جبهه دن گلن اوغلان
(اوزون ایللر اؤتدوکدن سونرا جوان شهیدلریمیزین جبهه دن گتیریلن بیر آز سوموکلری خاطره سینه)
بابک قوجازاده
منطق لره یئرلشمــــــز اینان صبر و قراریــــم
ایللردی سنی آختاریرام سئوگیلی یاریــــــــم
گل گؤر کی نئجه سنسیزم آی گوللو باهاریم
خوش گلمیسن آی جبهه لرین یورغونو اوغلــــوم
گل اولدو آنان باغچالارین سولغونو اوغلــــــــوم
اؤلدوردو بیزی نس فلکین مین بیر اداســـی
طاقچامدا یئتیم قالدی تویون قانلی حنــاسی
سندن سونرا یوخدور ائویمین بیرده صفاسی
خوش گلمیسن آی جبهه لرین یورغونو اوغلــــوم
گل اولدو آنان باغچالارین سولغونو اوغلــــــــوم
دوشموشدو گؤزل بوی بوخونون یادیما بیردن
قوندو بو کدر تورپاغـــی هر زادیمـــــا بیردن
چاتدی چوروین سور ـ سومویون دادیما بیردن
خوش گلمیسن آی جبهه لرین یورغونو اوغلــــوم
گل اولدو آنان باغچالارین سولغونو اوغلــــــــوم
بوندان سونرا سنله یاتارام سنلـــه ده دوررام
هر صبح آچیلینجا گلرم حالیوی ســـوررام
مین آددیما غیرتسیز اولان یوللاری یوررام
خوش گلمیسن آی جبهه لرین یورغونو اوغلــــوم
گل اولدو آنان باغچالارین سولغونو اوغلــــــــوم
منبع: دو هفته نامه دنیز، شماره 23- تاریخ نشر 14/8/91 و وبسایت: www.daniznews.ir
شیخ عبدالغنی باد کوبه ای
پیشاهنگ جنبش اسلامی در جمهوری آذربایجان
(چکیده یک مقاله بلند تحقیقی)
مصطفی قلیزاده علیار
نقش تبلیغی، جهادی و تاریخی علمای اسلام در ممالک مسلمان شوروی سابق ، هنوز بطور شایسته و موشکافانه مورد پژوهش قرار نگرفته و حقایق پیدا و پنهان این برهه خطیر تاریخی ناشناخته مانده است. بی گمان در کشورهای مسلمان اتحاد جماهیر شوروی مثل آذربایجان، داغستان ، تاجیکستان، ترکمنستان، تاتارستان و ... عالمان دینی در برابر هجوم کمونیسم و لنینیسم و حاکمیت استبدادی استالین در دهه های 30-1920 بی تفاوت و ساکت ننشستند و به یقین آنان بنا به اقتضای وظیفه شرعی خود، نمی توانستند نظام ضد خدایی کمونیسم را بپذیرند و یا به سادگی موضعی انفعالی داشته باشند . در آن سالها علمای اسلام سه راه بیشتر در پیش رو نداشتند:
1- سکوت تلخ و انزوای غریبانه.
2- مهاجرت به ممالک اسلامی آزاد مثل ایران ،عراق و ...
3- ایستادگی در برابر نظام جدید ضد دینی و دفاع از هویت دینی و تاریخی مردم و کشورشان و تحمل زندان و شکنجه و زحمات طاقت فرسا ودر نهایت قبول شهادت و فداکاری .
برای هر کدام از موارد فوق، نمونه های تاریخی بسیاری در تاریخ شفاهی و مکتوب جمهوری های مسلمان شوروی سابق، در بین نواحی مختلف آن کشورها هنوز هم بر سر زبانهاست. اما متاسفانه رسیدند . این بندگان صالح و علمای ربانی ، در طول هشتاد – نود سال گذشته ، الگوی دینداری و فداکاری مردم آذربایجان بوده اند و هنوز هم نام و یادشان الهام بخش قیام برای خداست. مردم آن سوی ارس، بلکه آگاهان مسلمان در همه جای جهان اسلام از شیخ عبدالغنی باد کوبه ای، شیخ حنیفه باد کوبه ای، شیخ حسین رمانایی، شیخ باقر ناردارانی، شیخ رسول ناردارانی، شیخ عبدالغفار اردوبادی، حاج میرزا مهدی نهرمی نخجوانی و .... را به احترام و تعظیم نام می برند.
