جایگاه فرهنگ و هنر در استانی با مدل چند فرهنگی

در گفتگوی اختصاصی دو هفته نامه دنیز با مدیر کل فرهنگ و ارشاد آذربایجان غربی اسلامی

(منبع: دو هفنه نامه دنیز، شماره 9 مورخ 17 /11 /90 چاپ ارومیه)

 اشاره: استان آذربایجان غربی استانی ویژه است، هم به لحاظ طول جغرافیایی و همسایگی با سه کشور خارجی با طول مرزی نزدیک  به هزار کیلو متر و هم به لحاظ ترکیب جمعیتی خاص و سکونت اقوام مختلف و اصیل ایرانی و حضور پیروان ادیان و مذاهب متنوع  و دیگر ویژگی های منحصر به فرد این استان. اینجا مسلمان و مسیحی؛ تـُرک، کـُرد، ارمنی و آشوری قرنهاست که در کنار یکدیگر زندگی مسالمت آمیز برادرانه ای داشته اند و دارند، وحدت ملی به معنی حقیقی کلمه در این استان ساری و جاری و متجلی است. خلاصه اینکه سیمای جذاب همه ایران  بزرگ را در آینه این استان می توان دید. بنابر این پیچیدگی های بسیار ظریفی در مدیریت استان آذربایجان غربی مخصوصاً مدیریت فرهنگی آن -  با عنایت به مدل چند فرهنگی استان - وجود دارد که مدیر فرهنگی استان باید آنها را نفیا یا اثباتاً رعایت کند و هوشیاری مضاعفی داشته باشد.

حجت الاسلام محمد باقر کریمی چهارمین مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان آذربایجان غربی، از آبان 1388 عهده دار مدیریت فرهنگی این شمال غربی ترین استان ویژه کشور است. وی متولد 1344 ارومیه است و در بیست و اند سال گذشته در مسئولیتهای خرد و کلان فرهنگی و تبلیغی شاغل بوده و تلاش کرده و بر خلاف شیوه مرسوم مدیران، مدیریت های سابق بر خود را تخطئه و احیاناً تکفیر نمی کند! و کاسه - کوزه های ضعف و نارسایی های موجود را فله ای به گردن گذشته ها نمی اندازد و حتی از آنان قدردانی هم می کند که این خود یک پدیده جالب و نادر در عرف مدیران ماست! و البته قایل به برخی ضعف ها و یا قصورها و تقصیرها در گذشته و فرقی بیّن در مقایسه حال و گذشته است.

بعد از این مقدمه نه چندان کوتاه و نه چندان بلند، نه چندان لازم و نه چندان غیر لازم و نه چندان تازه و تا حدی تکراری، متن گفتگوی اختصاصی دنیز با حجت الاسلام کریمی مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی را که اخیراً انجام داده ایم، باهم می خوانیم، هر چند ما قبل از شما دو - سه بارخوانده ایم تا اغلاط تایپی نداشته باشد انشاءالله!

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان آذربایجان غربی ابتدا به مناسبت فرارسیدن ایام دهه فجر، ایام تاریخی دهه فجر سال 1357 را بسیار با اهمیت خواند و افزود: ایام دهه فجر سال 1357 روزهای تعیین سرنوشت ملت بزرگ ایران به دست خود این ملت و به رهبری حکیمانه امام خمینی (ره) بود که مردم انقلابی ایران سمت و سوی تاریخ این کشور عزیز را تغییر داد و ما امروز ثمره آن را که استقلال واقعی و عظمت درخشان و پیشرفت همه جانبه ملت ما در سایه حاکمیت ارزشهای اسلامی است، می بینیم.

کریمی با اشاره به حماسه مردم ارومیه در روز دوم بهمن 1357 گفت: حماسه پرشکوه دوم بهمن 57 در ارومیه از افتخارات ماندگار تاریخ انقلاب اسلامی است که جایگاهی ملی و بسیار والا دارد هر چند مدیران و مسئولان و نویسندگان و هنرمندان و مستند سازان و دست اندرکاران فرهنگی و سیاسی و انقلابی این استان تا حال نتوانسته اند آن حماسه ملی- دینی و تاریخی بزرگ را به طور شایسته در سطح کشور و حتی استان معرفی نمایند و این مایه تأسف است.

مدیر کل فرهنگ و ارشاد استان در این رابطه افزود: خوشبختانه اخیراً توجه به معرفی این حماسه تاریخی مردم ارومیه بیشتر شده و یکی از دغدغه های مسئولان استان به ویژه خود استاندار محترم جناب آقای مهندس جلال زاده این است که در راستای معرفی قیام مردم ارومیه و مقابله مسلحانه به فرماندهی مجاهد نستوه و امام جمعه مجاهد ارومیه حاج آقا حسنی در دوم بهمن 57  با عمال مسلح رژیم شاه، اقداماتی هنرمندانه و ماندگار و تأثیرگذار انجام بگیرد.

