اگر امام صادق (ع) نبود ...؟!
امروز سالروز شهادت امام جعفر صادق – علیه السلام – است. سخن گفتن از شخصیت والای آن حضرت در حد من و امثال من نیست. راستی اگر امام صادق (ع) نبود، به نظر شما (آگاهان به تاریخ و علوم بشری) چه می شد؟ یا چه خلائی در تاریخ علم و دانش بشری پیدا می شد؟ البته دانش الهی و شرعی وتبیین حقایق معنوی جای خودش. اما اگر از زاویه ی دانش بشری بنگریم، به نظر می رسد هیچ دانشمندی به اندازه حضرت امام صادق (ع) در پیشرفت و توسعه دانش بشری نقشی مؤثر و سازنده و نیرومند نداشته است؛ همچنین در بیان علوم و معارف دینی و تبیین و تفسیر اسرار قرآن آثار آن حضرت منحصر به فرد است. این نقش از دو بُعد قابل مشاهده است: 1 - تربیت دانشمندانی سرشناس در رشته های مختلف دانش ( علوم طبیعی، طبی، فلسفی، عرفانی، و ...) 2 – احادیث و کلمات ایشان در موضوعات بیشمار دانش و بیان حقایق و معارف اسلامی و تاریخی. اصلاً بیش از هشتاد درصد معارف اسلامی مانده و موجود که به دست مسلمانان رسیده، از امام صادق (ع) است.
حالا می خواهم این سؤال حسرت آور را مطرح کنم که اگر امام صادق (ع) مثلاً چهل سال تمام فرصت می یافت که فقط فعالیت علمی و بیان معارف کند، چه می شد؟ به نظر شما، آیا تاریخ پیشرفتهای علمی سیری شتابنده تر و در عین حال سازنده تر از این نمی یافت؟ آیا کسی تاکنون نقش اساسی امام صادق (ع) و شاگردانش را در پی ریزی تمدن اسلامی و پایه گذاری علوم انسانی و تجربی را مورد بررسی و شناسایی قرار داده است؟
صادق بشیری (بشیرلی) شاعر کرکوکی است و از دوستان دوره تحصیل بنده در قم که این دوستی و آشنایی به سالهای 73-1372 بر می گردد. از سال 75 که به نخجوان اعزام شدم دیگر از این شاعر جوان و مجاهد مؤمن خبر نداشتم تا اینکه اخیرا نامه ای از او در ایمیل خود دیدم و مجموعه شعر جدیدش « بیر بارداغدان بیر دَه نیز» ( از کوزه، دریایی) که بصورت pdf برایم فرستاده بود از وطنش کرکوک عراق. این مجموعه شعر صادق بشیرلی بسیار عالی است. در اینجا دو شعرش را با هم می خوانیم با عرض پوزش از عزیزانی که ترکی بلد نیستند امید که روزی بتوانم لا اقل خلاصه ای از مضامین این اشعار را به فارسی ترجمه کنم:
1- یولچو من، یول کسن من!
سنی بولوب دا، دؤنوب سنله شردیم عشقیندن
منیم اؤنومده عزیزیم «من» اولماسایدی اگر
صیغیشماز ایدی جهانه بو بیر آووج گؤنلوم
اونا بو داغلی سینه م مسکن اولماسایدی اگر
فغانلا دیلده ن اولوردوم، آزار ایله جاندان
سنین سؤزون منه بین گولشن اولماسایدی اگر.
2- بیر بهارا بین فریاد
باشلادیغیم یول صونونا
چاتدییسا یئددینجی نسیل
یورغونلوغوم
مزاریمدان چیقار او زمان.
یاندیردیغیم اومید مومو
اریدیکجه یاغلاناجاق
بو قوب – قورو آهیمدان
یاشلار دا پک اودلاناجاق.
یومسام دا گوز
بیر دنیاییم،
هر گوز بنی گؤره جکدیر.
دیکیلسه ده دوداقلاریم
هر صاپی بیر دیل اولاجاق،
کسیلسه ده حقلی دیلیم
بن صوصمایان بیر قومرویوم
بیر بهاردان اؤترو بین- بیر
فریادیم وار،
قانادیم وار،
فصیل لرده ن فصیل لره
قوناجاغیم، اؤز یوواما چاتاناده ک.
نغمه لریم ایشیده رکن
سازا باشلار یاپراقلار
اوموزلاریم اوزه رینده
پاطلاسادا ده لی طوپلار
صانکی ده نیز اوزه رینده ن
کؤپوکلردیر اوچوب گیده ر.
این تک بیت از خودم است در آرزوی دوست؛ تقدیم به همه دوستان صادق و با صفا:
در آرزوی دوست، نیکوست زیستن
مشکل حکایتی است بی دوست زیستن.