یادداشت کوتاه
ویژگی های نماینده اصلح از منظر قرآن چیست؟
در یک کلام اگر بخواهیم ویژگی های نماینده اصلح را از منظر قرآن بررسی کنیم، باید گفت که ویژگی یک نماینده صالح و اصلح در واقع ویژگی خاص گروه مومنان است که در آیات قرآن مجید به تفصیل ذکر شد است، یعنی داشتن ایمان، صداقت در گفتار، امانتداری، ساده زیستی و پرهیز از تجمل گرایی، استقلال خواهی و بیگانه سیتیزی، لیاقت و شایستگی انجام امور مورد نظر نمایندگی، شهامت و شجاعت لازم، التزام عملی به ارزشهای اسلامی و دفاع از آن، هوشمندی، داشتن آگاهی و علم. البته تعابیری مثل « حفیظ امین» (از زبان حضرت یوسف در سوره یوسف، آیه 55) و «قوی امین» (توانمند و امانتدار- در باره حضرت موسی) در قرآن به صراحت آمده که شاخصه های یک کارگذار شایسته قرآنی را معرفی می کند. اگر کسی مجموع این خصوصیات را فی الجمله داشته باشد، مصداق و نمونه عینی یک نماینده صالح و بلکه اصلح است. برای اثبات مدعا می توان به آیاتی از قرآن کریم اشاره کرد از جمله:
سوره انعام/ 82، سوره یونس/ 63، مومنون/ 8، معارج؟ 32، احزاب/ 70، بقره/ 247 و ... اما در آیه 112 از سوره مبارکه توبه خصوصیت بسیار بارزی ذکر شده که تمام خصوصیات یک نماینده اصلح را بیان می کند: « ...الآمرون بالمعروف و الناهون عن المنکر و الحافظون لحدود الله ...» یعنی مومنان واقعی امر به معروف کننده اند و پاسداران حدود الهی (مقررات و قوانین حلال و حرام خدا) هستند.
برای یک نماینده صالح و اصلح همین بس که در خانه ملت و در تصویب قوانین کشوری برای ملتش، حدود و مقررات خدا را رعایت و از آن پاسداری نماید.
از نظر تاریخی هم پیغمبر اسلام (ص) و اهل بیت ایشان (ع) هر کسی را به عنوان نماینده خود انتخاب و به جایی اعزام می کردند، همین شرایط قرآنی را در نظر می گرفتند. مثلاً مالک اشتر به عنوان نمایده اعزامی امیر مومنان (ع) به مصر و مسلم ابن عقیل نماینده اعزامی حضرت امام حسین (ع) به کوفه تمامی این شرایط قرآنی یک نماینده اصلح را داشتند. همچنین در زمان ما امام خمینی (ره) در باره صلاحیت نمایندگان مجلس شورای اسلامی فرمود: افرادی مثل مدرس را به مجلس بفرستید (نقل به مضمون)
بنا براین معیار شناخت شرایط یک نماینده اصلح از منظر قرآن و اهل بیت (ع) داشتن خصوصیت های مومنان است که در قرآن و لسان وحیانی پیامبر و خاندان معصوم آن حضرت – علیهم السلام- آمده و در اصحاب صالح ایشان مصداق یافته است و مهم ترین ویژگی از منظر قرآن پاسداری از حدود خداوند ( ارزشهای الهی و مقررات دین اسلام) است.
9 دی ماه جلوه ای دیگر از 22 بهمن بود
نویسنده: جواد قلیزاده علیار
روز 9 دی ماه 88 را می توان جلوه ای دیگر از 22 بهمن 57 در ایران دانست طابق النعل بالنعل. نسل ما روز 22 بهمن 57 را تجربه کرده بود، اما نسل امروزی یعنی فرزندان ما که آن روز را ندیده بودند، آن را در 9 دی ماه 88 در کنار ما دیدند و تجربه کردند با همان نیت و هدف و نتیجه و عظمت.
