عارف اولانین سئوگیلی جانانی وطندیر
اشاره: کؤرکملی شاعر و ادیب مرحوم حاج مایلین «دیوان»یندا اولان غزللر تبریزده نباتی نشریاتی طرفیندن نشر اولوب. شعرلری کؤچورن جناب «نورالله پورشریف» دیر. بو 550 صحیفه لیک کتابا مصطفی قلیزاده علیار گئنیش مقدمه یازیبدی، شاعرین حیات و یارادیجیلیغینی تانیتدیریب. بورادا مقدمهنی بیرگه اوخویوروق:
گؤرکملی عالم، شاعر، تدقیقاتچی حاج مایل علییِف آذربایجان ادبیاتیندا تانینمیش و سئویملی سیمالردن بیری ده گؤرکملی شاعر، ادیب، یوکسک درجهلی دیندار - ضیالی شخصیته مالک اولان مرحوم «حاج مایل علییف»دیر. اونون هم شعری - هنری، همده عِلمی، عَملی و دینی جاذبهسی آذربایجانین داخلینده و خارجینده اؤز معاصرلرینه گئنیش تأثیر بوراخمیشدی. حاج مایل اسماعیل اوغلو علییف 1935ـ جی ایل آُکتبر آیینین 25 ده باکینین یاخینلیغیندا شعر و ادب اوجاغی اولان مشهور «نارداران» قصبهسینده، دیندار عایلهده دونیایا گؤز آچمیشدی. ابتدائی تحصیلاتینی نارداراندا، اورتا مکتبی (دبیرستانی) قونشو کند «مشد آغا» دا، و 1960- جی ایلده آذربایجان دولت بدن تربیهسی اینیستوتونو بتیرمیشدی. حاج مایل ناردارانین ادبی محیطینده بویا باشا چاتدیغی اوچون، اوشاق یاشلاریندان قدیم کلاسیک ادبیاتا خصوصاً بؤیوک عالم، شاعر و متفکر ملا محمد فضولی شعرینه طبیعی اولاراق هوس گؤسترمیش، اما بو طبیعی هوس و ماراق، حاج مایلین گنج چاغلاریندان تدریجی اولاراق بیر مکتبه چئوریلمیش، اونو بیر بؤیوک فضولی شناس عالم و تدقیقاتچی کیمی تانیتدیرمیشدی. حاج مایل تورک، فارس و عرب دیللرینی یاخشی بیلدیگینه گؤره، 20 ایلدن آرتیق آذربایجان عِلملر آکادمیاسینین الیازمالار اینیستوتوندا علمی – تدقیقی فعالیتلرله مشغول اولموش، اورتا عصرلرین الیازما اثرلری اوزهرینده درین تدقیقاتی ایشلر آپارمیشدیر. فضولینین تورک دیوانی، اونون شاه اثری اولان «لیلی و مجنون» منظومهسی و همچنین «جهانشاه حقیقی»نین سئچیلمیش اثرلری حاج مایلین بو تدقیقاتی – علمی ایشلریندن دیر. حاج مایل اهلبیت(ع) شاعری اولماقلا برابر، اجتماعی و غزل شاعری و ادبی تدقیقاتچی ایدی. او آذربایجاندان خارجینده ده ادبیات اهلی و شاعرلرله ادبی علاقه لر یاراتمیشدیر، خصوصاً ایران، ترکیه، عراقدا علمی – ادبی کنفرانسلاردا اشتراک ائدیب و بؤیوک شاعرلر، ادیبلر و عالملرله تانیش اولوب، دوستلوق علاقه لری قورموشدور. او جمله دن ایران شاعرلری ایله و تانینمیش اهلبیت شاعری مرحوم استاد «محمد عابد تبریزی» ایله چوخ صمیمی ارتباطی و دوستلوغو اولموشدور. حاج مایل 64 ایل ثمره لی عؤمور سوردوکدن سونرا، 1999 ـ جو ایل آوگوست آیینین 22 ده (31 شهریور 1378 ده) آغیر خسته لیکدن وفات ائتمیش، نارداران کندینین مقدس رحیمه خاتون امامزادهسی قبرستانیندا تورپاغا تاپشیریلدی. اوندان مختلف کتابلار، صالح اؤولادلار و حؤرمته لایق عایله عضولریندن علاوه، چوخ قیمتلی بیر کتابخانه یادگار قالیب کی، کیچیک اولماغینا باخمایاراق بؤیوک گنجینه و علم خزینهسیدیر. اونا تای شخصی الیازملار کتابخاناسی یا تاپیلماز، یا چوخ نادر حاللاردا تاپیلار! حیرتلندیریجی الیازما و نادر خطی کتابلار انسانی واله ائدیر. من دفعهلر ناراداران زیارتینه گئتدیکده، بو کتابخانانی دا زیارت ائدیب، حاج مایلین روحینه فاتحه اوخوموشام. الله اونا رحمت ائلهسین. حاج مایلین شعر دونیاسینا بیر باخیش حاج مایل دوغرودان دا آذربایجان شعرینین پارلاق و مشهور اولدوزلاریندان بیریدیر؛ اما او چوخ مشهور اولان بو گونکی ادبیات