ایکی شاعره بیر شعر!
اوستاد شامیدن بیر خاطیره
حمید واحدی
اورمودا منیم یول تاپدیغیم ایلک ادبی انجمن، ارشاد اداره سینین شهرچای پارکیندا یئرلهشن دهخدا کتابخانسیندا تشکیل ائتدیگی هفته لیک شعر انجمن ایدی. او زمانلار بیر ایکی ایل ایدی شعر یازیردیم. انجمنه گلن شاعرلردن چوخونون آدی ایندی ده یادیمدادیر، میرحسن سربلند (پولاد)، عبدالحسین شیرپنجه رضایی (تنها)، حاج علی رضایی، محمود صادقپور (شامی)، ... الله تعالی هامیسینا رحمت ائله سین. همچنین عزیز دوستوم کریم گلندام، میر حبیب زمانی، ابراهیم نژادی، بیتالله جعفری و بیر نئچه گنج شاعر ده اورا گل – گئت ائدیردی.
من بو شاعرلرین آراسیندا ایکی نفر ایله داها آرتیق علاقه ساخلاییردیم؛ شعرلریمی اولارا اوخویور، فکیرلرینی بیلمک ایسته ییردیم. بیری مرحوم «شامی» و ایکینجی ایسه رحمتلیک «تنها» ایدی.
شامی و تنهانین شعرلری او زمانلار منیم اوچون چوخ ماراقلی و تاثیر ائدیجی ایدی. شعرلریمی شامی یه اوخویاردیم او دا ائشیدیب، معین یانلیشلارا دوزه لیش وئرردی. حتی انجمن دن علاوه اونون ایش یئرینه (تعاونی روستایی فروشگاهلاریندا) ده هر دن گئدیب، اونونلا گؤروشوردم، اونا شعر اوخویاردیم، او مرحوم دا دوزلیش دقتله ائشیدیب، نقطه نظرلرینی سؤیلردی. بونا گؤره اونون منیم بوینومدا اوستادلیق و معلیملیک حقی وار. او بو گؤروشلرده حتی اؤز شعرلریندن ده منه اوخویاردی. من اونون شعرلریندن چوخونون الیازمالارینی آلیب ساخلامیشام.
او زمانین گنج شاعرلری آراسیندا من شامی یه داها چوخ یاخینلاشدیم، 17 – 18 یاشیم وارایدی؛ اونون دا تخمیناً 35 یاشی. البته شامینین شاعر دوستلاری چوخ ایدی، مرحوم عباس بزرگامین، کریم گولاندام، علی شریف دلجویی (آدسیز)، عسگر شاهین پر، حبیب زمانی، عادل پیر شاهوردی (آرمان) و ...
من او زمانلار چوخ فارسجا شعرلر یازیردیم، تورکجه شعرلریم ایسه شامی و تنهانین شعرلرینین تاثیری آلتیندا ایدی. شامییه بیر فارسجا غزل اتحاف ائتمیشدیم، اونو بیهنیبب، منی آلقیشلادی و بیر - ایکی مصراعسینی دا اصلاح ائتدی. غزل بو ایدی:
دل از زیارت یاران ز شوق لبریز است
شنیدن سخن دوستان دلانگیز است
کنیم گفته تاریخ گوشواره گوش
که زندگانی اسلاف عبرتآمیز است
شکوفههای دلم زردگونه گردد از آن
که در درون دل من همیشه پاییز است
چنان محبت تو گشته با دل من عجین
«شکنجههای تو بر من محبتآمیز است»
مجال گفتن حق بر همه میسر نیست
چرا که در پس هر پرده تیغها تیز است
به شهر اورمیه «شامی» است شهریار سخن
اگر چه جایگه شهریار تبریز است.
***
دئدیگیم کی مرحوم عبدالحسین تنها ایله ده سیخ علاقه ده ایدیم، بیر مدت ده بینالارا رنگ وورماق و رئمونت ایشلرینده اونون یانیندا شاگردلیک ائتمیشدیم. تنهانین عالمی شامی ایله فرقلی اولماغینا باخمایاراق، من هر ایکیسیندن تاثیر آلیردیم. شامییه یازدیغیم فارسجا غزلین سونوندا «شامی» کلمهسینی «تنها» کلمه سیایله عوضله ییب، مرحوم تنهایا تقدیم ائتدیم! البته بو ایش منیم خاملیغیمدان تؤرنمیشدی! ... نه ایسه، تنها رحمتلیک ده بهیهندی و منی تحسین ائتدی. حتی ازبرله میشدی و هر یئره بیرگه گئتسیدیک، منی هوسلندیرمک اوچون، او غزلی اوخویاردی! قضادن بیر گون تنها ایله بیرگه اونون ماتاسکلتینه (موتورسیکلتینه) اوتوروب اورمیهنین اطرافیندا اولان «بارجوق» کندینه شامیگیله قوناق گئتدیک. دانیشیقلار آراسیندا شامی بیردن اوزونو تنها مرحوما توتوب: «حمید بیر تزه غزل یازیب!» دئدی. من ایسه بو سؤزو ائشیدنده ائله بیر حالا قالدیم کی، الله بیلیر! ... تنها سؤیله دی: هه، منه ده اوخوموشام، یاخشی دیر!