در 22 بهمن سال 57 نیروهای مسلح رژیم پهلوی به پشتیبانی دولتهای غربی در یک طرف رو در روی مردم ایران ایستاده بودند تا انقلاب مردمی – اسلامی این ملت را بشکنند، اما خودشان در مقابل سیل خروشان اراده ملت مجبور به شکست شدند. پس از آن در کمتر از یک سال، سفارت آمریکا به عنوان جاسوس خانه، به دست فرزندان ملت ایران اشغال گردید و با این حرکت انقلابی دانشجویان ایرانی که مورد تأیید رهبری انقلاب قرار گرفت، پوزه دولت آمریکا به خاک مالیده شد و طولی نکشید که روابط سیاسی جمهوری اسلامی ایران با آمریکای جهانخوار قطع گردید ( خرداد 59) و آمریکا شکستی سخت خورد و قدرت افسانه ای و هیبت پوشالی اش در برابر چشم جهانیان شکست... ما و جهان این واقعیت را به چشم دیدیم.
برگردیم به 9 دی ماه 88 ؛ فتنه های بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال 88 در ایران از خرداد ماه یکی پس از دیگری ادامه داشت؛ حتی آتش این فتنه ها علاوه بر نظام و رهبری و ثبات سیاسی جمهوری اسلامی و امنیت و آسایش آحاد ملت، دامن شعائر مذهبی و اعتقادی مردم در روز عاشورا را هم هدف گرفت. اینجا دیگر نقطه پیایانی بود و فتنه گران پا به منطقه ممنوعه گذاشته و خط قرمز معنوی مردم را با بی ادبی و نازل تربیتی خود نادیده گرفتند که قیام جمعی مردم مسلمان ایران در 9 دی ماه 88 به صورت خود جوش و خشم آگین، همه فتنه انگیزی های دشمنان خارجی و فریب خوردگان داخلی را عقیم گذاشت. شکوه تاریخی 22 بهمن 57 یک بار دیگر تجلی یافت و قدرت بلامنازع ملت ایران با هدف حراست از مرزهای اعتقادی و حفظ نظام اسلامی و پشتیبانی از رهبری ولی فقیه، تیر دشمنان را بر سنگ نشاند و اوج بصیرت و بیداری ملی را به اثبات رساند. از این رو رهبری معظم انقلاب روز 9 دی ماه را به مثابه مقابله خود مردم با فتنه دانست و فرمود:» مردم ما در مقابلهى با فتنه، خودشان به پا خاستند . نهم دى در سرتاسر کشور مشت محکمى به دهان فتنهگران زد . این کار را خود مردم کردند. این حرکت یک حرکت خودجوش بود؛ این خیلى معنا دارد.« (8/10/89)
با این وضع جای تعجب است که دشمنان خارجی و داخلی جمهوری اسلامی ایران بعد از سه دهه ی تاریخی پر فراز و نشیب، چرا نمی فهمند که این ملت هیچ چیز و هیچ کس را جایگزین اسلام و ولایت فقیه نمی کند؟! اگر نظام جمهوری اسلامی را هم مردم ایران با جان و دل پاسداری می کنند، برای آن است که چنین نظامی بر پایه معارف اسلامی و قرآن و سیره اهل بیت (ع) ایجاد شده و در رأس آن رهبری ولی فقیه قرار گرفته که در غیبت معصوم (ع) حجت الهی بر مسلمانان است و مردم به این حقیقت ایمان راسخ دارند و آن را با هیچ چیز عوض نمی کنند. بنابراین پشتیبان این نظام و رهبری آن هستند و خواهند بود و روزهای تاریخی و حماسه آفزینی مثل 22 بهمن و 9 دی از مشرق چنین اعتقاد روشن الهی طلوع می کند. دشمنان و منحرفان و فتنه گران باید حقیقت عریان را بدانند. اگر دشمنان انقلاب و مخالفان نظام - چه در داخل و چه در خارج - از روی نادانی یا کینه ورزی از قیام ملت بزرگ ایران در 9 دی ماه 88 عبرت نگیرند و باز هم نازل تربیتی کنند و حماقت به خرج دهند، باید منتظر ایامی بزرگ تاریخی این ملت سترگ از نوع 22 بهمن و 9 دی ماه باشند. ( منبع: دو هفته نامه دنیز، شماره 7) َ
