کتابی خطی درفضایل علی (ع)
یکی دو سال پیش در زادگاهم روستای «علیار» ( علی یار) مهمان دوست ارجمندم «بهرام رجبی» بودم. او یک روستایی روستانشین و کشاورز کتابخوان و کتاب دوست و کمی هم اهل ذوق و شعر و هنر است.... وقت خدا حافظی ما که رسید، این دوست ما آقا بهرام و همسر و فرزندانش ماشین ما را پر کردند از هدایای لبنیاتی طبیعی بسیار تمیز و لذیذ مثل شیر و ماست و کشک و پنیر و سرشیر و ... که در شهر آنها حکم کیمیا دارد. این سوغاتی ها البته حاصل زحمات همسر با سلیقه و مهربان آقا بهرام بود. شرمنده شدیم از آن همه لطف و مرحمت آقا بهرام و خانواده مکرم ایشان. اما آقای رجبی هدیه دیگری هم به من داد که مخصوص خودم بود و آن کتابی کهنه با جلدی چرمی بزرگ بود که به من داد و گفت: حاج آقا، این کتاب بیشتر به کار خود شما می آید... نگاه کردم دیدم یک کتاب خطی است با خطی خوانا و زیبا به دو رنگ سیاه و قرمز. تشکر ویژه کردم از آقا بهرام، به خاطر آداب دانی این میزبان روستایی با معرفت و هوشمند و سخاوتمند و موقع شناس و مهمان شناس.
باز آمدیم و کتاب را با احتیاط ویژه ورق زدم. اسمش « شعشعه ذوالفقار در بیان غزوات حیدر کرار» است. البته مؤلف در پایان کتاب آن را « شعشعه الانوار من غزوات امیر المؤمنین حیدر کرار» نام می برد. نام مؤلف « محمد شفیع الحسینی» فرزند است «بهاءالدین محمد». ظاهرا کاتب هم خودش است. کتاب به زبان فارسی بلیغ است و بیشتر به کار اهل مدیحه گویی و منبر و نقل تاریخ در بیان فضایل امیر مؤمنان علی (ع) می آید. مؤلف هم ادیب و نویسنده است و هم شاعری خوش ذوق که درلابلای مطالب از اشعار خودش هم می آورد. البته از اشعار فارسی و عربی دیگر شاعران هم گاهی ابیاتی را به تناسب چاشنی مطلب می کند و متن کتاب را جذابتر می سازد. اطلاعات تاریخی مؤلف هم خوب است. مطالب کتاب دارای تلمیحاتی زیبا از آیات قرآن و احادیث نبوی و کلمات ائمه اطهار (ع) در ستایش شاه مردان علی (ع). اغلب متن آیات کتاب وحی را خیلی بجا و بموقع به کار می برد. در نقل فضایل امام علی (ع) استناد به منابع روایات و احادیث مثل آثار شیخ صدوق و کلینی و مفید هم از دیگر ویژگی های کتاب است. در صفحه 7 در باره تحریر کتاب می نویسد: « در این بین از مُلهَم غیبی و هاتف بلاریبی ندایی بگوش جان رسید و صورت این مطلب در آینه خیال جلوه گر گردید، این فقیر کتابی مشتنل بر غزوات و معجزات و صفات خجسته سمات حضرت امیر کل مؤمنین فی یوم الغدیر برشته تحریر و سمت تقریر کشد...». کتابت کتاب را در روز هیجدهم ربیع الاول 1248 به پایان برده بدون ذکر نام مکان یا شهر و محل تألیف: « قد فرغت من تسوید هذا الکتاب الشعشعه الانوار من غزوات امیر المؤمنین حیدر کرار بعون ملک الجبار فی تاریخ 18 شهر ربیع الاول سنه 1248».
گفتنی است کتاب مزبور دارای 170 ورق به ابعاد 30 در 19 سانتی متر است و جز برگ اول و آخر همه برگها دو رویه (پشت و رو) نوشته شده و هر صفحه این کتاب خطی 17 سطر مرتب و هنرمندانه دارد در ابعاد 19 در11 سانتی متر. احتمالاً از این کتاب نسخه یا نسخی دیگر در جایی باشد یا نباشد. امید که در آینده ای نه چندان دور این کتاب به زیور طبع آراسته گردد و به بازار انتشار آید.
