بیرینیجی اربعین حاقدا
اکبر حمیدی علیار
کربلا اولاییندان سونرا، اهل بیتین بیرینجی دؤنه اولاراق، هاچان کربلایا قاییدیشلاری بارهده و 61-نجی قمری ایل صفر آیینین 20 سینده حضرت امام حسینین (ع) و باشقا شهیدلرین مزارینی زیارت ائدیب- ائتمهملرینه گؤره تاریخچیلر و اؤزللیکله ده مقتل یازانلار آراسیندا، عصرلر بویو چوخلو مباحثهلر و دارتیشمالار گئدیب. چوخلارینین فکرینجه 40 گونده کربلادان دمشقه گئدیب قاییتماق، او دا بیر بؤلوک اسیر قادینلار و اوشاقلارلا، جغرافیایی یوللاری و مسافهنی نظره آلاراق، اولاسی بیر ایش دئییل؛ آنجاق بیر سیرا تاریخی خبرلرین، بوتون قایناقلاردا عینی اولدوغونو نظره آلدیقدا، اسیرلرین محض همن صفر آیینین 20 سینده کربلادا حاضر اولماقلارینی نتیجه چیخارماق چوخ دا چتین اولماییر. مرحوم آیتاله عندلیب همدانی (1378-1278 ش.) اؤز دیهرلی اثری "ثارالله" کتابیندا مختلف تاریخی کتابلار، قایناقلار و خبرلری توتوشدوروب، بیلیمسل، علمی و عقلی بحثلرله اهل بیتین بیرینجی اربعینده کربلایا قاییتمالارینی، فاکتلارلا ثبوت ائدیر. بو آراشدیرمانین قیسا سونوجو بئلهدیر:
اسیرلر عاشورادان ایکی گون سونرا کوفهیه چاتیرلار، ابن زیاد، یزیده مکتوب گؤندهریر و نه ائدهجهیینی سوروشور، او زامان بو سایاق مکتوبلاری، «برید» آدلانان اؤزل قاصدلر آپارارمیشلار، بوتون تاریخ و جغرافیا قایناقلاریندا بریدین کوفهدن دمشقه گئتمهسینی تخمیناً 3-4 گون قید ائدیبلر، بس 7-8 گون ایچینده یزیددن - اسیرلری شاما یا همان دمشقه گؤندر- جوابی گلیر. ابن زیاد اؤز آغاسی یزیدی سئویندیرسین دئیه، اسیرلری ایتی یول گئدن ماللار و مرکبلرله (بعضی قایناقلاردا همان بریدلرین مرکبلری ایله) یولاوزونو دایاندیرمادان شاما دوغرو گؤتورور و صفر آیینین بیرینده، یعنی تخمیناً 12 گون عرضینده دمشقه چاتدیریر. یزیدین بویروغو ایلا اسیرلر خرابه آدلی بیر یئرده ساخلانیرلار، آنجاق حضرت امام سجاد (ع) و خانیم زینبین فعالیتی نتیجه سینده، ایکی گونون ایچینده یزید، عموم مسلمانلار ایچینده حؤرمتینی ایتیرمهیی دویارکن، گؤردویو ایشیندن (اوزده ده اولموشسا) کور-پئشمان اولور، تمامی ایله اؤزونو باشقا جور گؤستریر، اسیرلره سایقیایلا یاناشماغی و بوتون گوناهلاری ابن زیادین بوینونا آتماغی اؤزونه مقصد گؤتورور، یعنی اهل بیتین شام خرابهسینده حبس اولونماقلاری آرتیق صفرین 3-نده بیتیر.
باشقا طرفدن یئنه ده بوتون قایناقلارین وئردیگی معلوماتا گؤره اسیرلره تعزیه و یاس تؤرهنلری قورماغا اجازه وئریلیر و 3 گون دمشقده عزا مراسمی برپا ائدیلیر و یزید، اسیرلری چوخ حؤرمتله اؤز یوردلاری مدینهیه یولا سالماغا قرار وئریر. نهایت نعمان بن بشیرین باشچیلیغی ایلا بیر قوروپ قوروجو، اهل بیتی صفرین 8-نده دمشقدن مدینهیه ساری گتیریرلر. ایندی آرتیق اهل بیت آزاد و سربستدیرلر، ایستهدیکلری ایشلری نعماندان طلب ائده بیلردیلر و اونلار اؤنجه کربلایا گئدیب، سونرا اورادان مدینهیه گئتمکلرینی ایستهدیلر، عزیزلرینین مزارلارینی زیارت ائتمک ایستهیی و ان اؤنملیسی کسیک باشلاری تئزراق کربلایا چاتدیریب جسدلره قوووشدورماغین گرهکلیگی بیر داها اونلارین یئیین و دورمادان یول گئتمکلرینه اساس وئردی، اونلار یئنه ده عادی واختلار 20 گونه گئدیلن 20 منزیللیک یولو، 12 گونده گئدیب کربلایا چاتدیلار.