داهی شاعریمیز سید عظیم شیروانی
حاجی سید عظیم شیروانی 1251هـ.(1835م.) ده شاماخیدا شهرینده روحانی عائله سینده آنادان اولموشدور. سید عظیم کیچیک یاش لاریندا ایکن شاماخی نین تانینمیش، معتبر شخص لرین دن اولان آتاسی سید محمد وفات ائتمیشدیر. سید عظیم آنا باباسی ملا حسینین حمایه سی آلتیندا یاشامیش دیر. ملا حسین داغیستاندا یاقسای کندینده روحانی لیک ائدیردی. باباسین دان عرب و فارس دیل لرینی اؤیرنن سید عظیم تخمینن 10 ایل سونرا شاماخییا قایی دیر و بورادا مدرس هده اوخویوب اورتا روحانی تحصیلینی تاماملاییر. 1856-جی ایلده عالی روحانی تحصیلی آلماق هوسی 21 یاشلی گنج سید عظیمی عراقا آپاریر و نجف و کربلا و بغدادا نئچه ایل درس اوخویور، سونرا ایسه سوریانین شام شهرینه، اوردان فلسطین و بیت المقدسه و مصرین قاهره شهرینه سفرلر ائدین و بو معنوی سیر و سفرینده مدینه و مکه یه ده مشرف اولور و چوخلو عرفانی – دینی شعر لر ده دئییر. بیر مدت ده استانبولدا اولور. بئله لیک له شاعر اسلام دونیاسی و یئنی اؤلکه لری گؤرور و یاخیندان تانیش اولور. سید عظیم دینی علم لری ایله برابر دونیوی علم لره ده بؤیوک ماراق گؤستریر و اؤیره نیر. شاماخییا قاییتدیق دان سونرا 1869-جو ایلده اورادا یئنی اصول اوزره مکتب آچاراق عؤمرونون آخیرینا قدر بورادا معلم لیک ائدیر. کؤهنه مکتب لردن فرق لی اولاراق او، بو مکتبده اوشاق لارا دینی علم لرله یاناشی، آذربایجان و فارس دیل لرینی تعلیم ائدیر، تاریخ، جغرافیا، حساب و سایر فن لردن ابتدائی معلومات دا وئریردی. تصادفی دئییل کی، آذربایجانین گؤرکملی طنز شاعری میرزا علی اکبر صابر، و بیر سیرا باشقا ضیالی لار، یازیچی لار و عالم لر محض اونون مکتبینده اوخوموشلار.
زنگین ادبی یارادیجیلیغا مالک اولان حاجی سید عظیم شیروانی نین بدیعی ارثی بیری آذربایجانجا، دیگری ایسه فارسجا ایکی بؤیوک کلیات دان عبارتدیر.
شاعرین اثرلری ایچری سینده مختلف شرق منبع لریندن ائتدیگی ترجمه لر، سعدی، حافظ و فضولی شعرلرینه یازدیغی نظیره لر ده واردیر. لاکین بونلار شاعرین زنگین بدیعی ارثی ایچری سینده آز یئر توتور. سید عظیم شیروانی یارادیجی لیغی نین چوخ حیصه سی لیریک ژانردا یازیلمیش اوریژینال اثرلردن عبارت دیر کی، بونلارین دا چوخو غزل لردیر. شاعرین غزل لرینده حیات سئوگی سی، نیک بین احوال-روحیه سی، دینی اعتقادات و عرفانی حس لر خصوصی یئر توتور. اونون عاشیقانه غزل لری داها چوخدور. مؤلفین شعره حرارت و جان وئرن درین لیریکاسینی محض غزل لرینده گؤرمک اولور.
من اویله بیلردیم کی منه یار اولاجاقسان / عالمده منه یار وفادار اولاجاقسان
من اویله خیال ائتمیشیدیم ای گول رعنا / سربسته اولان غملره غمخوار اولاجاقسان....
خلقین ایمانینی گر مکر ایله شیطان آپاریر
او پری چهره ندن دیر کی پس ایمان آپاریر
ای کمان قاشلی منی یاره له دی غمزن اوخی
تئللرین باس یاراما قویما منی قان آپاریر...
