بعضی ها راه نان درآوردن را بلدند
امروز دریک محفل ادبی، شاعری ساده دل و با صفا، قبل از قرائت شعر، مقداری در فضیلت شعرش داد سخن داد و گفت: من این شعر را یکی دو ماه پیش گفته ام و در یک ماه گذشته دو میلیون تومان از بابت این شعر درآمد داشته ام!!
این حرف کمی صورت ناخوشی پیدا کرد و بعضی از رندان حاضر در محفل به کنایه حرفهایی زدند و تکه ها انداختند؛ اما ظریف تر از همه، حرف کنایه آمیز یک شاعر سالخورده و دنیا دیده بود که گفت: چه ایرادی دارد، بالاخره بعضی ها راه نان درآوردن را بلدند!!... همه ی شاعران از شنیدن این حرف، انبساط خاطری حاصل نمودند و بیشتر خندیدند.
کانون عاشیق ها
کانون عاشیق های حوزه هنری آذربایجان غربی از 26 مهر ماه 1389 آغاز به کار کرد و هر هفته روز دوشنبه بعد از ظهر در سالن صفی الدین اورموی حوزه هنری در ارومیه با حضور هنرمندان موسیقی عاشیقی و علاقمندان و شاعران برگزار می گردد. عاشیق ها به تناوب و با برنامه ریزی و تعیین وقت قبلی و هماهنگی های لازم از سوی واحد موسیقی حوزه هنری، می نوازند و می خوانند و این هنر محلی اصیل آذربایجانی را زنده نگه می دارند و ترویج می کنند. کانون عاشیقها، عاشیقهای مجلس آرا و بزمی مردمی را، به انسجام و سازمانی شدن و منظم بودن عادت می دهد. از دیگر فواید این کانون آن است که جوانان هنرمند و علاقه مند این هنر، در کنار پیش کسوتها می نشینند و اجرای برنامه می کنند. جوانان از تجربه های پیران و اساتید بهره مند می شوند و پیران پیشکسوت به وجود جوانان هنرمند امیدوار می شوند و تجربه های خود را به آنها انتقال می دهند...
گزارش گونه های برخی از برنامه های هفتگی کانون عاشیق ها از اوایل سال 90 در هفته نامه »آراز آذربایجان« در هشت شماره تحت عنوان «محفل عاشقان» چاپ و منتشر گردید.... اینک تداوم آن را به همان روش پی می گیریم در دو هفته نامه دنیز، ذیل عنوان «کانون عاشیق ها».
کانون عاشیق ها – 1
کانون عاشیق ها روز دوشنبه 17 یهمن ماه 1390 برابر با 13 ربیع الاول 1433، رأس ساعت 4 بعد از ظهر کار خود را آغاز کرد. با همان دو مجری سابق اش: عاشیق علی کریمی قره آغاجی و مصطفی قلیزاده علیار. ابتدا قلیزاده علیار در مورد دهه فجر انقلاب اسلامی و همزمانی آن با هفته وحدت و ربیع الاول و میلاد پیامبر (ص) و میلاد امام جعفر صادق (ع) و مولودیه های ادبی و هنری در ادبیات و هنر موسیقی عاشیق های آذربایجان مطالبی گفت و تأکید کرد که عشق به حضرت محمد (ص) و خاندان پاک آن حضرت در شعر و موسیقی عاشیقها همواره در تلاطم بوده و عاشیق ها بهترین شعرها را در حماسی ترین آهنگها تقدیم آستان حضرت رسول کرده اند.
عاشیق علی کریمی قره آغاجی هم در سخنانی بیان داشت: برای ما هر روز، روز میلاد پیامبر (ص) و متعلق به آن حضرت و اهل بیت اوست.
عاشیق حیدر نیرومندی نخستین عاشیقی بود که با نیرومندی تمام اشعاری حماسی و شور انگیز از مرحوم »صدق علی« را با آهنگ »محترمی« (مصری کور اوغلو) تقدیم ملت انقلابی ایران کرد و مجلس را سر ذوق آورد:
ظلم آلتینا گئتمز ملت ایران
بو وطن یولوندا جان قویاریق جان
ای دیللر ازبری شاه شهیدان
اورکلرده اولان حسرته بیر باخ!