منبع: دنیز نشریه سی، نؤمره 60- مورخ: 10 آذر 1393
خاری بولبول
اکبر حمیدی علیار
«خاری بولبول» طبیعتده
"خاری بولبول" شوشانین میللی سیموولودور. دونیانین هئچ بیر یئرینده راست گلینمهین خاری بولبول تانرینین آذربایجانا گؤندردیگی ان بؤیوک معجزهدیر. طبیعتین معجزهسیدیر. خاری بولبول سانکی گولون اوزرینه قونموش بولبولو خاطیرلادیر. بولبولون باغرینین آلتینداکی گول آل-قیرمیزی رنگه بویانیب. بو چیچکلر اساساً آلپ چمنلیگینده اولور. آران یئرده تئز سولسا دا داغلاردا اوزون مدّت قالیر.
«خاری بولبول» تاریخ و ادبیاتدا
وطن باغی آل-الواندیر.
یوخ ایچینده "خاری بولبول" ،
عؤمور سورمهلی دؤوراندیر،
سسین گلسین باری بولبول.
خاری بولبول حاقیندا بیر چوخ روایتلر موجوددور. بئله دئییرلر کی، قاراباغ خانی ابراهیمخانین قیزی «آغابهییم آغا»نی تهراندا یاشایان، قجر شاهلاریندان اولان فتحعلی شاها وئریرلر. او واخت خانلیقلار آراسیندا علاقهلر یاراتماق اوچون "نیکاح دیپلوماتییاسی" دئییلن قیز آل-وئریندن استفاده ائدیردیلر. آغابهییم آغا دا بئله بیر ازدواجین قوربانی اولموشدو. خان قیزی غوصهلنمهسین دئیه، شاهزاده سارایین یاخینلیغیندا اونون اوچون بیر وطن باغی سالدیرمیش، قاراباغ تورپاغینین یئتیردیگی بوتون آغاجلاردان، گول-چیچکلردن گتیریب همین باغدا اکدیرمیشدی. آما نه قدر ائدیبلرسه ده "خاری بولبول" گولونو عمله گتیره بیلمهییبلر. بو خلق ماهنیسی دا ائله او واختدان یارانیب، همین اووقاتا کؤکلهنیب. چوخ گومان کی بو ماهنی دا «عزیزینم قاراباغ/ شکی، شیروان،قاراباغ/ قوربت جنت اولسا دا/ یاددان چیخماز قاراباغ» بایاتیسینین شاعری، آدینی یوخاریدا چکدیگیمیز آغابهییم آغادان دیر.[1]
"خاری بولبول" طبیعته وئردیگی گؤزللیگی ایله یاناشی معالیجه اهمیتلی بیتگیدیر. "خاری بولبول"دن خلق طبابتینده مختلیف خستهلیکلرین معالیجهسینده ده گئنیش استیفاده ائدیلیر.
"خاری بولبول" خلقین یادداشیندا (افسانهلرده)
روایته گؤره بیر گون بولبول اؤز سئوگیلیسی گولون گؤروشونه گئتمک ایستهدیگی واخت برک کولک اسیر. کولهیین مقصدی گولو بولبولون گؤزلری قارشیسیندا آلچالتماق ایمیش.
کولک اؤز گوجونه، قوووهسینه حددیندن آرتیق اینانیرمیش. او اسنده، حرکته گلنده، عالمی توزاناغا بوروینده بوتون جانلیلار اونون قارشیسیندا اَییلرمیش. مقاویمت گؤسترمک ایستهینلری نئچه یئره شاخبوداق ائلهییب یئرله-یکسان ائدرمیش.
