عارف اولانین سئوگیلی جانانی وطندیر
اشاره: کؤرکملی شاعر و ادیب مرحوم حاج مایلین «دیوان»یندا اولان غزللر تبریزده نباتی نشریاتی طرفیندن نشر اولوب. شعرلری کؤچورن جناب «نورالله پورشریف» دیر. بو 550 صحیفه لیک کتابا مصطفی قلیزاده علیار گئنیش مقدمه یازیبدی، شاعرین حیات و یارادیجیلیغینی تانیتدیریب. بورادا مقدمهنی بیرگه اوخویوروق:
گؤرکملی عالم، شاعر، تدقیقاتچی حاج مایل علییِف آذربایجان ادبیاتیندا تانینمیش و سئویملی سیمالردن بیری ده گؤرکملی شاعر، ادیب، یوکسک درجهلی دیندار - ضیالی شخصیته مالک اولان مرحوم «حاج مایل علییف»دیر. اونون هم شعری - هنری، همده عِلمی، عَملی و دینی جاذبهسی آذربایجانین داخلینده و خارجینده اؤز معاصرلرینه گئنیش تأثیر بوراخمیشدی. حاج مایل اسماعیل اوغلو علییف 1935ـ جی ایل آُکتبر آیینین 25 ده باکینین یاخینلیغیندا شعر و ادب اوجاغی اولان مشهور «نارداران» قصبهسینده، دیندار عایلهده دونیایا گؤز آچمیشدی. ابتدائی تحصیلاتینی نارداراندا، اورتا مکتبی (دبیرستانی) قونشو کند «مشد آغا» دا، و 1960- جی ایلده آذربایجان دولت بدن تربیهسی اینیستوتونو بتیرمیشدی. حاج مایل ناردارانین ادبی محیطینده بویا باشا چاتدیغی اوچون، اوشاق یاشلاریندان قدیم کلاسیک ادبیاتا خصوصاً بؤیوک عالم، شاعر و متفکر ملا محمد فضولی شعرینه طبیعی اولاراق هوس گؤسترمیش، اما بو طبیعی هوس و ماراق، حاج مایلین گنج چاغلاریندان تدریجی اولاراق بیر مکتبه چئوریلمیش، اونو بیر بؤیوک فضولی شناس عالم و تدقیقاتچی کیمی تانیتدیرمیشدی. حاج مایل تورک، فارس و عرب دیللرینی یاخشی بیلدیگینه گؤره، 20 ایلدن آرتیق آذربایجان عِلملر آکادمیاسینین الیازمالار اینیستوتوندا علمی – تدقیقی فعالیتلرله مشغول اولموش، اورتا عصرلرین الیازما اثرلری اوزهرینده درین تدقیقاتی ایشلر آپارمیشدیر. فضولینین تورک دیوانی، اونون شاه اثری اولان «لیلی و مجنون» منظومهسی و همچنین «جهانشاه حقیقی»نین سئچیلمیش اثرلری حاج مایلین بو تدقیقاتی – علمی ایشلریندن دیر. حاج مایل اهلبیت(ع) شاعری اولماقلا برابر، اجتماعی و غزل شاعری و ادبی تدقیقاتچی ایدی. او آذربایجاندان خارجینده ده ادبیات اهلی و شاعرلرله ادبی علاقه لر یاراتمیشدیر، خصوصاً ایران، ترکیه، عراقدا علمی – ادبی کنفرانسلاردا اشتراک ائدیب و بؤیوک شاعرلر، ادیبلر و عالملرله تانیش اولوب، دوستلوق علاقه لری قورموشدور. او جمله دن ایران شاعرلری ایله و تانینمیش اهلبیت شاعری مرحوم استاد «محمد عابد تبریزی» ایله چوخ صمیمی ارتباطی و دوستلوغو اولموشدور. حاج