آذربایجان عاشیق و شاعر قادینلاری (3)
فاطمه میرزاده
گوللر پریسی
گوللر پریسی، گورجوستان رئسپوبلیکاسینین بورچالی ولایتینین فخرالی کندینده، 1790-نجی ایلده کندلی عائیلهسینده آنادان اولموشدور. ائودار، کندلی قادین اولان گوللر پریسی، ساز-سؤز عاشیقی اولموش، دئییلنه گؤره 135 ایل عؤمور سورموش و 1925-نجی ایلده دوغما فخرالی کندینده وفات ائتمیشدیر. عاشیق شعرینین قایدا-قانونلارینا، ائل هاوالارینا بلد اولدوغو اثرلریندن بللیدیر.
قادر آللاه، گل رحم ائله بو چاغا،
قویون نئجه تاب گتیریر بیچاغا،
قویاللار قبیره، بوکهللر آغا،
نکرئیینلر سؤال ائتسه نه دئییم؟
«بو دونیا دئدیگین بیر شیرین باغدیر»- دئیه، حیاتی جوشغون بیر محبتله سئوهن گوللر پریسینین الیندن، بیر نئچه عاشیق-شاعیر چیخمیشدیر. شعرلرینده دؤوری-زاماندان، حاقسیزلیقلاردان شیکایت وئریر. قارداشی اسماعیل دا شاعیر اولموشدور. تقدیم اولونان هر ایکی شعر قارداشینین محبت تاریخچهسی ایله علاقهداردیر. ائل آراسیندا بو محبتله باغلی رومانتیک روایتلر، حئکایهلر یاشاییر. شعرلریندن بئله چیخیر کی قافقاز حاکمی قارداشینی قافقازدان سورگون ائدیبمیش، او ایسه گئدیب تورکیهنین قارس ولایتینده قالماغا مجبور اولموشدور.
قافقاز جانشینینه
(قارداشی اوچون خواهیشه گلیرکن)
حؤکمدارسان، حضورونا گلمیشم،
آماندیر، قارداشیم ائلدن آییرما.
قوجالیب آنامیز، گؤزو یولدادیر،
بولبولو چمندن، گولدن آییرما.
تاپیلمیردی، وطنیندن قاچمیشدی،
ترلان ایدی یوواسیندان اوچموشدو.
یاد اؤلکهیه، قریبلییه دوشموشدو،
باغیشلا، طوطینی دیلدن آییرما.
پرییم گلمیشم سیزه منّته،
آماندیر، قارداشیم سالما ذلّته.
چکیب جزاسینی، دوشوب قوربته،
یاشیلباش سونانی گؤلدن آییرما.
آغلارام
قارسا طرف باخیب-باخیب آغلارام،
وورولوب کؤکسومه یارالار، قارداش.
سینهم اوستون چالین-چارپاز داغلارام،
دولانیر کؤنلومده هارالار قارداش؟!
عشقین بادهسینی یامان ایچیبسن،
درد الیندن تورک ائلینه قاچیبسان.
قوهومدان، قارداشدان نییه کئچیبسن؟
دیوان ایشه باخیب آرالار ،قارداش.
قلبیم قؤور ائیلهییر کؤهنه یارادان،
چوخ کئچمز چیخارسان قورخو-قارادان.
سیرا داغلار چکیلسئیدی آرادان،
گؤرونردی گؤزمه اورالار، قارداش.
پرییم، دردینه دؤزه بیلمیرم،
ساوادیم چاتماییر، یازا بیلمیرم.
سنسیز بو دونیادا دؤزه بیلمیرم،
گلمهسن باجیلار سارالار، قارداش.
منبع: دنیز نشریه سی، نؤمره 64 - نشر تاریخی 1393/10/16
و سایت «دنیزنیوز» www.daniznews.ir
آنالار، قادینلار
زهرا بادره
یورقونلوق سون حدینه چاتیب یورغان - دوشکلری سالدی. ایسته دی هر شئیی اونودوب بیر آز دینجلسین؛ آمما ایستر ایسته مز کئچیردیگی گون اونون ذهنینده جانلاندی...
گون چیخان واخت یوخودان دوروب چای - چؤره ک حاضیرلاییب، هامیا صبحانه وئریب اوشاقلاری مدرسیه آپاریب یولون اوستونده ائوه لازم
اولانلاری آلدی.
ائوی سیلیب سوپوروب، سونرا آشپزخانیا گیریب ناهار پیشیرمگه باشلادی. لاپدان گؤزو ساعاتا دوشوب تیلویزیوندا چوخ سئودیگی برنامهسی نین واختی یئتیشدیکده تلهسیک تیلویزیونو آچدی. ایندی ایسه اونون قولاغی تیلویزیوندا، اللری، گؤزلری آشپازخانادادیر! او دادلی خورک پیشیرمهیه اوره کدن چالیشیر. عایله عضولرینی، ارینی، اوشاقلارینی سئویندیرمهیه داها آرتیق ان آتیر.
گوناورتا چاغی یئتیشیب. گئدیر شاقلارینی مدرسهدن گتیریر. بیر ساعاتدان سونرا هامی سفره باشیندا اگلهشیب، یئییب - ایچیب هر کس اؤز ایشینیه گئدیر. گینه ده بو آیاغا دوروب یویوب ییغیشدیریر. آیریجا ایشلرین دالیسیجا گئدیر.
فکیرلشدیر. گون اولور پالتار یویور، گون اولور تیکیش تیکیر، ایراق اولسون بیری ائوده ناخوشلاسا اونو دوکتورا آپاریر، اونا ساغلاملیغینی تاپانا کیمی، یئتیشهجک.
اوشاقلارین دا درسلرینه ائوده یئتیشمک هر گئجه کی ایشیدیر.
آللاه هئچ ائوی قوناقسیز ائله مسین. اگر ائوینه قوناق گلسه بو قادین قان - تر ایچینده یاری گئجیه جن ایشی واردیر. او یئرینین ایچینده بیر دولانیر جیناغینین آغریسیندان گؤزونه یوخو گیرمیر. هئچ شکایت ائله مگی ده باجارمیر.
یئنهده صبح آچیلان واقت زنگین سسی ایله دوروب هامان گونلر باشلانیر...
آمما... آمما ....بو ایشلرین هئچ بیری اونون آدینا یازمیرلار! ... هامی دئییر: ائوین زحمت چکهنی کیشیدیر!
منبع: «دنیز» نشریه سی، شماره 44 مورخ 30/10/92