نویسنده و پژوهشگر ارومیه ای؛
شهریار، شاعری به معنای حقیقی کلمه است/ حیدربابا در ارومیه ضبط شد/ شهریار محبوبترین و پرمخاطب ترین شاعر ایرانی است
نویسنده و پژوهشگر ارومیه ای گفت: یک نکته تاریخی در باره شهریار و شهر ارومیه این است که منظومه حیدربابایه سلام با صدای خود استاد شهریار که شهره آفاق است در سال 1349 در ارومیه ضبط شده است.
به گزارش اروم نیوز، 27شهریورماه سالروز درگذشت یکی از بزرگترین مفاخر ادبیات جهان است. استاد شهریار در سال 1367 و در این روز دارفانی را وداع گفت. محمدحسین بهجت تبریزی شاعری بود شیرین سخن که آثارش شهرتی جهانی دارد و تنها شاعر معاصر ایران است که توانسته در سرتاسر جهان برای خود ردپایی بگذارد و در دانشگاه های جهان شعرها و منظومه هایش در سرفصل تدریس برای دوره های تخصصی ادبیات قرار گیرد.
همزمان با سالروز درگذشت این استاد بزرگوار شعر و ادب فارسی و ترکی، به سراغ یکی از شاعران و نویسندگان شهر ارومیه رفته و مباحثی را با وی مطرح کردیم. مصطفی قلیزاده علیار، شاعر، نویسنده و پژوهشگر ادبیات است که علاوه بر این به کار روزنامه نگاری نیز می پردازد و مدیرمسئول دوهفته نامه دنیز است. وی آثار و کتابهای متعددی نیز در ادبیات دارد.
به مصاحبه با این شاعر و نویسنده پرداخته ایم که به شرح ذیل است:
1- جایگاه شهریار در ادبیات فارسی و ترکی را به صورت جداگانه چگونه ارزیابی می کنید؟
شهریار در ادببات فارسی حافظ دوران محسوب می شود یعنی روح غزل فارسی را زنده کرد و البته با حافظ بسیار متفاوت است و اصلا سبک و سیاق شهریار معاصر و متفاوت از همه شاعران گذشته و معاصر است هم به لحاظ ساختار زبان و هم رقت احساس و هم نزدیک شدن به زبان مردم. به سبب اقامت طولانی در تهران زبان شعری اش تحت تاثیر لهجه پایخت واقع شد به قول خودش:
سی چهل سال من از عمر به تهران طی شد
زین جهت لهجه من نیز به تهرانی بود
زبان شعری شهریار البته در حد زبان کوچه و بازار تنزل پیدا نمی کند، لذا شل نیست، اما ساده است. شهریار بزرگ ترین شاعر کهن سرای معاصر زبان فارسی است این البته حرف بنده نیست سخن بزرگانی مثل مهرداد اوستا و دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی و سایه و دیگران است. همچنین پرمخاطب ترین و جهانی ترین شاعر معاصر ایران است.
در زبان ترکی هم در دنیا دو شاعر پرمخاطب و محبوب از ایران داریم اولی شهریار و دومی استاد کریمی مراغه ای است. شهریار زبان ترکی آذربایجانی و فرهنگ ما را در دنیا مطرح کرد.
2- شاهکار شهریار هم در شعر فارسی و هم در شعر ترکی را نام ببرید؟
شاهکارهای شهریار در شعر فارسی زیاد است و حداقل 30 درصد از غزلهای فارسی اش واقعا شاهکار است اما به نظر بنده مثنوی بلند "افسانه شب" را باید از شاهکارهای شهریار دانست. همچنین بعضی از قصایدش در حد شاهکار است ازجمله:
مهرش افزود که از ماه رخش کاسته بود
هر چه از ماه رخش کاست به مهرش افزود
و شعر "زفاف شاعر" هم واقعا بی نظیر است.
در ادببات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس هم که مصادف با دهه آخر عمرش بود توانست آثاری ماندگار بیافریند هم در فارسی و هم در ترکی.
