عاقل عزت اوغلو زینال اف - 1
یازان: اکبر حمیدی علیار
عاقل عزت اوغلو، زینال اف. ایرانین قرهداغ ماحالینین ایزهوان کندینده آنادان اولوب،آناسی علییئوا فاطما حمید قیزی دا ایرانین قرهداغ ماحالینین علیار کندینده آنادان اولوب. علیارلی حمید مرحومون اوشاقلاری (اوچ اوغلو و بیر قیزی) بیر چوخ قرهداغلیلار و علیارلیلار کیمی واختی ایلا آغدام شهرینه ایشلهمهیه گئدرمیشلر و موقتی اولاراق اوردا آیلارلا ساکنلشرمیشلر. ایران-شوروی مرزلری و سرحدلری باغلاندیقدا حمید اوشاقلاریندان مرحوم نوری کی اهل- عیالی علیاردا ایمیش قاییدیر و باشقالاری اوردا قالمالی اولورلار، عزت مرحوم دا ایزهوان خانلیغی قوللوقچولاریندان ایمیش کی خانین غضبینه گرفتار اولدوقدا ایزهواندان قاچیر و آغداما پناه آپاریر و علیارلیلارلا تانیش اولدوقدا فاطما حمیدی قیزی ایله عائیله قورور و عاقل مرحوم 1927-نجی ایلده آغدامدا بو عائیلهده دونیایا گؤز آچیر؛
آذربایجان پئداقوژی اینستیتوتونون فیزیکا-ریاضیات فاکولتهسینی بیتیرن عاقل زینالاوف آغجابدی رایونوندا معلیملیک فعالیتینه باشلاییب. پئداقوژی فعالیتی دؤورونده او، بیر نئچه مکتبده تدریس-حیصهمودیری، مکتب مودیری و رایون معارف شعبهسینین موفتّیشی وظیفهسینده ایشلهییب.نمونهوی پئداقوژی فعالیتینه گؤره اونا "قاباقچیل معارف خادیمی"،"امکدار معلیم" فخری آدلاری وئریلیب. فیزیکا-ریاضیات معلیمی اولماسینا باخمایاراق او، همیده یاخشی ادبیاتچی ایدی. خصوصی طبعه و استعدادا مالک اولان عاقل معلیمین تئز-تئز او دؤورکو قزئت و ژورناللاردا شعرلری، مقالهلری و دیگر یازیلاری چاپ ائدیلیردی.
ایشلهدیگی مکتبلرده، یاشادیغی آغجابدی، دوغولدوغو آغدام و دیگر قونشو رایونلاردا خصوصی حؤرمت و نفوذا مالک اولان عاقل زینالوو 1976-جی ایلده 49 یاشیندا اورک چاتیشمامازلیغیندان دونیاسینی دهییشیب.بو گون اونون 7 اؤولادی، 12 نوهسی و 6 نتیجهسی آتا و بابالاری عاقل معلیمین آدینی و عزیز خاطیرهسینی یاشادیرلار.
عاقل زینالاوفون اوستاد شهریارا خطاب "شهریار" پوئماسی اثری، تاریخی باخیمدان اؤنملی دیر، او بو پوئمادا آتاسینین نئجه و نییه ایراندان قاچماسینی و خانلیق دؤورونون حاقسیزلیقلارینی آچیقلاییر، قارداشی نصرالدین علییئفین دئدیگینه گؤره ،او بو پوئمانی یاخین دوستو پروفسور غلامحسین بیگدلینین واسطهسی ایله اوستاد شهریارا گؤندرمیشایمیش، آنجاق شهریارین الینه چاتیب چاتمادیغیندان خبرسیزیک؛ آشلغیدا بو پوئمادان بیر حیصهسینی اوخویوروق :
شهریار پوئماسیندان
شهریاریم، کتابینی آلمیشام
اوخوموشام واللاه حئیران قالمیشام
هر سؤزونه خیلی فیکره دالمیشام
نه صاف، تمیز اورهگین وار شهریار
هر شعیرین مین سیرر آچار شهریار.
بیر سیخایدیم تبریزده اؤز الینی
ائشیدهیدیم شیرین اؤتن دیلینی
بیر گؤرهیدیم منیم، سنین ائلینی
من اؤپئیدیم تورپاغیندان، داشیندان
بو بیر سئودا اولوب کئچیر باشیمدان..