و شعر اولدوزلاریندان تاریخده داها چوخ قالاجاق و چوخ یاشایاجاق. بونون دا یالنیز بیر سرّی وار، او دا عبارت دیر بوندان کی، حاج مایلین شعرینده شاعرانه فیکرلر، حسّلر، بدیعی تصویرلر، مجازلار، استعارهلر، کنایهلر و سایر صنعتکارلیقلارلا برابر «عقل و حکمت» وار. او بیر اوستاد شاعر اولماقدان علاوه، بیر حکیم و متفکردیر، الهی حکمت بیر جانلی روح کیمی اونون شعرینین جسمینده و چرچیوسینده جریان ائدیر و شعرینه ابدیت باغیشلایر. قرآن دئمیشکن: «و مَن یُؤتَ الحِکمَةَ فَقَد اُوتِیَ خَیراً کثیراً» (هر کیمه الله تعالی طرفیندن حکمت وئریلسه، اونا چوخلو خیرلر عطا اولونار – بقره سوره، آیه 269) بو باخیمدان حاج مایلین بوتون یارادیجیلیغی دقتی چکن، آلقیشا لایقدیر. من مرحوم حاج مایلین حیات و یارادیجیلیغینا حصر ائتدیگیم کتابدا، بو باره ده فکیرلریمی گئنیش سویهده سؤیله میشم کی، یاخین گله جکده ان شاءلله نشر ائدیلهجک. بورادا نئچه مثال ایله، سؤزومو آیدینلاشدیریرام. حاج مایل بو مشهور غزلینی 19 یاشیندا یازمیشدیر: عارف اولانین سئوگیلی جانانی وطندیر هم ناموسو، هم غیرتی، وجدانی وطندیر شاعرین گنجلیگینه باخمایاراق، بو غزلده چوخ درین و معنوی – انسانی فیکرلری، دقتی جلب ائدیر. جوان مایل بیر سیرا باشقا شاعرلر کیمی وطن حاقیندا بوش بوش شعارلا قناعتلنمیر، بوتون انسانلیغی، غیرتی، ناموسو، وجدانی، وطن مفهومی ایله سجیهلندیریر و وطن معناسینی حدسیز توصیف ائدیر. حاج مایل حکمتینین بیر نشانهسی ده بودور کی، او شاعرلیگی خوشلوقدا یوخ، بلکه داها چوخ غمده – کدرده حس ائدیر: شاعرلیگی شادلیقدا، کؤنول، تاپماییرام من الهامی گلیر «مایل»ین هر گون غم اولاندا. شبههسیز کی بئله بیر حس و حال، آنجاق مقدس بیر غم – کدرده اولا بیلر و الهی روحلو بیر حالدیر. دوینا گؤورشو حکتمدن یوغرولان حاج مایل، دونیایه ده باخیشی فرقلی و حکیمانهدیر؛ او حضرت پیغمبر (ص) درین حکمتلی «الدُّنیا مَزرَعةُ الآخِرة» کلامیندان الهام آلاراق، دونیانی آخرتین مزرعه و تارلاسی کیمی حساب ائدیر و ایکی دونیا آراسیندا سیخ علاقه گؤرور : اَبله ایشدیر دار دونیاده وفا اومماق اؤزو کیم اونون هم بیر آدی مشهوردور «دارالفنا» «آخرتچون تارلادیر دونیا»، دئمیش پیغمبریم مایلا لازم دئییلدی، یوخسا ، بیر دم بو بنا. حاج مایلین دونیا گؤروشونده، عارف انسانین یگانه معشوقو آنجاق الله تعالیدیر: عارف انسان اولانین یاری گرک تاری اولا تانرینی ذکر ائلهمک صبح و مسا کاری اولا اورهیین میوهسی الله تانیماقدیر آنجاق تانریسیز بیر اورهیی، گؤرمهمیشم باری اولا حاج مایل، حقیقی عشقی ده ازلی و الهی عشق تانییر. او فیکرینجه عشق انسان ایله بیرگه یارانیب، حدسیز و حدودسوز بیر وجوددور: اوندا کی، تانری الیله تاپدی انسانلار وجود عاشقه، عشقه او گوندن اولمادی سرحد، حدود اول اؤز معبودونا اعلان عشق ائتدی بشر آتش عشقینده ظاهر اولمادی آتشله دود ائله بو باخیمدان مقدس عشق اودو دائما عاشقین اوره یینده شعله چکندیر: عشق بیر اوددور، اونا هر کیم یاخین دورسا یاخار عشق اودو سؤنمز، اونا آغلا و یا گؤز یاشی ساچ حاج مایل شاعرلیگه ده فرقلی باخیر، او شاعر اولماغی یالنیز طبع و قریحه ده دئییل،بلکه بیر الهی سرّ کیمی قیمتلندیریر، حقیقی شاعری «خازن اسرار» آدلاندیریر: طبع ایله شاعرلیک اولماز، چون گرکدیر مایله هم تخیّل صاحبی، هم خازن اسرار اولا. بو مساله ده چوخ آیدین دیر کی حاج مایل گؤرکملی اهل بیت شاعری اولوب، اهل بیت – علیهم السلام – مدحینده چوخلو گؤزل شعرلری یازیب، یارادیب. بیر قطره: یا محمد! یا نبی! ای بیر آدی خیرالبشر اولماسایدین، درک قیلمازدی شر و خیرین بشر ای سالان حیرتلره علمی، جهان عالملرین باخما کی، علمیندن اونلار آگاه اولموش مختصر
