گای کئچدی
اکبر حمیدی علیار
گلدی دئپرم، گونوموز گونبه-گون آخ-وای کئچدی
چئورهمیزدن دلیسوو هوی کئچدی، های کئچدی
بیرینین آرزیسی قویلاندی قارا تورپاقدا
بیرینینسه امهیی اولدو بوتون زای کئچدی
بیری چیرپیندی، دؤیوندو آناوای سؤیلرکن
بیری اؤز کؤرپهسینه اوخشادی لایلای کئچدی
بیری چیخدی دئدی هئچ قورخمایین، ایشلر دوزهلر
اوبیری سؤیلهدی خوش گونلرینیز دای کئچدی..
بیری یئردن گلیبن باخدی دا جان یاندیردی
بیری گؤیدن بیز اوچون ائیلهدی بایبای کئچدی
جوربه-جور نیّتایله تاپدالانان یوللاردان
هم دلی، همده عاغیللی، همی ده خای کئچدی
اؤلکهنین هر طرفیندن گلهلی یاردیملار
بئشینه چاتماسا دا دؤردونه پای-پای کئچدی
موشگولو چؤزمک اوچون، کللهلرین یوردوندا
بوللو-بوللو جلسه اولدو، قورولتای کئچدی
دئدیلر بیر آیا ائولر تیکیلیر، غم چکمین
ائو تیکیلمیبسه نه وار کی، هله دؤرد آی کئچدی!
هله قیش، شاختا، بوران، سرت شپهلر کئچمهسه ده
تیتره تیر-تیر چادیر ایچره بئله وارسای*، کئچدی!
بوردان «علیار» کئچر اولسان گؤزونو یوم سن ده
قوی دئسینلر نه قشهح(قشنگ) گای گلدی گای کئچدی!..
24/9/91
* وارسای : فرض ائله
منبع: وبلاگ اکبر حمیدی علیار
ائلی نین دردینه یانان شاعر
محمد آقاکیشی زاده نین حیات و یارادیجیلیغینا بیر باخیش
اکبر حمیدی علیار
«آراز» تخلّصو ایله یازیب یارادان شاعر محمد کیشی زاده 1350- نجی گونش ایلی آذربایجانین قره داغ بؤلگه سی نین مشهور »اوشتوبون« کندینده دوغولوب، بویا- باشا چاتیب و گنج یاشلاریندان تهرانا کؤچموش و آلیش- وئریش ایشی نین قیراغیندا، وطن و آنا دیلی حسرتی ایله شعر یازماغا باشلامیشدی. عمومیتله آرازین شعرینده اؤنملی و ماراقلی بیر نکته وار او دا بوکی چوخ ساده، صمیمی و کوتله وی سایاقدا یازیلیب و شاعر اؤزونو اینجیتمه دن کؤنلونده اولان قایغیلاری و دویغولاری طبیعی بیر آخاردا قلمه آلیب. اونون شعرلری نین هامیسی سوندا بیر نقطه یه گلیر چاتیر او دا آنا دیلی نین یازیلماسی، اوخونماسی، قورونماسی و سیستماتیک اؤیره نیلمه سی آرزوسو و حسرتی دیر. شاعر حزین زومزومه لری ایله اؤز ائلینی، آذربایجان تورکلرینی اؤز دیللرینه و عادت - عنعنه لرینه قاییتماغا چاغیریر. او اؤز آنا دیلی نین، خصوصی ایله تهراندا یاشایان آذربایجانلی لار ایچینده، آرادان گئتمه سینی بوتون وارلیغی ایله دویور و توفاندا غرق اولان بیر کیمسه کیمی هر یئره ال- قول آتیر، آتالاری، آنالاری، گنجلری، عالملری، ملّت وکیللرینی، اوشاقلاری، قوهوم- قونشونو و بیر کلمه ده آذربایجانی و ایرانی هارایا سسله ییر، اومود کی بوتون ائلیمیز و وطنداشلاریمیز و دیلداشلاریمیز آراز کیمی دویالار، آراز کیمی دوشونه لر و آنا دیلیمیزی قوروماقدا و یاشاتماقدا اللریندن گلنی اسیرگمه یه لر.