تبریزینده بیر شن مجلیس قورایدین
شعیرینله صؤحبته دوز وورایدین
مجلیسلرین باشیندا سن دورایدین
دینلهیهیدیم صؤحبتینی، سؤزونو
من اؤپئیدیم اللرینی، اوزونو.
ساوالانین کئچیدینی کئچهیدیک
اصفاهانی گزمهیه یئر سئچهیدیک
ماراغانین بوز سویوندان ایچهیدیک
بیر دادایدیم ایزهوانین دوزونو
سیندیرایدیم علیارین صاف قوزونو..
دده یوردوموزدو سیزین ایزهوان
ددم قوجالیبدی او قالیب جاوان
حسرتیندن قالماییب تابو-توان
ننهم تئز-تئز خاطیرلاییر علیاری
اوردا کئچیب شن اوشاقلیق چاغلاری.
...
"جبی دؤوله"، "جبی سلطنه" وار ایمیش
ایزهواندا اونلار حکمدار ایمیش
آجیقلی ایمیش دئمزمیش یاز یا دا قیش
هر کیمی ایستهسه پیس-پیس سؤیرمیش
چوبوق ایلا دؤیدورهرمیش، دؤیرمیش.
مهتر ایمیش آتام جوان یاشیندا
بیر اؤلمز محبت وارمیش باشیندا
عشقین جیدیریندا، یار ساواشیندا
جبی دؤوله کمک ائتمیش آتاما
خسته دوشوب یار دئییبن یاتانا.
خان دؤیرکن بیرگون مهتر یولداشین
زورلا قاچیردیبدی آتام سیرداشین
غضبلهنمیش خان ایتیرهرکن باشین
اؤلوم حکمو وئرمیش یازیق آتاما
مکافات آییرمیش اونو توتانا.
دوستونو قورتاریب چتیندن، داردان
ال اوزموشدو آتام دوغما دیاردان
خانا بسلهدیگی کؤهلن آتلاردان
مینیب قاچمیش او "میر یوسف" آتینی
جبدؤولهنین قاچیرمیش قاناتینی.
قاچقین آتام قاراباغا گلیبدی
جنّت کیمی بیر بوجاغا گلیبدی
بول نعمتلی اود-اوجاغا گلیبدی
اؤز اوغلو تک یئر وئرهرک قاراباغ
آتامی ساخلامیش قلبی، اوزو آغ.
..
قالانینی ایکینجی حصه ده اوخویون
منبع: "دنیز" نشریه سی، 17- جی نؤمره،تاریخ: 7/4/1391 – اورمیا شهر
عزیز شهر اورمیه، عاشیق عزیز مراد خان
نگاهی به زندگی و هنرعاشیق عزیز مرادخان
نویسنده: احمد اسدی
اشاره: از سالهای دور نام استاد فقید عاشیق عزیز مرادخان را شنیده بودم. از هرکسی در باره او سؤال میکردم، همواره این جواب را میشنیدم: عاشیق واقعی فقط عزیز بود، پنجههای آن مرحوم خیلی قوی بود، نوازندهای همانند او ظهور نکرده است. سبک اصلی از آن عزیز بود.
