طنزیدن
خانم فاطمه جمالی از شاعران جدّی است و بنا به گزارشهای رسیده از دفتر حافظ منافع شعرای طنز پرداز اورمیه معروف به « دفتر طنز ارومیه» مستقر در حوزه هنری استان، این شاعره جدی، تازگی ها جدّی تر هم شده است و در نتیجه طنز هم می سراید (ان شاءالله که جدی تر هم باقی بماند که از معدود بانوان طنزپرداز در آذربایجان غربی و شاید موفق ترین آنهاست. کذا قال الشیخ بوالفضول طنّازان!) این بانوی هنرمند، متولد سال .... (شرمنده؛ به گفته مدیر روابط خصوصی اتحادیه فمنیستها: ذکر دقیق سال تولد خانمها جز در مورد تعیین تعداد سکه بر سر سفره عقد مسلمانان معاصر، ممنوع است و این شگفت پدیده ای است از جنس بدعت در روش مسلمانان بی خبر از اسلام و بی اعتنا به سنت نبوی –ص- و مذهب ائمه اطهار –ع- که در سنوات اخیره این مسلمانان شیفته اشرافیت اموی در کشور ما آن را مایه مباهات خود می دانند) بله، ایشان صادره از شهر " گرمی" در آذربایجان شرقی هستند به «خوی» و سپس به «ارومیه» در ولایت آذربایجان غربی و دبیر آموزش و پرورش هستند در این خطه. ماجرای ماشین تازه همسایه این شاعره را از زبان ایشان به روش طنزیدن الشعرآء – با الف ممدوده!- می خوانیم بر اساس روایت و قرائت و کتابت جناب مولانا بول الفضول الشعرآء، ایضاً با الف ممدوده :
ماشین نو
همسایهمون ماشین نوخریده
نگاش بکن تازه از را رسیده
بذاربگم یواشکی یه حرفی
دور از جونت خیلی ندید بدیده
ازوقتی که این ماشینوخریده
خواب خوش از چشمای ما پریده
بگم چرا؟ بابوق میگه حرفاشو
انگاریکی زبونشو بریده
یه بوق یعنی آهای سلام همسایه
دوتا یعنی:خداحافظ فریده!
نصف شبی تازه میاد به خونه
تا بخوابه دیگه آفتاب دمیده
هف هش تابوق یعنی درو واکنین
که خستهم و رنگ رخم پریده
خدا نیاره اون روزو که شاده
یا وقتی که چیزمیزایی خریده
صدای بوق قط نمیشه یه لحظه
ای خدا جونمون به لب رسیده
کاشکی گرفتاری فقط همین بود
تازگیا یه دزدگیرم خریده
بوق که تموم شد صدای سوت میاد
اینم یه جور تمدن جدیده !
ظهرا دیگه نوبت بچه هاشه
خونه خرابه اونیکه خوابیده
هی صدای آژیرو در میارن
این یکی ازصد تا بوقم شدیده!
میپرم از خوابو با فریاد میگم:
انگاری اسرافیل تو صور دمیده!
(منبع: دو هفته نامه دنیز، شماره 5، مورخ 6/9/90)
میرزا مهدی شکوهی کیمدیر؟
13- جو، 14- جو اسلامی عصرده یاشاییب، یارادن آذربایجانین تانینمیش گؤرکملی شاعرلریندن بیری ده مراغه لی «میرزا مهدی شکوهی» دیر. او 1247 هـ. ق ده تبریزده آنادان اولموش، جوانلیق ایللرینده مراغه شهرینه کؤچموش، اوزون ایللر اورادا یاشامیش، 1314- جو هـ. ق ده دونیاسینی ده ییشمشدی. او اوللر « ناشی» تخلص ائدیر، سونرالار ایسه «شکوهی» تخلصینی قبول ائتمیشدیر. شکوهی نین دیلی اولدوقجا ساده و اوره یه یاتاندیر. 1321- جی هـ. ق ده فارس و آذربایجان دیلینده یازدیغی اثرلر مُکمّل شکیلده تیریزده « دیوان قصاید و غزلیات» آدلی کتابدا چا پ ائدیلمیشدی. او عؤمرونده تهرانا، اسلامبولا و باشقا شهرلره سفرلر ائتمیشدی. شکوهی ادبی ارثینده طنز موضوعسو و تجنیس صنعتی ده گئنیش یئر توتور. اونون شعرلریندن بیر نئچه نمونه:
گل ای صبر و آرامی باده وئرن
رقیبه دؤنوب جام باده وئرن.
بو گلزاره گلدیم کی، بیر گول گؤروم
سنین گولمه گین خوشدی، بیر گول گؤروم!
اوتان عینک ایله عـصادن اؤزون
الینده ایاغین، جـیـبـینـده گؤزون!
باش قویموشدوم آستانانین داشینا
رحم ائتمه دین گؤزلریمین یاشینا
منی سندن آییرانین باشینا
گؤروم تانری بیر داش ساله، بیر بئله!
