یادمان فرهنگی – ادبی «مجاهد نستوه» در ارومیه برگزار شد
ششمین محفل خاطره از سوی حوزه هنری انقلاب اسلامی آذربایجان غربی به یاد مجاهد بزرگ و انقلابی مرحوم حجت الاسلام والمسلمین شیخ غلامرضا حسنی امام جمعه سابق و فقید ارومیه برگزار شد.
در این یادمان فرهنگی و ادبی که به همت «دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری» حوزه هنری آذربایجان غربی و با مشارکت اداره کل تبلیغات اسلامی استان، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، جبهه فعالان فرهنگی، سپاه شهدا، سپاه ارومیه، صدا و سیمای مرکز استان، کارگروه عصر خاطره، شورای شهر ارومیه، شهرداری، بسیج هنرمندان و بسیج رسانه برپا شده بود، جمعی از فرهیختگان، ادبا، شعرا، نویسندگان، اصحاب اندیشه و رسانه، تعدادی از مسئولان اجرائیی استان و بیت مرحوم حسنی حضور داشتند.
مسوول واحد آفرینش های ادبی حوزه هنری آذربایجان غربی که اجرای مراسم را برعهده داشت، در ابتدای سخنان خود ویژگی های بارز حجت الاسلام حسنی را تشریح کرد.
مصطفی قلیزاده علیار گفت: حجت الاسلام حسنی، روحانی مبارز، انقلابی و نستوه تاریخ آذربایجان غربی است که با ایثار و جانفشانی هایش صحنه های به یاد ماندنی خلق کرده است.
این نویسنده، شاعر و روزنامه نگار در ادامه سخنان خود مرحوم حسنی را یکی از روحانیان برجسته، شاخص و منحصر بفرد تاریخ ائمه جمعه ایران عنوان کرد و افزود: اشخاص نام آور و تاثیرگذاری همچون این روحانی مجاهد جزو نام آوران ارومیه و بلکه ایران اسلامی و به حق مردان آتش به اختیار بودند.
قلیزاده علیار گفت: یکی از ویژگی های بارز مرحوم حسنی ارتباطش با مسلمانان کشورهای همسایه مخصوصا مردم مسلمان آذربایجان و نخجوان بود.
وی خاطرنشان کرد: مرحوم حاج علی اکرام ناردارانی که رهبری طرفداران انقلاب اسلامی و مقلدان امام در باکو و قصبه نارداران را به عهده داشت از ارادتمندان مقام معظم رهبری و حجت الاسلام حسنی بود و دو بار برای دیدن وی به ارومیه آمد.
مسوول واحد آفرینش های ادبی حوزه هنری آذربایجان غربی ادامه داد: من کتاب خاطرات مرحوم حاج علی اکرام را تدوین کردم که در سال 1385 از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی در تهران منتشر شد و پس از انتشار کتاب، مرحوم حاج علی اکرام، سفری به برخی شهرهای مهم ایران از جمله قم، تهران، تبریز، ارومیه، اردبیل، کاشان، مشهد مقدس داشت و در شهر ارومیه، در اجتماع علمای شهر ارومیه با حضور حجت الاسلام حسنی از مجاهدت های دینی وی تجلیل به عمل آمد و در نماز جمعه ارومیه به پیشنهاد مرحوم حسنی سخنرانی کرد.
امنیت آذربایجان مدیون مجاهدت های مرحوم حجت الاسلام حسنی است
رئیس حوزه هنری آذربایجان غربی دیگر سخنران این همایشفرهنگی - ادبی بود، احد هوشمند قرهباغ گفت: مردان و زنان آذربایجان برای همیشه امنیت و صیانت از جغرافیای استان را در بحرانی ترین روزهای انقلاب اسلامی مدیون مجاهدت های مرحوم حجت الاسلام حسنی هستند.
وی اظهار داشت: مرحوم حسنی ضمن اینکه یک عالم دینی و اولین امام جمعه استان بود جزو اولین رجال سیاسی استان نیز به شمار می آید که بخشی از هویت سیاسی استان در ایشان متجلی است.
هوشمند افزود: به اعتراف اهالی فرهنگ و سینما، خاطرات مجاهد نستوه آذربایجان مرحوم حسنی ظرفیت ساخت 10 فیلم بلند و کوتاه را دارد که امیدواریم بتوانیم در حق این مجاهد روشن بین و مردمی این دین را به سرانجام برسانیم.
وی ادامه داد: هر مورخی که گذرش به ارومیه بیفتد امکان ندارد بدون ذکر نام مرحوم حسنی از اینجا عبور کند و بنا به فرموده مقام معظم رهبری، ایشان جزو کسانی بود که امتحان خود را در دوران مبارزات قبل و بعد از انقلاب اسلامی و دوران هشت ساله جنگ تحمیلی خوب پس دادند.
هوشمند با اشاره به کتاب خاطرات مرحوم حسنی نوشته حجت الاسلام والمسلمین عبدالرحیم اباذری، تصریح کرد: این نویسنده متعهد با زبان و قلم رسا، نام و هنرشان را با خاطرات حسنی پیوند زدند، کتاب ارزشمندی به یادگار گذاشتند و یاد ایشان را در دل ها عزیز داشتند.
