همسایه دیوار به دیوار
مصطفی قلیزاده علیار
خانه هامان در تمام عمر،
همسایه دیوار به دیوارند
اما، ما
-چون خفتگانی خاموش
در گورهایی در کنار هم-
بیخبر از احوال هم هستیم
دریغ از یک سلام ...
اگر روزی، صد بار
از کنار هم رد شویم
ناآشناییم و غریب
آه، ای آشنا!
آیا رستاخیزی
ما را از این غربت برخواهد انگیخت؟
93/05/17
به گزارش سایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجانشرقی، "ابوالفضل علیمحمدی" اظهار داشت: با بررسیهای انجام شده هادی بهجت تبریزی فرزند استاد شهریار، دکتر باقر صدرینیا، دکتر صمد رحمانی، دکتر مینو امیرقاسمی، زکریا طرزمی، استاد جمشید علیزاده، دکتر حمید سفیدگر، دکتر رحمان مشتاقمهر، دکتر اسدالله واحد، استاد مصطفی قلیزادهعلیار، دکتر حسن ذوالفقاری، دکتر منصور ثروت، دکتر کاووس حسنلی، دکتر توفیق سبحانی، دکتر اکبریبیرق، حسن علیزادهپروین، دکتر محمد خاکپور، خسرو سرتیپی و محمدمحمدپور به عنوان اعضای هیات علمی این همایش میباشند.
وی افزود: آوازهی اشعار نغز استاد شهریار هم در سرزمین ایران اسلامی و هم در فراسوی مرزهای این خاک زرخیز طنینانداز شده و نام او را از قید زمان و مکان فراتر برده است.
علیمحمدی تاکید کرد: استاد شهریار در قلمرو ادب و فرهنگ ایران زمین از چنان مرتبهی والای سخنسرایی برخوردار است که از تعریف،تمجید و تحسین بینیاز است و امروز کمتر کسی است که با شعر و ادب الفتی داشته باشد و «شهریار» را نشناسد .
وی افزود: همایش بینالمللی "فرهنگ مردم در شعر استاد شهریار" همزمان با 27 شهریور ماه 1393 (روزملی شعر و ادب) که بعنوان روز بزرگداشت استاد شهریار، در تقویم ملی ایران به ثبت رسیده، برگزار میشود .
علیمحمدی، محورهای همایش بینالمللی فرهنگ مردم در شعر استاد شهریار شامل: آداب و رسوم ایرانی – اسلامی در آثار استاد شهریار، بازیهای محلی در آثار استاد شهریار، قصهها و داستانهای محلی در آثار استاد شهریار، نقش موسیقی در اشعار استاد شهریار، ترانه ها، ضرب المثل هاو متل ها در آثار استاد شهریار، مقایسه ی آثار فولکلوریک شهریار با نظایر بومی و خارجی، مردم گرایی در آثار استاد شهریار، بازتاب فولکلور آذربایجان در اشعار استاد شهریار، بازخوانی جامعه شناختی و روانشناختی منظومه ی حیدربابا، هویت شناسی اندیشه ی استاد شهریار، نوآوریهای ادبی در آثار استاد شهریار، بررسی اندیشه های اجتماعی استاد شهریار، گردشگری فرهنگی و ادبی در آذربایجانشرقی (بناهای تاریخی و گردشگری آذربایجان در آثار استاد شهریار) و زمینههای تاریخی و جغرافیایی منظومه حیدربابا، عنوان کرد.
وی آخرین مهلت ارسال اصل مقالات را تا سیام مردادماه 1393 عنوان کرد.