این حرفها و روایت های به ظاهر اغراق آمیز، دقت مرا بیشتر به سوی عاشیق عزیز جلب می کرد و تصمیم به شناخت بیشتر این استاد بزرگ موسیقی اورمیه گرفتم. شنیده بودم صدای زیبایی داشته بر همین اساس ابتدا شروع به جستجوی صدای او کردم. بعد از گوش دادن به صدای عاشیق،حق را به مردم و تعریف کنندگان صدایش دادم و در برابر هنر و مهارت این هنرمند ماهر، سر تعظیم فرود آوردم و علاقهمند به مطالعه بیوگرافی و سرگذشت وی شدم. اما با نهایت تأسف حتی یک خط نوشته نیز راجع به او پیدا نشد و این مایه سرافکندگی یک شهر است که نتوانسته است مشاهیر خود را بشناساند.(با توجه به اینکه میتوان او را به جرأت ماهرترین عاشیق مکتب اورمیه دانست). از همین روی، تصمیم به نوشتن بیوگرافی و شرح حال او گرفتم و با توجه به اینکه هر کسی خاطرات و داستانهای متفاوتی از وی میگفت، دیدار با خانوادهاش را مناسب ترین راه برای نوشتن شرح حال عاشیق عزیز دانستم و بعد از 40 سال از در گذشت وی، با پرس و جو از این و آن و دانستن اینکه پسرش چندین سال پیش قاضی بوده است، موفق به پیدا کردن شماره تلفنی از وی شده و با تماس با وی ملاقات با پسر ایشان را طرح ریزی کردم. متعاقباً رفته و در دفتر وکالت آقای مصطفی مرادخان با وی دیدار کرده و موفق به نگارش نوشته زیر شدم. باتوجه به اینکه ماجراهای عاشیق عزیز در بین مردم اورمیه هنوز هم در حال گردش است، از آوردن آن احوالات خودداری کرده و به نوشتهی دیگری محول مینمایم که خود مقولهای دراز است و شما مخاطبان عزیز را به خواندن نوشته زیر دعوت مینمایم:
عاشیق عزیز مرادخان در سال 1301 هجری شمسی در روستای سامیرتی(ثمرتو) از توابع دهستان "دول" ( بر وزن گُل) اورمیه متولد شد. نام پدرش حسن و نام مادرش دلبر بوده است. منطقه دول از زمانهای طولانی مهد پرورش و تربیت عاشیقهای مشهور و بنام بوده است. از همین روی خصوصیت دول در عزیز نیز تأثیر گذاشته و وی را شخصی شیفته مکتب عاشیقی کرده بود. عاشیق عزیز از عنفوان نوجوانی به دلیل صدای دلنشین خود در مجالس عروسی به عنوان خواننده شرکت کرده و حاضران را به خاطر صدای جذاب خویش وادار به تشویق میکرد.
وی در سالهای جوانی نیز همراه با کشاورزی در زادگاه خود به خوانندگی در مراسم عروسی و جشنهای دیار خود میپرداخت و آن مجالس را با صدای زیبای خویش میآراست. این کار(خوانندگی) تا روز آشنایی وی با عاشیق فرهاد، استاد معروف و ماهر سبک اورمیه ادامه داشت تا اینکه با عاشیق فرهاد آشنا گردیده و به خاطر استعداد زیاد و حافظه قوی و صدای دلکش، فرهاد او را به شاگردی قبول میکند. از آن تاریخ عزیز در کنار عاشیق فرهاد به آموزش ساز و آواز و همچنین حفظ اشعار و نقل داستانهای فولکلوریک آذربایجان میپردازد. در نواختن و خواندن شیوه و پنجهی عاشیق فرهاد را یاد میگیرد، به طوری که بنا به گفته بعضی از علاقهمندان مکتب عاشیقی صدای عاشیق عزیز و عاشیق فرهاد را بیشتر مواقع نمیشد از هم تشخیص داد. بعد از آموزش ساز و داستانهای عاشقانه و عارفانه این خطه، عزیز به حرفهی عاشیقی میپردازد و در مدت کمی به عنوان یک استاد کامل در سبک اورمیه مشهور گردیده و در مراسم جشن و عروسی به عنوان استاد عاشیق دعوت میشود.
عاشیق عزیز علاوه بر حضور در مراسم شادی و جشنهای مختلف از طریق رادیو اورمیه نیز مهمان خانههای مردم آذربایجان شده و مردم این منطقه را نیز با ساز خویش فیضیاب میکند.
عاشیق عزیز این تداعیکننده استاد خویش، بنا به گفتهی برخی، تنها شاگرد و یا تنها شاگرد ادامه دهنده مکتب و سبک استاد بزرگ عاشیق فرهاد بوده است. صدای زیبا و باملاحت همراه با تحریرهای زیر و زیبا در اجرای آهنگهای عاشیقی، او را به فردی ماندگار در اذهان دوستداران مکتب عاشیقی مبدل کرده است و هنوز هم شرح ماجراهایش شامل بر شخصیت والا و فروتنی منحصر به فرد او در بین مردمان این دیار به مثال افسانهای در حال گردش است و امید است اینچنین افسانههایی هیچگاه از اذهان مردم این دیار پاک نشود. هر وقت که از عاشیق عزیز بحثی به میان میآید، ماجرای تازهای از او شنیده میشود که قریب به اتفاق این ماجراها بلا استثنا بر شخصیت والا و روح بزرگوار این عزیز شهر اورمیه دلالت میکند. هنوز هم مردمان این دیار او را با افسوسها و خاطرههای خوش یاد میکنند.