وی با بیان اینکه اهالی فرهنگ و هنر باید این میراث را به نسل های بعد انتقال دهند اظهار امیدواری کرد هنرمندان و کارشناسان هنری استان بتوانند ظرفیت خاطره گویی و به یاد ماندن رشادت های جان برکفان انقلاب اسلامی را در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی در استان بالا ببرند.
هوشمند تصریح کرد: نقش مرحوم حسنی در سنگر امامت جمعه و حضورش در بین اقشار و قومیتهای مختلف در آذربایجان به حدی مهم و تاثیرگذار است که هیچ پژوهش تاریخی و فرهنگی از آذربایجان غربی بدون ذکر نام و فعالیت های ایشان ارزش نخواهد داشت و موثر نخواهد بود.
مرحوم حسنی به عنوان یک اسطوره آذربایجان مطرح هستند
سپس مدیرکل تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی پشت تریبون رفت و در سخنانی گفت: حجت الاسلام حسنی به عنوان یک عالم دینی سهم بسزایی در انقلاب اسلامی دارند و به عنوان یک اسطوره آذربایجان مطرح هستند.
حجت الاسلام داداش زاده اظهار داشت: مرحوم حسنی علاوه بر این که یک عالم دینی بودند در حوزه امنیت استان نیز نقش اساسی ایفا می کردند .
وی ولایت مداری حجت الاسلام والمسلمین حسنی را یکی از ویژگی های شخصیتی این عالم بزرگوار دانست و افزود: مرحوم حسنی کاملا مطیع ولایت بود.
مدیرکل تبلیغات اسلامی استان تصریح کرد: شجاعت مجاهد نستوه آذربایجان نیز دیگر ویژگی بارز ایشان بود که زبان زد خاص و عام بود.
وی با بیان اینکه مرحوم حسنی یک مجاهد واقعی است که رهبر معظم انقلاب نیز بر مجاهدت های ایشان قبل و بعد از پیروزی انقلاب اشاره داشتند، ادامه داد: مجاهد نستوه مجاهدی است که هم علم دارد و از لحاظ عالمی خدمت کرده و هم در ردیف مجاهدان قرار دارد و مجاهدان نیز ایشان را الگوی خود قرار می دهند.
مدیرکل تبلیغات اسلامی استان ادامه داد: نبی مکرم اسلام فرموده اند شرکت در مجلس عالم از هزار صدقه، هزار حج، هزار بار نماز شب خواندن با ارزش تر است و مرحوم حسنی عالم دینی و روحانی بزرگی بودند که شرکت در مراسمات ایشان ثمرات فراوانی دارد.
داداش زاده تصریح کرد: علمای دین در طول تاریخ در مقابل طاغوت و شیطنت های دشمنان جان خود را فدا کرده اند و مرحوم حسنی نیز از جمله روحانیانی است که شخصیت و عمر خود را فدای نظام و انقلاب کرد لذا امنیت امروز آذربایجان را مدیون ایثارگری، جهاد شهدا و مجاهدت های خستگی ناپذیر مرحوم حسنی هستیم.
بنیاد فرهنگی مجاهد نستوه آذربایجان در ارومیه تاسیس می شود
رئیس شورای اسلامی شهر ارومیه هم گفت: تاسیس بنیاد فرهنگی مجاهد نستوه آذربایجان حجت الاسلام حسنی و آیت الله قره باغی در شورای اسلامی شهر ارومیه به تصویب رسید.
رسول اصغرزاده اظهار داشت: شورای اسلامی شهر ارومیه با خانواده آنها وارد مذاکره می شود که در صورت توافق نهایی، منازل حجت الاسلام حسنی و آیت الله قره باغی به بنیاد فرهنگی تبدیل می شوند تا بتوانیم بخشی از دین خود را ادا کنیم.
وی در ادامه به تشریح ابعاد شخصیتی حجت الاسلام مرحوم حسنی پرداخت و افزود: مرحوم حسنی یک چهره ملی و تاریخی برای ایران اسلامی بود که زحمات بسیاری در قبل از انقلاب، حین انقلاب و فاصله پیروزی انقلاب تا جنگ و حین جنگ و بعد از پایان آن برای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران انجام دادند.
رئیس شورای اسلامی شهر ارومیه با اشاره به آیه 54 سوره مائده، تصریح کرد: در این آیه به مومنانی اشاره شده است که تقدیرات خداوند برایشان مقدر می شود تا وظیفه بندگی را ادا کنند، در راه خدا مجاهدت کرده و از کسانی که آنان را در این راه ملامت می کنند واهمه و نگرانی از شماتت اجتماعی نداشته باشند که مجاهد نستوه آذربایجان نیز در تکالیف امنیتی و سیاسی صراحت کلام داشت و از اینکه افکار عمومی و رسانه هایی که ماموریت خاصی داشتند چگونه برداشت خواهند کرد، ابایی نداشت.
اصغرزاده در عین حال ادامه داد: مرحوم حسنی در برخی ابعاد مظلوم واقع شده و شخصیت ایشان آنطور که باید تبیین نشده است.
وی با بیان اینکه مبارز نستوه آذربایجان دو بار در معرض ترور مجاهدان خلق قرار گرفتند اما مشیت الهی این بود که جان سالم به در بردند، اذعان کرد: پس از شکست دشمنان انقلاب اسلامی ایران، ترور شخصیت مرحوم حسنی مدنظر یک تعداد افکار آلوده ای قرار گرفت که شاید در بخشی موفق شدند اما در بخشی حقانیت و مظلومیت ایشان بروز و ظهور یافت.