فعلاً همین قدر را در معرفی این کتاب خطی خوش خط و زیبا و خواندنی، از این بنده شرمنده قبول فرمایید به عنوان هدیه عید غدیر. عید غدیر بر همه شما مبارک.یا علی!
مصطفی قلیزاده علیار
دده قورقود و عاشیق صنعتی
· اکبر حمیدی علیار
بوگونکو دونیامیزدا کی بیر طرفدن الینده امکان اولان فرهنگلر و مدنیتلرین قوللوغچولاری باشقالارینا غالب گلمک و اونلاری آرادان قالدیرماق قراریندادیرلار و گئجه-گونوز، وار گوجلری ایله، حاق ناحاق، وجدان و انصافین گؤزوندن ایراق بو ساحه ده چالیشماقدادیرلار و باشقا طرفدن اؤز کیملیگینه و کئچمیشینه گؤز یوموب بیر قورو و جانسیز هئیکل کیمی یاراماز و یاراشماز دونلارا و گئییملره گئیینن خلقلار، ایچی بوش خیاللار و یوخولاردا سئیر ائتمه یی اویانماقدان اوستون ساییرلار، اینجه دویغولار و ذؤوقلری یاشاتماق و قوروماق اوجا همت، گؤزل دؤزوم و چایلارین آخاری نین ترسینه اولاراق اوزمه یی باجارماغی طلب ائدیر.
دوغروداندا کئچمیشیمیزه و ایندیمیزه باخاندا، بو ایکیسی نین آراسیندا هئچ بیر ایلگی تاپماق اولمور، آیاغیمیزدان باشیمیزا قده ر، قوهومومدان قونشویا قده ر، چؤره ییمیزدن آشیمیزا قده ر، تویوموزدان یاسیمیزا قده ر، آلدیغیمیزدان وئردیگیمیزه قده ر، ائشیتدیگیمزدن گؤردویوموزه قده ر و .. هامیسی یاددیر، باشقا جوره دیر، بئیینه باتان، اوره یه یاتان دئییل، بیر آز- ماز دوشونجه سی اولان، بو دوروما باخاندا، اوره یی آجیشیر،یانیر،آلوولانیر، خصوص ایله کی گئرچک دونیادان سؤز آچاندا یوخوداکی لار اونا گولورلر! بوردا بیر شاعیر قارداشیمیزین شعری یادیما دوشور: بیزه گولنلره دئیین سیزه آغلاماغیم گلیر.
مقصدن اوزاقلاشمییاق.. آنجاق بو معنوی، تاریخی و مدنی ده یرلری حیاتدان قارانلیق موزئیلره کؤچورمه زامانیندا، همین موزئیلرین قاپیلارینی خلقین اوزونه آچانلاردا وار، بوگون اؤز اؤلکه سینده یئتیم اوشاق تک یاشایان آذربایجان مدنیتی، اینجه صنعتی و ادبیاتی نین اوغروندا بیر چوخ خئیرخواه انسانلارین ده یرلی و آلقیشا لاییق خدمتلری وار، بو آرادان بیز "کتاب دده قورقود" اوزه رینده گؤرولن ایشلره قیساجا اشارتلر ائدیریک:
آلمانین درئزدئن شهری نین کیتابخاناسیندا، سونرالار ایسه واتیکان کیتابخاناسیندا تاپیلان کتاب دده قورقود، اسلامدان قاباق آذربایجان اراضیسینده یاشایان اوغوز تورکلری نین یاشاییشی، تاریخی، مدنیتی، عادت-عنعنه لری، فلسفی و مذهبی دوشونجه لری، اینام و اینانجلاری و اجتماعی داورانیشلارینا عاییددیر و بوناگؤره ده 20– نجی عصرین اول لریندن مختلیف اؤلکه لرده او جومله دن روس، اینگلیس، آْلمان، ایتالیا، فرانسا، تورکیه ،آذربایجان و ایراندا تاریخچیلر و مدنیت شناس عالیملر طرفیندن قارشیلاندی و تدقیقه لاییق گؤروندو، ایندیلیکده "دده قورقود شناسلیق" دونیانین بیر چوخ معتبر اونیوئرسیته لری نین اختصاصی علملریندن دیر، بین الخلق مدنی قورولوشو، یونئسکو طرفیندن 1999- نجی ایلی دده قورقود ایلی آدلاندیرماق بو کیتابین و شخصیتین اهمیتینی داهادا آرتیق آیدینلاشدیریر .