عاشیق عزیز در طول عمر خویش، تنها یک شاگرد به نام عاشیق عباسعلی تربیت نمود که او هم به مانند استاد خویش زود تسلیم اجل گردیده و رخت از این دنیا بر میبندد و با مرگ وی سبک عاشیقی اصیل، زیبا و با احساس اورمیه که همان سبک دول میباشد، به فراموشی سپرده شده و با خروارها خاک همآغوش میگردد.
به سبک و سیاق امروزی، در گذشته نیز هر عاشیق در قهوهخانه و یا چایخانهای رفته و در آنجا به هنرمندی میپرداخته، از همین روی عاشیق عزیز نیز در دوران هنرنمایی خویش به مسافرخانه و قهوهخانهی "سید حسن" واقع در خیابان منتظری فعلی رفته و با ساز خویش علاقهمندان به این موسیقی را سیراب میکرده است.
درخشش عاشیق عزیز در آسمان هنر و موسیقی این دیار به طور مستمر ادامه داشت، تا اینکه ابتلای وی به بیماری آسم، مشکلاتی در صدای استاد به وجود میآورد. بنا به گفته بعضی از دوستان عاشیق عزیز، وی مدتی به عنوان آسیابان مشغول کار بوده است و همین باعث ایجاد بیماری آسم در او شده بود. عزیز سالهای آخر عمر خویش را مصروف مبارزه با این بیماری کرده و نهایتاً به تاریخ 7/10/1351 چشم از دنیای فانی بسته و راهی سرای باقی میگردد. این عاشیق دوست داشتنی و شهیر شهر اورمیه را در قبرستان روستای سامیرتی(ثمرتو) در کنار مزار پدرش به خاک میسپارند.
با اینکه 40 سال از وفات نابهنگام ایشان میگذرد، اما اعتقادمان بر این است که هنوز هم روح عاشیق عزیز در فضای معنوی این شهر در حال سیر است و هنوز هم او نمرده است، زیرا که هنرمند اصیل هیچگاه نمیمیرد "مرده آن است که نامش به نکویی نبرند". هنوز هم روح وی منتظر اشخاصی است که در مکتب اصیل و معنوی عاشیقها پای در میدان گذاشته و راه این استاد گرامی و عزیز شهر اورمیه را ادامه داده و زنده نگه دارند. تا زمانی که شهر اورمیه پابرجاست، نام این عاشیق بزرگوار از جرگهی مشاهیر این شهر پاک نخواهد شد و به صورت ستارهی درخشانی در آسمان مفاخر آذربایجان خواهد درخشید.
عاشیق عزیز این عزیز شهر اورمیه، به واسطه نَقل پرشور داستانهای عاشقانه و اشعار عارفانه هنوز زبانزد عام و خاص میباشد. بنا به گفتهی دوستان و معاصرانش او شخصی متواضع و سر به زیر بوده و هیچگاه به دنبال شهرت نگشت و در دسته آنهایی قرار نداشته که خودشان را تبلیغ میکردند و به واسطه همین خصوصیت، متأسفانه آثار خیلی کمی از او به دوران ما رسیده است که آن هم چند کاست ضبط صوت میباشد. اما با غنیمت شمردن این چند کاست، توانستهایم نزدیک به 20 عدد از نواها و آهنگهای عاشیقی وی را به صورت مجموعهای درآورده و به شکل فایل mp3 در بیاوریم. از همین جا، از تمام علاقهمندان فرهنگ، ادب و فولکلور آذربایجان تقاضا داریم، در صورت داشتن هرگونه صدا و یا تصویر و عکس از این عاشیق بزرگوار، ما را یاریگر باشند، تا در راه معرفی و شناخت هنرمند گرانقدر و زوایای پنهان هنری وی بهتر قدم برداریم و بتوانیم در آینده این صداها و آهنگها را به صورت مجموعهای منتشر کنیم. امیدواریم، جوانان دارالنشاط اورمیه، راه این استاد مسلم مکتب عاشیقی اورمیه را ادامه داده و دنباله رو راه هنرمندانی همچون دول لو مصطفی، دول لو اباذر، میرزا جواد، فرهاد، عزیز و ... باشند. تا باشد که ایشان نیز عزیز شهر اورمیه گردند و با ساز و آواز خویش دوباره فضای این شهر را با نغمههای حماسی و عرفانی خویش سرشار از احتشام و عظمت کنند. به امید احیای سبک عاشیقی دول و موازی با آن سبک عاشیق فرهاد و عاشیق عزیز.