آیتالله شیخ عبدالغنی بادکوبهای از علمای مجاهد شیعی قرن چهاردهم هجری، پیشوا و پیشاهنگ جنبش اسلامی جمهوری آذربایجان در اوایل قرن بیستم میلادی بود که به عنوان نماد جهاد دینی در برابر هجوم بی امان کمونیزم روسی به دفاع از هویت اسلامی و شیعی کشورش به پا خاست، در این راه مقدس مقاومت کرد و به شهادت رسید.
شیخ از تحصیلکردگان نجف و کربلا و از شاگردان فاضل ایروانی و میرزا حبیبالله رشتی (دوتن از مراجع برجسته و فقهای بزرگ حوزه نجف) بود که بعد از احراز درجه اجتهاد، به زادگاهش باکو برگشت و به رتق و فتق امور امور شرعی مسلمانان و ارشاد مردم و تبلیغ دین مشغول گردید. این روحانی بزرگ دربین علمای بزرگ آذربایجان در نیمه اول سده چهاردهم هجری صاحب عالیترین مقام و موقعیت و مورد توجه عموم اهالی آذربایجان و قفقاز بود و درعین حال آخرین روحانی مجتهد و بزرگ شیعی منطقه در قرن 14 هجری محسوب میشود. او نمایندگی مراجع تقلید نجف اشرف از جمله آخوند خراسانی، میرزا محمدتقی شیرازی، سیدمحمد کاظم طباطبایی یزدی و آیت الله آقا سید ابوالحسن اصفهانی را نیز در منطقه قفقاز داشت.
از بدو ورود ارتش سرخ به آذربایجان و برقراری حاکمیت بلشویکها و تأسیس حزب کمونیست شوروی در این کشور، شیخ به دفاع از اسلام و مقاومت در برابر کمونیستها برخاست و مردم را هم به پایداری در قبال تهاجم سیاسی، فرهنگی و اعتقادی کمونیستی دعوت کرد و با تأسیس «جمعیت دعوت الهی» توانست مبازره تشکیلاتی و منسجم تری را در مقابل مهاجمان ضد دین سر و سامان دهد. فعالیت دینی، سیاسی و فرهنگی شیخ عبد الغنی و پیروانش نزدیک به ده سال طول کشید که میتوان این دهه را نخستین سالهای شکل گیری جنبش اسلامی - شیعی تاریخ آذربایجان نامید. در این دوران علاوه بر تهدیدات خشونتآمیزی که از سوی حزب کمونیست آذربایجان به رهبری میرجعفر باقراف (دبیر کل حزب کمونیست آذربایجان و نماینده تامالاختیار استالین) متوجه شیخ و جمعیت دعوت الهی او شد، برخی از روشنفکران، نویسندگان و شاعران کمونیست آذری نیز در مطبوعات باکو، از درج هرگونه مطلب تمسخرآمیز باهدف تحقیر و استهزاء شیخ عبدالغنی مجاهد و ارادتمندان او، ابا نمیکردند. ولی شیخ همچنان مقاومت می کرد و مردم را هم به مقاومت و عدم قبول عقاید ضدخدایی کمونیستها فرامی خواند. تااینکه حاکمان کمونیست، شیخ عبد الغنی و چند نفر از روحانیون سرشناس دیگر را دستگیر و مدتی در باکو زندانی کردند و چون نتیجهای را که می خوستند،نگرفتند، بالاخره این عالمان مجاهد و مقاوم را اعدام کرده و به شهادت رساندند. عمال استالین شیخ عبدالغنی بادکوبهای را در سحرگاه یکی از روزهای سال 1350 هـ.ق (1310 ش/1931 م) در کنار دریای خزر و جایی دور از شهر باکو، تیرباران کرده، جنازهاش را به دریا افکندند. خبر شهادت مظلومانه شیخ در جهان اسلام به ویژه در عراق و ایران و نخجوان و در حوزه های علمیه شیعه تأثیر حزنانگیزی داشت.