اهل عرفانه، کؤنول، بیر اسم پنهاندیر علی (ع) کیمسه بیلمز کی، نئجه بیر اهل عرفاندیر (ع) کایناتین هر ایشین تاپشیرمیش ایزد حیدره اختیاردار جمیع چرخ دؤوراندیر علی(ع) البته حاج مایلین شعر دونیاسی چوخ الوان ناخیشلی، گؤزل، گئنیش و جاذبه لی دیر، شعرلرینی اوخوماقلا اونون شاعرلیک دونیاسینی و حکمتلی، عارفانه دوشونجه لرینی آرتیق تانیماق اولار.
حاج مایلین آذربایجان شعرینه گوستردیگی خدمتلری رحمتلیک حاج مایل معاصر آذربایجان شعرینده عروض قایداسیندا شعر یازماغی یئنیدن دیرچلتدی. او هم غزل یازماق ایله، هم ناردارانداکی ائوینده و باشقا یئرلرده ادبی مجلسلر تشکیل ائتمکله، چوخلو گنج شاعرلری عروض قایداسیندا یازیب، یاراتماغا تشویق و هدایت ائلهییر، بو طریق ایله آذربایجاندا غزل طرزینی یئنیدن احیا ائتدی. مرحوم بابا پهنان و مرحوم استاد حاج علمدار ماهر کیمی قدرتلی شاعرلر حاج مایل مکتبینین ثمرهلری حساب اولور، ائله بو گون ده حاجی مایل مکتبینین طلبهلری باکی و آذربایجانین چوخ یئرلرینده غزل، قصیده، مثنوی و قطعه یازماقلا، ها بئله آذربایجانین کلاسیک ادبیاتینی اوزه چیخارماقلا، نسیمی، فضولی، حاجی سید عظیم شیروانی کیمی داهیلرین شعر و دیل ارثینی یاشلادیرلار، یئنی نسله و دونیایا تانیتدیریرلار. حاج مایل 90 ـ جی ایللرده اؤز ائوینده «مجمع الشعراء» ادبی مجلسینی یئنیدن برپا ائتمهسی ایله آذربایجاندا جوان شاعرلرین انتظارفرج موضوعسوندا شعر یازماسینا زمین یاراتدی. او اؤزو ده بو موضوعدا چوخلو شعرلر یازمیشدیر. شاعرین دیوانی و باشقا کتابلاری حاج مایلدن دیوان اشعار و مختلف باشقا شعر و ادبی تدقیقات کتابلاری قالیب، بیر سیراسی اؤزونون حیاتیندا نشر اولونوب، بیر سیراسی دا سونرالار عالم ادبیات شناس اوغلو حرمتلی «حاج مصطفی»نین تشبّثی ایله باکیدا چاپ ائدیلیب.
حاج مایل حاقدا یازیلان کتابلار بو گونه قدر مرحوم حاج مایلین حیات و یارادیجیلیغی باره مختلف کتابلار ایشیق اوزو گؤروب؛
همچنین بیر سیرا باشقا کتابلاردا شاعر حاقدا دهیرلی فیکرلر، خاطره لر و معلومات نشر ائدیلیب، او جمله دن: «خاطرات حاج علی اکرام علی اف»، تهران 1385 (2006م)؛ «سؤز و موغام بئشیی ناردارانیم»، مرحوم حاج علمدار ماهر،باکی، 2008 بو کتابدا اوخودوغوموز شعرلر حاج مایلین دیوانینداکی شعرلردیر. کتاب حؤرمتلی دوستوم، ادبیات خادمی، تبریزلی فعال ناشر جناب «نورالله پورشریف»ین همت و تشبثی ایله عرب – فارس الفباسینا کؤچورولوب، ایرانلی آذربایجان ادبیات سئورلرینه تقدیم اولور. الله تعالی دان نورالله جنابلارینا بو یولدا آرتیق نائلیتلر آرزولاییر، حاج مایلین روحونا رحمت دیلهییریک. حؤرمتله: مصطفی قلیزاده علیار پاییز 1396 |
|
جریان تحقیر و تمسخر زبان ترکی در ایران
مصطفی قلیزاده علیار
منظر نخست
جریان تحقیر کننده زبان ترکی با تحقیر الفبای آن که در نیمه دوم قرن 19 میلادی با میرزا فتحعلی آخوندف شروع شده بود، بعدها در دوره جمهوریت در ترکیه معاصر و همزمان در جمهوری تازه تاسیس آذربایجان در ترکیب شوروی، این تحقیر در قالب تغییر الفبا و جایگزین کردن الفبای لاتین (1925) و منقطع کردن رابطه مستقیم نسل نو با گذشته اش، تحقق یافت، گر چه بنا به عللی در ایران موفق نشدند این خیانت را عملی سازند و الفبا را تغییر دهند.