به گفته اصغرزاده، بعد از سال 76 خطبه های نماز جمعه ارومیه برای اینکه شخصیت والای حسنی مورد خدشه واقع شود، در رصد کامل بود چه بسا همان افراد امروز پشیمان هستند و امروز باید جرات داشته باشند تا مظلومیت و حقانیت مرحوم حسنی را که مورد اهانت قرار گرفته بود با قلم رسای خویش جبران کنند.
رئیس شورای اسلامی شهر ارومیه با بیان اینکه نظریات امنیتی و انتظامی از طبقه بندی خاصی برخوردار هستند که بعد از مدت زمان طولانی به عنوان خاطرات و اسناد منتشر می شوند، اظهار امیدواری کرد نظرات و راهبردهای مرحوم حسنی در خصوص امنیت استان که با هدایت خود استان را از غائله ها نجات می داد، به زودی منتشر شوند.
وی در ادامه سخنان خود با اشاره بر نقش سازنده و موثر مرحوم حجت الاسلام والمسلمین غلامرضا حسنی در تحولات منطقه آذربایجان بر تکمیل پروژه خاطرات امام جمعه سابق ارومیه تاکید کرد و از محققان و پژوهشگران خواست ابعاد مختلف شخصیتی و زوایای پیدا و پنهان زندگی مرحوم حسنی را مورد تحقیق و پژوهش قرار گیرد چرا که ابعاد شخصیتی مرحوم غلامرضا حسنی بسیار گسترده است عبدارحیم اباذری تنها بخشی از این ابعاد را در کتاب خاطرات منتشر شده از مرحوم حسنی پوشش داده است.
حجت الاسلام حسنی از سرمایه های پایان ناپذیر فرهنگی و انسانی است
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی نی در ادامه این مراسم در سخنانی گفت: مرحوم حسنی از سرمایه های پایان ناپذیر فرهنگی و انسانی است که قطع یقین پس از مرگش نمی پوسد، از یادها نمی رود، در تاریخ محو نمی شود چرا که در عمق و ژرفای وجود مردم آذربایجان و تاریخ ما عجین شده است.
حجت الاسلام والمسلمین ناصر خدایاری اظهار داشت: حجت الاسلام مرحوم حسنی نماد واقعی وحدت و انسجام ملی است.
وی افزود: جایگاه رفیع و منزلت عظیم مرحوم حسنی و نقش ایشان در حفظ تمامیت ارضی، یکپارچگی ملی و مبارزه با همه انحرافات در استان بر کسی پوشیده نیست و باید الگویی برای نسل های بعدی باشد.
خدایاری با تاکید به اینکه فرهنگ آذربایجان، حسنی و باکری پرور است، خاطرنشان کرد: فرهنگ حسنی پرور باید موشکافی، مطالعه و بررسی شود و در جامعه به ویژه در میان نسل جوان رواج یابد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تصریح کرد: مردم آذربایجان غربی با مرحوم حسنی زیست فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را تجربه کرده اند لذا برای شناخت کامل حجت الاسلام والمسلمین حسنی ابعاد شخصیتی ایشان باید در مقاطع و موضوعات مختلف مورد بررسی قرار بگیرد.
خدایاری خاطرنشان کرد: جای مجاهد نستوه آذربایجان در قلب ها بود و ظرفیت مطبوعات حتی رادیو و تلویزیون برای بازتاب شخصیت ایشان بسیار کوچک بود به طوری که در مواقعی حرف های این عالم را برنتابیده و آن را سانسور کرده و یا به سخره می گرفتند.
به گفته مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، تنها راه رشد و تعالی انسان رعایت تقوای الهی و ترس از خداوند است که مرحوم حسنی با رعایت تقوا، عظمت الهی را بزرگ دانستند و بعد از 90 سال بندگی به سوی خدا شتافتند.
به گفته وی، مرحوم حسنی قرائتی قابل تامل از شخصیت امام خمینی است، قرائتی که مبارزه، سیاست، تلاش برای معیشت و اقتصاد، تقویت مناسبات اجتماعی، وحدت مداری و ولایت محوری وجود دارد و از نتایج آنها می توانیم بهره ببریم.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان با بیان اینکه هیچ احدی نمی تواند منکر شخصیت و تاثیرگذاری مرحوم حسنی در استان باشد، اذعان کرد: از جمله امتیازات مرحوم حسنی این بود که مطبوعات و رسانه ها را به دنبال خود کشاند و به تعبیری خود خبرساز شد که این نشان می دهد شخصیت ایشان بسیار والا و بزرگ تر از ظرفیت استان ما بود.
خدایاری با تاکید به اینکه نباید از راهی که مرحوم حسنی رفته است غافل نشویم، گفت: حجت الاسلام حسنی متعلق به همه آحاد ملت ایران است لذا نباید شخصیت آن مجاهد بزرگ را به نفع گروه و جناحی مصادره کنیم، بلکه این شخصیت وارسته را باید فارع از جناح و گروه معرفی کرده و الگوسازی کنیم.
وی اظهار امیدواری کرد بتوانیم از این سرمایه فرهنگی حداکثر استفاده را ببریم.