ایراندا بیرینجی دفعه 1355- نجی ایلده بو کتاب فریبا عزب دفتری و محمد حریری اکبری نین واسطه سیله اینگلیزدن فارسجایا ترجمه ائدیلیب و "بابا قورقود" آدیندا تبریزده چاپ اولدو، همان ایلده ابراهیم دارابی بو کتابی آنارین یازدیغی آذربایجانجادان فارسجایا چئویریب " حماسه ی دده قورقود" آدی ایله چاپ ائتدی. 1358 ده مرحوم دوقتور م. ع. فرزانه ایلک دفعه اولاراق یئنه بو کتابین اوریژینال متنینی دئرزدئن نسخه سی اساسیندا تهراندا نشر ائتدی. سون 20 ایلین ایچینده ایراندا گؤرولن ایشلردن ان اؤنملیسی دوقتور ح.م. گونئیلی جنابلاری نین ایشله دیگی دده قورقود کتابی دیر کی بو ساحه ده مکمل ایشلردن و تدقیقلردن ساییلیر؛اما دده قورقود کتابینی معاصرلشدیرمه سی اوزه رینده ایشله ینلردن شامیل جمشیداوف، 1980- نجی ایلده بو کتابی یئنی یئتمه لر اوچون ساده لشدیریب و آذربایجاندا چاپ ائدیب مرحوم ب.ق.سهند "دده مین کیتابی"ندا دده قورقود بویلارینی چوخ شاعرانه و گؤزل شکیلده نظمه چکمیشدیر. سون ایللرده اورمولو شاعر دوستوم بهرام اسدی معاصر دیلیمیزه یاخین یئنی تدقیقاتلا چاپ ائدیبدیر و سایره...
محمد حسینخانی گونئیلی کتاب "دده قورقود بویلاری معاصر عاشیق ادبیاتینا اویغون" آدی ایله عاشیق شعری(قوشما- گرایلی) فورماسیندا یازیب و نشر ائدیب و دئمک معاصر عاشیق ادبیاتی چرچیوه سینده بیرینجی ایشی گؤروب. آنجاق بو کتاب اوزه چیخاندان بری، دده قورقودون داوامچیلاری اولان عاشیقلار طرفیندن بوگونه قده ر هئچ بیر ایش گورولمه ییب، البته کئچمیشلرده دده قورقود داستانلاری، باشقا عاشیق داستانلاری کیمی عاشیقلارین واسطه سی ایله اوخونارمیش و سونرالار نه ایسه بو داستانلاری قورویوب ساخلایانلار آز اولوب و ایندی ده بو داستانلاردان عاشیق دونیاسیندا پارچالار و فاکتلار تاپماق اولار، نمونه اولاراق گونئیلی عاشیق احد ملکی علیشاه، زنگانلی عاشیق قوربان محرمی دن اؤیرندیگی، ده قورقودون اؤلومو حاقدا بیر قیسا داستانی نقل ائدیر کی بو فاکت کتاب دده قوقوددا یوخدور، هرحالدا بوگون اوتایلی- بوتایلی آذربایجان عاشیقلاری ایچینده بو ساحه ده بیرینجی آددیمی، دده قورقود عاشیق گروپونون باشچیسی، عاشیق سلجوق شهبازی آتیبدیر و دده قورقود بویلاری نین بیرینی(قاراجا چوبان داستانینی) معاصیرلشدیریب، دده قورقود اوزره تدقیقات آپارماغا ماراقلانانلار اوچون گؤستریش اولاجاق. بو قیسا معلوماتین سونوندا بو یولدا چالیشان بوتون عالیملره، ادیبلره و عاشیقلارا اوغورلار آرزولاییریق.
منبع: دو هفته نامه «دنیز»شماره 4 مورخ 17/8/90- ارومیه
شهریار و موسیقی
· اکبر حمیدی علیار- تهران
آذربایجان، ایران و دونیا شاعیری "شهریار"دان هر نه قده ر یازیلسا و دئییلسه، یئنه ده یئری وار. دوزدور کی، اوستادین دوستلاری، تانیشلاری، ادبیاتچی لار و باشقالاری اونون باره سینده چوخلو مقاله لر و کتابلار یازیبلار آمما اونون دیوانین اوخویان هر بیر کیمسه ده بئله بیر حیسس یارانیر کی اوستادا گؤره بیر سؤز دئمه لی دیر و بو، شاید اوستادین بو بیتی نین مصداقی اولابیلر کی بویورور:
شهریارا تو به شمشیر قلم در همه آفاق
به خدا ملک دلی نیست که تسخیر نکردی.