افقدن گلیری توپلارین سسی
داغلاردان قووزاندی ایگیت نعره سی
دوشوبدو دیللره اسلام نغمه سی
بیرلیگی یارادان ملته بیر باخ ...
عاشیق عبدالله اشرفی هم اشعاری حماسی از مختار صادق زاده در موضوع انقلاب اسلامی با آهنگ حماسی خواند:
نه گؤزل بار وئریب انقلابیمیز
هر یاندا ائللریم وئریب ال اله...
دیللره دوشوبدور اتحادیمیز
اوجالاردا یازیلیبدیر آدیمیز
یارانیب وطنه اؤز اولادیمیز
دوشمنین جانینا سالیب زلزله
در قسمتی دیگر از برنامه این هفته کانون، عاشیق علی کریمی قره آغاجی تحقیقی میدانی را که در باره بازشناسی صدای مرحوم عاشیق فرهاد (درگذشته به سال 1343) از پیرمردهای روستای دول دیزج ارومیه کرده بود، پخش نمود. گفته شد این صدا را هنرمند جوان احمد اسدی از آرشیو صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (مرکز) پیدا کرده است.
عاشیق قربان پور ولی علیار و همکارش: خداد سبزی هنرمند بالابان و محمد محمدی هنرمند دف به اجرای موسیقی شاد پرداختند. عاشیق علی یکانلی هم شعر » امداد ائله بیزه سن اؤزون الله... را که از سروده های خودش در موضوع بیداری اسلامی است، قرائت کرد، بعد شعری دیگر با آهنگی حماسی: صاحب دوراندی گلیر....
نور الدین حسینی شعری از مرحوم دده کاتب را در عرض ادب به پیامبر اسلام خواند با ردیف » یا رسول الله«
عاشیق نور الدین علیزاده و عاشیق صبور شریفی هم به اجرای برنامه پرداختند و درگاهقلی عطارد شعر خواند. داریوش علیزاده مسئول واحد موسیقی حوزه هنری در بخشی از برنامه، خبر از فعال شدن سایت حوزه هنری در پخش صدای عاشیق ها و ارائه تصویرهای کانون عاشیق ها داد و افزود: از این پس علاقمندان می توانند از سایت حوزه هنری در موضوع هنر عاشیقی بیشتر استفاده کنند.
منبع:هفته نامه دنیز شماره 9 مورخ 17.11.90 چاپ ارومیه
محفل عاشقان -7
در کانون عاشیق های حوزه هنری آذربایجان غربی مطرح شد:
عشق به پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت آن حضرت، مثل خوشید بر هنر اسلامی تابیده، نور معنویت و نیروی ایمان به آن بخشیده و عامل بالندگی و تعالی این هنر شده است و هنر پاک و حماسی و ملی و عرفانی و انسانی موسیقی عاشیقهای آذربایجان از این عشق ازلی بیشتر تأثیر پذیرفته است.
دوشنبه 6 تیر ماه 90 کانون عاشیقها طبق هفته های پیشین در حوزه هنری آذربایجان غربی تشکیل گردید. ابتدا مصطفی قلیزاده علیار فرا رسیدن عید مبعث را به عاشیقها و حضار تبریک گفت و افزود: عشق به پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت آن حضرت، مثل خوشید بر هنر اسلامی تابیده، نور معنویت و نیروی ایمان به آن بخشیده و عامل بالندگی و تعالی این هنر شده است و هنر پاک و حماسی و ملی و عرفانی و انسانی موسیقی عاشیقهای آذربایجان از این عشق ازلی بیشتر تأثیر پذیرفته است.
عاشیق علی کریمی قره آغاجی هم ضمن تبریک این ایام، اعلام کرد: که امروز از اجرای دو عاشیق پیشکسوت و معروف ارومیه استفاده می کنیم: عاشیق محمد حسین دهقان و عاشیق یوسف اوهانیس.