مرحوم حسنی از شخصیت های مردمی به معنای واقعی کلمه بود
دیگر سخنران این مراسم نویسنده کتاب «خاطرات حسنی» بود که در سخنانی گفت: مرحوم حسنی از شخصیت های مردمی به معنای واقعی کلمه بود که حضور انبوه مردم اعم از قومیت ها و ادیان مختلف در مراسم تشییع بهترین شاهد براین مدعاست، چنانکه تعداد زیادی از حاضران را برادران اهل سنت، مسیحیت و کرد تشکیل می داد.
حجت الاسلام عبدالرحیم اباذری اظهار داشت: اقتدار، صلابت، ابهت، در عین حال تواضع، عطوفت، لطافت و صداقت از جمله خصایص مجاهد نستوه بود.
وی افزود: مردم ارومیه و استان اعم از شیعه، سنی و مسیحی از ته دل حجت الاسلام حسنی را دوست داشتند چراکه عزت، عظمت، آرامش و آسایس خود را مدیون مجاهدت های وی می دانستند و این یک واقعیت و حقیقت انکار ناپذیر است.
این محقق تصریح کرد: ما همه مردم، مسئولان، محققان و پژوهشگران مدیون مجاهدت های شخصیت های مبارزی مانند مرحوم حسنی هستیم، اگر امروز امنیتی وجود دارد در پرتو همین مجاهدت هاست؛ البته این حقیقت تازگی ندارد از زمان صدر اسلام نیز بوده است، به طوری که در سایه زبان گویای ابوذرها و شمشیر برنده مالک اشترها بزرگانی مانند سلمان فارسی ها و کمیل بن زیاد ها تربیت شدند و مشغول تعلیم و تربیت و تدریس معارف الهی و عبادت خدای سبحان می شدند.
نویسنده کتاب «خاطرات حسنی» اضافه کرد: یادمان نرفته است اگر مقاومت حسنی ها در جنگ نقده و غائله کردستان نبود، ایادی حزب کومله و دمکرات تا استان زنجان پیشروی کرده بودند؛ اگر اقدام به موقع و حماسی آن عالم ربانی نبود در ماجرای حزب خلق مسلمان سه استان آذربایجان غربی، شرقی و اردبیل بلکه کل کشور به چه سرنوشت شومی گرفتار می شد؟!
اباذری خاطرنشان کرد: علاوه دوران رژیم ستمشاهی، همین مبارزان در راه خدا بودند که مظلومانه سینه سپر کردند و آن طلسم 2500 ساله را از پای درآوردند وقتی که طلسمها شکسته شد دیگران آمدند ملحق شدند و سر سفره نشستند. امروز هر گونه تولید علمی، تحقیقی و هر کشو و اختراعی در مراکز پژوهشی حوزه و دانشگاه سر می زند و رخ می کند در راستای امنیتی است که مجاهدت های مجاهدان برای این ملت و کشود به ارمغان آوردند.
وی با بیان اینکه انتشار کتاب خاطرات مرحوم حسنی فضای مسموم و تند آن روزها نسبت به این عالم مجاهد را تغییر داد، گفت: مرحوم حسنی را باید از نو شناخت و هم اکنون یکی از بهترین و راحت ترین راه شناخت وی مطالعه کتاب خاطرات ایشان است، امیدواریم مسئولان در تجدید چاپ این اثر ماندگار اقدام کنند و زمینه شناخت بیشتر وی را برای علاقمندان فراهم آورند.
وی در سخنانی گفت: در سال 1382 که فضای عجیبی علیه مرحوم حسنی بود، برای تدوین کتاب خاطرات حجت الاسلام والمسلمین حسنی از مرکز اسناد انقلاب اسلامی تاییدیه صادر شد.
اباذری افزود: کتاب خاطرات حجت الاسلام والمسلمین حسنی حاصل 33 ساعت در قالب 26 جلسه است که به صورت فشرده و جدی انجام گرفت، البته پیاده کردن مصاحبه ها و بازخوانی مطالب یکسال زمان برد.
به گفته وی، کتاب خاطرات حجت الاسلام والمسلمین حسنی نخستین کتاب مرکز اسناد انقلاب اسلامی است که به علت استقبال در نخستین سال، تجدید چاپ شده است.
این محقق اظهار داشت: کتاب خاطرات حسنی ماحصل 33 ساعت مصاحبه در قالب 26 جلسه است، که نشستهایی در منزل شخصی امام جمعه ارومیه تشکیل شده و با کمک حجت الاسلام فخری این مصاحبهها انجام گرفت.
حسنی با فرقه های انحرافی مبارزه می کرد
بهمن بهرام پور نویسنده و پژوهشگر معاصر ارومیه نیز در این مراسم به نقل خاطراتی از دوران جوانی و مبارزاتش با فرقه ضاله بهائیت در ارومیه به امر مرحوم حسنی پرداخت و گفت: من در ماه مبارک رمضان سال 1352 کتب تبلیغی فرقه ضاله بهائیت را به اشاره مرحوم حسنی جمع آوری کردم و در مقابل مسجد «دادخواه» محله «دره چایی»، ارومیه جلو چشم مردم آتش زدم!