کتابخانه و آثار و تألیفات شیخ از جمله دیوان اشعار ترکی و فارسیاش در حمله مأموران دولتی غارت شد و احتمالاً از بین رفت. برخی اشعارش در کتب معاجم و تذکرهها و تواریخ نجف و آذربایجان به چاپ رسیده است.
منزل مسکونی شیخ عبدالغنی در باکو هرچند تغییر یافته، ولی هنوز هم باقی است. همچنین برخی از نوادگانش زندهاند.
منابع مورد استفاده: شهداء الفضیله، علامه امینی؛ خاطرات حاج علی اکرام علی اف رهبر اسلامگرایان جمهوری آذربایجان، عبد الحسین شهیدی ارسباران، نقباءالبشر، شیخ آقابزرگ تهرانی
تندیس شهید مدنی در ارومیه
20 شهریور سالروز شهادت آیت الله سید اسدالله مدنی امام جمعه شهید تبریز است و تندیس آن شهید توسط هنرمند توانا معصوم بهادری و به سفارش و حمایت حوزه هنری آذربایجان غربی و شهرداری منطقه 4 ارومیه ساخته شده که قرار بود امروز در سالروز شهادت آن مرد خدا در خیابان شهید مدنی شهر ارومیه نصب شود که نشد! ... گفتگوی کوتاه ذیل را با ساز نده این مجسمه نیم تنه را در دنیز امروز چاپ کردیم:
سردیس شهید مدنی و پایه آن با استفاده از المانهای معماری ایرانی - اسلامی به صورت انتزاعی ساخته شد
اشاره: معصوم بهادری ،مجسمه ساز ،متولد 1356 - ارومیه و یکی از مجسمه سازان جوان و خودجوش و موفق استان است که در طول فعالیت یک دهه خود موفق به طراحی و اجرای مجسمه های شهری در سطح کشور گردیده و تندیس شهید محراب آیت الله سید اسدالله مدنی آخرین کاری بهادری امروز دوشنبه 20 شهریور 91 در ارومیه نصب شد.
همین حادثه بهانه گفتگوی خبرنگار هنرمند حمید بهجت با او شده که در اینجا تقدیم خوانندگان عزیز دنیز می شود:
درابتدا از خودتان بگویید و اینکه چگونه شد به مجسمه سازی روی آوردید ؟
من کار هنری را از سال 1380 با نقاشی و طراحی شروع کردم. در کنار اینها به موسیقی نیز می پرداختم ولی رفته رفته به مجسمه سازی علاقه پیداکردم و به صورت خود جوش و خود آموز با گچ و هر متریالی که پیدا می کردم با تکیه به تجربه طراحی کردن مجسمه و نقش برجسته می ساختم واین کار باعث شد به طورجدی مجسمه سازی را دنبال کنم .در سالهای 82 و83پس ازآشنایی با دوتن از اساتید به نام مجسمه سازی تبریز آقایان مستوفی و فعالی وحضور در کارگاههای ایشان با تکنیکها و شیوهای مختلف مجسمه سازی بیشتر آشنا شدم و تابه حال این حرفه را به عنوان هنر اصلیم دنبال می کنم.
در مورد آثارتان که اجرا نموده اید بگویید
من تابه حال مجسمه های بسیاری را سفارش گرفتم که مهمترین آنها یادمان شهید مهدی باکری بود که سال گذشته توسط شهرداری منطقه 4 و پیشنهاد حوزه هنری طراحی و اجرا نمودم ودر هفته دفاع مقدس در سه راهی خیابان باکری نصب و رونمائی گردید.از کارهای دیگرم طراحی و اجرای میدان ایثار و شهادت در دانشگاه علوم پزشکی ارومیه می توانم نام ببرم .از کارهایم در تهران ،سومعه سرا،سلماس و شهرهای دیگر نیز نصب گردیده.
چه نمایشگاهها و عناوینی را توانسته اید کسب کنید ؟
تاامروز در 10 نمایشگاه گروهی شرکت داشته ام. در سال 90 در اولین دو سالانه هنرهای تجسمی حوزه هنری استان آذربایجان غربی در ردیف هنرمندان برگزیده استانی قرار گرفتم و نیز از همان وقت در دانشگاه تربیت معلم واحد حجم سازی را آموزش می دهم.