منبع: دو هفته نامه "دنیز" شماره 17 – مورخ 7 /4 /91
دوبیتی
از مرحوم قیصر امین پور
سبز
خوشا هر باغ را بارانی از سبز
خوشا هر دشت را دامانی از سبز
برای هر دریچه سهمی از نور
لب هر پنجره گلدانی از سبز
نیایش
مبادا آسمان بی بال و بی پر
مبادا در زمین دیوار بی در
مبادا هیچ سقفی بی پرستو
مبادا هیچ بامی بی کبوتر
گنج شاعریمیز
احمد اسدی
گنج شاعر و یازیچی احمد اسدی 1367- جی ایلده اورمودا دونیایا گؤز آچدی. آتاسی اورمونون تانینمیش ادیب و شاعرلریندن بیری اولان جناب بهرام اسدی، آناسی ایسه حؤرمتلی شاعره، معلمه فریده خانم سلیمانی دیر. اونا گؤره احمد کیچیک یاشلاریندان بئله بیر ادبیات سئور عایلهده شعر، بدیعی ادبیات و اینجه صنعتله تانیش اولوب، ادبی محیطده بویا- باشا چاتدی. 1386- جی ایل علوم تجربی دیپلومونو آلارکن، اورمونون دانشگاهینا داخل اولدو، 1390- دا «منابع طبیعی» رشتهسینده لیسانس آلدی.
احمدین تحصیل آلماقلا برابر مختلف ادبی و هنری چالیشمالاری دا اولوب. «آتالار سؤزو» و "قیز چوجوغو"(ناظم حکمتین شعرلری) اونون چاپ اولونموش ایکی کتابی نین آدیدیر.
احمد، عاشیق موسیقیسی نین ده وورغونوندور. ساز چالیر و اونونلا یاناشی عاشیق ادبیاتیندا آراشدیرمالار آپاریر. او اورمودا عاشیقلار درنهگی (کانون عاشیق های آذربایجان غربی) نین فعال اشتراکچیلاریندان ساییلیر. بو استقامتده کئچمیش عاشیقلارین حیات و یارادیجیلیغی حاقدا گئنیش تدقیقات آپاریر، مقاله لر یازیر و نشر ائدیر.
اونون شعرلری ده واردیر. شعرلری عمومیتده هجا وزنینده دیر، عاشیق شعری اوسلوبوندا یازیر و یارادیر. احمدین ژورنالیستی فعالیتلری ده دقته لایقدیر و ایندیلیکده اورمودا چیخان "آراز آذربایجان" گوندهلیک قزئتی نین تورکجه صحیفه سی نین رداکتورودور. ها بئله دؤور مطبوعاتدا بیر یازیچی کیمی چیخیش ائدیر. اونون آیدین گله جه یی وار. احمد اسدی یه الله تعالی دان جان ساغلیغی و توتدوغو علم و صنعت یولوندا آرتیق نائلیت لر آرزولاییر، بورادا اونو ایکی شعرینی بیرگه اوخویوروق:
دورنالار
سیز اوچورسوز نه خوش گؤیلر اوزونده
اؤلکهلر آشیرسیز دایم دورنالار
گؤی اوزونده بیر آن دایانین دورون
دردیمی سیزلره دئییم دورنالار
گونشیم باتیبدی، گون قارالیبدی
سیز گؤرن چؤللری دوم قار آلیبدی
گولستان سولوبدو، گول سارالیبدی
ایلیم، گونوم، هفتهم، آییم دورنالار
هارای چکدیم بو دونیانین الیندن
آیریلمیشام اؤز ائلیمین دیلیندن
سیز سؤیلهیین او آللاها قولوندان
گؤیلره یوکسهلیر واییم دورنالار
بو دونیایا نامرد فلک غم اکیب
احمدین آشینا غملری تؤکوب
اذن وئرسز بو دونیادان ال چکیب
درویش دری سینی گئییم دورنالار.