من بو سؤزدن داها آرتیق آجیناقلی بیر حس کئچیردیم. شامی رحمتلیک اؤز شعرلرینی یاددا ساخلامازدی و دفتر – کاغاذ اوزوندن اوخویاردی، آمما منیم او غزلیمی حفظ ائله میشدی! ... باشلادی شعری اوخوماغا؛ هر بیتی اوخودوقجا من تر تؤکوردوم! اورکده آللها یالواریردیم که سون بیتینی اوخوماسین!!
شامی سون بیته یاخینلاشدیقجان منیم حالیم دهییشیردی ... بئشینجی بیتی اوخودوقدان سونرا، اوزونو تنهایا توتوب دئدی: سونونجو بیتی ده بیلیرسن دا!...
تنها دا باشینی ترپتمکله اونون سؤزونو تایید ائلهدی.... ندنسه، رحمتلیک شامی آلتینجی و سونونجو بیتی اوخومادی و من داها چوخ خجالت چکمکدن خلاص اولدوم .... مجلس قورتاردی.
البته آیدین دیر کی، او مرحوم نه اوچون سونونجو بیتی اوخومادی! ... هر حالدا بو دا بیر درس ایدی من اوچون، ائله او ساعتدن عهد ائلهدیم کی بیر ده بو ایشلردن گؤرمه ییم!
تانریدان هر ایکی شاعریمیزه رحمت دیله ییرم.
منبع: نشریه «دنیز» شماره 97
شامی شعر و ادب ارومیه
نگاهی به زندگی استاد محمود شامی
شاعر برجسته و نامی استاد محمود صادقپور متخلص به «شامی»، به گفته خودش در سال 1324 شمسی ( و در شناسنامه 1327) در روستای «بارجوق» از محال بکشلو در اطراف شهر ارومیه در خانواده¬ای کشاورز و باغدار به دنیا آمد و به قول خود در آغوش طبیعت بزرگ شد و روح و جانش از زیبایی¬های سحرانگیز طبیعت سرشار گردید، به طوری که در طول حیات پربارش و در مسیر آفرینش¬های ادبی همواره تحت تاثیر همان شگفتی¬ها و زیبایی¬های دلربا قرار داشته و هنوز هم بعد از هفتاد سال عمر پر برکت، همان انس و الفت دیرینه با طبیعت زیبا و حیرت¬آور را حفظ کرده است.
تحصیل و شعر:
شامی تحصیلات رسمی خود را تا ششم قدیم ادامه داد اما مطالعات عمیق و مستمر و گسترده او در عرصه ادبیات و دواوین شعرای فارسی و ترکی، ذوق فطری شاعرانه این شاعر باغدار را شکوفاتر کرد. مهم¬ترین منبع الهام شاعرانه شامی عبارت است از طبیعت زیبا، آثار شعرای بزرگ و واقعیتهای تلخ و شیرین جامعه. از استاد شامی تاکنون دو مجموعه شعر به نامهای: «طبیعتین قوینوندا» 1369(درآغوش طبیعت) و «داشلی یول» 1384(سنگ فرش) به چاپ رسیده و چندین دفتر و مجموعه شعر هم آماده چاپ و نشر دارد. در اشعار استاد شامی موضوعات انسانی و اجتماعی بیشتر مورد نظر است از جمله وطن دوستی، خانواده، منزلت زن، تربیت، طبیعت، شعور ملی، طنز انتقادی، خرافه ستیزی، ستایش قهرمانان ملی و شهداء، عدالت طلبی و فلکولور آذربایجان که می¬توان او را شاعر ارزشها و فرهنگ آذربایجان نامید چرا که از آداب و رسوم محلی و ضرب¬المثل¬های ترکی آذربایجانی منظومه¬هایی جاودانه و گاه طنزآمیز ساخته است.