وی ادامه داد: به همین سبب ساواک مرا تعقیب و دستگیر کرد و دو ماه در ارومیه و چهار ماه در تهران نگه داشت و شکنجه کرد؛ در تمام این مدت مرحوم حسنی حامی خانواده ام بوده، بعدها نیز من با او در مبارزاتش همکاری داشتم و او به من عنایتها داشت، من مرحوم حسنی را یک عالم مجاهد واقعی و ولایتمدار و غیرتمند دیدم.
مجاهدت های حجت الاسلام حسنی از ذهن ها فراموش نمی شود
آخرین سخنران این همایش فرهنگی - ادبی مدیرکل وقت تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی و داماد حجت الاسلام حسنی بود.
حجت الاسلام سید محمد فخری گفت: یاد، خاطره، تلاش ها و مجاهدت های حجت الاسلام حسنی هیچگاه از ذهن ها فراموش نمی شود.
وی اظهار داشت: مرحوم حاج آقا حسنی عاشق مردم بود و در طول عمر بابرکت خود همواره به فکر رفع مشکلات مردم بود.
فخری با اشاره به ویژگی های حجت الاسلام حسنی اظهار کرد: برای مردم استان آشکار و روشن است که ایشان با صداقت، ظرافت روحی و غیرت دینی که دارند برای امنیت منطقه تلاش های بسیاری را انجام داده اند.
مدیرکل وقت تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی با بیان اینکه روحیه انسان در نتیجه اخلاص، تلاش و فعالیت روحی و فکری است که وسعت پیدا می کند، تصریح کرد: حسنی یک روحانی بابصیرت، آگاه به مقتضیات زمان و روشنضمیر بود که در یک برهه زمانی خاص تشخیص داد همه دوستداران اهل بیت، عصمت و طهارت (ع) باید مسلح شوند تا اینکه بتوانند در مقابل طاغوت زمان ایستادگی کنند.
فخری با بیان اینکه در همه این سالها با وجودی که کهولت سن بر وی چیره شده بود ولی در همه محافل و اماکن و اجتماعات مردمی از حجت الاسلام غلامرضا حسنی به نیکی یاد میشد، اضافه کرد: رهبر معظم انقلاب نیز با عنوان «مجاهد نستوه» به معنای واقعی کلمه حق مطلب را ادا کردند.
به گفته وی، مرحوم حسنی در طول زندگی خود تلاش داشت در خط ولایت فقیه بوده و مردم را به دفاع از حریم ولایت و انقلاب دعوت می کرد.
در این همایش فرهنگی - ادبی چند تن از شاعران از جمله علی محمدیان، محمد میلانی، سید مجتبی نعیم موسوی، باباعلی جوانمرد، سید تیمور جامعی و سید حیدرعلی آران در وصف دلاوریها، شجاعتها و چهره مردمی امام جمعه سابق ارومیه، سروده های خود را قرائت کردند.
و پایان این مراسم فرهنگی - ادبی، توسط رییس حوزه هنری آذربایجان غربی، مدیر کل تبلیغات اسلامی استان، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، فرمانده سپاه پاسداران ناحیه ارومیه (سرهنگ علی نژاد) و همچنین عبدالناصر حسنی فرزند مرحوم حسنی به نمایندگی از طرف بیت ایشان، از حجت الاسلام اباذری نویسنده کتاب «خاطرات حسنی» تجلیل به عمل آمد.
همچنین در این مراسم، حوزه هنری انقلاب اسلامی آذربایجان غربی از بهمن بهرام پور محقق و نویسنده عرصه مسایل فرهنگی و اجتماعی و از مصطفی قلیزاده علیار به خاطر نقل خاطراتی از مرحوم حسنی، تقدیر کرد.
گفتنی است همایش فرهنگی – ادبی «مجاهد نستوه» ویژه یادمان مرحوم حسنی در آستانه فرا رسین اربعین آن روحانی مبارز و بزرگ، قبل از ظهر یکشنبه چهارم تیر ماه سال جاری در مهدیه ارومیه برگزار شد و یاور باقری دبیر اجرایی همایش بود.
منبع: هفته نامه «دنیز» شماره 117؛ مورخ 97/4/23
القای غم و افسردگی در جامعه ایرانی
دکتر رضا حسین پور- استادیار روانشناسی دانشگاه تهران
تهیه و تنظیم از: مهدی اصغرزاده
غم را میتوان یک حالت عاطفی دانست که در آن فرد دچار رنج روانی است و نتیجتاً به فاز افسردگی وارد میشود. بر اساس نظریات شناختی، افسردگی بعنوان یک پاسخ عاطفی هیجانی، نتیجه انحراف شناختی محسوب میشود. برداشت و شناخت فرد از وقایع و پدیدهها پاسخ عاطفی و هیجانی او را نسبت به وقایع تعیین می کنند. به همین دلیل است که یک تجربه معین ، ممکن است روی دو فرد تأثیر متفاوتی را بر جای بگذارد. این تفاوت در حد قابل ملاحظهای نتیجه برداشت و ادراکی است که فرد از پدیده و تجربه دارد.