شهریارشیناسلیق و شهریار تانیما اوزره، چئشیتلی موضوعلاردا تدقیق آپاریب چوخلو مقاله و کتابلار یازماق اولار، او جومله دن شهریارین شعر و یارادیجیلیغیندا اولان بو موضوعلارا دایر: قرآن، عرفان، حضرت علی (ع)، کربلا حادثه سی، شهریار و حافظ،، آنا، آتا،سربست یا خود آغ شعر، کند یاشاییشی، خلق شفاهی ادبیاتی، یئنی یارانان سؤزلر و ترمین لر، ایران اسلام انقلابی خصوصاً عراقین ایران علیهنه تؤرتدیگی قبول ائدیلمز آغیر محاریبه ، وطن سئورلیک، آذربایجان و قفقاز مسأله لری، قادین حقوقلاری، بین الخلق قایغی لار، استعمارچیلیق، موسیقی و سایره. بو سونونجو ژانر اوزه رینده قیسا بیر اشاره لر اولونور:
هامییا آیدین دیر کی شعر ایله موسیقی بیر بیریندن آیریلان دئییل لر،شعر اولان یئرده موسیقی، موسیقی اولان یئرده ایسه شعرین اولماسی قاچیلمازدیر. آنجاق اوستاد شهریارین دیوانینا ساده جه اؤتری بیر باخیشدا دا شعرله موسیقی نین قوشا انکیشاف ائتمه سی و قوشا یاشاییب یاریماغی گؤزه چارپیر و اوخوجو بو ایکی ایلاهه نین ائکیز دوغولماسینا ایمان گتیریر.
شهریارین دیوانیندا آز شعره راستلاشماق اولار کی عمومییتله موسیقی یه، یا بیر موسیقی دستگاهینا یا گوشه سینه یا تصنیفینه و یا موسیقی شخصییتینه اشاره اولونماسین. بعضاً بیر شعر و یا بیر غزل بوتونلوکجه موسیقی یه حصر اولونوب او جومله دن «سه تار عبادی»، «ویولون تاجبخش»، «داغ سنتور»، «صبا می میرد»، «سازلی شاعیر خازنین روحونا تقدیم» باشلیقلی شعرلر و س.
منجه شهریارین موسیقی ایله تانیشلیق و باغلیلیغی و سحرکار موسیقی نغمه لری نین، اونون روحوندا بوراخدیقی ائتگی وتأثیر اوچ دؤورده باش دوتوبدور:
بیرینجی دؤور عبارت دیر اوستادین اوچ ایللیک کندده یاشادیغی دؤوردن؛ بیلیرسینیز کی، اوستاد تبریزده آنادان اولوب، اوچ یاشینا قده ر اوردا یاشاییب آنجاق مشروطه حرکاتیندا، تبریزده گرگین وضعیت یاراندیقدا، آتاسی میرآقا خشکنابی، عائیله سینی و اوچ یاشیندا محمدحسینی آناسی کوکب خانیملا بیرلیکده قاییش قیشلاق کندینه گؤندریر و شهریار6-7 یاشینا کیمی اؤز آنا کندینده بویا - باشا چاتیر و شهریارشناسلارین دئدیگینه گؤره شهریارین آذربایجان شفاهی خلق ادبیاتی ایله درین تانیشلیغی و تورک فولکولورونو اؤیرنمه سی، حیسس ائدیب یاشاماسی و اوستادین تورکجه اثرلری نین خصوص ایله حیدر بابانین یارانماسی نین تمل داشلاری بو اوچ ایللیک کند یاشاییشی دؤورونده قویولوب. دوغروداندا اوشاقلیق چاغیندا گؤردوکلری، ائشیتدیکلری و اؤیرندیکلری بوتون اینجه لیکلری ایله، داشدا قازیلمیش ناخیش کیمی شهریارین یادیندا قالیر و حیدربابانی اوخویان هر کیمسه اولورسا، اوستادین اوزون ایللر بویو کندده یاشاماسینی تصوور ائدیر. دوزدور کی اوستاد آلتی یاشیندان تبریزه قاییدیب اون دؤرد یاشینا قده ر اوردا یاشاییر آنجاق بو مدتده باشی مکتبه، فارس، عرب و فرانسه دیلینی اؤیرنمه یه قاریشیر. ائله جه موسیقی ایله ده ایلک تانیشلیغی همان کندده اولان زامان اوز وئریب و شهریار ایلک دؤنه عاشیق سازیندان(قوپوزدان) و عاشیق رستمین مضرابی و سسیندن قوپان سیرلی- سحیرلی نغمه لر و ماهنی لارا اؤز اینجه روحونو اووسونلادیر، حیدربابا اثری نین نئچه بندی بو حقیقتی آیدین شکیلده گؤستریر:
حیدربابا میر اژدر سسلننده
کند ایچینه سسدن کویدن دوشنده
,شیق رستم سازین دیللندیرنده
یادیندادی نه هؤله سک قاچاردیم
قوشلار تکین قاناد چالیب اوچاردیم؟!