بیر گون کولک وار قوووهسیله اسیرمیش. نهنگ چینارلار، اوجا سرولر، سالخیم سؤیودلر اونون قارشیسیندا دؤنه-دؤنه اَییلیردیلر. یالنیز ظریف، گؤزل، عطیرلی گول کولهیین آزغینلیغینا، یئکهخانالیغینا تابع اولموردو. بونو گؤرن کولک حئیرته گلدی:
_ آی ظریف، آی ضعیف گول، سن هانسی جسارتله منه باش اَیمیرسن؟ سن بو گوجو هاردان آلیرسان؟
گول ایناملا جاواب وئردی:
_ محبتدن! محبتین گوجو یئنیلمز اولور. سئوهن ووقارلی اولور، او هئچ کسه باش اَیمک ایستهمیر. من بولبولو سئویرم. اونون صاف محبتی منی باش اَیمهیه قویماز.
-باخاریق! سن محبتینی سینا، من ده گوجومو…
کولک بو سؤزلری دئییب کوکرهدی. ائله بو واخت بولبول سئوگیلیسی گولون گؤروشونه گئدیردی. کولهیین غضبی یئره، گؤیه سیغمیردی. ظریف اوتلاردان توتموش فیل گؤودهلی آغاجلارا قدهر اونا باش اَییردی. آرتیق گول سون قوووهسینی توپلاییردی. اونون مقاویمتی توکنمهیه باشلاییردی. چونکی او، تک قالمیشدی. اگر بولبول یانیندا اولسایدی…
گول بیر یارپاق اَییلدی. کولک غلبهسیندن سئوینهرک داها برکدن اوغولدادی. بیر آز دا کئچهجک، کولک گولو اؤز گوجو ایله ایکیقات ائدهجکدی. بولبول اؤزونو واختیندا گولون هارایینا چاتدیریر. او، سینهسینی یاواش-یاواش اَییلن گولون کؤکسونه سؤیکهییر. کولک داها دا حددتلهنیر. بولبول گولون اَییلن قامتینی دوزلدیر. آنجاق گولون خاری (یعنی تیکانی) اونون سینهسینه سانجیلیر. بولبول محو اولور، گولو بیر آددیم بئله اَییلمهیه قویمور. ائله همین واختدان اؤزونو محبت اوغروندا فدا ائدن بولبولون آدی خاری بولبول قالیر. گول خاری بولبول گؤرکمینده گوللر آچیر. همین خاری بولبول گولو هئچ بیر قیزیلگول کولونا و گولونه بنزهمیر.
[1] -آغاباجی تخلصو ایله آذربایجان تورکجهسی و فارس دیللرینده شعرلر یازان آغابهییم آغا، قاراباغ خانی ابراهیم خلیلخانین قیزی و خورشیدبانو ناتوانین بیبیسیدیر. تخمیناً 1781-1780-نجی ایللرده پناهآباددا (ایندیکی شوشادا) آنادان اولموشدور. 1801-نجی ایلده ایران حکمداری فتحعلی شاها اره وئریلمیش و عمرونون سونونا کیمی وطن حسرتی، قوربت عذابی چکدیگی تهراندا یاشامیش، 1832-جی ایلده اورادا وفات ائتمیش و دارالایمان آدلاندیریلان قوم شهرینده دفن اولونموشدور.
منبع: «دنیز» هفته نامه سی، نؤمره 59 - نشر تاریخی 29 آبان 1393 - اورمیه شهری
بیر قلبین سیرری
«تانری سئوگیسی» کتابینا بیر باخیش
کؤنول اسماعیلزاده / کؤچورن: اکبر حمیدی علیار
اشاره: حؤرمتلی یازیچی، پوبلیسیست و شاعر صابر شاهتاختی جنابلارینین تانری سئوگیسی آدلی شعر توپلوسونو کئچمیشده دنیز سایتی و قزئتینده عزیز اوخوجولارا تانیتدیرمیشدیق، بو کتاب تزهلیکده حؤرمتلی اسماییل فتحی خسروشاهی جنابلارینین زحمتی ایله اسکی الیفبادا تکدرخت نشریاتی طرفیندن تهراندا نشر ائدیلیبدیر، ایندی ایسه شرقشوناس عالیم کؤنول اسماعیلزادهنین همین کتابا یازدیغی «بیر قلبین سیرری» آدلی رأیینی حؤمتلی اوخوجولارا تقدیم ائدیریک:
خالقین میللی دیهرلرینه صاحیب چیخان، آتالاریمیزدان قالان عرف و عادتلریمیزی گؤز ببهیی کیمی قورویان، ائلینین هر داشینی، جیغیرینی، سرین بولاغینین شیریلتیسینی، یاشیل مئشهسینین عطرینی، اوباسینین تویونو-بوساتینی، ننهلرین یاپدیغی چؤرهیین دادینی قان یادداشینا یازان ناخچیوان ائلینین هر بیر قوجاسی و جاوانی، عینی زاماندا بو زنگینلیکلری نسیلدن نسیله اؤتورمکله تاریخ قارشیسیندا بیر عالی میسسییانی یئرینه یئتیریر.