رسانههای جمعی برای القای غم از این قاعده روانی استفاده میکنند. برای آنکه غم را به عنوان افسردگی اجتماعی در سطح جامعه شیوع دهند، برداشت مخاطبان نسبت به وقایع و نیز میزان انتظار آنان را تغییر میدهند. به عبارت دیگر با بزرگ نمایی و مبالغه در مورد پدیدهای که همه در انتظار آن هستند، انتظارات وتوقعات افراد را بالا میبرند و هنگامی که آن پدیده اتفاق میافتد، در صورت عدم تطابق فرد و جامعه با شرایط به وجود آمده و ذهنیت ایجاد شده، هالهای ازغم مخاطبان را فرا میگیرد. به عبارت دیگر، درالقای غم، چون تحقق یک امر با سطح انتظار به وجود آمده یکسان نیست، پاسخ عاطفی نابهنجار ازجمله افسردگی به وجود می آید. این فرآیند، نوعی جنگ روانی خاموش دشمنان هر جبهه علیه جبهه دیگر محسوب می شود. جنگی که درگیری ظاهری ندارد، خونی ریخته نمیشود اما به راحتی سربازان زیادی را به دلیل ایجاد یأس از میدان خارج میسازد.
روش دیگر برای گسترش افسردگی، ساختن تصویری مبهم، تاریک و رعب انگیز از آینده است. این روش نیز در طول جنگهای سرد همواره به عنوان ابزاری در دست رسانههای جمعی مورد استفاده قرار گرفته است. این رسانهها عموماً خبرها را به شکلی بیان میکنند که آینده تاریک را برای مخاطبان ترسیم میسازد، علاوه بر آن برای القای این غم از کلماتی استفاده میکنند که بار عاطفی منفی داشته باشند.
نمونهها
به عنوان نمونه چند مورد را نقل می کنیم :
1ـ فرانس پرس در تفسیری در آستانه آغاز جشنهای سالگرد انقلاب اسلامی نوشت: " این مراسم در فضایی برگزار میشود که به علت بحران اقتصادی که از سه سال پیش همچنان رو به وخامت میرود، سنگین شده است. این بحران نارضایتی فزایندهای در قشرهای متوسط و فقیر که رکن سیاسی رژیم محسوب میشوند، به وجود آورده است " .
2ـ شبکه تلویزیونی سی- ان - ان به نقل از سخنگوی پنتاگون درباره تجهیز نظامی ایران میگوید: "ما واقعاً نمیدانیم هدف ایرانیها چیست؟ اما سیاستهای ما که همواره در گذشته آن را دنبال کرده و در آینده نیز بدان پایبند خواهیم بود این است که با حضور قدرتمند در منطقه با هرگونه نیروی نظامی در خلیج (فارس) مقابله کنیم " .
3ـ روزنامه الثوره، ارگان حزب بعث عراق طی نوشتههایی تأکید میکرد حکومت ایران بزودی توسط رئیس جمهوری ایران و مریم رجوی سرنگون خواهد شد. این روزنامه افزود: " ملایان باید بدانند که قطار مقاومت ملی توسط مریم رجوی هدایت میشود و مستقیم و به سرعت به سوی تهران پیش میرود. عاقبت کسانی که برای دخالت در امور داخلی عراق تلاش میکنند چنین است ".
4ـ یک آمار از تبلیغات رادیوهای بیگانه به ویژه رادیو آمریکا در یک ماه 50 مورد تبلیغات منفی درباره وضعیت اقتصادی آینده را مطرح کرده است.
5ـ در نمونه دیگری رادیو بیبیسی در تاریخ 74/11/4 عنوان کرد: " آقای رییس جمهورهنگام تسلیم بودجه از مردم خواست که به تحمل سختیها ادامه دهند تا بر مشکلات اقتصادی و تحریمهای امریکا فائق آیند. . . آنچه روشن است این است که سال آینده برای ایرانیان سال سخت دیگری خواهد بود".
6ـ خوب است نمونه آخر را از سالهای جنگ تحمیلی ذکر کنیم: " جرالد سایب خبرنگار آمریکائی و زیگفرید تیل خبرنگار آلمانی در مورد وضع داخلی ایران و عراق در سال 65 نوشتههایی داشتهاند که حاکی از وخامت اوضاع در ایران و امید و روحیه عالی و نیز اقتصاد شکوفا در عراق میباشد . جرالد سایب در روزنامه وال استریت ژورنال 65/11/7 مینویسد:
" اگر چه تهران روی هم رفته دور از جنگ ایران و عراق به نظر میرسد اما محلی وجود دارد که نمیتوان از وحشت و خوف ناشی از آن چشم پوشید . . . در وسط گورستان یک چشمه بزرگ با آبی جاری به رنگ قرمز شفاف قرار دارد که سمبل خونهای ریخته شده است . . . در حول و حوش گورستان یک بولدوزر همچنان که تشییع جنازهها در جریان است زمین را آماده میکند. تابوتهای خالی در اطراف پراکندهاند و در انتظار لحظهای بسر میبرند که مورد استفاده قرار گیرند " همانطور که در نمونههای بالا ملاحظه شد، رسانه ها برای القای غم و افسردگی در جامعه ایرانی، آیندهای تاریک و وضعیتی نابهنجار و وحشتآور توصیف و در این گزارشها از کلماتی استفاده میکنند که دارای بار عاطفی منفی است. هدف پنهان این رسانه ها از این گونه تبلیغات، القای غم و ناامیدی در مخاطبان خود بوده است.