جیغالی تجنیس
مجنون اولوب بو داغلاردا گزهنین
بیلمهلیدی، درد و بلا سریندی
آشیق دئیهر سریندی
داغلار سویو سریندی
داردا قالان چارهسیز
مولاسینا سریندی
گولون عؤمرو باخمایین کی چوخ آزدیر
گولستاندا ناز و عشوه سریندی
دوعا اوچون قنوت ائدیب بوداقلار
دردیم دئدیم، باخ گؤر نئجه بوداغلار
آشیق دئیه ر بوداغلار
بو یارالار بو داغلار
مجنون تکین چؤلده یم
مسکنیم دیر بوداغلار
آهیم اوددور، اریده جک بوداقلار
آما کؤنلوم صبیرلی دی، سریندی
محشر اولدو، صوراسرافیل چالیندی
حساب گلدی عمللریم چالیندی
آشیق دئیه ر چالیندی
حاق قاپیسی چالیندی
ایللر گلیب اؤتوشدو
عؤمور باغیم چالیندی
میسکین احمد مولا درین چال ایندی
مولا گلر، آچ دردینی سرایندی
منبع: "دنیز" هفته نامه سی - شماره 17؛ تاریخ 1391 تیر آیی نین 7 سی (7/4/91) ارومیه
امام جمعه موقت ارومیه در خطبه های نماز جمعه این هفته:
شیوه رهبری امام خمینی (ره)، بر مبنای قرآن و سیره اهل یبت (ع) بود
به گزارش خبرنگار دنیز، حجت الاسلام و المسلمین سید محمد فخری امام جمعه موقت ارومیه در خطبه اول نماز جمعه این هفته با اشاره به تاریخ پر فراز و نشیب انقلاب اسلامی و رهبری مقتدرانه امام خمینی (ره) گفت: راه امام خمینی در رهبری انقلاب اسلامی و راه پیروان و شاگردان ایشان، راه قرآن و اهل بیت پیامبر اسلام علیهم السلام بود. از این نظر انقلاب اسلامی ایران نیز کاملاً یک انقلاب قرآنی و اهل بیتی بود. راه و روش امام خمینی در طول زندگی بویژه در مسیر انقلاب اسلامی بر مبنای قرآن و سیره اهل بیت (ع) بود.
فخری با تأکید بر اینکه خوشبختی واقعی انسانها و نشاط و طراوت زندگی در پیروی از اسلام است، گفت: من جوانان عزیز را به آشنایی بیشتر با آموزه های انسانی اسلام و پیروی از احکام انسانساز این دین کامل خدا و سیره اهل بیت (ع) سفارش می کنم.
بر اساس همین گزارش، امام جمعه موقت ارومیه در خطبه دوم نماز جمعه فرا رسیدن اعیاد شعبانیه را به همه مسلمانان تبریک گفت و به مناسبت سالروز میلاد امام حسین (ع)با قرائت حدیثی از پیامبر اسلام، اظهار داشت: بی شک امام حسین (ع) چراغ هدایت و کشتی نجات امت محمدی بوده است و هنوز هم نور هدایت آن حضرت راه مسلمانان در راه کسب آزادی و استقلال و مبارزه با ستم را روشن می کند و آزادگان جهان از امام حسین الهام می گیرند.
فخری با تبریک سوم شعبان روز پاسدار، اظهار داشت: ما بهترین نمونه پیروی از امام حسین را در رزمندگان خودمان به ویژه سپاه پاسداران عزیز طی هشت سال دفاع مقدس دیدیم که با تأسی از امام حسین (ع) به انجام وظیفه جهادی و انقلابی خود برخاستند و همگام با ارتشیان متعهد وقهرمان، دشمن متجاوز را از خاک ایران بیرون راندند.
وی تأکید کرد: بی شک نهاد مقدس سپاه پاسداران همچنان که امام خمینی فرمودند شجره طیبه معنوی و الهی بود و هنوز هم هست از این پس نیز خواهد بود و شاخصه آن هم پیروی آگاهانه و خالصانه از فرامین و ارشادات مقام معظم رهبری است.
منبع: دوهفته نامه "دنیز" شماره 17 -مورخ 7 //4 //91