دنیز یکساله شد – نقد و نظر (4)
دنیز در عرصه دفاع مقدس
توحید اصغرزاده
(معلم، مدرس آموزشکده های فنی ارومیه، از نویسندگان دفاع مقدس)
مرسوم است در سالگشت ها، می گویند یک سال از عمر چیزی سپری شد و پیر گشت؛ اما در عرصه فرهنگ و هنر، می گویند یک سال و چند سال درخشنده تر شد.
»دنیز« دو هفته نامه ای است که موضع اش در موضوع دفاع مقدس مشخص بود نه برای تکلف، بلکه احساس دین نسبت به این رخداد معنوی داشت. اعتقاد داشت: دفاع مقدس، خط تمیز برخی مسایل اجتماعی وگاه اعتقادی ومعنوی می باشد. در این یک سال که دنیز، جان مایه گرفت، بی اعتنا به اخبار، ادبیات و رخدادهای دفاع مقدس نماند. از معرفی کتاب، شعر، مقاله تا نقد نوشته هایش، گاه حتی توپ و تشرش دلنواز بود! با این کارش نه نانی قرض می داد و نه نانی وام می گرفت. بلندی موضعش امید بخش بود. در باب گیشه هر چند همواره روزه داری می کرد، ولی با »ایسم ها« هرگز افطار نساخت.
چه می شود گفت؟ ما بچه های این خاکریزها که نام و نشانی نداریم، به رتق و فتق آگهی و رپرتاژ های پول ساز، گذرمان نیفتاده، به دیده احترام »دنیز« را به دست می گرفتیم و لو به یک جرعه آب زلال خاطره های آن ایام را با اطمینان به کام مان می فرستادیم. اینکه گفتیم، رنگ ریا نداشت که به تن این دو هفته نامه بمالیم. بلکه دنیز ما را دوست داشت و ما هم آن را پذیرا بودیم. ان شاءالله به برکت آن خاطره ها خط خوش دنیز تا فرداهای دور در عرصه مطبوعات مان دوام بیابد.
در آخر دوباره سرآغاز دو سالگی این دو هفته نامه را به دوستداران فرهنگ و ادب تبریک می گویم.
منبع: دو هفته نامه «دنیز» شماره 22 - تاریخ نشر 30/6/91
منتظر بودیم ورزقان بم بشود تا هوشیار شویم!
(یادداشت دو هفته نامه دنیز شماره 20 مورخ 26/5/91)
توحید اصغرزاده
وقوع زلزله ای شدید بیش از6 ریشتری در روز شنبه 21/5/1391 از ساعت 12ظهر تا 4بعد ظهر و پس لرزه های پیاپی، اوضاع طبیعی و معیشیتی خطه آذربایجان از اهر، ورزقان و هریس را به هم زد و تا ارومیه را لرزاند! اکنون صدها کشته و هزاران زخمی از این حادثه دلخراش به جای مانده است. در این گونه موارد ساعات اولیه را لحظات حیاتی نامیده اند. به زبان ساده تر تا گنجایش دو ریه قفسه سینه فرصت لازم است که به امداد رسانی اقدام کرد؛ اما در حادثه ورزقان چه اتفاقی افتاد؟
یک - روزنامه های پر طمطراقی که به هر جریانی در هر نقطه از نصف النهار جهان حساس می شوند و خبر چاک می کنند، با وقوع این حادثه در ورزقان و اهر و هریس، تیترهای شان از جنس عاطفه ی ملی نبود. اگر باور نمی کنید صفحه اول "کیهان" و "اطلاعات" و "رسالت" و "ایران" و ... را ببینید تا معلوم شود برخی رسانه ها چگونه به تلطیف بحرانها می پردازند!
دو- تا مسئولان محترم از حال و هوای بازی های المپیک لندن خلاص شوند و پیامهای تبریک شان را جمع و جور کنند، تابناکی ها آستین بالا زدند و در فضای مجازی شان رخت عزا پوشیدند و مردم را به خاک دردمندان اهری و ورزقانی و هریسی خواندند، از آن پس صدور اطلاعیه ها آغاز شد.