در مورد روش اول القای غم اشاره شد که رسانههای ارتباطی با ایجاد نیاز کاذب و القای پیروزی قریبالوقوع ، مخاطبان را به صورت غیرمنطقی، آماده یک پیروزی و رخداد عظیم میکنند و هنگامی که آن رخداد با ذهنیت ایجاد شده منطبق نباشد، موجی از غم و افسردگی در جامعه شیوع مییابد. به عبارت دیگر ناکامی ناشی از تعارض واقعیت و ذهنیت، موجب سرد شدن آتش امید و شیوع غم میشود. در حقیقت با سرد شدنهای پیدرپی، خستگی روانی و سرخوردگی بر مخاطبان رسانهها سایه میافکند، دقیقاً همان چیزی که در جنگهای روانی و جنگهای سرد تبلیغاتی مورد توجه برخی رسانهها میباشد.
در جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، رسانههای غربی در دو مرحله به این روش دست زدند. در مرحله اول، مسأله عملیات قریبالوقوع ایران را بزرگ جلوه دادند و در مرحله دوم با تکرار و تأکید بر ناتوانی ایران در مسایل اقتصادی و سیاسی و اجتماعی، به گسترش اضطراب و نگرانی کاذب ایجاد شده دست زدند. مثلاً در مرحله عملیات جنگ روانی در فروردین و اردیبهشت سال 1365، خبرگزاریها از یک عملیات قریبالوقوعی که کار دشمن را یکسره خواهد کرد خبر داده اند .
مرحله اول:
- خبرگزاری آلمان غربی میگوید: "رئیس مجلس ایران پیشبینی کرد این جنگ بزودی با پیروزی قریبالوقوع ایران پایان خواهد یافت ". (1365/1/15)
- خبرگزاری آلمان غربی: "هرگز در طول هفت سال گذشته موقعیت، همچون امروز برای پایان دادن به عمر رژیم عراق مساعد نبوده است". (1365/3/9)
- آسوشیتدپرس: " مناسبترین زمان برای رفتن به جبههها همین الان است، زمانی که سرنوشت جنگ باید برای همیشه رقم خورده شود ". (1356/6/3)
- رادیو صهیونیستم : "حکومت اسلامی میتواند با اعزام هزاران نفر نیروهای تازهنفس کار جنگ را یکسره کند " . (1365/1/21)
مرحله دوم
اما در مرحله دوم بعد از انجام عملیات نظامی، در همان سال موج تبلیغات آن رسانهها تغییر کرد و همگی بر ناتوانی ایران تأکید کردند :
- " عراق با بمباران تأسیسات حیاتی صادرات نفت ایران به امید بازداشتن این کشور از اقدام به یک تهاجم گسترده، تلاشهای خود را جهت نابودکردن اقتصاد ایران شدت بخشیده است ". (1365/6/9)
- نشریه کریسچین مانیتور مینویسد: " برای ایرانیان، نوروز همواره مظهر شادی و سرور بوده است. اما نوروز امسال بیشتر یادآور حقایق تلخ ناشی از ادامه جنگ فرسوده کننده خواهد بود که تلفات سنگینی داشته و امید به پیروزی در زمستان جاری تحقق پیدا نکرده است" . (1365/12/28)
همانطور که در نمونهها ملاحظه شد، رسانههای بیگانه برای القای غم در جامعه ابتدا با طرح یک پیروزی قریبالوقوع ، انتظار و سطح آرزوی مردم را بالا میبرند و بعد از انجام عملیات، آینده آنها را تاریک جلوه میدهند و آنان را نسبت به حرکتهای بعدی سست و خسته میکنند. و به این دلیل است که گفته میشود ارتباطات امروز میتواند اندیشهها را تسخیر کند و احساسات را تغییر دهد و بدون خونریزی جبههای با سربازگیری تبلیغاتی تشکیل دهد. ارتباطات امروز از قوانین حاکم بر حیات روانی انسان در جهت شکل دهی رفتارها و اندیشههای مخاطبان خود سود میجوید و آن را به نفع اهداف خود سامان میدهد.
اگر هدفهای ارتباطی برای خدمت به بشر طراحی شوند، این یافتهها میتوانند حامل اطلاعات ضروری و سازنده باشند. اما اگر هدفهای ارتباطاتی آنطور که رسانههای امپریالیستی طراحی میکنند برای مسخ اندیشهها و ایجاد جنگ روانی باشد ، نه تنها در خدمت بشر نیست بلکه به حسب واقع حقوق آنها را تضییع و اندیشهها و رفتار مخاطبان را از واقعیتها تحریف میکنند تا به اهداف پنهان خود برسند.
منبع: دو هفته نامه دنیز، شماره 20 مورخ 26/ 5/91
منتظر بودیم ورزقان بم بشود تا هوشیار شویم!