زنگهزور و باشقا اوبالاریمیزین یادلارا وئریلمهسی ان بؤیوک آجییی محض ناخچیوانا یاشاتدی. اونایللیکلرله آنا وطندن آیری قالماق مجبوریتی، عصرلرله سنه دوشمن کسیلمیش یادلارین بابالاردان میراث قالان تورپاقلاردا مسکن سالماسی - بو اورهک داغلایان حقیقته صبر ائتمک شوبههسیز کی، چوخ چتین اولوب.
محض بو سببدندیر کی، ناخچیوان اهلینین اؤزونو، تاریخینی، عادت-عنعنهلرینی، دیلینی و دینینی قوروماق و ان خیردا یاد عونصوردن بئله مدافعه ائتمک باجاریغی اینانیلماز درجهده گوجلودور.
بو تورپاقلاردا بؤیویوب بویا-باشا چاتمیش صابر شاهتاختی (حاجییئو) ناخچیوان کیمی صفالی وطنینده یاشارکن بئله بؤیوک وطن حسرتی ایله یاشایان ضیالیلاریمیزداندیر. اؤزونو درک ائدن و وطن سئوگیسی ایله دولغونلاشمیش هر بیر کس شاعرین "اؤلکهمیز، ائلیمیز، بیزیم کندیمیز" آدلی پوئماسیندا دئدیگی کیمی:
ناخچیوان، قاراباغ، شیروان، بورچالی،
زنگهزور، قازاخدیر ائلین ماحالی،
تبریزه قارداشدیر باکی و گنجه،
اولانلار عبرتدیر قوجایا، گنجه.
سینهمه اود چکیب همدان، دربند،
تاریخ صحیفهلنیر بوردا بندبهبند -
اونون شیمالیندان جنوبونا، شرقیندن غربینهدک هر بیر قاریشینی عزیز توتور.
هئچ شوبههسیز کی، ص.شاهتاختینین وطن سئوگیسی ایلک اولاراق اؤز اوباسینا، کندینه، آتا اوجاغینا اولان باغلیلیغیندان و سوی کؤکونه اولان توکنمز محبتدن، جوشغون رغبتیندندیر. شاعرین دده-بابا یوردونا اولان صداقتیندن بهرهلنن وطن عشقینی بو مصراعلاریندا آچیق-آیدین حیس ائتمک اولار:
...اثری حصر ائتدیم اولو روحلارا،
بورجومو قایتاریم دوغما تورپاغا...
اؤدهمک چتیندیر ائلین بورجونو،
وطنین زنگیندیر شرف خورجونو.
شاعرین 1991-جی ایلده شوشادا یازدیغی مصراعلاریندا آنا و وطن آدلارینین قوشا چکیلدیگینین و بونلارین مؤلف اوچون مقدس معنا داشیدیغینین شاهدی اولوروق:
وطنله آنانین معناسی قوشا،..
...زیروهسیز همیشه گؤزومده قوشا.
قیسا، لاکین مضمونجا اهمیتلی "داغلارا بزهک شوشا" (شوشا، 1991)، "خان یایلاغی" (شکی،2000) شعرلری انسانین یاشیندان آسیلی اولمایاراق دوغما ائللره حیرانلیغینی تصویر ائدن اورهیه یاتان لیریکا نمونهلریندندیر. آنالاریمیزین لایلاسینین، بایاتیسینین ساده دیلینده یازیلمیش بو شعرلر ائل-اوباسینا صداقتله باغلی اولان هر بیر کؤنوله خطاب ائدیر.