غزل
گلشنده چکر منیمله ناله
بلبل گله، من او گول جماله
ائتدی منی حشر اولونجا سرمست
ساقی او ازل وئرن پیاله
انگشت نمای خلقم از بس
بو ضعفله بنزه رم هلاله
بو ضعف وجود ایله منی درد
بیر اولمادی سالماسون خیاله
وارقانلی گؤزوم، یارالی باغریم
غم گلشنی یم، بو گول بو لاله!
هر یئرده مصور عکس رویین
محرم منی عشق ائدوب وصاله
اطفال دالومجا دسته – دسته
باخ شهر جنوندا بیر جلاله!
چکدیم نه قدر بلا یئتیشدیم
صد شکر بو سر حد کماله
صبر ائیله که، صبر ائدر «شکوهی»
بیر چاره بو محنت و ملاله.
(منبع:دو هفته نامه «دنیز» - ص 7 ، شماره 2، مورخ:16/7/90 - چاپ ارومیه)
بعد از اینکه نوشتار « از چادر به مانتو ...» را در وبلاگ گذاشتم، نظرات مختلفی دریافت نمودم که یکی هم شعر ترکی طنز آمیز به زبان عامیانه از دوست شاعرم « اکبر حمیدی علیار» بود که در ذیل می خوانید. البته بنده به ضرورت مجبور بودم جای برخی کلمات را سه نقطه بچینم!! امیدوارم شاعر از من دلخور نشود:
اولور (اخوانیه ترکی - 3)
مانتو گئتدیکجه نه تکجه دار اولور
چئوریلیر بلکه بولوز- شالوار اولور
اوغلان اوخشور قیزلارا قاش آلدیریر
قیز- گلین ده اوغلانا اوخشار اولور
خلق برابر بیر حقوقه ال تاپیر
مین ایلین یاتمیشلاری بیدار اولور
بیرجه تعداد دا سنینله من کیمی
بو برابرلیک گؤزونه خار اولور
کاش کی، بو تغییر مانتودا قالا
گئت- گئده چوخ وجه لر آشکار اولور
یوخ اولالی چوخلو ...لار بوگون
چوخلودا قوندارما ... وار اولور!
قوی بیرینده سؤیله ییم سؤز گلدی دای
جنسی آلتلر دؤنور سیّار اولور
آی کیشی سن هارداسان؟ بیر عده لر
ایت ایله، میمون ایله باردار اولور
دای اولوب همجنس بازلیق دا راحات
بیر سیرا ژئللرله یول هموار اولور!
جبر یوخدور فقه میزده دای بیزیم
گئت- گئده آرتیق بشر مختار اولور
شهرده بیرده تمدّن دور بولار
باخما کتدی-کوتدو بیز تک زار اولور!
کاش کی بو تغییر مانتودا قالا
گون بگون آرتیر حئییف بسیار اولور
بو سایاقلار ای حمیدی یاز قالا
توپلانار بیرگون بؤیوک آثار اولور.
اکبر حمیدی علیار
«برنارد شاو» نویسند? طنز پرداز غربی (اسکاتلندی) در آمریکا با دیدن مجسمه آزادی، سؤال کرد:
- این چیست؟
پاسخ دادند:
- «مجسم? آزادی». گفت: بله، در کشور ما هم هر کس بمیرد، مجسمه اش را درست می کنند!
جهالت جهانی اکبر اکسیر!
«ملخ های حاصلخیز» چهارمین آلبوم شعر طنز فرانو جناب اکبر اکسیر در حیطه شعر طنز نو و حال و هوای امروزی، مجموعه خوبی است که از طرف دوست شاعر طنزپرداز و بزرگوارم سعید سلیمانپور ارومی به رسم هدیه همین چند روز پیش به دستم رسید. کتابی که حتی پسر کوچکم «حجت» 8 ساله کلاس دومی، نیز جذب طرح رو جلد آن شده، بعد از امتحاناتش چند روزی فقط به آن خیره بود و گاهی هم به مطالبش، که البته برخی سطورش را می فهمید و لبخند می زد! و بلند بلند می خواند تا ما را هم به آن متوجه سازد... و « هادی » 11 ساله کلاس چهارم که سخت درگیر امتحاناتش است، چپ چپ به برادر کوچکترش نگاه می کند ! چرا که او هنوز فرصت نگاه کردن به آن کتاب را پیدا نکرده ...
باری جناب استاد اکبر اکسیرشاعر طنزپرداز امروزی است با درک حساسیت های ویژه امروزی؛ در باره ملخ های حاصلخیز بیشتر می توان حرف مفید زد، مخصوصاً اهل طنز و تفکر، من فعلاً با دو سطر آخر از شعر « اینترناش» - (ص 44 کتاب) این سخن کوتاه را کوته تر! می کنم که آن دو سطر حتماً به درد هر دو دنیای هر کسی می خورد:
« از خودم می نویسم
تا جهالتم را جهانی کرده باشم!»
راستی آیا می توان حدیث نفس را – به مفهوم نفسانیت و شهرت طلبی – بهتر از این بیان کرد؟!... شاید؛ اما باید به شاعر دست مریزاد گفت، یعنی: «اللرین آغریماسین شاعر قارداش». والسلام
مصطفی قلیزاده علیار - ارومیه