وی در توضیح این حرف خود افزود: حماسه دوم بهمن 57 و حوادث آن روز تاریخی ارومیه را به صورت آثار هنری حجمی بازسازی می کنیم که امیدواریم در بهمن ماه سال آینده از آن رونمایی شود.

کریمی در موضوع تدوین تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس در استان گفت: تدوین تاریخ و ثبت اسناد مکتوب و تصاویر انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس در ارومیه و استان هنوز به شکل جدی مورد توجه پژوهشگران و مسئولان و مستند سازان قرار نگرفته است، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در صدد است تا با همکاری ادارات و نهادهای ذیربط از جمله حوزه هنری استان و مرکز و بنیاد شهید و بنیاد حفظ آثار، این بار مسئولیت بر زمین مانده را بردارد تا تاریخ پر افتخار این خطه پیشگام در کشاکش انقلاب و جبهه های دفاع از کشور تدوین و اسناد و تصاویر آن جمع آوری و عرضه گردد.

وی تأکید کرد: البته کارهایی هم شروع کرده ایم و استاندار محترم با حمایت دولت خدمتگزار اعتبارات بالاتری را به این امر اختصاص داده اند.

کریمی با اشاره به انجام اقدامات هنری استان با درونمایه های تاریخی و حماسی در سطح ملی اظهار داشت: سعی داریم وقایع انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در استان را به صورت فاخر و در لباس هنر به تصویر بکشیم تا ماندگارتر و تأثیرگذارتر باشد از آن جمله ساخت سریال شهید مهدی باکری در ارومیه را می توانم نام ببرم.

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تنوع در برنامه های ملی و فرهنگی را یک اصل اساسی دانست و افزود: در گذشته کارهای مختلفی در عرصه فرهنگی در استان انجام گرفته که نمی توان منکر شد و ما از مدیران و دست اندر کاران سابق تقدیر می کنیم، ولی در یکی دو سال اخیر بنده با همکاری همکاران پرتلاش در اداره کل و ادارات تابعه در شهرستانها سعی کرده ایم تنوع بیشتری و سرعت افزونتری به برنامه های فرهنگی در استان بدهیم و به یاری خدا موفق هم بوده ایم گر چه معتقدم باید بیشتر از اینها هم باشد.

حجت الاسلام کریمی داشتن بیش از پنجاه نشریه فعال متنوع و مختلف در سطوح گوناگون علمی و فرهنگی و اجتماعی و سیاسی و ادبی استان را از شاخص های رشد فرهنگی ارزیابی کرد و گفت: تنها در سال 90 به طور بی سابقه ای به 32 نشریه در استان آذربایجان غربی مجوز نشر صادر شده که اغلب کار انتشار را در شهرهای مختلف استان شروع کرده اند و اولین روزنامه استانی ما به نام »آراز آذربایجان« امسال در ارومیه انتشار یافت، این اقدام نشان می دهد که اداره کل فرهنگ و ارشاد استان به امور فرهنگی به ویژه مطبوعات توجه کافی داشته و کار صدور مجوز را با جدیت کامل پیگیری نموده است و دولت دهم هم به ظرفیتهای فرهنگی استان عنایت ویژه داشته و دارد.

مدیر کل فرهنگ و ارساد اسلامی استان در پاسخ به این س‍ؤال که حمایت های اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی از عموم نشریات استانی تا چه حد است، گفت: حمایتها دو نوع است، یکی حمایت معنوی و علمی که با برگزاری دوره های رایگان آموزش فنون و شیوه های تخصصی روزنامه نگاری و کمیته های فنی با حضور متخصصان این عرصه انجام می گیرد و مدیران مسئول و سردبیران و طراحان نشریات، ظرایف روزنامه نگاری جدید را در این دوره ها یاد می گیرند؛ دیگری حمایتهای مادی است مثل توزیع آگهی و یارانه کاغذ و بیمه خبرنگاری و ... که البته به نظر من این گونه حمایت از مطبوعات هنوز به صورت شایسته و در خور شأن نشریات در استان ما تحقق نیافته که آن هم عللی دارد از جمله نبود آگهی های ادارات و عدم توجه ادارات به این امر است.

کریمی در توضیح این مشکل افزود: طبق مقررات قانونی آگهی های دولتی باید در اختیار اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قرار بگیرند تا اداره کل به تناسب نوبت نشر هر نشریه به صورت عادلانه در بین آنها توزیع نماید، ولی متأسفانه ادارات دولتی به این وظیفه خود عمل نمی کنند و آگهی ها را به هر نشریه ای که خود دوست دارند می سپارند، این مسأله باعث شده که اکثر نشریات استانی ما از حمایت جدی برخوردار نباشند.

مدیر کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان در این رابطه افزود: البته ما با استاندار محترم و معاونان ایشان، هم برای حل این مشکل و هم برای مساعدتهای دیگر به نشریات به ویژه نشریات جدید الانتشار صحبت کرده ایم و تدبیرها اندیشیده ایم که ان شاءالله در آینده نزدیک نتیجه خواهد داد.