کتابدا شاعرین وطنپرور شعرلری ایله یاناشی دینی، بعضاً ده فلسفی فکیرلرین دویولدوغو بیر سیرا شعرلری اوخوجونون دقتینی جلب ائدیر. اثرلرینین مضمون زنگینلیگی ایله خالقیمیز آراسیندا بؤیوک رغبت قازانمیش زمانیمیزین فیلوسوف-لیریکی و گؤرکملی شاعری رامیز رؤوشن، بؤیوک ادیبلریمیز بختیار وهابزاده، خلیل رضا و دیگر معاصرلریمیز یارادیجیلیقلارینین مختلیف دؤورلرینده بو آسپئکتلی ماراقلی شعیرلر یاراتمیشلار. انسانین بو دونیادا یارادیلیشینین سیررینی آراماغا چالیشان، اونون جاهاندا یئرینی، تانرینین سونسوز رحمتینی تصویر ائدن ص.شاهتاختی البتده کی، بؤیوک شاعیریمیزین داوامچیلاریندان ساییلا بیلر.
...تانرینین چرخینده فیرلانیریق بیز،
تانری سئوگیسییله نورلانیریق بیز،
طالع بیر یئلکندیر، دونیا بیر دنیز،
بو سیرری یارادان تانرییا حیران.
"گؤیلره قوناق" ،"هئچدن" ،"هر آن او یانی" ،"ربیمه یاخین" ،"عبادت" ،"بو سیرری یارادان تانرییا حیران" سرلؤوحهلی شعرلرده بعضاً تانری قارشیسیندا عؤمرون کئچن گونلرینین حساباتی، بعضاً اونا سونسوز باغلیلیق و شوکور، بعضاً ده "هئچ نهیه احتیاج یاشامایان آللاهین قدرتی..." تصویر اولونور.
"تانری بندهسیندن نییه آرالی؟" شعرینده (باکی، 2007) مؤلف حیاتدا قارشیلاشدیغی حاقسیزلیقلدان، ماددی جهتدن زنگین لاکین روحاً جیلیزلاشمیش انسانلارین قلبینین غدارلیغیندان گیلئی ائدیر، یارالی خالقینین دردینه سانکی تانریدان درمان دیلهییر:
...گؤز یاشینین نالهسیندن باتیر سسلر،
حاق تاپدانیر، دین سؤیولور، پول گولدورور،
دوز اَییلیر، دوزلمهییر قامتلر،
بنده تانریسیندان نییه آرالی؟
شعرین ماراقلی بیر آسپئکتی آدینین "تانری بندهسیندن نییه آرالی؟" اولدوغو حالدا ص.شاهتاختینین اصلینده انسانلارین حاقدان، دیندن، انصافدان، تانری سئوگیسیندن اوزاق دوشمهسینی، "...بندهنین تانریدان آرالی" قالماسینی اورهک آغریسی ایله گؤسترمهسیدیر.
...کیمی چؤرک دردین چکنمیر اؤلور،
کیمی ثروت اوچون سارالیب-سولور،
کیمی کورسو اوچون بیناموس اولور،
بنده تانریسیندان نییه آرالی؟
آغیر طبیعتی، جیدیلیگی و ایللرین تجروبهسیندن گلن تمکینی ص.شاهتاختینین شعر دیلینه ده یانسیییب. سانکی مؤلف اؤز آستا سسی ایله اؤز اوخوجوسو ایله صحبت ائدیر، قلبینی اونا آچیر.
ص.شاهتاختی یارادیجیلیغینین مهم بیر حصهسی محبت لیریکاسینا عاییددیر. مختلیف ایللرده یازیلمیش محبت شعرلری کیمی کؤورک و صمیمی کیمی چیلغین و آلوولو نوتلارلا زنگیندیر.
"قییاراممی؟" ، "اوزاق ائت عشقیمی دوشمن شرریندن" شعرلرینده شاعر یارینا سونسوز دیهر وئردیگینی، اونو آیریلیقلاردان، غصه -کدردن، تنهالیقدان قوروماغا چالیشدیغینی گؤستریر.
...من سئوگینی یاشامیرام، دویورام،
آخان گؤز یاشلارینا قییاراممی؟
من حیسلرین، دویغولارین وورغونویام،
اورهک چیرپینتینا هئچ قییاراممی؟
شاعرین "گؤزللر گؤزهلی" (شانخای، 2004)، "روا بیلمه" (تبریز، 2007)، "سوروش" (باکی، 2007)، "گؤرمهییم بسدیر" (باکی، 2007)،"سئوگی مئهمانی" (باکی، 2007) شعرلری مؤلفین صمیمی و تمیز حیسلرینی اینجه کؤنوللره توخوندوراجاق شیرین بیر دیلله اوخوجویا چاتدیریر.