عاشیق یوسف اوهانیس، با ساز قدیمی خود که تاریخ 1232 قمری بر روی آن نوشته شده، پشت تریبون قرار گرفت و توضیح داد که پدر و پدر بزرگم نیز عاشیق بوده اند و این ساز هم یادگار آنها و از 158سال پیش در خانواده ماست! عاشیق یوسف به شیوه مرسوم عاشیق ها مجلس را با دیوان شروع کرد و در آهنگ «شاه ختایی»، دیوان حروفات از خسته قاسم خواند:
ازلی الف اوخورام/ «ب» بیاندی والسلام
«ت» تانری نین مین بیر آدی/ «سین» سبحاندی والسلام.
این هنرمند مسیحی آسوری چنان از حقایق اسلام می خواند که اگرنمی شناختی می گفتی قطعاً او عاشیقی متدین به دین اسلام است:
معرفت بحرینده قواصام دئین/
شاهد آیه ی « انّما» گره ک.
داماد مصطفی، زوج فاطمه
بنت خدیجه کبریا گره ک.
همچنین از عاشیق مصطفی بالوی هم یک بندچاشنی کلامش می کند:
حسن، حسین پیغمبرین چیراغی/
خزان اولدو فاطمه نین روناغی(رونقی)
قلم قوللار ایله توتدو بایراغی/
عباسین دا حسین وفاسی گره ک.
گفتنی است شعر عاشیقی کلاسیک آذربایجان شیوه خاص و عامه پسند خود را دارد که باید در این جایگاه آن را دید و سنجید، نه به شیوه شعر رسمی شاعران بزرگی مثل فضولی و شهریار و ملا پناه واقف و بختیار و ...
شاعر صمیمی و متواضع ارومیه حسین سنجیده «نجات» که خیلی وقت بود به محفل عاشقان و کانون شعر حوزه نیامده بود و به قول خودش گرفتاری هایی در باب خانه و شهرداری داشت، امروز شعری برای عاشیق ها خواند:
بوراخیب داها بو غملی دوستاغی/
دومانلی شهردن چیخماق ایسته رم/
چؤللرین قوینوندا قوناق اولماغی/
طبیعت الینی سیخماق ایسته رم....
حسن حاتم اینانلو نیز غزل خواند و مرثیه ای در مرگ دریاچه ارومیه:
شور گؤلونون شپه لری/
اولدو منه هوس اورومو.
داشا ده ین شاپبالاری
اولدو منه نفس اورمو.
وارلیغیمیز گؤزه گلدی/
نه بلا وار بیزه گلدی/
نه او سویا، دوزا گلدی
اولدو منه قفس اورمو.
یواش – یواش پیشیر آشین!
سینه ن اوستن کئچیر ماشین
قورویوبدور «کاظم داشین»
یاردیمینا تلس اورمو!
عاشیق دهقان هم در این فاصله وارد محفل شده بود که پشت تریبون آمد و شعری از «قول هارتون» سلماسی خواند:
عاشیق لیغین چوخدور یولو/
سئودیگیم سیردن بیر خبر.
حقیقت دن،معرفتدن/
آدی مین بیردن بیر خبر...
و با بیان داستانی از سفر عربستان کو اوغلو، در آهنگ حماسی و شو انگیز «محترمی» (مصری، جنگی) خواند:
عربستان چؤلونده سیران ائدیردیم/
قاباغیما چیخان بئش ایگید ایدی/
بیری عرب، بیری عجم، بیری ترک،
بیرینی ده خبر آلدیم کُرد ایدی.....
و در آهنگ «کسمه دیوانی» فقیل بند می خواند از بابا علی جوانمرد:
سؤال: نئچه پیغمبر جهاندا شاه دوران اولدولار؟
نئچه دریا بیر بیرینه ده ییب عمان اولدولار؟
آدم نه گونده یاراندی؟ نه گونده گلدی یئره؟
ملک لر نئچه دسته دی؟ نئجه خلقان اولدولار؟
جواب: دؤرد پیغمبر جهاندا شاه دوران اولدولار/
ایکی دریا بیر بیرینه ده ییب عمان اولدولار.