مایل 64 ایل ثمره لی عؤمور سوردوکدن سونرا، 1999 ـ جو ایل آوگوست آیینین 22 ده (31 شهریور 1378 ده) آغیر خسته لیکدن وفات ائتمیش، نارداران کندینین مقدس رحیمه خاتون امامزادهسی قبرستانیندا تورپاغا تاپشیریلدی. اوندان مختلف کتابلار، صالح اؤولادلار و حؤرمته لایق عایله عضولریندن علاوه، چوخ قیمتلی بیر کتابخانه یادگار قالیب کی، کیچیک اولماغینا باخمایاراق بؤیوک گنجینه و علم خزینهسیدیر. اونا تای شخصی الیازملار کتابخاناسی یا تاپیلماز، یا چوخ نادر حاللاردا تاپیلار! حیرتلندیریجی الیازما و نادر خطی کتابلار انسانی واله ائدیر. من دفعهلر ناراداران زیارتینه گئتدیکده، بو کتابخانانی دا زیارت ائدیب، حاج مایلین روحینه فاتحه اوخوموشام. الله اونا رحمت ائلهسین. حاج مایلین شعر دونیاسینا بیر باخیش حاج مایل دوغرودان دا آذربایجان شعرینین پارلاق و مشهور اولدوزلاریندان بیریدیر؛ اما او چوخ مشهور اولان بو گونکی ادبیات و شعر اولدوزلاریندان تاریخده داها چوخ قالاجاق و چوخ یاشایاجاق. بونون دا یالنیز بیر سرّی وار، او دا عبارت دیر بوندان کی، حاج مایلین شعرینده شاعرانه فیکرلر، حسّلر، بدیعی تصویرلر، مجازلار، استعارهلر، کنایهلر و سایر صنعتکارلیقلارلا برابر «عقل و حکمت» وار. او بیر اوستاد شاعر اولماقدان علاوه، بیر حکیم و متفکردیر، الهی حکمت بیر جانلی روح کیمی اونون شعرینین جسمینده و چرچیوسینده جریان ائدیر و شعرینه ابدیت باغیشلایر. قرآن دئمیشکن: «و مَن یُؤتَ الحِکمَةَ فَقَد اُوتِیَ خَیراً کثیراً» (هر کیمه الله تعالی طرفیندن حکمت وئریلسه، اونا چوخلو خیرلر عطا اولونار – بقره سوره، آیه 269) بو باخیمدان حاج مایلین بوتون یارادیجیلیغی دقتی چکن، آلقیشا لایقدیر. من مرحوم حاج مایلین حیات و یارادیجیلیغینا حصر ائتدیگیم کتابدا، بو باره ده فکیرلریمی گئنیش سویهده سؤیله میشم کی، یاخین گله جکده ان شاءلله نشر ائدیلهجک. بورادا نئچه مثال ایله، سؤزومو آیدینلاشدیریرام. حاج مایل بو مشهور غزلینی 19 یاشیندا یازمیشدیر: عارف اولانین سئوگیلی جانانی وطندیر هم ناموسو، هم غیرتی، وجدانی وطندیر شاعرین گنجلیگینه باخمایاراق، بو غزلده چوخ درین و معنوی – انسانی فیکرلری، دقتی جلب ائدیر. جوان مایل بیر سیرا باشقا شاعرلر کیمی وطن حاقیندا بوش بوش شعارلا قناعتلنمیر، بوتون انسانلیغی، غیرتی، ناموسو، وجدانی، وطن مفهومی ایله سجیهلندیریر و وطن معناسینی حدسیز توصیف ائدیر. حاج مایل حکمتینین بیر نشانهسی ده بودور کی، او شاعرلیگی خوشلوقدا یوخ، بلکه داها چوخ غمده – کدرده حس