ص.شاهتاختینین "گؤزلر" (باکی،2007)، "گؤزللر گؤزهلی" (شانخای، 2004)، "یاراشیق" (تئهران، 2007)شعرلرینده، گنج خانیمین جان آلان باخیشلاری سانکی شاعرین قلبینه ملهم اولور.
قلم قاشلار گؤزلرینه یاراشیق،
سنی گؤروب یئریییرم دولاشیق،
باخیشلارین گؤزوندن ده یاراشیق،
گؤزون رنگی یاراشیغا یاراشیق...
و یاخود
عوضسیز یاراشیر گؤزلر صورته،
بئل-بوخون بزکدیر قدده قامته.
قلبدهکی او سئوگی لاییق قییمته،
غالیبسن ثروته، وارا دؤولته.
مؤلفین گؤزللیی،اینجه باخیشا، خوش غمزهیه حصر اولونموش بو مصراعلارینی اوخویان هر بیر خانیم سانکی او تصویرلرده اؤزونو گؤرور.
"شبنم" شعری ص.شاهتاختی یارادیجیلیغیندا خصوصی یئره مالیک صمیمی دویغولاری، آیریلیق حسرتینی، وصال سئوینجینی هر کلمهسینده گؤسترن بیر اثردیر.
...آچیلمیر اورهییم حسرت غمیندن،
حسرتین آغیردیر قدرت غمیندن.
منیم سئوینجیمسن، هم ده کی، غمیم،
سنسیز بو حیاتدا غمدیر همدمیم،
بیلمیرم نه دئییم، هارایا گئدیم،
بلکه بو دونیادان تلهسیک گئدیم.
ایللرله قوربت ائللرده چالیشیب وطنینه سؤزو ایله، قلمی ایله خدمت ائدن ص.شاهتاختی اونون یولونو دونیانین ان صاف و تامامیله تمناسیز محبتله گؤزلهین اؤولادلارینی، کؤرپه قیزینی "گؤرهجهیم"(تهران، 2008) "تانرینین واری" (2007) آدلی شعرلرینده تصویر ائدیر. اونلاری باغرینا باساجاغی آنی حسرتله گؤزلهین آتا بئله یازیر:
گلیب سنی گؤرهجهیم،
ساچلارینی اؤپهجهیم،
اسهجهیم یارپاق کیمی،
جوشاجاغام بولاق کیمی...
بو یازیمیزدا شعرلرینی آراشدیرماغا چالیشدیغیمیز ص.شاهتاختی عینی زاماندا "اؤلکهمیز، ائلیمیز، بیزیم کندیمیز" ،"تورقای و گولای" پوئمالارینین، دئتئکتیو رومانلار کیمی سلسله نثر اثرلرینین، گونوموزون نبضینی توتان اونلارلا مقالهنین مؤلفیدیر. شوبههسیز کی، وطنه شرفله خدمت ائدن صابر قلمی دؤورون آکتوال موضوعلارینی عکس ائتدیرمهیه اوغورلا داوام ائدهجکدیر.
منبع: دنیزنیوز سایتی
آرازباری کتابی نین تقدیمات مراسمی اورمیادا کئچیریلدی
تانینمیش آذربایجانلی معاصر شاعره «سونا ولییوا»نین «آرازباری» آدلی شعر کتابی ایرانلی شاعر و یازیچی اکبر حمیدی علیارین واسطه سیله اسکی الفبایه کؤچورولوب، بو ایل ایراندا، قم شهرینده آوای منجی نشریاتینین تشبثیایله چاپ اولوب.
دنیزنیوز سایتینین وئردیگی خبره گؤره، بو کتابین تقدیمات مراسمی شهریور آیینین 5 ده اورمیه شهرینده حوزه هنری طرفیندن برپا ائدیلدی. بو مراسمده 50 یه یاخین شاعر و ادبی تنقیدچی اشتراک ائتمیش، نئچه نفر اؤز فکیرلرینی کتاب حاقدا سؤیلهدیلر. مراسمین باشلاغیجیندا، حوزه هنرینین ادبیات شعبهسینین مدیری مصطفی قلیزاده علیار، شاعره «سونا ولییوا»نین شعر و فکیرلرینی مترقی قیمتلندیریب، دئدی: سونا خانم ولییوا چاغداش دونیامیزین احوال روحیه سینی تانیمیش، بیر متفکر شاعر کیمی اؤز مترقی و انسانی فیکیرلرینی شعر دیلی و شاعر دویغوسو ایله بیان ائدیبدیر.