آدم جمعه ده یاراندی، جمعه ده گلدی یئره/
ملائکه لر اوچ دسته دیر، اوچ جور خلقان اولدولار.
عاشیق دهقان در آخر می گوید: عاشیق های آذربایجان همواره در طول تاریخ حافظ فرهنگ دین اسلام و مروج اخلاق انسانی و مدافع ارزشهای ملی و وطنی خود بوده اند.
سیاوش جمال زاده،محسن منصوری، درگاهقلی عطارد و ... از شاعرانی بودند که اشعار خود را برای حاضران خواندند و عاشیق خدمت حاجی زاده مرندی هم به عنوان مهمان به اجرای یک آهنگ پرداخت.
قلیزاده علیار نام برگزیدگان سومین جشنواره نسلی از آفتاب را در موضوع موسیقی عاشیقی اعلام می کند به ترتیب: عاشیق نباتعلی علیزاده، عاشیق عبد الله اشرفی و عاشیق اسمعلی لطفی. جماعت حاضر در محفل با کف زدنهای پر شور خود این سه هنرمند را تشویق کردند.
و عاشیق نباتعلی علیزاده با هم آوایی عاشیق علی کریمی قره آغاجی با آهنگ شاد « دستان» محفل را به پایان برد:
آلدین عقـلیمی سریمدن/
اولدوم ده لی، دیوانه قیز...
محفل عاشقان 4
روز دوشنبه 9 اردیبهشت 1390 کانون عاشیقهای آذربایجان با حضور بیش از 60 نفر از علاقمندان هنر عاشیقی و عاشیق ها و با مهمانانی از شهرستان خوی در حوزه هنری آذربایجان غربی محفل 26 خود را برگزار کرد. ابتدا «عاشیق شمسعلی ابراهیمی» با اجرای آهنگ تاجری اشعاری از عاشیق بخشعلی خواند:
سندن آرتیق نعمت اولماز/ سنه قوربان اولوم آنا
سن شمع سن، من پروانه/ باشیوا دولانیم آنا
سنین باشین چوخ اوجادیر/ بولطفی ائدن خدادیر/
سنین آیاغین آلتدادیر/ بهشت رضوانیم آنا.
و در آهنگ «تره کمه» هم برای وطن خواند:
آنا وطنیمین چالی تیکانین/ غربتده مین بسته گوله وئرمه رم ...
«عاشیق محمد علی علی لو» با اجرای آهنگ «جیغالی تجنیس» شعری از عاشیق عارف پیشه «مسکین بلولو» به مطلع: اولینده منی درده سالان یار...را برای حضار خواند. بعد با آهنگ «اووچو گرایلیسی» شعری از مرحوم عاشیق عزیز شهنازی در عرض ارادت به معلم تقدیم کرد:
بو گؤزل آنا یوردوما/ حرمتی وار معلمین
ائل ایچینده آبادلیغا/ نیتی وار معلمین
تعلیم ائدیر علمی بیزه/ قوجا، جوان، اوغلان، قیزا
دوغما آنا یوردوموزا/ خدمتی وار معلمین
بابا علی جوانمرد از شاعران ارومیه ای است و بیشتر با عاشیق ها و قهوه خانه های سنتی عاشیق ها انس و الفت دارد و بعضی از عاشیقها هم در مجالس و محافل اشعار او را می خوانند. جوانمرد این هفته در محفل ما حضور داشت که دعوت به شعر خوانی شد و شعری به مطلع زیر تقدیم امام زمان (عج) نمود:
کؤنول اگر جان اهلیسن/ جانانسیز جان درده دیمز...
بعد شعری در موضوع وطن خواند و مورد تشویق جمع حاضر قرار گرفت. عاشیق علی کریمی قره آغاجی در باره همکاری هنری جوانمرد با عاشیق ها گفت: آقای جوانمرد با اشعارش به عاشیق ها خیلی کمک می کند. گفتنی است برخی از منتقدان ادبی معتقدند که جوانمرد باید نسبت به ارتقای صورت و معنای شعرش بیشتر بکوشد و از سطح قهوه خانه فراتر برد.