او از دلداگان شعر و هنر شاعر بزرگ زمان استاد شهریار است. زبان لطیف و حماسی و ساختن تصاویر بدیع از ویژگی¬های شعری استاد شامی است و باید گفت که او در ادبیات آذربایجان جایگاهی والا و سبک و سیاقی مخصوص به خود دارد. شامی همزمان با عشق ورزی به آذربایجان و ایران، به شهر تاریخی ارومیه به عناون زادگاهش، عشقی آتشین و نگاهی واقع¬بینانه دارد: داغلارین اصلان بئجریب گوزل شانین شهرتین وار کؤرد، آسوری، ارمنی له قیریلمایان وحدتین وار یاشا- یاشا جوان اورمو دل استاد شامی به عنوان یک همسر و پدر نسبت به زندگی، همسر و دو فرزندش مزدک و مانی، سرشار از عشق و مهربانی است و در اشعارش این عشق پاک را انعکاس داده است. اما نگاه او به وطن بسیار گسترده و قابل ستایش است:
هارا قاچیرسینیز کؤچری قوشلار
ایندی کی ائل لرین یامان چاغی دیر
ایگیت اولان مگروطنی بوشلار
گـؤرنده مملکت غم دوستاغی دیـر؟!
شامی بازنشسته فروشگاه شهر و روستاست. او از 40 سال پیش در انجمنها و کانونهای ادبی ارومیه و در اغلب شبهای شعر و همایش¬های شاعرانه استان و گاه دیگر استانها حضوری فعال داشته و در جریان¬سازی ادبی در استان موثر بوده است. شامی علاوه بر ایران، در ممالک دیگر از جمله ترکیه و آذربایجان هم، شاعری شناخته شده است.
دوستلار منی سالین یادا
شعری از استاد شامی
من یاشادیم عؤمور بویو
توپ تفنگین قاباغیندا
شاهد اولدوم قان یاشلارا
آنالارین یاغیندا.
بیر فدایی شاعر اولدوم
آزادلیغین سوراغیندا
سیزدن اوزاق اولسون قادا
دوستلار منی سالین یادا.
*
گونوم کئچدی باشدان باشا
آجی - آجی، قره – قره
بیر گولمه دیم بو دونیادا
حسرت قالدیم خوش گونلره
نغمه قوشدوم، حیاتیمی
صرف ائله دیم بو هنره
اویمادیم شهرته،
آدا دوستلار منی سالین یادا.
نویسنده: مصطفی قلیزاده علیار
یاران همه جمع آمده، «شامی» به میانه
نوشته: قنبر حاجیوند (نویسنده، روزنامه نگار، منتقد ارومیه ای)
- مدت ها - فرصت دیدار دوستان و حضور در نشست های ادبی و بهره مندی از فیوضات ادیبانه ی اهل قلم و شعر و شاعری را ، از بنده سلب کرده بود .
دیروز فرصتی دست داد تا در جلسه ی کانون شعر حوزه ی هنری شرکت جویم .
لطف استاد قلیزاده هم شامل حال شد و چند دقیقه ای از دل دردمندم گفتم و کارهای نوشتاری ام .
این عکس به پیشنهاد آقای [مصطفی] قلیزاده ، به مناسبت حضور استاد محمود شامی ( بعد از دوره ی طولانی بیماری ) ، در جلسات کانون ، گرفته شد و هدیه ی دوستان .
استاد شامی (نشسته کنار پرچم کشور عزیزش ایران و در کنارش استاد غلامرضا دانش فروز)
منبع: وبلاگ قنبر حاجیوند
شعر
ای طبیعت گونو یاشا!
محمود صادقپور «شامی»
بو شعر فروردین آیی نین 13-جو گونو، طبیعت گونونه عایددیر. بو موضوعدا شعر یازیلماییب. حؤرمتلی اوستاد شامی اؤلکهمیزده خلق آراسیندا اولان گؤزل قایدالاردان، عنعنوی دویوملار و دئییملردن الهام آلاراق «طبیعت گونو» آدلی بو مثنوینی یازمیشدی. «طبیعت گونو» شاعرین یئنی شعرلریندندیر و ایندیه کیمی چاپ اولماییب، بیرینجی دفعه اولاراق «دنیز»ده نشر ائدیلیر:
بوگون طبیعت گونودور
گزمگه فرصت گونوندور
چؤللر هامی اوزه گولور
بیر باخ داغا- دوزه گولور
«پیشپیشا»لار تومتوم آچیب
هر طرفه عطیر ساچیب
آغاجلار نه اویانیبلار!
الوان گوله بویانیبلار
ائللر چیخیب داغا-باغا
حتی یاغیش یاغایاغا
«اورمیه»نین بو چاغیندا
آخار چایلار قیراغیندا
چمنلرین فرشی اوسته
ائللریمیز دسته دسته
سئوینجایله شنلیک ائدیر
چالیر، اوینور، جالمان گئدیر
نه گؤزلدیر داغ- درهلر
سیخ مئشهلر، منظرهلر
گؤزل قیزلار، اودور گلیر
چیچک دریر، گول دستهلیر
تا اؤزونه تاپسین اری
دوگونلهییر بیتگیلری!