سه- با وقوع حادثه، صدا و سیما چنان وارفته ی رقص پای در ساژ مسابقات لندن شده بود که حتی یادش رفت با زیرنویسی مردم را خبر کند، در ادامه هم در اولویت قرار نداد و حتی در شب دوم از پخش خنده بازارش نماند!
چهار- اما مخابراتی ها چه گلی به سرمان زدند؟ در بحرانی ترین ساعات اولیه، شاخک های تلفن های همراه را فرو کشاندند، زمین و زمان هپ گرفت تا امداد به منطقه مختل شود. با این اوضاع مدیریت بحران کشور از شبکه 2 سیما اعلام کرد: فقط چند دکل برق آسیب دیده است!
با این حال نمی خواهیم همه را به یک چوب برانیم. نیک می دانیم که مسئولان کشور از پس بسیاری از بحران ها بر آمده اند و تا به امروز در کارنامه خدمت رسانی برای مردمشان کم نگذاشته اند و در دل حوادث حماسه ها آفریده اند. غرض از این گفتار آن است که سرعت عمل مدیریت بحران در چه وضعیتی به سر می برد؟ هوشیاری اولیه تا چه اندازه در مهار بحرانها کارساز است؟ استاندارد استحکام زیر ساخت ها و آینده نگری سیستم ایمنی شهرها و روستاها تا چه میزان امید بخش است؟
نکته مهم تر دیگر توجه به جایگاه والا و همت بلند مردم ایران است که همواره پیشرو بوده و هست. این مردم را باید چون دُرّ در دل پروراند. مردمانی که از ابتدای انقلاب اسلامی تا دفاع مقدس، از رودبار تا بم، از بم تا اهر و ورزقان و هریس دمی آرامش نداشته و برای احیای ارزشها و مرهم زخم همدیگر شدن، بهترین هایش را تقدیم کرده است.
جا دارد کارشناسان رسانه ها و مطبوعات که سالها با نگاه و تحلیل مردمان خود فاصله و ادعای اندیشه و سوز عمومی دارند، در محضر این مردم شریف و آگاه و حساس و خداجو، درس زندگی بیآموزند. اگر دست برسینه در مقابل این نعمت و سرمایه معنوی نایستیم، جفا کرده ایم.
در مناطق زلزله زده اخیر و در دل همه حوادث ناگوار و غیر مترقبه دیگر، با وجود بدترین شرایط، این مردم بوده اند که آستین بالا زده، قبل از حضور مسئولان و تیم های امدادگر، به داد مردمان حادثه دیده رسیده اند...
فراموش نکنیم که قبول مسئولیت در قبال این مردم شریف و قدردان و مهربان، آسان نیست! وقتی می بینیم که آوار زلزله تمام خانوار یک روستا را در خود خاموش کرده است، این سؤال پیش می آید که در اولویت بندی بودجه ها، در فرهنگ سازی بحران های طبیعی، در اصلاح زیر ساخت های مسکن، چه کسی مقصر است؟ تا کی باید با بلا انگاشتن حوادث، از سؤ مدیریت مسئولان چشم پوشی کرد؟!
چه زمانی، نگاه جهادی به مسائل فرهنگ اجتماعی - از کاهش تصادف جاده ای گرفته تا اتفاقات و حوادث طبیعی - معطوف خواهد شد؟... لابد منتظریم تا چند صد کشته زلزله ورزقانی به 30000 هزار قربانی زمین لرزه بم برسد یا بم در تهران تکرار شود، آنگاه ما هوشیار شویم!
چه زمانی مسئولان ایرانی با مشاهده تاریخ سراسر ایثار این مردم فداکار، با دقت شایسته و عمل به خطبه همّام مولای این مردمان مؤمن، از صبح تا شب به خود خواهند لرزید و این کلام پر مغز امام (راحل ) را نصب العین خود قرار خواهند داد: " اسلام باید افتخار کند که چنین فرزندانی (مردم ایران) را تربیت کرده و ما همه مفتخریم که در عصر حاضر در پیشگاه چنین ملتی هستیم (وصیت نامه)
بیاییم در این ایام معنوی ماه مبارک رمضان با ولایت هم پیمان شویم که مردم امانت خدا در دست ما هستند.