آفرینندگان این جریان ضد زبان و فرهنگ و ادبیات ترکی، ادعا می کردند که الفبای زبان ترکی همان الفبای عربی و فارسی است نه مستقل و مخصوص خود. این ادعای دروغین و توهین آمیز توسط افراد خودباخته و ضد فرهنگ مردمان مسلمان و ترک زبان در ایران و ترکیه و آذربایجان و برخی ممالک دیگر مطرح می شد و نوعی سامری گری و عوام فریبی بود و هدف هم آن بود که ملتهای مسلمان را ابتدا با تحقیر الفبا و سپس با تغییر الفبایشان و جایگزین کردن الفبای لاتین یا الفبای دیگر، از فرهنگ و معارف اسلامی و قرآنی و از ادبیات غنی فارسی و عربی که سرشار از معارف و ترببت و اخلاق انسانی و فرهنگ اسلامی است بیگانه کنند که تا حدی هم متاسفانه موفق شدند. این جماعت که بیشتر انگیزه های قومی داشتند و دارند، ادعا می کردند و الان هم فریب خوردگان از آنها از روی جهل ادعا می کنند که این الفبای تاریخی زبان ترکی با سابقه هزار ساله اش، مناسب این زبان و رسا و گویا نیست! (اویغون دِئییل!)
اینان با آوردن مثالهایی بی ربط و عوام فریب، سعی می کنند مخاطب بی خبر و بیسواد و عوام و یا جوان و نوجوان بی خبر و احساساتی را گول بزنند و قانع کنند که الفبای فعلی و هزار ساله زبان ترکی مال این زبان نیست، مال زبان عربی و فارسی و تحمیلی و نارسا در تلفظ واژههای ترکی است. اما الفبای لاتین رساست! با این حقه بازی و عوام فریبی، جوانان را فریب می دهند. در پاسخ به این مغالطه غیر علمی و خر رنگ کن، باید گفت:
اولا- الفبای اصیل و تاریخی زبان ترکی در طول و توالی قرون گذشته هزار ساله همین الفبای مرکب از الفبای فارسی و عربی بوده است.
ثانیا - دانشمندان و شاعران و نویسندگان بزرگ و برجسته ای مثل سید عمادالدین نسیمی، شیخ محمود کاشغری، قاضی برهان الدین ضریر، حکیم ملامحمد فضولی، حاجی سید عظیم شروانی، مختومقلی فراقی، ملاپناه واقف، سید ابوالقاسم نباتی، صراف تبریزی، راجی، میرزا علی اکبر صابر، حسین جاوید، محمد عاکف، توفیق فکرت، یحیی کمال، شهریار، کریمی مراغهای و ... همه آثار ماندگار، بی نظیر و جهانگیرشان را به زبان ترکی در همین الفبای تاریخی و اصیل ترکی (مرکب از فارسی و عربی) آفریده اند نه لاتین و دیگر الفباها. اگر این الفبا نارساست، چگونه این بزرگان و نوابغ فرهنگ و علم و اندیشه و ادب و هنر، آثارشان را در این الفبا و با الهام از زبان غنی فارسی و عربی آفریده و نوشته اند؟
ثالثا - بعد از تغییر این الفبای اصیل و تاریخی زبان ترکی در ممالک مسلمانی مثل ترکیه و آذربایجان و تاجیکستان و ترکمنستان و داغستان و ... و جایگزین کردن الفبای لاتین و سرلیک و کریل، نسل جدید در قریب به یک قرن اخیر از فرهنگ و ادبیات غنی گذشته خود بریده و بیگانه شد و آن درخشش پرحرارت و تاثیرگذار ادبیات غنی ترکی در آن ممالک به سردی گرایید افول کرد و دیگر نابغه و نخبه ای همپای نخبگان و فرزانگان متقدم مثل فضولی و نباتی در عرصه اندیشه و عرفان و ادب ظهور نکرد.