بعضیلری توپ اویناییر
باغدا «گیزلن پوپ» اویناییر
بعضیلری «کیفلان» گئدیر
گؤرنلری حیران ائدیر
ساچلارینی وئریر یئله
باخان دویمور اینجه بئله
اوشاقلار دا چمن اوسته
اویناییرلار «پیلله دسته»
«رسام» گلیر فیرچا الده
دولانیر یامیاشیل چؤلده
شکیل چکیر داغ-درهدن
هر بیر گؤزل منظرهدن
ای طبیعت وورغونلاری
گلین بیزیم یوردا ساری
باخین سولار اؤلکهسینه
قولاق آسین قوش سسینه
نئجه گؤزل اوخویورلار
یووالارین توخویورلار!
محشر ائدیر بهار بوردا
نه یاپیشیر ناهار بوردا!
داغدان گلیر گور شلاله
شعله چکیب یانیر لاله
سولار آخیر شاققیلداییر
سماورلر پاققیلداییر
قیز-گلینلر بیتیردیگی
ائولریندن گتیردیگی
«گؤی»لرینی سویا آتیر
حکمتی وار اونا خاطیر:
«کؤوشن» اولار جنت تکین
آدام بویدا چیخار اکین
*******
یاواش- یاواش قاش قارالیر
آخشام گلیر گون دارالیر
سس-سمیرلر هامی باتیر
گئتمگین ده وقتی چاتیر
آیریلیق اولور چوخ چتین
قوینوندان بو طبیعتین
یئردن دورور آنا قادین
سسلر ارین هم اؤولادین
زورلا ییغیر اؤز باشینا
تپیلیرلر بیر ماشینا
دوشوب یولون اثرینه
قاییدیرلار ائولرینه
*********
ایندی قیزلار اولوب یامان
گلیب ائوه چاتان زمان
تک نیتی بودور دیلده:
اره گئتسین یئنی ایلده
یادا سالیر ایگیت یارین
چیخاریر اؤز باشماقلارین
باخ ایشینه دقت ائله
آستانادا قویور بئله:
ائوه طرف دابانلاری
بورنو دؤنور چؤله ساری
دئییبلر کیم بئله ائدر
ائودن چیخیب گلین گئدر...
یاشاسین بو دبلری میز
اونوتماریق اونلاری بیز
بئلهلیکله ایل بایرامی
ائل بایرامی، گول بایرامی
«اورمیه» ده چاتیر باشا
ای طبیعت گونو یاشا!
*********
اما منه معمادی
نییه شومدور «اون اوچ» آدی؟!
خورباخاندا عوام سنه
یامان آجیق گلیر منه
اینجیسه ده اگر هامی
سئودهجکدیر سنی «شامی»
سندن الهام آلاجاقدیر
جوشوب قلم چالاجاقدیر
او اینانماز خرافاتا
جهالتدن دوغار خطا.
93/01/13
منبع: «دنیز »هفته نامه سی - شماره 52، نشر تاریخی 93/02/14
کانون شعر حوزه هنری آذربایجان غربی در سال جدید آغاز به کار کرد
نخستین جلسه کانون شعر حوزه هنری آذربایجان غربی در سال جدید، چهارشنبه هفته گذشته در سالن صفی الدین اورموی ارومیه برگزار شد.
به گزارش سایت حوزه هنری استان، در این جلسه در این نشست هفتگی که با حضور بیش از 40 نفر از شاعران عضو کانون برپا شده بود، مسئول واحد آفرینشهای ادبی حوزه هنری بااشاره به نامگذاری سال 1393 به سال فرهنگ و اقتصاد، گفت: امید است علاوه بر مسئولانفرهنگی، اهل فرهنک و هنر و ادبیات هم بیش از پیش در تولید و توسعه فرهنگی و ملیکوشا باشند.
مصطفی قلیزاده علیار با تشکر از حضورگرم و صمیمی شاعران عضو کانون در جلسات این کانون در سالهای گذشته، گفت: بی شک حضورشما هنرمندان گرامی در برنامه ها و جشنواره های ادبی و شبهای شعر باعث تلطیف روحی وذوقی جامعه می شود.
در این جلسه شاعران به قرائت اشعارخود به زبان ترکی و فارسی در موضوع بهار و جلوه های طبیعی و زیبایی های آن پرداختندکه سیروس فرجی نژاد، فاطمه نعمت زاده، ویدا افضلی، علی غلامی، علی محمدیان، غلامعلیکریمی، غلامرضا دانشفروز از جمله این شاعران بودند.
در بخش دیگری از این برنامه ادبیاستاد محمود شامی در موضوع روز طبیعت و سیزدهم فروردین شعری ترکی با الهام از آدابو رسوم محلی آذربایجان خواند که مورد توجه حاضران قرار گرفت.