ائدیر: شاعرلیگی شادلیقدا، کؤنول، تاپماییرام من الهامی گلیر «مایل»ین هر گون غم اولاندا. شبههسیز کی بئله بیر حس و حال، آنجاق مقدس بیر غم – کدرده اولا بیلر و الهی روحلو بیر حالدیر. دوینا گؤورشو حکتمدن یوغرولان حاج مایل، دونیایه ده باخیشی فرقلی و حکیمانهدیر؛ او حضرت پیغمبر (ص) درین حکمتلی «الدُّنیا مَزرَعةُ الآخِرة» کلامیندان الهام آلاراق، دونیانی آخرتین مزرعه و تارلاسی کیمی حساب ائدیر و ایکی دونیا آراسیندا سیخ علاقه گؤرور : اَبله ایشدیر دار دونیاده وفا اومماق اؤزو کیم اونون هم بیر آدی مشهوردور «دارالفنا» «آخرتچون تارلادیر دونیا»، دئمیش پیغمبریم مایلا لازم دئییلدی، یوخسا ، بیر دم بو بنا. حاج مایلین دونیا گؤروشونده، عارف انسانین یگانه معشوقو آنجاق الله تعالیدیر: عارف انسان اولانین یاری گرک تاری اولا تانرینی ذکر ائلهمک صبح و مسا کاری اولا اورهیین میوهسی الله تانیماقدیر آنجاق تانریسیز بیر اورهیی، گؤرمهمیشم باری اولا حاج مایل، حقیقی عشقی ده ازلی و الهی عشق تانییر. او فیکرینجه عشق انسان ایله بیرگه یارانیب، حدسیز و حدودسوز بیر وجوددور: اوندا کی، تانری الیله تاپدی انسانلار وجود عاشقه، عشقه او گوندن اولمادی سرحد، حدود اول اؤز معبودونا اعلان عشق ائتدی بشر آتش عشقینده ظاهر اولمادی آتشله دود ائله بو باخیمدان مقدس عشق اودو دائما عاشقین اوره یینده شعله چکندیر: عشق بیر اوددور، اونا هر کیم یاخین دورسا یاخار عشق اودو سؤنمز، اونا آغلا و یا گؤز یاشی ساچ حاج مایل شاعرلیگه ده فرقلی باخیر، او شاعر اولماغی یالنیز طبع و قریحه ده دئییل،بلکه بیر الهی سرّ کیمی قیمتلندیریر، حقیقی شاعری «خازن اسرار» آدلاندیریر: طبع ایله شاعرلیک اولماز، چون گرکدیر مایله هم تخیّل صاحبی، هم خازن اسرار اولا. بو مساله ده چوخ آیدین دیر کی حاج مایل گؤرکملی اهل بیت شاعری اولوب، اهل بیت – علیهم السلام – مدحینده چوخلو گؤزل شعرلری یازیب، یارادیب. بیر قطره: یا محمد! یا نبی! ای بیر آدی خیرالبشر اولماسایدین، درک قیلمازدی شر و خیرین بشر ای سالان حیرتلره علمی، جهان عالملرین باخما کی، علمیندن اونلار آگاه اولموش مختصر
اهل عرفانه، کؤنول، بیر اسم پنهاندیر علی (ع) کیمسه بیلمز کی، نئجه بیر اهل عرفاندیر (ع) کایناتین هر ایشین تاپشیرمیش ایزد حیدره اختیاردار جمیع چرخ دؤوراندیر علی(ع) البته حاج مایلین شعر دونیاسی چوخ الوان ناخیشلی، گؤزل، گئنیش و جاذبه لی دیر، شعرلرینی اوخوماقلا اونون شاعرلیک دونیاسینی و حکمتلی، عارفانه دوشونجه لرینی آرتیق تانیماق اولار.