واختی دیر
اکبر حمیدی علیار
ای کؤنول غفلتده یاتما دورکی قالخماق واختیدیر
جان قوشون معنا سماسیندا بوراخماق واختیدیر
بیر اووشدور گؤزلرین قوی ییرتیلا اؤرتوکلری
وارلیغا، دونیایه آیدین گؤزله باخماق واختی دیر
عیبی یوخدور اشتباهلار، سهولر تونقاللاشیب
توبه آدلی کیبریتی تونقالدا چاخماق واختی دیر
جان بویانمیش جوربهجور سولغون، یاراشماز رنگلره
حاق بویاغین بو بویاقلار اوسته یاخماق واختیدیر
دوم-دورو سو قالسا گر بیر یئرده بیرگون کیفله نیر
گل چالیش، آختار، ایز آچ دریایه آخماق واختی دیر
شوق ایله بیر سیلکهلن، روحون دا قوی یونگوللشه
دارجا کؤهنهلمیش قابیغدان ایندی چیخماق واختیدیر
یول اینام، مرکب عمل، مین سورگونن قالما دالی
معرفت بایراغین ،اوغلان، عرشه تاخماق واختی دیر
ای «حمیدی» واخت کئچر گؤزله قاچیرما فرصتی
قاچ کی نور کروانی یوللاندی، قاریخماق واختیدیر
چهار کتاب دوستی
نگاهی به روابط فرهنگی و ادبی معاصر ایران و نخجوان
اکبر حمیدی علیار
ارتباط فرهنگی و ادبی شاعران کشورمان با شاعران و اهل ادب دیگر کشورها به ویژه ممالک مسلمان و همسایه همواره بوده و خواهد بود و این ارتباطات در طول تاریخ گذشته و معاصر آثار خجستهای داشته است. چرا که این ملتها و کشوهای همسایه مشترکات دینی و فرهنگی و تاریخی نزدیکی با ایران اسلامی دارند. جمهوری خودمختار و شیعهنشین نخجوان که در ترکیب کشور جمهوری آذربایجان شناخته میشود، در طول تاریخ در حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی - اسلامی قرار داشته و با آن شناخته میشود. سرزمین نخجوان بر اساس قرارداد ننگین ترکمنچای جزو سرزمینهایی بود که از جغرافیای ایران بزرگ جدا گردید، اما رنگ و روح آداب و اعتقادات و باورهای معنوی و فرهنگی و ادبی و تاریخی خود را در دو قرن گذشته همچنان حفظ کرده، حتی حاکمیت هفتاد ساله کمونیستی شوروی هم – هر چند در شاخ و برگ و مظاهر فرهنگ و هویت اجتماعی بیتأثیر نبود، نتوانست ریشههای عمیق میراث معنوی، فرهنگی، هنری و ادبی این دیار را بخشکاند.
اهل شعر و ادب و هنر نخجوان به اقتضای همسایگی با استانها و شهرهای مرزی ایران (آذربایجان شرقی و غربی) ارتباط مستمر با اهالی شعر و ادب این مناطق داشتهاند، همچنین به سبب پیوندهای نسبی و خونی دیرین تاریخی با مردمان مرزنشین دو سوی رود ارس، حتی در دوره شوروی که مرزها و راههای ارتباطی به کلی بسته و تردد قطع شده بود، همین پیوند لااقل در دلها و خاطرهها همچان زنده ماند و نگسست و در ادبیات و هنر و خود را به شکلی نیرومند اما حسرتآمیز حفظ کرد. تا اینکه از سال 1991 میلادی/ 1370 شمسی با فروپاشی شوروی، چپرها و حصارهای مرزی فروریخت و رفت و آمد مردمان دو سوی مرز آغاز شد و مردم حسرتسوخته، به بازیابی فامیل و اقوام قدیمی خود پرداختند... در این میان البته ادیبان و مورخان و نویسندگان و اندیشمندان دو طرف، با حفظ احترام متقابل به حریم جغرافیایی و خانه و کاشانه همدیگر، به کاری مهمتر از اقدامات عموم مردمان دست زدند و آن بازیابی و بازشناسی ریشه آن پیوندهای مشترک تاریخی و فرهنگی دو سوی ارس و آغاز همکاری در این عرصه بود.
با تأسیس انجمن ادبی «اهل بیت –ع-» در کنار بخش فرهنگی سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در نخجوان توسط مصطفی قلیزاده علیار (شاعر، ادیب ومدرّس اعزامی از حوزه علمیه قم به نخجوان برای تدریس معارف اسلامی) از سال 1996م/ 1375 ش. ارتباط دوستانه اهل شعر و ادب ایران و نخجوان آغاز و روز به روز بیشتر شد و در اندک زمانی این روابط ادبی در نشریات و مطبوعات رسمی نخجوان و تهران و تبریز و ارومیه و قم و ... انعکاس یافت که هنوز هم ادامه دارد. جلسات و نشستهای هفتگی قرائت و نقد شعر اعضای انجمن با حضور خود آنان جریان ادبی را بار دیگر در آن محیط ساکت و جنگزده نخجوان بعد از فروپاشی تجدید و تحریک کرد و رفته رفته بر تعداد اعضای آن افزود. ناگفته نماند که حمایت محمدصادق طوری سرکنسول جمهوری اسلامی ایران و مقصود پناهیان وابسته فرهنگی ایران در نخجوان در شکلگیری این انجمن و برگزاری برخی مراسم ادبی چشمگیر مثل عصر شعر میلاد پیامبر اسلام (ص) در سال 1377 و مراسم نودمین سالگرد تولد استاد شهریار با حضور شاعران و ادبای ایرانی و نخجوانی در محل سرکنسولگری ایران بسیار مؤثر بود.