حیدربابا کندین تویون دوتاندا
قیز گلینلر حنا - پیلته ساتاندا
بی گلینه دامدان آلما آتاندا
منیمده او قیزلاریندا گؤزوم وار
عاشیقلارین سازلاریندا سؤزوم وار
بونلاردان علاوه « اصلی کرم شعرینه حاشیه» شعری و باشقا بیت لر ده بو ادّعانی ثبوت ائدیر. اوستاد شهریاردا موسیقی دویغوسونو اویالدان ایکینجی عامیل، ابوالحسن خان اقبال آذردیر کی، اوستادین اؤز دئدیگینه گؤره اقبال آذر حاج میرآقا خشکنابی نین یاخین دوستو اولموش، هر دؤنه اونون ائوینه گلدیکده باشلاییب اوخویاردی و بوتون قونوم- قونشو اونون ایلاهی سسینی دینله مه یه قاپی- باجا و دام- دیوارا دولاردیرلار. اوستاد شهریار اقبالا حصر ائتدیگی غزلینده بئله دئییر:
به آن خدا که علی شاهکار خلقت اوست
ترانه ی تو بود شاهکار موسیقی
اوچونجو مرحله کی اوستاد شهریار موسیقی یه یاناشدیقدا اؤزو ده بو دنیزه جومور، اوستادین تهرانا گلیب و بؤیوک موسیقی اوستادلاری او جمله دن ابوالحسن صبا، حبیب سماعی، عبادی و تاجبخش ایله تانیش اولماسی دیر کی، بو دؤوورده اوستاد اؤزو ابوالحسن صبانین یانیندا سه تار اؤیرنمه یه باشلاییر و کلاسیک موسیقی نی چوخ درین و دوزگون اؤیره نیر و شهریارین سه تاریندا آخان، اوره گینه وورولموش زخمه لرین آخینی صبانی آغلادیر، اوستاد - من هر سه تار چالاندا صبانین گؤزوندن یاش آخیر، تعجبله سوروشورام آخی منیم سازیم سنین سازی نین یوزده بیری اولانماز بو نه سرّدیر؟!-دئییر و صبا – سنین سازیندا باشقا بیر تأتثر وار، من بونو دویورام- دئییر، و شهریارسا صبایا بئله دئییر:
بزن که سوز دل من بساز می گویی
زساز دل چه شنیدی که باز می گویی
نوای ساز تو خواند ترانه توحید
حقیقتی به زبان مجاز می گویی
باشقا بیر یئرده:
باز کن نغمه جانسوزی از آن ساز امشب
تا کنی عقده اشک از دل من باز امشب
شهریار مقامی یاخود موغام موسیقی سینی دریندن بیلمه یینه گؤره موسیقی آنلاملارینی چوخ یئرلی- یاتاقلی اؤز شعرلرینده ایفاده ائدیب، «سازلی شاعیر خازنین روحونا تقدیم» عنوانلی شعرینده 32 موسیقی دستگاه، گوشه و تصنیف لری نین آدینی چوخ مهارتله چکیب و باشقا شعرلرینده گاهدان بیر بیت ده ائتدیگی اشاره لر چوخ ماراقلی دیر:
من این شکسته که خوانم ز سوز سینه به ماهور
مگر ز ساز صبا بشنوم جواب شکسته
یا:
من عشیران اوخوسام پنجه عراق اوسته گزر
گؤزلیم تورک اولالی ترک حیجاز ائیله میسن
اونو بیزدن آییردی روزگارین ساز و ناسازی
اونونچون سیزلارام هریئرده گؤرسم ساز چالان واردیر
شور فرهاد و عشوه شیرین
زنده کردی به شور و شهنازت