آقاکیشی زاده جنابلاری نین بیرینجی شعر توپلوسو «قاری ننه» آدی ایلا 1389- جو ایلده ایشیق اوزو گؤروب، بو آد کتابین بیرینجی حصه سینده یئرله شن "قاری ننه" پوئماسیندان آلینیب، قاری ننه پوئماسی شهریارین حیدرباباسینا نظیره اولاراق شاعرین اوشاقلیغیندان و کند محیطیندن سؤز آچیبدیر. آشاغیدا بو پوئمادان بیر نئچه بندینی بیرگه اوخویوروق:
آرزیلار گولونو بسله دیک یئله
دئدیک زمانه نین حکمودور بئله
سارالار تاپشیردیق چایلاردا سئله
خان چوبانلار بیز دوشمنه وئره لی
یادا گؤره ائلی قویدوق یارالی.
قاری ننه، بیر سؤیله بو نه ایشدی
دونیا گولدو بیزه آخ- وای یئتیشدی
ائل غملندی یادلار بیزه گولوشدی
اکدیکلرین گلدی بارا یئتیشدی
ایش سنه بار باشقالارا یئتیشدی!
قاری ننه، درسی منه کیم وئردی
اوشاق ایکن مکتبیمی کیم قوردی
اؤزگه دیلده درس نه ظلم، نه زوردی
اؤز دیلیمده ایندی یازا بیلمیرم
خزل تکین سارالمیشام گولمورم.
قاری ننه، ائل بسله دیم اوبادا
آغاج الده سرحدلری قورویا
باخمییا اؤزگه یه، باخمییا یادا
بو مکتبین قرآن وئریب درسینی
او ساخلایار اؤز ائلینده دینینی.
بالاوی آلداتسا ایزی اؤزگه نین
آدی سنین اولار اؤزو اؤزگه نین
مطلبی اؤزگه نین، سوزو اؤزگه نین
بئله اولاد گؤزو قالار اللرده
سنی سئومز دای گله جک ایللرده.
قاری ننه، اوشتوبونده یاشیردیم
گول- چیچکله آچیب یاشیللاشیردیم
دوغما ائلین سئوگیسی ایله داشیردیم
کؤچوردولر اوردان منی تهرانا
اوشاق ایکن من توش اولدوم هجرانا.
قاری ننه، باغچالارین سولماسین
جوانلارین اورگی قان اولماسین
ائلین شان-شوکتی یئرده قالماسین
قامتین اوجالسین یورد آباد اولسون
دیلین دانیشیلسین ائلین شاد اولسون.
قاری ننه، قیشدی کولک یولدادی
کهلیکلرین بنده دوشوب کولدادی
خبرین یوخ ائللرین نه حالدادی
آچیق یوللار باغلانمادا یوبانما
جوانلارین آلدانمادا یوبانما.
قاری ننه، بسدی داها گئج اولور
قوهوم- قارداش یادلاشیبان هئچ اولور
بالالارین یولو یادا کج اولور
یاد خوددایان چیراغ چاتار اؤزونه
توستو دولار بیزیم ائلین گؤزونه.
منبع: هفته نامه دنیز، شماره 23- مورخ 22/7/91
شعر
اوروجلوق آیی
اکبر حمیدی علیار
ای کؤنول غفلتده یاتما دورکی قالخماق واختیدیر
جان قوشون معنا سماسیندا بوراخماق واختیدیر
بیر اووشدور گؤزلرین قوی ییرتیلا اؤرتوکلری
وارلیغا، دونیایه آیدین گؤزله باخماق واختیدیر
عیبی یوخ گر اشتباهلار، سهولر تونقاللاشیب
توبه آدلی کیبریتی تونقالدا چاخماق واختیدیر
جان بویانمیش جوربه جور سولغون، یاراشماز رنگلره
حق بویاغین بو بویاقلار اوسته یاخماق واختیدیر
دوم-دورو سو قالسا گر بیر یئرده بیرگون کیفلهنیر
دور چالیش، آختار، ایز آچ دریایه آخماق واختیدیر
شوق ایله بیر سیلکهلن، روحین ده قوی یونگوللشه
دارجا کؤهنهلمیش قابیغدان ایندی چیخماق واختیدیر
یول اینام، مرکب عمل، مین سورگونن قالما دالی
معرفت بایراغین ،اوغلان، عرشه تاخماق واختیدیر
یاالله "علیار "واخت کئچر، گؤزله قاچیرما فرصتی
قاچ کی نور کروانی یوللاندی.. قاریخماق واختیدیر.