حاج مایلین آذربایجان شعرینه گوستردیگی خدمتلری رحمتلیک حاج مایل معاصر آذربایجان شعرینده عروض قایداسیندا شعر یازماغی یئنیدن دیرچلتدی. او هم غزل یازماق ایله، هم ناردارانداکی ائوینده و باشقا یئرلرده ادبی مجلسلر تشکیل ائتمکله، چوخلو گنج شاعرلری عروض قایداسیندا یازیب، یاراتماغا تشویق و هدایت ائلهییر، بو طریق ایله آذربایجاندا غزل طرزینی یئنیدن احیا ائتدی. مرحوم بابا پهنان و مرحوم استاد حاج علمدار ماهر کیمی قدرتلی شاعرلر حاج مایل مکتبینین ثمرهلری حساب اولور، ائله بو گون ده حاجی مایل مکتبینین طلبهلری باکی و آذربایجانین چوخ یئرلرینده غزل، قصیده، مثنوی و قطعه یازماقلا، ها بئله آذربایجانین کلاسیک ادبیاتینی اوزه چیخارماقلا، نسیمی، فضولی، حاجی سید عظیم شیروانی کیمی داهیلرین شعر و دیل ارثینی یاشلادیرلار، یئنی نسله و دونیایا تانیتدیریرلار. حاج مایل 90 ـ جی ایللرده اؤز ائوینده «مجمع الشعراء» ادبی مجلسینی یئنیدن برپا ائتمهسی ایله آذربایجاندا جوان شاعرلرین انتظارفرج موضوعسوندا شعر یازماسینا زمین یاراتدی. او اؤزو ده بو موضوعدا چوخلو شعرلر یازمیشدیر. شاعرین دیوانی و باشقا کتابلاری حاج مایلدن دیوان اشعار و مختلف باشقا شعر و ادبی تدقیقات کتابلاری قالیب، بیر سیراسی اؤزونون حیاتیندا نشر اولونوب، بیر سیراسی دا سونرالار عالم ادبیات شناس اوغلو حرمتلی «حاج مصطفی»نین تشبّثی ایله باکیدا چاپ ائدیلیب.
حاج مایل حاقدا یازیلان کتابلار بو گونه قدر مرحوم حاج مایلین حیات و یارادیجیلیغی باره مختلف کتابلار ایشیق اوزو گؤروب؛
همچنین بیر سیرا باشقا کتابلاردا شاعر حاقدا دهیرلی فیکرلر، خاطره لر و معلومات نشر ائدیلیب، او جمله دن: «خاطرات حاج علی اکرام علی اف»، تهران 1385 (2006م)؛ «سؤز و موغام بئشیی ناردارانیم»، مرحوم حاج علمدار ماهر،باکی، 2008 بو کتابدا اوخودوغوموز شعرلر حاج مایلین دیوانینداکی شعرلردیر. کتاب حؤرمتلی دوستوم، ادبیات خادمی، تبریزلی فعال ناشر جناب «نورالله پورشریف»ین همت و تشبثی ایله عرب – فارس الفباسینا کؤچورولوب، ایرانلی آذربایجان ادبیات سئورلرینه تقدیم اولور. الله تعالی دان نورالله جنابلارینا بو یولدا آرتیق نائلیتلر آرزولاییر، حاج مایلین روحونا رحمت دیلهییریک. حؤرمتله: مصطفی قلیزاده علیار پاییز 1396 |
|
شاعر واقف محمداف
حیاتی و شعری
واقف محمداف 1948-جی ایلده آذربایجانین نخجوان مختار جمهوریتینین «صدرک» کندینده آنادان اولوب. آذر بایجان ژورنالیستلر بیرلیگینین عضوو (1992)، آذربایجان یازیچیلار بیرلیگینین عضوو (1995)، آوراسیا یازارلار بیرلی گینین عضوو، تاریخ علملری دوکتورو، و 1998-جی ایلدن نخجوان دولت دانشگاهینین «غیرت نشریاتی» مدیریدیر. 30 جلده یاخین کتابین نشر اولوب. شعرلری آذربایجانداندان علاوه خارجی اؤلکهلرده او جملهدن ایران، تورکیه، روسیه، اوکراین، اوزبکستان، آلمان، آمریکا، پاکستاندا و ... چاپ و نشر ائدیلیب. اؤزبکستاندا کئچیریلن «داشکند ترانهسی» بینالخلق شعر مسابقهسینین غالبی اولموش(1983)، یونسکو خطی ایله بغداددا کئچیریلن فضولی گونلرینده (1994)، تورکیهده کئچیریلن دهده قورقود کولتور صنعت شؤلهنینده (2001)، تهران و تبریزده کئچیریلن شهریار گونلرینده و دونیانین بیر چوخ بین الخلق بدیعی ادبیات تدبیرلرینده بیر شاعر و ادبیاتشناس کیمی فعال اشتراکی اولموشدور. بو فعالیتلر و اثرلرین صاحبی، بوتون آذربایجاندا و بیر چوخ اؤلکهلرده شاعر سیماسیندا تانینان واقف محمداف، چوخ مهربان، انسانسئور، خیرخواه و حقیقی بیر انساندیر.