-« سونا ولییوانین شعر دونیاسی چوخ اینجه دویغولو و محبتدن دولودور، اونون اؤز ملتینه، وطنینه و دوغما تورپاغینا سونسوز عشقی وار»، دئین م. قلیزاده علیار وورغولادی: «سونا ولییوا وطن تورپاغینین بؤیوک حصهسی اوزون مدت ائرمنی اشغالیندا قالماسی، شاعرهنین اورهینی سیخیب، اؤز شعرلرینده نالهیه گتیریر و اوخوجونو دا اؤزو ایله بیرگه آغلادیر.»
تانینمیش اورمیهلی شاعر حمید واحدی ده بو مراسمده اؤز فکیرلرینی مجلس اهلی ایله بؤلوشدو. او سونا خانمین شعرلرینی فیکیر باخیمیندان دقته لایق بیلدی و دئدی: سونا خانمین شعرلری ساده دیلده اوسادا، فیکیر باخیمیندان چوخ دهیرلیدیر و یئنی دوشونجه وار.
او «کیمسه یوخدو آغی دئسین بو کنده» آدلی شعری درین اجتماعی بیر فکیر کیمی دهیرلندیردی.
اوستاد محمود شامی ده، اکبر حمیدی علیارا آذربایجان شاعرلرینین اثرلرینی کؤچوردویونونه گؤره اؤز تشکرونو بیلدیریب، دئدی: اکبر حمیدی علیار بو گون آذربایجان ادبیاتینا بویوک قایغی گؤستریر و اونلاردان بیری بو دهیرلی و درین فیکیرلی «آرازباری» کتابیدیر.
رویا شاه حسین زاده، علی شجاع، خلیل شیخلو، شاهرخ رضوانی، زهرا کریمزادگان، علی رزم آرای، قنبر حاجیوند و اسماعیل مددی اؤز نقطعه یی نظرلرینی «آرازباری» کتابی حاقدا بیلدیردیلر.
تهراندان بو مراسمه تلفون واسطهسیله قوشولان اکبر حمیدی علیار دا اؤز تشکرونو غربی آذربایجان ولایتینین حوزه هنری ادارهسینه و مراسم اشتراکچیلارینا بیلدیریب، سؤیلهدی: منجه سونا خانمین شعرلری بوگونون شعریدیر و بو گونکی اجتماعی - انسانی حال- هوانی عکس ائتدیریر.
قید ائدک کی، اورمیه عاشیق مکتبینین گؤرکملی صنعتکاری عاشیق نباتعلی علیزاده ده بو مراسمده سونا خانمین ایکی شعرینی ساز ایله اوخودو.
واختی دیر
اکبر حمیدی علیار
ای کؤنول غفلتده یاتما دورکی قالخماق واختیدیر
جان قوشون معنا سماسیندا بوراخماق واختیدیر
بیر اووشدور گؤزلرین قوی ییرتیلا اؤرتوکلری
وارلیغا، دونیایه آیدین گؤزله باخماق واختی دیر
عیبی یوخدور اشتباهلار، سهولر تونقاللاشیب
توبه آدلی کیبریتی تونقالدا چاخماق واختی دیر
جان بویانمیش جوربهجور سولغون، یاراشماز رنگلره
حاق بویاغین بو بویاقلار اوسته یاخماق واختیدیر
دوم-دورو سو قالسا گر بیر یئرده بیرگون کیفله نیر
گل چالیش، آختار، ایز آچ دریایه آخماق واختی دیر
شوق ایله بیر سیلکهلن، روحون دا قوی یونگوللشه
دارجا کؤهنهلمیش قابیغدان ایندی چیخماق واختیدیر
یول اینام، مرکب عمل، مین سورگونن قالما دالی
معرفت بایراغین ،اوغلان، عرشه تاخماق واختی دیر
ای «حمیدی» واخت کئچر گؤزله قاچیرما فرصتی
قاچ کی نور کروانی یوللاندی، قاریخماق واختیدیر