خانم فریده سلیمانی شاعره خوش ذوق و فرهنگی ارومیه نیز شعری پرمعنا و حماسی و سرشار از تصاویر شاعرانه تقدیم وطن کرد:
بیزیم وطن شانلی ائللر یوردودور
شن بهارلی گؤزل گوللر یوردودور...
در این قسمت داریوش علیزاده مسئول واحد موسیقی حوزه هنری پشت تریبون قرار گرفت و بی تعارف طی سخنان کوتاهی یک خبر فرهنگی - هنری را به اطلاع حاضران رساند: که در یکی دو ماه آینده هفته فرهنگی استان آذربایجان غربی در تهران برگزار می شود که فرصت خوبی است تا عاشیق ها و اهل موسیقی بتوانند هنر خود را در آن ایام عرضه کنند.
عاشیق شمسعلی ابراهیمی در نوبت دوم با آهنگ «خوی گرایلیسی» (قره چی) شعری از« سالک خویی» تقدیم کشاورزان کرد:
ایش فصلی مهمان گلیبدیر/ گل باغا بستانا دهقان
بار آغاجی یئتیشیبدیر/ سیر ائله گولشانا دهقان.
سنسن اؤلکه نین دایاغی/ های وور کوراوغلو سایاغی
گتیر او کسکین اوراغی/ زمی ده جولانه دهقان...
محسن منصوری از شاعران پیش کسوت سلماسی الاصل مقیم ارومیه نیز شعری با موضوع «آنا» (مادر) خواند:
دردیمی بیر یول دا گلیب قان آنا
سنسیز اولوب چون یئدیغیم قان آنا...
و شعری با موضوع آذربایجان
عاشیق محمد علی علی لو در نوبت دوم خود با آهنگ «امراهی» شعری از فتحی زاده خواند:
ایسته رم وطنین بهارین یازین/ مئشه ده اصلانین، گؤللرده قازین
ائلین دیلخوشلوغون، عاشیقین سازین/ آنام لای لای دئین دیلی ایسته رم.
درگاهقلی عطارد شعری کوتاه خواند:
گلگیلن علاج ائله سن/ سیزیلداییر یارام حکیم
شیرین یوخومو گؤزومه/ ائله ییبدیر حرام حکیم
عاشیق نباتعلی علیزاده با آهنگ دوبیتی فرازی از داستان حماسی کوراوغلو را خواند و در در پایان با عاشیق علی کریمی قره آغاجی همخواَنی کردند . مصطفی قلیزاده علیار از حضور مداوم عاشیق ها و تلاش همکاران حوزه هنری و امین عزتی (مسؤول واحد تصویربرداری) تشکر کرد و مجلس تمام شد.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه هنری آذربایجان غربیwww.arturmia.ir)
محفل عاشقان- 2
دوشنبه 12 اردیبهشت 90، بعد از ظهر، سالن «صفی الدین اورموی» حوزه هنری آذربایجان غربی، شهر ارومیه، خیابان شهید امینی. سالن نیمه پر است از عاشیق های ارومیه و جمعی از علاقمندان موسیقی مردمی آذربایجان، حدود 60 نفر می شود. داریوش علیزاده مسؤول واحد موسیقی حوزه هنری و مصطفی قلیزاده علیار مسؤول واحد آفرینشهای ادبی حوزه هنری پشت تریبون قرار می گیرند. قلیزاده علیار آغاز هفته بزرگداشت مقام معلم را به همه معلمان کشور تبریک می گوید و نقش دانشمند و قیلسوف بزرگ اسلامی شهید مرتضی مطهری را در تبیین اندیشه های حیاتی، اجتماعی و فلسفی اسلام در دوران معاصر ، جهانی و تأثیر گذار می خواند.
داریوش علیزاده یادآور می شود که تنی چند از عاشیقهای استاد ارومیه ( عاشیق دهقان، عاشیق بولوت، عاشیق قربان، عاشیق هدایت)هفته پیش در باکو به اجرای برنامه پرداختند که به طور مستقیم پخش شد. این حرکت نشان می دهد که امروز دنیای موسیقی به عاشیقهای ارومیه توجه می کند و این رویداد در تاریخ مکتب ارومیه بسیار مهم است.