پاییز نغمهسی
سن منیم عؤمرومون پاییز نغمهسی
منیم پاییزیمدا آچان چیچکسن.
سن منیم دونیامین بایاتی سسی،
کؤورهکسن، ظریفسن، تنهاسان، تکسن.
سن ائله یاغیشسان بیر دفعه یاغسان
قورویان بولاغین بوتاسی چیخار.
سن ائله گؤزهلسن بیر دفعه باخسان
سنین باخیشینین خاطاسی چیخار!
سن ائله گولسن کی، تیکانلارین وار
هر گؤرهن عطرینی اییلهیه بیلمز.
سن ائله چایسان کی، قوپسا توفانلار
سنی اؤز مجراندان ائیلهیه بیلمز.
سن ائله باغچاسان بَهَـر، باریندا
طعنهلی بیر سؤزدن سارالار، سولار
سن ائله اوجاقسان، قیشین قاریندا
قلبینین اودونا ایسینمک اولار.
سن ائله سماسان، اوفوقلرینده
گونشین، اولدوزون، آیین وار سنین.
سن ائله دونیاسان سرّین درینده
باهارین، پاییزین، یایین وار سنین.
تخت جمشید
حیرتلندیم حضوروندا دوراندا
تخت جمشید، داشا دؤنموش معجزه
داش یادداشین چؤزهلهدی بیر آندا
مین ایللردن صحبت آچدی او بیزه.
تخت جمشید تختی- تاجی دئوریلن
جمشید شاهین امضاسیمی؟ ایزیمی؟
تخت جمشید اولیایا چئوریلن
انسالارین بیزه چاتان سؤزومو؟
اونودولوب ریا، پیسلیک، خیانت،
تخت جمشید تاریخین داش حیرتی.
تخت جمشید، وقار، دؤزوم، دیانت
کئچمیشلرین بیزه چاتان غیرتی!
شیراز/ 2011
منبع: «دنیز» نشریهسی، شماره 42
مصطفی قلیزاده علیار«مهاجر»
(حیات، فعالیت و یارادیجیلیغی)
یازان: بهرام اسدی
منبع:آراز آذربایجان روزنامه سی، نؤمره 110، تاریخ:27/ 12/ 1390 - اورمیه
مصطفی قلیزاده علیار «مهاجر» 1340- جی گونش ایلی قاراداغین علیار کندینده دونیایا گؤز آچمیشدیر. تبریز و قوم شهرلری نین علمیه حوزه لرینده عالی فقه و اصول تحصیلی آلیبدیر. تورکجه و فارسجا شعرلر یازان مهاجرین ایلک اولاراق آنالار حاقیندا مختلف شاعرلردن توپلادیغی شعرلر کتابی (محبت اوجاغی) چاپدان چیخدی. حاج مصطفی قلیزاده تبریز، ناخچیوان و تهران حوزه لرینده، دبیرستان و تربیت معلم مرکزلرینده تدریس ایشی ایله ده مشغول اولوبدور. تبریزین (آذربایجان شرقی نین) حوزه هنری اداره سینده بئش ایل مدیریت ائدیب. تبریز، تهران، قوم، باکی ناخچیوان و اورمو نشریه لرینده فعالیت گؤستریب، اونون 300 دن آرتیق علمی، تحقیقی تاریخی، اجتماعی، سیاسی دینی، ادبی و مدنی مقاله لری فارس، ترک روس، اوردو و عرب دیللرینده ایراندا و خارجی اؤلکه لرده نشر ائدیلیبدیر.
