئله لیکله ایلک دفعه اولاراق الله تعالی نین توفیقی ایله من ثاقبی ایراندا تانیتدیردیم و بیرینجی دفعه او باره ده مقاله یازیب، چاپ ائتدیم و شاعرین شعرلریندن و ال یازمازلاریندان دا نمونه گتیردیم. سونرالار بعضی لری همان شعر لر و ال یازمالاری اؤز کتابلاریندا گتیریدیلر و اصلی قایناغا هئچ بیر اشاره ده ائتمه دیلر!... الله انصاف وئرسین! .. هر حالدا، بورادا ثاقبین همان ایکی غزلینی گتیریرم:
1) غزل
هئچ بیلمدیم کیم ائتدی منی مبتلا سنا
نادیده ائیلدیم دل و جانی فدا سنا
بیر من اسیر اولمامیشام دام زلفووه
حیران اولوبدو گؤر نئجه شاه وگدا سنا
اغیار یئتدی وصلووه، قان ائتمه باغریمی
سیندیرما قلبیمی، اوتورور چوخ بها سنا
ای دل دولانما کویینه اول ماهپاره نون
پیوسته یوز وئرور غم و درد و بلا سنا
لعلوندن آلدی کام دل ای شوخ، هر یئـتـن
دل قانه دؤندی کیم، دئیه جک بی وفا سنا
ای قان اولان کؤنول، بو مَهَه اویما، ال گؤتور
اویموش رقـیبه، ائیلمه ییر اعـتنا سنا
گیسوی زلف یاره اسیر اولماغـین یئتـر
بخت قـرا اودور، دئیه بخت قرا سنا
دست تملق هئچ کسه آچما زمانه ده
گر کاسه – کاسه خون دل اولسا غذا سنا
حالیندان اولمادون گئنه آگاه ثاقبین
عشقون یولوندا اولدی عجب خاک پا سنا.
2) غزل
گؤردی عمرینده نه لذت او کی دونیا دوتدی؟
چکدی بوش زحمت بیجا، رهِ بیجا دوتدی
گؤردی باشدان آیاغا غصه و غمدور بو جهان
دئمه مجنون نه ایچون دامن لیلا دوتدی
نفسوون دوشمنی فرعون کیمی اولما ، حذر ائت
وئرمه دی دقت او، بیر دم اونی دریا دوتدی
رتبه سین ائیله دی کم، سؤیله دی « رَبی اَرنی»
باخ بو موسی یه، عجب گؤر نه تمنا دوتدی
دولانور گؤز قاباغیندا او پری چهره مدام
گؤرمه یور الده نچون بس یدِ بیضا دوتدی
کیشی عیسی کیمی اولسون گره ک، ای واعظ شهر
قاچدی بو خلقدن، افلاکده مأوا دوتدی
ای خلیله اودی گلزار ائله ین شیرین لب
داغ هجرین دل دیوانه ده مین جا دوتدی
عالمی ائیله دی بیر قان چان چاناغی اهل غرض
نه ایچون عالمی بس بیر بئله غوغا دوتدی؟
گؤسترور یول منه چوخسی:«بو یول ایله گئده سن!»
نچون ای دل، اؤزی ایمدی ره دونیا دوتدی؟!
باده کوثره بالمرّه دخی میل ائله مز
لبوون فکری ایلن کیم می ِ مینا دوتدی.