رابعا - اگر در دوران معاصر و کنار گذاشتن الفبای اصیل ترکی در آن ممالک، در ایران شاعران ترک زبان برجسته و بی نظیری مثل استاد شهریار و استاد کریمی مراغه ای داریم که آثار ترکی شان شهره آفاق شده، مخصوصا «حیدربابا»ی شهریار و مجموعه اشعار طنز «رنگارنگ» از استاد کریمی مراغه ای؛ به برکت همان الفبای اصیل ترکی (فارسی، عربی) بوده؛ زیرا ذوق و استعداد سرشار و خدادادی این دو استاد نابغه، مستقیما از آبشخور زلال و غنی و بی نظیر ادبیات فارسی و ترکی و عربی در قالب همان الفبا سیراب و شکوفا شده است.
منظر دوم، تحقیر از نوعی دیگر
فریبکاری دیگری که در سالهای اخیر در ایران در تحقیر زبان ترکی توسط افرادی خاص و ویژه! انجام میگیرد تغییر الفبا از نوعی دیگر و از جنس خود همین الفبای تاریخی اصیل است و آن جایگزین کردن برخی حروف اصیل زبان ترکی با برخی حروف دیگر آن. مثلا به جای حرف «ذال» در کلمه آذربایجان، حرف «زاء» مینویسند (آزربایجان)؛ با این ادعای بیسوادانه که حرف «ذ» مخصوص زبان عربی است نه ترکی؛ در حالی که این مدعیان میان تهی و بیسواد خبر ندارند که شیخ محمود کاشغری هزار سال پیش در کتاب معروف «دیوان لغاتالترک»، بسیاری از لغات اصیلِ ترکی را با حرف ذال نوشته است مثلا: آذُغ: خرس، اَذَت: رییس، یَذلادی: عطر را بو کرد، یِذیدی: بد بو شد، و ... این مدعیان طبل غازی لااقل وقت نمی کنند آن کتاب را یک بار باز کنند و نگاهی به متنش بیندازند.
همچنین این جماعت تحریفگرِ سنگر گرفته در شهرداری ارومیه و سازمان فرهنگی - هنری شهرداری تبریز و جماعت جولان دهنده در ولایت خودمختار کرج – تهران! که خارج از شمول قوانین مملکت جمهوری اسلامی ایران است! در راستای تحریف و تحقیر زبان تاریخی ترکی و وضع واژههای جعلی خررنگ کن، واژه عرفانی «عاشیق» (هنرمندان نوازنده و خواننده مردمی آذربایجان که در طول قرون متمادی گذشته خود را عاشق حق، عاشق خدا و عاشق اهل بیت (ع) خصوصاً مولا علی (ع) و عاشق همه زیباییهای مخلوق خدا معرفی میکنند) را به شکل جعلی و تحریفی و توهین آمیز «آشیق» می نویسند؛ «آشیق» در زبان ترکی اسم است به معنی استخوانی در پای گوسفند! جماعت تحقیر کننده زبان ترکی، از روی حقه بازی و یا به دلیل بی سوادی ادعا میکنند: این هنرمندان که در طول تاریخ – مخصوصاً از دوره صفویه - خود را «عاشیق» نامیدهاند اشتباه کردهاند، اینها عاشیق نیستند، بلکه «آشیق» هستند و خودشان نمیدانستند! واژه آشیق از ریشه «ایشیق» (روشنی) است! اینان عاشق حق نیستند، بلکه روشنگر هستند و خودشان خبر نداشتند!
البته این ادعا از نظر ادبی و دستور زبان ترکی کاملا نادرست و جهت فریب عوام است. اینان به خیال خود به قصد پاک کردن زبان ترکی از واژه های عربی و فارسی مستعمل در این زبان، دست به هر کاری می زنند و چون برای کلمه عاشیق، واژه ای مناسب ترکی پیدا نکردند، آمدند واژه آشیق (استخوان پای گوسفند) را آن جایگرین کرده و معنی جدیدی بر آن بار می کنند. شاید هم عمدا و به فصد توهین، این واژه بر عاشیقهای آذربایجان اطلاق میشود. هدف از این جعل قومیتگرایانه آن است که واژه عرفانی - عربی «عاشق» را حذف و واژه جعلی و نادرست «آشیق» را جایگزین کنند چون ترکی است!
نوع دیگر تحقیر و تحریف زبان ترکی در خود الفبای اصیل و تاریخی ترکی، فناتیک کردن و تلفظی نوشتن کلمات عربی و فارسی دخیل در زبان ترکی در ایران است مثلا لفظ جلاله «الله» را «آللاه»، کتاب را کیتاب، امام حسین را «ایمام حوسین»، و همچنین ایمام زامان، علیکوم سالام! و .... و از این مسخره بازیها و تمسخر زبان و فرهنگ یک ملت بزرگ و تاریخی ایرانی.