او 1375 شمسی (1996 میلادی) ده نخجواندا «اهل بیت» آدلی بیر ادبی مجلسی تأسیس ائدیب، اؤزو ده دؤرد ایل تمام اونو اداره ائتدی. ایندی یه دک 21 جلد ادبیات، دینی و تاریخی موضوعلارا حصر ائتدیگی تدقیقاتی کتابلاری تبریز، تهران، قوم، باکی، نخجوان و اورمیه ده فارس و تورک دیللرینده چاپ ائدیلیب بعضیلری ده باشقا دیللره ترجمه اولوبدور. او جمله دن: مردی شبیه خود، دعبل خزاعی، دیوان صراف تبریزی، مراجع ثلاث، زنجفیل، محبت اوجاغی، خاطرات حاج علی اکرام، نامه هایی از زندان و ... بو شاعر و یازیچی نین نشر ائدیلمیش کتابلارینداندیر.
او 1384- جو ایلدن اورمیه ده مدنی و ژورنالیستی فعالیتلر ایله مشغولدور و ایندیلیکده بو شهرده مدنی فعالیتلری ایله برابر « دنیز» قزئتی نین ده مسئول مدیری دیر. اورمیه ده حوزه هنری نین ادبیات بؤلگوسونون مسئولیتی ده اونون عهده سینه دیر. قلیزاده نین ایراندان علاوه، تورکیه، عراق، نخجوان و آذربایجان شاعرلر و یازیچیلار ایله گئنیش ادبی علاقه لری وار و باکیدا آذربایجان یازیچیلار بیرلیگی نین فخری عضوودور. اونون بیر نمونه شعری:
گؤردوم
رؤیاده گئجه بختیمی آی تک اوجا گؤردوم
گون دوشدو سحر، کؤلگه می چوخ خیرداجا گؤردوم
باخدیقجا بوتون وارلیغا، غوغالی حیاتی
باشدان باشا افسانه، ناغیل، تاپماجا گؤردوم
دونیا نه قدر دولسا دا دویماز، بو تعجب
توخلار دا سالیب مئیلینی هر بیر آجا، گؤردوم
ایوان مداین کیمی ظلم ائولرینی من
نفرت تؤره دن کهنه، اوچوق دام باجا گؤردوم
آزادلیغیا هیکل ده قویولسا سن اینانما
اولموش دار آغاجی اونو مین حلاجا، گؤردوم
شیطان آل ائدیب، آزدیریـبان شاه و گدانی
وجدانلاری بیر بیر کؤله تخت و تاجا گؤردوم
کؤنلومده جواندیر هله ده عشق، اگر چه
آیینه ده باخدیم اؤزومو چوخ قوجا گؤردوم
دونیا منی آلچالتماغا سعی ائتدی من اما
اؤز همتیمی، سعییمی اوندان اوجا گؤردوم.
دیری یه، دیریلیک لازیمدیر. آنجاق « انسانجاسینا» یاشاماق، بیریسینه آاساندر بیریسینه اسه خیلک چتین. دونیا، ناز ایله نعمتین آچیق دسترخانیدیر. کیم ایستهسه غم چکه، غم چوخدور؛ کیم ایستهسه بو گونو ده یری بیله، یئرده قالماز! آداما «آداملیق» گرهکلیدیر.
یاشاماق نه اویون دو، نهده کی، اویونچاق! چوخ گؤرونوب دوننکی یانلیش سایدیغینیز گرچک، بو گون دوغرولاشیبدیر. قهههر همیشه آدامین بوغازین بیچهر. اؤلوم تئز یا گئج هامینی سوراغلایاجاق! هئچ کیمسهنین چیراغی، دان سوکولهنهجن یانمایاجاق. اومودا اینانیب، یاشیل یاشایاق!