هنرمند جوان عاشیق غلامرضا علیزاده نخستین دو عاشیق این هفته کانون عاشیق هاست که ابتدا شعری از میر علی وکیلی اردبیلی می خواند. آنگاه آهنگ دلنشین و حماسی« عاشیق حسینی» را به سبک مکتب قره داغ می نوازد و از «عاشیق شمشیر» می خواند:
اوغول دئییم سنه اولسون امانت/ ازل بو زماندان اؤزونو گؤزله/ آتانین سؤزلرین ائیله نصیحت/ یاخشی اول، یاماندان اؤزونو گؤزله - نامرد الی شمشیر توتسا ائندیره ر/ اوزده گولر چراغینی سؤندوره ر/ حیله قورار یاد آتینا میندیره ر/ خام اولما، یاماندان اؤزونو گؤزله.
بعد با آهنگ «ایران گرایلیسی» می خواند:
نانجیبه بئل باغلاما/ قارا پولا ساتار سنی/ خوش گونونده جان جان دئیر/ یامان گونده آتار سنی.
غلامرضا علیزاده خوب می خواند و ساز را خوبتر می نوازد، در عین حال در حال تجربه اندوزی است و بی شک آینده ای موفق دارد.
استاد محمود صادقپور «شامی» از شعرای مشهور ارومیه دعوت به شعر خوانی می شود. شامی شعری از زلیمخان (سلیم خان) یعقوب و بعد شعری از خود – هر دو تغزل آمیز - می خواند که به نظر می رسید شعر شامی شاعرانه تر بود.
عاشیق نباتعلی علیزاده با آهنگ « همدان گرایلیسی» در مقابل حاضران قرار می گیرد و با صدای رسا و حماسی اش می خواند: چرخین دؤنسون زمان سنین/ قسمت ائتدین نه لر منه/ گؤر نئجه درده دوشموشم/ گولور دیوانه لر منه.
بعد از آن با آهنگ « تره کمه» می خواند: قاصد کئدر اولسان شهر اصفهانا/ یئتیر بو نامه می یاره بزیرگان/ گذارمیز دوشوب چؤل همدانا / یازسین آل اوستوندن قاره بزیرگان.
برنامه دعدی معرفی « دنیای عاشیق ها» ( عاشیقلار دونیاسی) است که داریوش علیزاده با همکاری امین عزتی (تصویربردار) این کار را انجام می دهد و «عاشیک محزون شریف» از ترکیه را با صدا و تصاویر وی معرفی می کند که در سال 2002 درگذشته و از علوی های بکتاشیه ترکیه بود.
بابا علی جوانمرد شعری تقدیم به ساحت حضرت فاطمه زهرا (س) و شعری در موضوع بیداری امت اسلامی می خواند: ... بو گون عالمده بوتون خلق مسلمان اویانیر
غلامرضا علیزاده در نوبت دوم با آهنگ « هجران کریمی» جلو می آید و در کنار پدرش عاشیق علی علیزاده قرار می گیرد. پسر ساز می نوازد و پدر شعر تجنیس را دیکلمه وار می خواند. بعد غلامرضا « ترسی گرایلی» می زند و شعر می خواند. عاشیق صبور شریفی شعری در تعظیم مقام معلم تقدیم می کند: قلم عاجز قالیر وصفینی یازسین/ گؤزومون قاراسی، آغی معلم ....
عاشیق نباتعلی علیزاده در نوبت دوم با صدای پرطنین خود در آهنگ « مسلمان کشوولوسو» ( مسلمان کشکولی) می خواند و در پایان دستان.
امروز هم محفل عاشقان خوب بود جماعت را بر سر شور و حال آورد
گزارش از: مصطفی قلیزاده
(منبع:پایگاه اطلاع رسانی حوزه هنری آذربایجان غربیwww.arturmia.ir ؛ و هفته نامه آراز آذربایجان، شماره 208 ، مورخ 18/2/90 )