فروردین آیینین 13- جو گونونه عاید
اکبر حمیدی علیار
اسکی تاریخی آراشدیرانلار، یهودون «عهد عتیق» کتابلار سیراسیندان اولان «ائستر» کتابیندا گلن اخشورش یا همان خشایارشاه داستانینا باخدیقدا یهودون «پوریم» بایرامینین باشلانیشینی بو داستانلا و داها دوغروسو بو اولایلا ایلیگی بیلیرلر، بو تدقیقلره اساساً خشایارشاهین اؤلوموندن ایکی ایل اول( 468 ایل م.ق) هخامنیش دربارینا نفوذ ائدن ائستر آدلی بیر یهودی قیز و اونون عمیسی ساییلان مُردخای آدلی بیر یهودینین نقشه و پلانلاریایلا 127 هخامنیش حکومتینه باغلی اولان ولایتلرده ، یهودیلر دهشتلی بیر سویقیریم ائتدیلر و او زاماندان بری یهود، اؤز 12- جی یعنی آذار آیینین 14-15- جی گونلرینی بایرام ائدرلر؛ بو سویقیریم او واخت فروردین آیینین 13- جو گونونده باش وئرمیش و خلق اؤز جانینی قورتارماغا کندلری، شهرلری و ائو-ائشیکلرینی بوشلاییب چؤللره، داغ- داشا، مئشهلره و .. قاچمیشلار، بئلهلیکله اونلار او تاریخدن هر ایل بو سویقیریمین ایل دؤنومونو آجیلیقلا خاطیرلایاراق ائو- ائشیکلریندن طبیعته چیخمیشلار و 13- جو گونو و عددی نحس و بد اوغور آدلاندیرمیشلار.
اون اوچونجو عددین بارهسینده بئله بیر فلسفی دوشونجه ده وار کی، اسکی زامانلاردا هر یاشاییش دؤورونو (دونیانین عؤمرونو) اون ایکی مین ایل بیلیب و اون اوچونجو مین ایللیگین باشلانماسی دونیا قورقوسونون پوزولماسی و یئنی بیر قورقونون قورولماسی ایله عینی زاماندا اولدوغونا گؤره هر بیر عددی بیر مین ایللیگین نوماینده سی کیمی تانیییب، اون اوچونجو عددی ده اون اوچونجو مین ایللیگین(کاییناتین داغیلان مین ایللیگی) رمزی اولدوغونا گؤره شوگونسوز بیلردیلر. یازین ایلک اون اوچ گونو و اون اوچونجو گون یاشاییش محیط لریندن اوزاقلاشیب طبیعت قوینونا سیغینماق و بوغدا و یا باشقا گؤیهرنتیلری گؤیهرتمک(یئنی یاشیللیق و یئنی یاشاییش نیشانی اولاراق) بو فلسفه و دوشونجهنین سمبولو و خاطیرلاماسی دیر.
هابئله دوغا و طبیعتین یاشامی هر ایلده یا هر اونایکی آیدا یئنیلهشیر و بو یئنیلیک ایل بایرامیندان باشلانیر و ایل بایرامی و طبیعت بایرامی آدلانیر، بونا گؤره ده ایلین ایلک اونایکی گونو، اونایکی آیین نیشانی و 13- جو گون تزه ایلین باشلانماسینین سیمگهسی ساییلیر.
منبع: دنیز نشریه سی، نمره 12، نشر تاریخی: 16 فروردین 1391- اورمیه