سید عظیم شیروانی یارادیجی لیغی نین ایکینجی مرحله سی اونون معاریفچی و تنقیدی- ساتیریک شعرلریله باشلاییر کی، آرتیق بو زامان دان اعتباراً اونون یارادیجیلیغیندا رئالیزم اوستونلوک تشکیل ائدیر. اونون رئالیست شعر یارادیجی لیغی ساحه سینه کئچمه سینده حسن بیگ زردابی نشر ائتدیگی »اکینچی« غزئتی نین مهم رولو اولموشدور. چونکی، محض »اکینچی«نین تأثیریله شاعر گونون بیر چوخ اجتماعی مسئله لری ایله ماراق لانیر و یارادیجیلیغیندا یئنی مؤوضولارا کئچیر، معاصر حیاتین طلب لرینه اویغون شعرلر یازیر، آذربایجانین ایلک مطبوع اورگانیندا نشر ائتدیریر. معاریفچی شاعر اوچون »اکینچی« خلقه مراجعت یئری ایدی. او، ملتی غفلت و جهالت یوخوسون دان اویانماغا چاغیریر، حسن بیگ زردابی نین خیرخواه، معاریفچی تشبث لرینی آلقیشلاییر، اونو بیلیک لی بیر معلم و خیرخواه بیر انسان کیمی قیمتلن دیریردی. سید، »اکینچی« ده چاپ ائتدیردیگی شعرلریله معاصرلرینی بو غزئتی اوخوماغا، اونا کؤمک ائتمه یه چاغیریردی:
بس »اکینچی« جلالیمیزدی بیزیم / ناصح خوش مقالیمیزدی بیزیم.
سعی ائدک، ای گروه نیک صفات/ ائتمه سین تا بیزیم »اکینچی« وفات.
شاعرین اثرلری ایچری سینده اؤیود، تمثیل و منظوم حکایه لر واردیر کی، بونلارین دا معین بیر حیصه سی اؤز ادعالاری اعتباریله اونون معاریفچی شعرلری ایله بیرلشیر. دوغروچولوق، مردلیک، دوستلوق، یولداش لیقدا متانت، چالیشقان لیق، ازیلن لره کؤمک، انسان لارلا یاخشی رفتار و سایر گؤزل و نجیب صفت لرین تربیه لندیریلمه سی همین اؤیودلرین اساس مضمونونو تشکیل ائدیر.
ایها الناس کیمیادیر علم/ مظهر ذات کبریادیر علم
سید عظیم شیروانی نین اجتماعی ماهیت داشییان ساتیرالاری اونون عمومی یارادیجیلیغیندا مستثنی مؤوقعی توتور. اونو اؤز دؤورونون بؤیوک رئالیست شاعری کیمی تانیدان »یئردکی لرین گؤیه شکایت ائتمه لری«، »دلی شیطان«، “مکر زنان”، »بلخ قاضی سی و خراط«، »علمسیز عالیم«، »عالیم اوغول ایله عوام آتا« و سایر ساتیرالاری دیر. دئملی یم کی، سید عظیمین شعرینده دیل چوخ ساده اولماقلا برابر، بدیعی تصویر لری نهایت گوجلو و تأثیر ائدیجی دیر. او شعرلر و غزل لرینده قرآندان؛ عرفانی دوشونجه لردن، تمثیل لر و آتالار سؤزلریندن اولدوقجا بهره له نیر و سؤزونو زنگین لشدریر.