نباتی نین عرفانی شخصیتی (اختصارلا)
اکبر حمیدی علیار
آذربایجانین آدلیم عارفلریندن و باجاریقلی و گوجلو شاعرلریندن اولان حکیم سید ابوالقاسم میر یحیی اوغلو نباتی1191 -نجی ه.ق قره داغین دوغو دیزمار ماحالیندان اولان اوشتوبون کندینده حضرت پیغمبره منسوب اولان محترم بیر عائیله ده دونیایه گؤز آچدی :
محترم اوغلویام آدیم نباتی / ذاتیمیز هاشیمی اصلیمیز عرب
هاشیمی یم وارث فخرالکلام / بیزلره بو شیوه آباییمیش
حکیم نباتیدن 5000 بیت دن آرتیق شعر، فارس و تورک دیللرینده بیزه یادگار قالمیش و او اؤز شعرلرینده نباتی، مجنون، مجنونشاه و خان چوبانی تخلصلری ایله اؤزونو تقدیم ائتمیشدیر.
عرب، فارس و تورک دیللرینی مکمل بیلمک حکیم نباتی یه مختلف فلسفی و عرفانی مکتبلری آراشدیریب اؤیرنمه یی ممکن ائتمیشدیر، مقدس قرآنی ازبردن بیلن حکیم جوشغون هوشو واسطه سی ایله کلاسیک ادبیاتی دا دریندن اؤیره نیب و غزل شعرینه اؤز دامغاسینی وورموشدور، البت کی اونون شعرینده اولو فضولی نین عرفانی، حکیم خیامین فلسفی ادراکی و آذربایجانین شفاهی خالق ادبیاتی تأثیرسیز اولماییب آمما شاعر، حافظه اؤزللیکله ارادتینی وورغولاییر :
جورعه کش مئیکده حافظم / وه نه عجب گؤوهر غرراییمیش
دئمه لی ایک حؤرمتلی حکیم، شاعیر اولوب معنوی مقاملارا چاتماغی بیر آلله وئرگیسی آدلاندیریر:
گوجونن دگول عزیزیم بو شهاب عشق دور عشق
کی او برق نخل ایمن هر اودون ییغانه گلمز
بیلدیگیمیز کیمی اسلام عرفانی آلتی اساس مرحله دن عبارتدیر کی هر بیر مرحله اؤزو ده آلتی پیلله یه بؤلونور، بو اساس مرحله لر بونلاردیرلار: حرکتی باشلاماق و هدایت ائله مک - علاقه لری غئیردن کسیب یولدا اولان مانعه لری قالدیرماق- باشلانیشدان مقصده یولا دوشوب گئتمک- بو یولدا(سلوک یولوندا) اوز وئرن حاللار- وصال و اوندان سونراکی حاللار- حرکتین سونو و فنادا دایانماق(توحید یا وحدت)؛ بو مرحله لری حکیم اوغورلا بیر - بیر گئریده قویوب و بو اونون شعرلرینده کسگینلیکله حس اولونور، او عشق یولونا قدم قویماغینی بئله افاده ائدیر:
یار اتگیندن الون اوزمه بودور راه عشق
گؤزله اونی عالمی تابع و مینقاد قیل
و بو مرحله نین پیلله لریندن اولان ایسته مک(ارادت) و توکل مقاملارینا بئله توخونور:
توشه راه فنا بیرجه توکّلدو بس
سو یئرینه گؤزلرین دجله ی بغداد قیل
سن بئیله بیلوردون کی اؤزون عاشیق اولوبسان
کول باشینه اولسون
دور پوفله اوجاقی بو اودون یاشدور آلیشماز
اؤز باشینه یانماز
او سئوگی نین مکانی اولان اوره یی و اوره یین صاحبی اولان انسانی بو سایاق دیه رلندیریر:
سجده ی حق اولدو چون زومره ی انسانه فرض
سجده ی انسان اولوب جومله ی امکانه فرض
غافیل ایدیم بو دیلِ دیوانه دن
دیل دئمه اوغلان بو کی دریاییمیش