گئجه یاریدان کئچیبدیر. سکوت کوچهنی بورویوب . قارلارکی، اریییرلر، ائله بیل یول لار خجالتیندن ترلیییرلر! کیمسه یئل کیمی قاچیر. او قاباغا گئتدیکجه، یول آرخادا قالیر. حیطه گیرمک همن، گؤزلرین یوموب اؤزونو مرمردن دوزهلمیش پیللهلر دؤنومونه سالیر. خسته سین قویدوغو یئرده گؤرمور! داش پیللهلرده، داشا دؤنور. قوللاری کی، خستهنی باغرینا باسماق اوچون وار گوجو ایله آچیلمیشدیلار، گوجسوزلهنیب، تیترهیهک بؤیرونه دوشورلر. داوالار یئره توکولورلر. نوسخهنی یئل آپاریر. آرزولارینین سون باهاری باشلانیر. خستهسی اونو یالقیز قویوب، جان آللاها تاپشیرمیشدیر.
«اولو تانری نئیلهییم» دئییب ایستهییر قونشولارین قاپیلارینی بیر به بیر چالسین. دوروخور! سانکی آه لاری نین آلوولاریندا ماوی گؤیون ایراق بیر کونجونده، طالع اولدوزو چیچک لهنیب دیر! سئوینیر، بیر آزجاسینا یونگول لهشیر.
«اؤلوم آللاه حکمودو، بلکه ده مصلحت بئله ایمیش!» اومود ایشیغی قلبینده دوغور. و وجدانینا باغلی یوکون آغیرلیغی آزجاسینا یونگوللهشیر. اینانیرکی، انسانلار بو اولایلاردان آیری یاشایا بیلمزلر.
منبع: دنیز نشریه سی، نؤمره 9 ، تاریخ 17 /11 /90 – اورمیه شهری
فلسفه حیات در بیان ملا نصر الدین
بی شک شما هم آن حکایت شیرین خرسواری جناب ملا نصرالدین و پسرش را شنیده اید که هر دو با هم سوار بر الاغی بودند و راه می رفتند و صحبت می کردند که ناگهان یکی بر سر راهشان سبز شد و گفت: بی چاره حیوان زبان بسته، این پدر و پسر هیچ کدام انصاف و مروت ندارند که لااقل یکی یکی به نوبت سوار شوند!... ملا پیاده شد و پسرک بر پشت الاغ ماند و به راهشان ادامه دادند. این بار یکی دیگر پیدا شد و با تعجب گفت: په! عجب دورانی شده! پیر مرد بیچاره پیاده راه میرد و پسرک چست و چابک بی شرم، سوار بر خر است! .... ملا گفت: پسرم تو پیاده شو، من سوار شوم. کمی رفته بودند که این بار نفر سوم از راه رسید و با صدای بلندی گفت: عجب مرد بی خیال و پدر بی عاطفه ای! خجالت نمی کشد، خود سوار بر مرکب شده و این طفل مصوم را به دنبال خود پیاده می کشد انگار که اسیر می برد!... بی چاره ملا پیاده شد و این بارخود و پسرش هر دو با پای پیاده به راه افتادند و الاغ هم خالی خالی پیشاپیش آن دو سبکبال راه می رفت که این بار نفر چهارمی سر رسید و با مشاهده این صحنه قاه قاه خندید و گفت: عجب بی عـقلند این پدر و پسر! الاغ را خالی می برند و خودشان پیاده می روند... او که رد شد، ملا نصر الدین ایستاد و رو کرد به پسرش و گفت: ببین پسرم، باید حرف مردم را شنید، اما به روش خود باید زندگی کرد، اگر بخواهی به مذاق مردم راه بروی و به مزاج دیگران زندگی کنی، همین حکایت امروز ما را خواهی داشت که مدام سوار شوی و پیاده گردی و به مقصد نرسی و خستگی راه از پایت بیندازد. بیا سوار شو، برویم....
خب، این بود حکایت ساده و در عین حال عمیق آن مرد ساده دل که به نطر می رسد جای تفکر و تأمل در آن بسیار است و یک فرمول پیچیده زندگی و روش چگونه زیستن را به همین سادگی بیان کرده است.
منبع: دوهفته نامه « دنیز» شماره 3(سرمقاله) مورخ اول آبان 1390