آلدیم اله پیمانه توکلت علی الله / اولدوم یئنه رندانه توکلت علی الله
محض بو سببه گؤره دیر کی، اونون شعرینی بوتون خلق اوخویور، صابر و شهریار کیمی داهی لر اونون سؤزوندن الهام آلیرلار. او دینی شعرلری ده اؤز نوعونده مثیل سیز و تأثیر ائدیجی دیر:
هر کس کی حسین تک اولماز عاشیق / ذوق الم و بلانی بیلمز
نوش ائیله مه ین می بلانی / کیفیت کربلانی بیلمز
اؤز زنگین یارادیجی لیغی ایله آذربایجان ادبیات تاریخینه قیزیل صحیفه لر علاوه ائدن سید عظیم شیروانی 1304 هـ. ق رمضان آیی نین 21- جی گونو (1267ش.1888م) شاماخیدا علم و معارف دشمن لری واسطه سیله ضربتله نیب، 53 یاشیندا وفات ائتمیشدیر. آشاغیداکی غزل سیدین فضولی یه یازدیغی نظیره و عرفانی شعرلریندن بیری دیر:
قد تجلی من شعاع الکاس انوارالبها
تلک فضل الله بل یهدی لنوره من یشا
مشرق ساغردن ائتدی آفتاب می طلوع
مغرب میناده وئردی عالمه نورو بها
مئی ظهورو اولدو ساغردن عیان عالملره
کور اولما چشمیمنه وئر دور ساغردن جلا
غلغل مینا صدای حقی ائیلر آشکار
دعوت حقدیر بو گون آفاقی توتموش بو صدا
جان و دل صبح ازلدن طالیب دلدار ایکن
شکر کیم تاپدی گؤزوم دیدار ساغردن ضیا
جام مئی آیینه اسرار حقدیر ای کؤنول
ایسته سن اسرار حقی جم ایله اول آشنا
یوخدو بیر رمز آشنا بو عصر بد فرجامده
ائیلمه اسرار حقی چوخدا "سید" برملا
(منبع: دو هفته نامه «دنیز»، شماره 6 مورخ 23/ 9/90 ارومیه)
یادی از استاد عابد تبریزی
امروز 14 آذر – مطابق با تاسوعای حسینی 1433- سالروز وفات شاعر برجسته ی معاصر و ستایشگر دلسوخته و فاضل آل محمد (ص) شادروان استاد محمد عابد تبریزی است که پنج سال پیش در تهران و در منزل دوست ارجمندش حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ جواد علامی وفات کرد و بنا به وصیت خودش در وادی رحمت تبریز به خاک سپرده شد. رحمت واسعه خدا بر روح پر فتوحش باد. گاهی من خودم که برای شرکت در مراسم شعر حوزه هنری مختص به اهل بیت (ع) دعوتش می کردم، می گفت: «حوصله ندارم اما استشفائاً به نام حضرات اهل بیت (ع) می آیم و می نشینم». اینگونه هم می کرد. و این درس بزرگی بود و ترویج برکت اسامی اهل بیت (ع) که از اسماء الحسنی خداست. خدا رحمتش کند. در جریان برگزاری همایش بزرگداشت صدمین سال وفات مرحوم حاج رضا صراف تبریزی شاعر اهل بیت (ع) در تبریز و باکو در اسفند 1383 او و مرحومین استاد یحیی شیدا و استاد عزیز دولت آبادی خیلی تشویقم کردند. رحمه الله علیهم اجمعین. در باره استاد عابد درهمان ایام وفاتش مقاله ای نوشتم تحت عنوان: « استاد عابد رفت» که در ارومیه در هفته نامه های «دعوت» و «امانت» و در تبریز در هفته نامه «آذرپیام» چاپ گردید. و چون برخی یادنامه ها اغلب مختص به نوشته های بی نظیر برخی «استادهای نوظهور»! بود، مقاله های من و امثال من اجازه ورود به آنها را نیافته بود، باری به جهت... رحمت خدا به روان استاد عابد باد. یادش گرامی.
خاک کربلا
در شعر فضولی بغدادی (قرن 10 هـ.)
آسوده ی کربلا به هر حال که هست،
گر خاک شود، نمی شود قدرش پست
بر می دارند و سبحه اش می سازند
می گردانندش از شرف دست به دست.
البته این شاعر بزرک و عارف سترگ سراینده دهها قطعه به فارسی و ترکی و عربی و مؤلف کتاب ارزشمند « حدیقه السعداء» در موضوع حادثه کربلا و عرض ارادت به امام حسین (ع) است. رباعی فوق قطره ای از دریای عشق فضولی به اهل بیت (ع) است.