در زبان ترکی شاهکار او همان "حیدربابا" است یک منظومه بزرگ با شهرت جهانی و محبوبیت و مقبولیت همه ترک زبانها. بقیه آثار ترکی اش هم برجسته است
3- اخیراً وزیر ارشاد خواستار این شده که روز شعر و ادب(فارسی) از وفات شهریار به روز بزرگداشت فردوسی تغییر یابد و در بین ادبای مشهد قول آن را داده، چگونه ارزیابی می کنید؟ حرکت مثبتی است یا منفی؟ چه تبعاتی دارد؟
این یک حرف سخیف است که فراتر از فهم وزیر ارشاد است و اصلا حرف دهن او نیست این حرف را رنود چپ اندر قیچی پشت پرده به ایشان املا و دیکته کرده اند همان رنودی که سوار بر وزارت ارشادند و از اول از انتخاب این روز به نام شهریار مخالف بودند. البته جایگاه بزرگانی مثل فردوسی و حافظ و سعدی و عطار و نظامی و خاقانی در ادب فارسی بالاتر از شهریار است اما شهریار هم امتیازاتی دارد که قابل ملاحظه است از جمله معاصر بودن، جهانی بودن، همراه انقلاب بودن، شیعی بودن، عامل وحدت کشورهای فارسی زبان و ترکی زبان و ... .
این خواب آن رنود که به وزیر دهن بین نقل و تکلیف کرده اند، فکر نکنم قابل تعبیر باشد! چرا که چنین حرف سخیف و تصمیم ناسیونالیستی افراطی در واقع توهین به ارزشهای ملی و معنوی همه ایرانبان است. یک کسی باید وزیر را از ابن ناآگاهی دربیاورد و حالیش کند که برو اول اجرای کنسرت در مشهد را حل کن بعد روز شعر و ادب را.
از اول انتخاب روز 27 شهریور به نام شهریار به همت آقای شعردوست و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی و مراکز دیگر، حرف و حدیثهای داشته و گاه حرفهای به ظاهر منطقی و حق هم در مخالفت با این انتخاب می زنند اما به تعبیر حضرت امیرمومنان (ع) در نهج البلاغه: "کلمه حق یراد بها باطل" یعنی حرف خوارج حق است اما اراده شان ک منظورسان باطل است
این آقایان هم از همان 14 سال پیش در مواردی حرف شان در باب روز 27 شهریور و شهریار و فردوسی، قابل تامل است اما اراده و هدفشان گزاف و بیهوده و نامقدس است!
4- شهریار در ملل منطقه و دیگر کشورها چه تأثیری گذاشته و چه جایگاهی دارد؟
شهریار محبوب ترین و پرمخاطب ترین و وحدت آفرین ترین شاعر ایران در منطقه آسیا و آسیای میانه است از چین، روسیه، ازبکستان، تاجیکستان، پاکستان، هندوستان، افغانستان، آذربایجان، ترکیه، عراق، ترکمنستان و ... و ایران مرکز این حماسه و وطن شهریار است.
5- دلایل موفقیت شهریار چیست که روز به روز بر شهرتش حتی پس از وفاتش افزوده می شود؟
راز موفقیت بی نظیر شهریار و شهرت جهانی اش در بین همه شاعران ایران و منطقه و محبوبیتش در بین مردم دنیا، به نظر بنده شکوفایی آن گوهر اصلی استعداد خدادادی اش است که به لطف خدا شکوفا شد به ثمر نشست. او شاعر بشریت است یعنی در اغلب اشعارش از زبان همه عاشقان و همه خداپرستان و همه انقلابیون و همه روستائیان و همه انسانهای آزاده حرف می زند و احساسات رقیقش نه تنها بر دلها می نشیند بلکه دلها را تسخیر می کند
شهریارا تو به شمشیر قلم در همه آفاق
به خدا ملک دلی نیست که تسخیر نکردی.
6- شهریار را در یک جمله و یا عبارت تعریف کنید؟
شهریار شاعر به معنی حقیقی کلمه است. به قول خودش:
کار دیگر نیاید از دستم چه کنم شاعر آفریدستم!
7- در پایان چنانچه سخن دیگری در باره شهریار دارید بفرمایید؟
با تشکر از مدیریت سایت اروم نیوز، یک نکته تاریخی در باره شهریار و شهر ارومیه عرض کنم که اخیرا در مراسم نکوداشت استاد غلامرضا دانش فروز هم در حضور آقای هادی بهجت فرزند ارجمند شهریار برای حضار عرض کردم و آن این بود که منظومه حیدربابایه سلام با صدای خود استاد شهریار که شهره آفاق است در سال 1349 در ارومیه ضبط شده است که سومین سفر شهریار به ارومیه بوده و فرزندش آقای سید هادی بهجت هم حضور داشته که ده ساله بوده و همراه پدر آمده بود.
در این اثر صوتی حیدربابا با صدای استاد شهریار چهار امتیاز است: اول متن حیدربابا، دوم صدای شهریار، سوم لحن شهریار و چهارم لهجه خاص در ساختار زبان محلی حیدربابا که در متن چاپی این امتیازات وجود ندارد و معتبرترین نسخه حیدرباباست.