بعضیلر عرفاندا گاهدان بیر شک و شوبهه و شرکه اوغراییرلار و بو مرحله نی بیر پیلله ساناراق اوندان اؤتوب یوکسه لیرلر، حکیم نباتی نین ده حیاتیندا بئله حاللار دفعه لرله اوز وئریب و او یول بویو چوخ ائنیش-یوخوشا دوشموشدور:
پر و بال خسته دارم هله لنگ لنگ لنگم
تن زار و خسته دارم هله لنگ لنگ لنگم
نه ز کافم و نه از نون نه ازین دو حرف بیرون
نه نباتی یم نه مجنون هله لنگ لنگ لنگم
البته بو ایلکین مرحله لرده دیر، قطعاً حکیم بونلاری گئریده قویوب موراقبت، مواظبت و گؤزله مک پیلله لرینه کئچمیش و شریعتله عینی استقامتده اولان اصیل اسلامی عرفانینی داوام ائتمیشدیر:
دوتگینن دامن شریعتدن / ائیله حفظ مراتب اسلام
حکیم نباتی بو مقاملاردان دا اؤتدوکده شوق و تسلیم مقامینا چاتمیشدیر:
صنعان کیمی تسبیح و ردانی اودا سالدیم
ترسا دئدین اولدوم
شیمدی دییه سن دور اوده گیر منده نه یارا
موقوف بر ایما
و بو تسلیم اولماق اونون معرفتیندن یارانمیش و نئجه دئیه رلر بهیشت- جهنم اونون داورانیشیندا و عملینده ائتگیسیز اولموشدور:
بیری صهبادن اولور مست بیری مینادن
منی دیوانه قیلوب بیر گؤزو شهلا شهلا
نه بیلوردوم کی پنیر هانسی دو یا ماست ندور
ائیله دون سن منی بیر عاریف دانا دانا
بوتون عارفلر و بو یولو باشا وورانلار -عرفان یولوندا رهبرسیز و باشچی سیز مقصده چاتماق ممکن دئییل-دئییرلر ، حکیم نباتی ده بو قایدادان غافل اولماییب :
گؤرجک ابدالی اؤپ ایاغیندان جان فدا ائیله قوم اوتاده
قورخمه موج دن، ناخدا کیمی کئچ بو کشتی دن/شهریاره باخ
سن گئدنمه سن اول قره نلیقه خیضری تاپگینن/سال قباقینه
عرفانین سون مرحله لرینده عارفین گؤزو، قولاغی، دیلی و بوتون وارلیغی اؤز اختیاریندان چیخیب یارادانین ایستگی و اراده سی ایله داورانیر، باشقا سؤزله دئسک بو یئره چاتان عاشق و عارف "اناالحق" سؤیله ییر، گؤرک نباتی حضرتلرینده بو نئجه دیر:
بئیله مستم بیلمرم کیم مئی ندور مینا ندور
گول ندور بولبول ندور سونبول ندور صحرا ندور
یئتدی عؤمرون آخیره سن بیر نباتی بیلمدون
کیمدو گؤزدن او باخان یا دیلده بو گویا ندور
مؤعجزات همه پیغمبر اولور مندن عیان
بیلمک اولماز منی بیر سیرر هوئیدایم من
اولو شاعر و عارف حکیم سید ابوالقاسم نباتی عمرونون سون ایللرینده محتشم عارف شیخ شهاب الدین اهری حضرتلری نین مرقدینده اعتکاف و عبادته مشغول اولوب معنوی مقاملاری الده ائتیکدن سونرا اؤز دوغما کندینه قاییدیر و دونیادا هئچ بیر آرزیسی نین قالماماغینی آشاغیداکی بیتلرینده وورغولایاراق "یا ایتهاالنفس المطمئنه ارجعی الی ربک راضیه مرضیه" شریفه سینه سس وئریر و 1262-نجی ه.ق ایلینده اوشتوبون کندینده دونیاسینی ده ییشیر و اؤز سئوگیلیسینه قوووشور :
- نباتی دور هر سحرگاه اوخو حمد و قل هو الله
قالمادی الحمد لله آرزون دونیاده دونیاده
منبع: دنیز نشریه سی، نؤمره 8 – تاریخ 28/10/90 – اورمیه شهری