با عنایت به اینکه زبان ترکی در ایران ناظر و متصدی رسمی و فرهنگستان و آموزش ندارد و رها شده است، تحریف و تحقیر زبان در چاپ آثار بزرگان گذشته، سرسام آور است و برخی راهزنان در کمین نشسته، خودسرانه، دواوین و آثار ترکی شاعران و نویسندگان متقدم و گذشته را با تغییر و شکستن و فناتیک کردن کلمات، چاپ و منتشر می کنند،وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم بی خیال این خیانت است و مجوز صادر می کند!
متاسفانه زبان غنی ترکی که زبان مادری میلیونها نفر در ایران است و می تواند فرصتی بسیار طلایی برای تعامل ملی و بین المللی باشد، سازمان و مرکز و متصدی رسمی در کشور ندارد و مسئولان فرهنگی و علمی در دانشگاهها و وزارت آموزش و پرورش و علوم و وزارت ارشاد و ادارات کل و تشکیلات تابعه در استانهای آذربایجان شرقی و غربی و اردبیل و زنجان و تهران و قم و .... اصلا نه دغدغه دارند و نه در باغند؛ گاه نیز برخوردها شکننده است. لذا هر کس از راه می رسد یا با عمه و خاله و همسایه و همکار و همولایتی خود دعوایش شده، می آید و خود را متصدی و کارشناس «آنا دیلی» و زبان مادری خود جا می زند و با هزار ادا و اطوار خاص جولان می دهند و اغلب ملعبده بازیگران پشت پرده قومیتگرایی و ناسیونالیستی ضد ایرانی واقع می شوند و شروع می کنند به شخم زدن این زبان بی صاحب مانده!
تحقیر در منظر سوم
این از یک طرف؛ اما از منظر دیگر، به نظر می رسد شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجلس شورای اسلامی، وزارت آموزش و پرورش، سازمان صدا و سیما، رسانه ها، روحانیت، ائمه جمعه و جماعات، تریبونداران و برخی تشکیلات رسمی دیگر باید با زبان ترکی در ایران، به مثابه یک زبان فراگیر و غنی و فرهنگی و عامل ارتباط ملی و بین المللی تعامل کنند نه یک زبان بومی و محلی در حد یک لهجه قومی برای یک قوم و قبیله محدود؛ این دستگاهها شایسته است تمهیداتی جدی تر در این باره بیندیشند و نگذارند که بدخواهان، این فرصت مهم ملی را به تهدید امنیتی و تحقیر یک ملت و فرهنگ تبدیل کنند. نگاه به زبان ترکی در ایران به مثابه یک زبان قومی و محلی، با توجه به غنای فرهنگی آن و کثرت مردمی که به آن زبان تکلم، یک نگاه تحقیرآمیز است که ریشه در دوره حاکمیت پهلوی دارد هنوز هم گاه برخی مسئولان متصدی و سازمانها همان نگاه تحقیرآمیز را دارند و دستهای خان پشت پرده و پشت صحنه هم مترصد فرصت نشسته اند که با سوء استفاده از برخی زمینه های خواسته یا ناخواسته، مقدمه برخی مسایل نامطلوب را فراهم آورند و هر از گاهی معمولا سوژه ای علیه امنیت ملی و در جهت ایجاد اغتشاش در داخل درست می کنند و اغلب از کاه کوهی می سازند که موجب اصلی بروز این ناملائمات در درجه اول مسئولان فرهنگی و گاه سیاسی و امنیتی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهرهای کشورند و همگی مسئولیت دارند.
هشدار
مطالبی که در این نوشتار عرضه شد، نه تازه است، نه کشف و نکته ظریفی در آن هست، و نه نویسنده ادعایی دارد، بلکه فریادی تکراری از دردی ساری و جاری در زیر پوست جامعه است، گسل هایی عمیق و خوفناک است که اغلب به علت بی توجهی مسئولان فرهنگی و اجرایی و رسانه ای و علمی و دانشگاهی، به شکل زلزله جامعه را برهم می زند و به دردی غیر قابل علاج تبدیل می شود. این یک هشدار دیگر است از یک تماشاگر که از نزدیک با این مسایل و افراد مدعی و غیر مدعی و علاقمندان به زبان مادری ارتباط دارد، صاحب نظران مسایل فرهنگی و اجتماعی و مسئولان و دلسوزان ملت و فرهنگ این کشور بهوش باشند و از آتشهای زیر خاکستر غافل نباشند! اتفاقاتی عجیب پشت پرده زبان و فرهنگ مخصوصا از این رنگ که گفتیم، رخ می دهد، هوشیار باشید و راهکاری منطقی و تعاملی معقول با این زبان اتخاذ نمایید.
بحث و دغدغه نویسنده از نوع اهانت سطحی در حد «فتیله» و «سوسک» و .... نیست که زعمای قوم تذکر بدهند و دیگران هم حواس شان باشد که مبادا به اقوام توهین و یا تمسخر بشود، مبادا با تحریک احساسات مردم، اختلاف بیندازید و ...؛ بلکه تذکار تکراری یک درد عریق و زخم عمیق است که باید درمان اساسی بشود، نه اوژانسی! اگر آتشی افروخته شود، تر و خشک باهم می سوزد و دودش به چشم همه خواهد رفت! ... والسلام علی من اتبع الهدی
دومین همایش ادبی شکوه بصیرت با حضور مسوولان استانی، ادبا، نویسندگان، اهل رسانه و شاعران کرد، ترک و فارسی زبان به مناسبت گرامیداشت حماسه 9 دی در ارومیه برگزار شد.