شهریار موسیقی نی یئر اوزونون بنده لرینه بیر تانری پایی و بیر روزی بیلیر، حبیب سماعی نین سنتورونا بئله یازیر:
صدای سوز دل شهریار و ساز حبیب
چه دولتی است به زندانیان خاک نصیب
و یا ویولون تاجبخش ده بئله دئییر:
به پای ساز تو از ذوق عرش کردم سیر
که روز وصل تو کم نیست از شب معراج
آنجاق شهریارین دیوانیندا موسیقی ایله باغلی اولان بیت لر دالغالانماقدادیر و بیز بو قونویا بیر گیریش اولاراق هله لیک بو قدره کفایتله نیریک. یئنه ده بیر نئچه نمونه اوستادین اؤز سؤزلری ایله سؤزوموزه سون قویوروق :
بی تار طره های تو مرهم گذار دل
با زخمه صبا و سه تار عبادی ام.
به پای ساز صبا شعر شهریار ای ترک
بخوان که عیدی عشاق بیقرار آمد.
آنچه دیدم از نوای زندگی نامبتذل
ناله سیم سه تارم بود و دیوان غزل.
(منبع: دو هفته نامه «دنیز»، شماره 2 – مورخ 16/07/90 – چاپ ارومیه)
دوست شاعر و اندیشمندم، همولایتی فرهیخته ام جناب اکبر حمیدی علیار در وبلاگ پربارش نسبت به انتشار نخستین شماره « دنیز» اظهار لطف کرده به زبان شیرین و فخیم آذربایجانی جهت اطلاع خوانندگان عزیز در اینجا می آورم: علیار دنیزی! علیار و علیارلی لار تاریخینده ایلک اولاراق "دنیز" آدیندا ایکی هفته لیک قزئت، اورمیه شهرینده بوراخیلدی ، دنیزین بیرینجی نومره سی 1390-نجی ایل یایین سونونجو گونو (شهریورین 31-ی) ایشیق اوزو گؤردو، بو قزئتین امتیاز صاحیبی و سورومولو مدیری حؤرمتلی تدقیقاتچی، شاعر،ژورنالیست و یازیچی حاج مصطفی قلیزاده علیار جنابلاری دیر، سیاسی، مدنیُ، تاریخی و اجتماعی قونولاری احتوا ائدن بو قزئت، ایکی تورکجه و فارسجا دیللرینده 8 صحیفه ده هر آیین یاریسی گونو و سون گونو یاییلاجاقدیر، بیرینجی نومره نین اساس موضوعو بوگونلر و بو ایللر ظلمه معروض قالان اورمو دنیزی دیر، ایکینجی اؤنملی موضوع ایسه مرحوم اوستاد شهریارین ایل دؤنومو مناسبتی ایله، اونا عاید اولان سؤز-صحبتلردیر، بیز بو دیه رلی مدنی آددیمی و حرکتی ایلک اؤنجه حؤرمتلی قلیزاده علیار جنابلارینا، سونرا ایسه مطبوعات اهلینه، ادبیات اهلینه، اورمیه اهلینه و اؤزللیکله ده علیارلی لارا تبریک ائده رک بو کؤرپه قزئته اوغورلار و اوزون عمر آرزولاییریق و اومود ائدیر یک کی ائلیمیزین و خلقیمیزین دردینین سؤیلر دیلی اولارکن مدنیتیمیزین ده یایار الی اولسون. دئمه لی یم کی علیار اهالیسیندن ایندیلیکده 1000 ائودن آرتیغی اورمیه شهرینده یاشاییرلار و بو شهرین، چئشیتلی ساحه لرده، انکشافیندا گؤرکملی روللاری اولوبدور، مصطفی قلیزاده علیار ایسه یوزلر مقاله دن باشقا تخمینأ 20 جیلید کتابین مؤلفی دیر. اکبر حمیدی علیار |