شنیدیم امسال نیز یادمانی را اجرا می کنید، لطفاً در مورد آن برایمان بگویید
بله، امسال از طرف شهرداری منطقه 4 ارومیه طرحی از من برای چهار راه شهید مدنی ارومیه خواستند و در حال حاضر با همکاری وحمایت حوزه هنری استان در کارگاه حوزه نزدیک به سه ماه است که روی این طرح که شامل سردیس شهید مدنی و پایه آن که با استفاده از المانهای معماری ایرانی اسلامی به صورت انتزاعی اجرا می شود با تنی چند از هنرجویانم مشغول ساختش هستم که قرار بود در روز شهادت آیت الله مدنی در 20 شهریور ماه نصب و رونمایی شود ... که جا دارد در اینجا از زحمات و حمایتهای بی دریق ریاست محترم حوزه هنری استان آذربایجان غربی جناب آقای نوروزی و همچنین پی گیریهای مسئول واحد هنرهای تجسمی جناب آقای یاسر قادر،قدردانی و تشکر را کنم.
منبع: دو هفته نامه دنیز، شماره 21، مورخ 20/6/91 – چاپ ارومیه
نخبگان سیاسی آذربایجان در دفاع از شهید حاج واقف عبدالله اف بیانیه صادر کردند
بیش از صد نفر از نخبگان سیاسی، مدیران احزاب، اندیشمندان و مخالفان دولت جمهوی آذربایجان در باکو طی بیانیه ای از مبارزات آزادی خواهانه و شخصیت دینی شهید حاج واقف عبدالله اف معاون حزب اسلامی این کشور دفاع کردند.
به گزارش سرویس سیاسی نشریه دنیز، روز چهارشنبه 25 مرداد 91 برابر با 15 آگوست 2012؛ بیانیه 103 نفر از نخبگان سیاسی، مدیران احزاب، اندیشمندان و مخالفان دولت جمهوی آذربایجان در باکو به دفاع از مبارزات، اندیشه ها، آرمان های سیاسی - اجتماعی و شخصیت معنوی شهید حاج واقف عبدالله اف معاون حزب اسلامی این کشور از طریق سایت ها منتشر شد. بیانیه نخبگان سیاسی آذربایجان به دفاع از شهید حاج واقف گرچه کمی دیرتر صادر شده و جا داشت در دوران مبارزه و حبس آن مجاهد مؤمن صادر می شد، با این حال در آستانه اربعین آن مبارز فقید چنین بیانیه ای بی مناسبت نیست. در این بیانیه امضای روسای احزاب سیاسی مخالف دولت، جمعی از روزنامه نگاران مشهور، حقوقدانان، نویسندگان، شعرا و اندیشمندان جمهوری آذربایجان دیده می شود.
گفتنی است حاج واقف عبدالله اف روز 22 تیرماه 91 در زندان رژیم الهام علی یف به شهادت رسید، پیکر آن شهید در زادگاهش روستای »"هوسان« نزدیک باکو به خاک سپرده شد.
منبع: دو هفته نامه دنیز، شماره 20 مورخ 26/5/91
شب قدر چه سری دارد؟
شب قدر چه سرّی دارد؟ چه شبی است؟ کدام یک از شبهای ماه مبارک رمضان است؟ چه تأثیری در سرنوشت انسان می تواند داشته باشد؟ و ... اینها برخی از سؤلاتی است که در رابطه با لیله القدر مطرح است و جوابهای مختلف و گاه متفاوتی گفته شده است. فعلاً امشب ( شب 23 رمضان 1433 برابر با شب 22 مرداد 91 ) همین قدر بگویم که بسیاری از بزرگان موفق در عرصه علم و عمل بی توجه به این شب پر از رمز و راز نبوده اند و دیگران را هم به احیای آن به ویژه در سه شب نوزدهم و بیست و یکم و بیست وسوم سفارش مؤکد کزده اند. گفته اند فقیه بزرگ شیعی «شهید ثانی» یک سال تمام شبها بیدار ماند و به عبادت و قرائت قرآن و تفکر و تأملات علمی مشغول شد تا به حال تقدیری، شب فیض قدر را در هر شبی که باشد، دریابد! ... بی شک آن مرد خدا به درک آن موفق گردید. امید که خدای شب قدر ما را هم از فیض حقیقت و خیر و برکت آن شب عجیب و مرموز الهی موفق گرداند. آمین!