معرفی کتاب
کتاب «برگی از بوستان ادب ورزقان» منتشر شد
کتاب «برگی از بوستان ادب ورزقان» منتشر شد. این کتاب در موضوع تاریخ ادبیات و تذکره شاعران شهرستان ورزقان به قلم سارا قلیپور تألیف شده است. برگی از بوستان ادب ورزقان در 428 صفحه وزیری به شرح احوال و نقل آثار مفاخر ادبی منطقه ورزقان پرداخته که اغلب آنان معاصر و در قید حیاتند. این کتاب با شمارگان هزار نسخه توسط انتشارات آوای منجی قم به قیمت 13500 تومان انتشار یافته است. برای این اثر ادبی مقدمهای نیز به قلم شاعر و نویسنده معاصر «اکبر حمیدی علیار» نگارش یافته است.
گفتنی است؛ خانم سارا قلیپور متولد سال 1361 است و این کتاب در اصل پایاننامه سطح کارشناسی ارشد وی بوده که به صورت کتاب منشر ساخته است و ظاهراً این نخستین کتاب ادبی در موضوع تذکره ادبا و شعرای ایرانی به شیوه قدماست که توسط یک بانوی ایرانی تألیف شده و قبل از آن تمام تذکرههای ادبی در ایران توسط مردان ادیب نوشته شده است.
مؤلف در مقدمه خود می نویسد:
«موضوع این مجموعه که بررسی شرح احوال و نقد آثار مشاهیر و مفاخر ادبی ورزقان میباشد، بنا به علاقهی خود و تشویق دوستان و راهنمایی اساتید بزرگوار زبان و ادبیات فارسی انتخاب گردید و هدف، گردآوری اطلاعات مستند و مفید در مورد شاعران و نویسندگان منطقه و زنده کردن نام و آوازهی آنان بود که زیر گرد و غبار گذر زمان فرو رفته بودند. در این راستا شرح حال و معرفی آثار شاعران قدیمی که در تذکرهها و تاریخ ادبیات آمده است از لابهلای کتابها جمعآوری شده و در مورد شاعرانی که در قید حیات میباشند به روش مشاوره، تحقیق و تفحص زنده، اطلاعاتی از زبان خود آنان و یا سر شناسان شعر و ادب در منطقه جمعآوری شده و شرح حال همه مشاهیر و مفاخر ادبی بر مبنای حروف الفبایی تنظیم گردید.
به اعتقاد بنده در بیان تاریخ ادبیات منطقه، استان و یا کشور باید قلمرو فرهنگی زبان فارسی و ماورای مرزهای جغرافیایی آن که روزگارانی تمام فلات ایران تا آسیای صغیر و روسیهی شرقی و شبه قارهی هند را فرا گرفته بود، مورد بررسی قرار گیرد که در این مجموعه مورد بررسی قرار گرفته است.»
اکبر حمیدی علیار هم در مقدمه خود کتاب را اینگونه معرفی می کند: «این کتاب در موضوع و محدودهی جغرافیایی انتخاب شده، جامعترین و کاملترین اثر تا به امروز میباشد که قطعاً منبع باارزشی برای آیندگان خواهد بود... اما از نگاه ادبی و هنری نیز به جرأت میتوان گفت اثر حاضر علیرغم منحصر بفرد بودنش، آینهی تمامنمای این خطهی هنرپرور، علمپرور، دینپرور و وطنپرور نمیباشد. باز تأکید مینمایم که این، نه به معنی کمرنگ جلوه دادن اثر حاضر، بلکه بمعنی عظمت والای غیرقابل گنجایش منطقهی ورزقان در یک کتاب و مجموعه میباشد و امید است این اقدام مبارک مؤلف گرامی، شروعی برای شناساندن و ماندگار نمودن چهرههای گوناگون علمی، ادبی، هنری، اجتماعی و سیاسی این منطقه، همچنین الگوی موفقی برای خلق آثار مشابه برای مناطق و شهرستانهای دیگر آذربایجان عزیز و ایران سربلند باشد.»
منبع: دوهفته نامه «دنیز»، شماره 50- مورخ 93/01/31
کتاب «برگی از بوستان ادب ورزقان» منتشر شد
به قلم سارا قلی پور و با مقدمه اکبر حمیدی علیار منتشر شد
امام علی (ع):
خَـیرُ ما وَرَّثَ الآباءُ الابناءَ الادبُ (غرر الحکم)
- بهترین چیزی که پدران به فرزندان خود ارث می گذارند، ادب است.
امام علی (ع):
خَـیرُ ما وَرَّثَ الآباءُ الابناءَ الادبُ (غرر الحکم)
- بهترین چیزی که پدران به فرزندان خود ارث می گذارند، ادب است.