شاعران کرد، ترک و فارسی زبان در این همایش که با مشارکت سپاه شهدا، سازمان بسیج هنرمندان، حوزه هنری انقلاب اسلامی استان، اداره کل تبلیغات اسلامی، سازمان بسیج رسانه استان و صدا و سیمای مرکز آذربایجان غربی برگزار شد، سروده های خود به مناسبت نهم دی ماه را به زبان مادری قرائت کردند.
استقبال شاعران ارومیه در سرودن اشعار خود به مناسبت نهم دی ماه نشان داد این روز نماد عزت و استقلال کشور و بصیرت مردمی است که نشان دادند در میان گرد و غباری که فتنه گران به پا کرده اند راه را گم نمی کنند و دست از راهبر واقعی که همانا ولایت فقیه است، بر نمی دارند.
حماسه نهم دی ماه و حضور مردم حماسه ساز و ولایتمدار ایران اسلامی در راهپیمایی 9 دی ماه 88 نقطه عطفی در تاریخ انقلاب و برگ زریّن دیگری در افتخارات مرد و زن ایرانی به حساب می آید و شایسته است مراسم گرامیداشت این حماسه ملی هر سال با شکوه تر برگزار شود که آذربایجان غربی در جریان سازی این اتفاق مبارک سنگ تمام گذاشته است.
در مراسم گرامیداشت حماسه نهم دی ماه که در کانون بسیج جوانان ارومیه برگزار شد، سرهنگ وحیدی معاون سپاه شهدا، داداش زاده مدیر کل تبلیغات اسلامی استان، مجرد مدیرکل صدا و سیمای آذربایجان غربی، مجتی حاجی زاده رییس سازمان بسیج هنرمندان، سجاد حاجی زاده رییس بسیج مداحان، علیرضا نوروزی معاون اداره کل فرهنگ و ارشاد، یوسف حقدوست مسئول بسیج رسانه، شعرا، ادبا و فرهیختگان حضور داشتند.
این مراسم با قرائت قرآن کریم آغاز شد و پس از پخش سرود ملی جمهوری اسلامی ایران، مسئول مرکز آفرینش های ادبی حوزه هنری آذربایجان غربی ضمن عرض خیر مقدم به مدعوین و حضار در خصوص اهمیت حماسه ملی 9 دی ماه به بیان مطالبی پرداخت.
مصطفی قلیزاده علیار گفت: 9 دی حماسه ای فراتر از 22 بهمن است که در راستای حفاظت از اسلام، کشور و نظام بود.
دبیر همایش افزود: اهمیت حماسه 9 دی به حدی است که باید در تمام عرصه ها حاکمیت داشته باشد.
قلیزاده افزود:9 دی به مفهوم استقلال، پیشرفت، آرامش، امنیت و حراست از نظام 40 ساله است که مشروعیت سیاسی نظام اسلامی ایران باردیگربا حضور خودجوش دهها میلیونی مردم در شهرهای مختلف کشوربه جهانیان اعلام شد.
مسئول مرکز آفرینش های حوزه هنری آذربایجان غربی اضافه کرد:در این روز مردم ایران نشان دادند دشمنان خود و انقلاب خودرا به خوبی می شناسند و هرگز فریب حیله ها و نیرنگهای آنان را نمیخورند.
وی با تقدیر از مشارکت کنندگان در اجرای این برنامه اظهار داشت: سپاه شهدای استان هرسال نسبت به این موضوع و اجرای برنامه های مختلف دقت لازم را دارد که جای تقدیر و تشکر است.
*استکبار جهانی با ایران اسلامی عناد اساسی دارد
معاون هماهنگ کننده سپاه شهدای آذربایجان غربی گفت: ایران اسلامی تنها کشوری است که بعد از انقلاب اسلامی هیمنه و هیبت استکبار جهانی به سردمداری آمریکا را شکسته است لذا با نظام جمهوری اسلامی ایران عناد اساسی دارد و به این راحتی دست از ما نخواهند کشید.
سرهنگ پاسدار جلیل وحیدی اظهار داشت: در اوایل انقلاب شاهد فعالیت گروه های مختلف از جمله چریک های فدایی، منافقین و 78 گروه با پرچم های مختلف بودیم که هدفشان تجزیه ایران بود و ادعا می کردند این کشور قابل مدیریت نیست و باید آن را به لحاظ قومیت به کشورهای مستقل کردستان، آذربایجان، سیستان و بلوچستان و خوزستان تقسیم کرد که در این توطئه و سناریو شخصیت سازی هم کرده بودند.