2/7/1386
فروردین آیینین 13- جو گونونه عاید
اکبر حمیدی علیار
اسکی تاریخی آراشدیرانلار، یهودون «عهد عتیق» کتابلار سیراسیندان اولان «ائستر» کتابیندا گلن اخشورش یا همان خشایارشاه داستانینا باخدیقدا یهودون «پوریم» بایرامینین باشلانیشینی بو داستانلا و داها دوغروسو بو اولایلا ایلیگی بیلیرلر، بو تدقیقلره اساساً خشایارشاهین اؤلوموندن ایکی ایل اول( 468 ایل م.ق) هخامنیش دربارینا نفوذ ائدن ائستر آدلی بیر یهودی قیز و اونون عمیسی ساییلان مُردخای آدلی بیر یهودینین نقشه و پلانلاریایلا 127 هخامنیش حکومتینه باغلی اولان ولایتلرده ، یهودیلر دهشتلی بیر سویقیریم ائتدیلر و او زاماندان بری یهود، اؤز 12- جی یعنی آذار آیینین 14-15- جی گونلرینی بایرام ائدرلر؛ بو سویقیریم او واخت فروردین آیینین 13- جو گونونده باش وئرمیش و خلق اؤز جانینی قورتارماغا کندلری، شهرلری و ائو-ائشیکلرینی بوشلاییب چؤللره، داغ- داشا، مئشهلره و .. قاچمیشلار، بئلهلیکله اونلار او تاریخدن هر ایل بو سویقیریمین ایل دؤنومونو آجیلیقلا خاطیرلایاراق ائو- ائشیکلریندن طبیعته چیخمیشلار و 13- جو گونو و عددی نحس و بد اوغور آدلاندیرمیشلار.
اون اوچونجو عددین بارهسینده بئله بیر فلسفی دوشونجه ده وار کی، اسکی زامانلاردا هر یاشاییش دؤورونو (دونیانین عؤمرونو) اون ایکی مین ایل بیلیب و اون اوچونجو مین ایللیگین باشلانماسی دونیا قورقوسونون پوزولماسی و یئنی بیر قورقونون قورولماسی ایله عینی زاماندا اولدوغونا گؤره هر بیر عددی بیر مین ایللیگین نوماینده سی کیمی تانیییب، اون اوچونجو عددی ده اون اوچونجو مین ایللیگین(کاییناتین داغیلان مین ایللیگی) رمزی اولدوغونا گؤره شوگونسوز بیلردیلر. یازین ایلک اون اوچ گونو و اون اوچونجو گون یاشاییش محیط لریندن اوزاقلاشیب طبیعت قوینونا سیغینماق و بوغدا و یا باشقا گؤیهرنتیلری گؤیهرتمک(یئنی یاشیللیق و یئنی یاشاییش نیشانی اولاراق) بو فلسفه و دوشونجهنین سمبولو و خاطیرلاماسی دیر.
هابئله دوغا و طبیعتین یاشامی هر ایلده یا هر اونایکی آیدا یئنیلهشیر و بو یئنیلیک ایل بایرامیندان باشلانیر و ایل بایرامی و طبیعت بایرامی آدلانیر، بونا گؤره ده ایلین ایلک اونایکی گونو، اونایکی آیین نیشانی و 13- جو گون تزه ایلین باشلانماسینین سیمگهسی ساییلیر.
منبع: دنیز نشریه سی، نمره 12، نشر تاریخی: 16 فروردین 1391- اورمیه
دوستلاریملا گؤروش
(طنز ساتیرا)
یازان: اکبر حمیدی علیار
منبع: دوهفته نامه «دنیز» شماره 6 - مورخ 23 آذر 90