نخستین جُنگ شعر مشترک از آثار اعضای انجمن ادبی اهل بیت (اهل بیت شعر مجلسی) اعم از شاعران ایرانی و نخجوانی تحت عنوان”Ç?Ç?KL?N?R BAHARIMIZ” (چیچکلهنیر بهاریمیز: بهارمان شکوفا میشود) به همت مصطفی قلیزاده – مؤسس و دبیر انجمن ادبی اهل بیت نخجوان- تنظیم و آماده شد و در سال 1999 با حمایت مالی آقای محمدصادق طوری سرکنسول وقت ایران، از سوی انتشارات «گنجلیک» در باکو چاپ و منتشر شد. بعدها همین سنت ادامه پیدا کرد و دو جُنگ شعر دیگر («دوستلوق چلنگی»: دستهگل دوستانه؛ و «نورلو مصراعلار»: مصرعهای نورانی) به اهتمام سید رضا میرمحمدی – وابسته فرهنگی وقت ایران در نخجوان چاپ و منتشر گردید که یکی با الفبای سرلیک و دیگری با الفبای لاتین بود.
در سال 2008 چهارمین مجموعه شعر مشترک شاعران ایران و نخجوان توسط داوود حاجی ناصری (وابسته فرهنگی وقت ایران) و عاصم یادگار (رییس اتحادیه نویسندگان نخجوان) با عنوان “DOSTAR TÖHF?S?” (دوستلار تحفهسی: ارمغان دوستان) تهیه و تنظیم و در نخجوان چاپ و منتشر شد. در باره ارزش ادبی، تاریخی و محتوایی هر کدام از این چهار کتاب ادبی باید در فرصتی دیگر به بحث و بررسی بپردازیم. اما در اینجا همین قدر میتوان گفت که این کتابها مصداق روشن همکاری فرهنگی و روابط ادبی اهالی شعر و ادب شاعران مسلمان ایران و نخجوان در تاریخ معاصر است.
در این چهار کتاب مجموعه شعر شاعران آذربایجانی دو سوی ارس – که میتوان اسمش را «چهار کتاب وحدت» یا «چهار کتاب ادبی وحدت و دوستی» گذاشت، محدودیت موضوعی وجود ندارد و شامل اشعاری در قالبهای مختلف نو و کلاسیک شعر آذربایجانی و موضوعاتی مثل اجتماعی، میهنی، تغزلی، دینی و عرفانی میشود.
گفتنی است بنابر آنچه شنیدم از میان این چهار کتاب (کتب اربعه!)، کتاب چهارم اخیراً توسط شاعر و ادیب پرتلاش ارومیهای علی رحمانی (درویش) از الفبای لاتین آذری به الفبای اصیل و تاریخی ایرانی – آذربایجانی برگردانده شده که انشاءالله در آینده نزدیک به زیور طبع آراسته خواهد شد است. ضمن تشکر از ایشان، امید میرود زمینههای همکاری فرهنگی و ادبی دو کشور مسلمان ایران و آذربایجان و جمهور خودمختار نخجوان روز به روز افزایش یابد.
تا جایی که راقم این سطور اطلاع دارد و در این مدت نزدیک به 20 سال از دور و نزدیک ناظر بودهام، نقش آغازگر و تأثیرگذار انجمن ادبی اهل بیت (ع) در ایجاد و گسترش روابط فرهنگی و ادبی ایران و نخجوان چنان مثبت و مؤثر بود که در اندک زمانی از سوی دستگاههای رسمی و شخصیتهای ادبی نخجوان نیز مورد استقبال قرار گرفت و در کتاب «آراز- 4» (جُنگ ادبی اتحادیه نویسندگان جمهوری خودمختار نخجوان) مورد تقدیر واقع گردید و رسماً در تاریخ ادبیات معاصر آن دیار به قلم مرحوم حسین ابراهیماف نویسنده خلق آذربایجان ثبت شد و به دنبال آن فعالیتهای ادبی مشابهی نیز از سوی دانشگاه دولتی نخجوان و اتحادیه نویسندگان آن جمهوری انجام گرفت.
منبع: هفته نامه دنیز، شماره 53- مورخ 12 تیر ماه 93