(یادداشت دو هفته نامه دنیز شماره 20 مورخ 26/5/91)
توحید اصغرزاده
وقوع زلزله ای شدید بیش از6 ریشتری در روز شنبه 21/5/1391 از ساعت 12ظهر تا 4بعد ظهر و پس لرزه های پیاپی، اوضاع طبیعی و معیشیتی خطه آذربایجان از اهر، ورزقان و هریس را به هم زد و تا ارومیه را لرزاند! اکنون صدها کشته و هزاران زخمی از این حادثه دلخراش به جای مانده است. در این گونه موارد ساعات اولیه را لحظات حیاتی نامیده اند. به زبان ساده تر تا گنجایش دو ریه قفسه سینه فرصت لازم است که به امداد رسانی اقدام کرد؛ اما در حادثه ورزقان چه اتفاقی افتاد؟
یک - روزنامه های پر طمطراقی که به هر جریانی در هر نقطه از نصف النهار جهان حساس می شوند و خبر چاک می کنند، با وقوع این حادثه در ورزقان و اهر و هریس، تیترهای شان از جنس عاطفه ی ملی نبود. اگر باور نمی کنید صفحه اول "کیهان" و "اطلاعات" و "رسالت" و "ایران" و ... را ببینید تا معلوم شود برخی رسانه ها چگونه به تلطیف بحرانها می پردازند!
دو- تا مسئولان محترم از حال و هوای بازی های المپیک لندن خلاص شوند و پیامهای تبریک شان را جمع و جور کنند، تابناکی ها آستین بالا زدند و در فضای مجازی شان رخت عزا پوشیدند و مردم را به خاک دردمندان اهری و ورزقانی و هریسی خواندند، از آن پس صدور اطلاعیه ها آغاز شد.
سه- با وقوع حادثه، صدا و سیما چنان وارفته ی رقص پای در ساژ مسابقات لندن شده بود که حتی یادش رفت با زیرنویسی مردم را خبر کند، در ادامه هم در اولویت قرار نداد و حتی در شب دوم از پخش خنده بازارش نماند!
چهار- اما مخابراتی ها چه گلی به سرمان زدند؟ در بحرانی ترین ساعات اولیه، شاخک های تلفن های همراه را فرو کشاندند، زمین و زمان هپ گرفت تا امداد به منطقه مختل شود. با این اوضاع مدیریت بحران کشور از شبکه 2 سیما اعلام کرد: فقط چند دکل برق آسیب دیده است!
با این حال نمی خواهیم همه را به یک چوب برانیم. نیک می دانیم که مسئولان کشور از پس بسیاری از بحران ها بر آمده اند و تا به امروز در کارنامه خدمت رسانی برای مردمشان کم نگذاشته اند و در دل حوادث حماسه ها آفریده اند. غرض از این گفتار آن است که سرعت عمل مدیریت بحران در چه وضعیتی به سر می برد؟ هوشیاری اولیه تا چه اندازه در مهار بحرانها کارساز است؟ استاندارد استحکام زیر ساخت ها و آینده نگری سیستم ایمنی شهرها و روستاها تا چه میزان امید بخش است؟
نکته مهم تر دیگر توجه به جایگاه والا و همت بلند مردم ایران است که همواره پیشرو بوده و هست. این مردم را باید چون دُرّ در دل پروراند. مردمانی که از ابتدای انقلاب اسلامی تا دفاع مقدس، از رودبار تا بم، از بم تا اهر و ورزقان و هریس دمی آرامش نداشته و برای احیای ارزشها و مرهم زخم همدیگر شدن، بهترین هایش را تقدیم کرده است.
جا دارد کارشناسان رسانه ها و مطبوعات که سالها با نگاه و تحلیل مردمان خود فاصله و ادعای اندیشه و سوز عمومی دارند، در محضر این مردم شریف و آگاه و حساس و خداجو، درس زندگی بیآموزند. اگر دست برسینه در مقابل این نعمت و سرمایه معنوی نایستیم، جفا کرده ایم.
در مناطق زلزله زده اخیر و در دل همه حوادث ناگوار و غیر مترقبه دیگر، با وجود بدترین شرایط، این مردم بوده اند که آستین بالا زده، قبل از حضور مسئولان و تیم های امدادگر، به داد مردمان حادثه دیده رسیده اند...
فراموش نکنیم که قبول مسئولیت در قبال این مردم شریف و قدردان و مهربان، آسان نیست! وقتی می بینیم که آوار زلزله تمام خانوار یک روستا را در خود خاموش کرده است، این سؤال پیش می آید که در اولویت بندی بودجه ها، در فرهنگ سازی بحران های طبیعی، در اصلاح زیر ساخت های مسکن، چه کسی مقصر است؟ تا کی باید با بلا انگاشتن حوادث، از سؤ مدیریت مسئولان چشم پوشی کرد؟!
چه زمانی، نگاه جهادی به مسائل فرهنگ اجتماعی - از کاهش تصادف جاده ای گرفته تا اتفاقات و حوادث طبیعی - معطوف خواهد شد؟... لابد منتظریم تا چند صد کشته زلزله ورزقانی به 30000 هزار قربانی زمین لرزه بم برسد یا بم در تهران تکرار شود، آنگاه ما هوشیار شویم!
چه زمانی مسئولان ایرانی با مشاهده تاریخ سراسر ایثار این مردم فداکار، با دقت شایسته و عمل به خطبه همّام مولای این مردمان مؤمن، از صبح تا شب به خود خواهند لرزید و این کلام پر مغز امام (راحل ) را نصب العین خود قرار خواهند داد: " اسلام باید افتخار کند که چنین فرزندانی (مردم ایران) را تربیت کرده و ما همه مفتخریم که در عصر حاضر در پیشگاه چنین ملتی هستیم (وصیت نامه)
بیاییم در این ایام معنوی ماه مبارک رمضان با ولایت هم پیمان شویم که مردم امانت خدا در دست ما هستند.