کریمی در بیان توسعه فرهنگی و اجتماعی استان در برگزاری جشنواره های بزرگ و بین المللی به میزبانی ارومیه و برخی دیگر از شهرهای استان در بازیهای آسیایی، جشنواره های نشریات، جشنواره نویسندگان نو قلم (گام اول)، جشنواره شعر رضوی و شعر مقاومت بین الملل اسلامی ، جشنواره قرآنی -  بین المللی » ترنم وحی« ، جشنواره قصه گویی 14 کشور ، جشنواره خوشنویسی وحدت ( در هفته وحدت اسلامی) و ... اشاره کرد و افزود: علاوه بر اینها که از شاخص های رشد فرهنگی استان ما در گستره بین المللی در یکی دو سال اخیر است، از سال 1391 نماشگاه کتاب برای اولین بار به صورت بین المللی در ارومیه برگزار خواهد شد که اتفاق فرهنگی بسیار مبارکی برای استان آذربایجان غربی در راستای توسعه بین المللی آن است

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تمرکز زدایی در برنامه های فرهنگی خرد و کلان استانی را مورد توجه قرار داد و اظهار داشت: ما دیدگاه تمرکز زدایی داریم و تمرکز زدایی از ارومیه به عنوان یک وظیفه راهبردی مد نظر جدی ماست و بر این سعی می کنیم در میزبانی و اجرای برنامه های فرهنگی خرد و کلان داخلی و بین المللی همه شهرهای استان را با لحاظ موقعیت و ظرفیتهای آنها شرکت دهیم از جمله مهاباد، سردشت، بوکان، نقده، پیرانشهر، میاندوآب، ماکو، خوی، سلماس و ... تاکنون هم در حد وسع و امکان چنین کرده ایم تا ان شاءالله عدالت را رعایت کرده باشیم.

برپایی نمایشگاه های فرهنگی و هنری و حضور هنرمندان و گروه های موسیقی استان در کشورهای همسایه مثل ترکیه، اربیل عراق و دهوک و نخجوان و آذربایجان از دیگر فعالیتهای فرهنگی استان بود که کریمی از آنها نام برد و تأکید کرد: اینها همه نشانگر توسعه فرهنگی استان ماست و ما البته سعی می کنیم روز به روز بر آن بیفزاییم.

حجت الاسلام کریمی در جواب این سؤال که حمایت از اهل قلم و نویسندگان استانی از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد تا چه حد است؟ گفت: ما حد اکثر حمایت های دولتی را برای اهل قلم و پدید آورندگان آثار مکتوب و فاخر استانی جلب کرده ایم برای مثال، راه اندازی بیمه هنرمندان، فعال سازی صندوق حمایت از نویسندگان، هنرمندان و خبرنگاران، خرید آثار فاخر از مؤلفان و هنرمندان، تجلیل از نویسندگان و ناشران برتر استانی، حمایت از کتابهای منتشره استانی در سال 90 ، اعطای وام خود اشتغالی اهل فرهنگ و هنر برای اولین بار در استان در سال جاری و اشتغال زایی فرهنگی برای 95 نفر، اخذ سهام عدالت برای دهها نفر، برقراری بیمه فعالان قرآنی، بیمه خبرنگاران، برداشتن مقررات دست وپا گیر حوزه صنعت چاپ و آسان گیری صدور مجوز چاپ و نشر کتاب و نشریات و تبلیغات و ... حمایتهایی است که انجام گرفته و یا در حال انجام است و سعی می کنیم بیش از اینها هم باشد.

وی با ارائه برخی آمارهای رشد فعالیتهای فرهنگی استان آذربایجان غربی در دو سال اخیر تصریح کرد: امسال 1400 برنامه فرهنگی داریم که 114 عنوان آن مختص ایام دهه فجر همزمان در شهرها و روستاهای استان است و این حجم انبوه برنامه فرهنگی امسال نسبت  به سالهای پیش رشد 300 در صدی را نشان می دهد چرا که در یک سال به اندازه 30 سال رشد داشته ایم؛ 574 مورد صدورمجوز فرهنگی در موضوعات مختلف در سال 89 داشتیم که در شش ماه اول امسال به 586 مجوز ارتقا یافته است و این رشد چشمگیر نشان از پویایی عرصه فرهنگی در استان ما دارد.

مدیر فرهنگی استان آذربایجان غربی فعالیت دانشگاه علمی کاربردی ارومیه در رشته های فرهنگی و توسعه آن تا رشته کارشناسی ارشد را خاطر نشان ساخت و افزود:  دانشگاه علمی کاربردی ارومیه در سالهای اخیر به مرحله پویایی و تحرک گسترده ای رسیده است.  

 مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در پایان این گفتگو ضمن آرزوی موفقیت برای همه نشریات جدید الانتشار استانی، گفت: دو هفته نامه متعهد »دنیز« در این مدت اندک به طور مرتب  با موفقیت انتشار یافته، که به مدیر مسئول آن و همکاران ایشان تبریک می گویم و امیدوارم همچنان منتشر گردد، روز به روز موفق تر باشد و بر غنای محتوا و تکنیک روزنامه نگاری اش بیفزاید.