وی گفت: استکبار جهانی بعد از وقوع انقلاب اسلامی، منافع خود را در ایران از دست داده است و فقط زمانی از ما دست خواهد کشید که این نظام و انقلاب از بین برود لذا فتنه 88 با هدف براندازی و با رمز تقلب کلید زده شد.
وحیدی با بیان اینکه نهم دی ماه روز دفن فتنه های داخلی و خارجی بود، بر ضرورت واکاوی ابعاد مختلف فتنه توسط نخبگان، تریبون داران، علما و اساتید تاکید کرد.
معاون هماهنگ کننده سپاه شهدای استان متذکر شد: متاسفانه برخی از خواص با بی بصیرتی خود در سال 88 سربلند بیرون نیامدند که اگر به تلکلیف خود درست عمل می کردند شاهد چالش و آشوب در نقاط مختلف کشور نبودیم ولی امت بصیر و انقلابی با هوشیاری و بصیرت خود در مقابل این فتنه ها ایستادگی کردند.
وی به اهمیت واژه فتنه و کاربردهای آن در آیات قرآن کریم اشاره و اضافه کرد: واژه فتنه در قرآن کریم 46 بار به صورت مستتر و 30 مورد به طور مشخص تکرار شده است که نشان دهنده اهمیت بالای آن است.
وحیدی خاطرنشان کرد: در هشت سال دفاع مقدس ما 212 هزار شهید، 555 هزار جانباز، 44 هزار نفر آزاده تقدیم انقلاب اسلامی کردیم و بعد از اتمام جنگ تحمیلی 727 میلیارد دلار برای بازسازی کشور هزینه کردیم که سرجمع خسارات وارده در هشت سال دفاع مقدس با خسارات هشت ماهه برابری می کند، ضمن اینکه حیثیت و هیمنه نظام جمهوری اسلامی از بین رفت ازاین رو حکم حصرمجازات سنگینی درمقابل این هزینه ها نیست.
معاون هماهنگ کننده سپاه شهدای استان اذعان کرد: نویسندگان، ادبا و شاعران وظیفه دارند فتنه 88 را به معنای واقعی واکاوی و سیگنال های فتنه های بعدی را شناسایی و مردم را با زبان شعر و داستان روشنگری کنند.
وی با بیان اینکه مقام معظم رهبری در خصوص نهم دی ماه 34 مورد سخنرانی مبسوطی داشته است، گفت: حاصل روشنگری و مدیریت عالمانه مقام معظم رهبری نهم دی ماه است که مردم راه خود را از فتنه گران جدا کردند.
وحیدی تاکید کرد: مردم امروز باید پیامدهای فتنه 88 و ریشه های آن را بدانند، آگاه و هوشیار باشند و زمینه های فتنه بعدی را بدانند.
*مستکبران خارجی تحمل استقلال ایران اسلامی را ندارند
رئیس تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی گفت: مستکبران خارجی که یک زمانی حاکمان کشورمان نوکری آنها را می کردند امروز تحمل دیدن استقلال ایران اسلامی را ندارند.
حجت الاسلام داداش زاده اظهار داشت: در جریان فتنه 88 دشمن از بیرون برنامه ریزی کرده بود در داخل کشور نیز برخی ها آنها را همراهی می کردند.
وی با اشاره به اینکه فتنه 88 اولین نبوده و آخرین هم نخواهد بود، تصریح کرد: در فتنه 88 فقط تبعیت از رهبر معظم انقلاب بود که توانست راه را از بیراهه برای همه مشخص کند.
رئیس تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی گفت: این هدایت و راهبری لطف بزرگ الهی است که نصیب جمهوری اسلامی ایران شده است.
داداش زاده به نقش اهل ادب اشاره کرد و یادآور شد: شعر در همه دوره ها تاثیرگذار بوده است لذا شاعران و نویسندگان وظیفه خطیری در اشاعه حقایق و حماسه های فتنه سال 88 دارند چرا که این حماسه در تاریخ انقلاب ماندگار شد.
وی تاکید کرد: گرامیداشت نهم دی ماه را هر سال تکرار خواهیم کرد تا در برابر نهم دی ماه هایی که دشمن ترسیم خواهد کرد برخورد درست داشته باشیم.
رئیس تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی تصریح کرد: وحدت همراه با بصیرت و با محوریت ولایت فقیه و رهبری زمینه ساز تقویت عزت و اقتدار کشور است.
وی افزود: اگر ما بتوانیم اندوختهها و توانمندیهای کشور را به رخ دشمنان بکشانیم و اقتصاد مقاومتی را سرلوحه کارهای خود قرار دهیم این خود مسبب پیروزی ما در برابر دشمنان می شود.
رئیس تبلیغات اسلامی آذربایجان غربی، در ادامه سخنان خود نهم دی ماه را نقطه عطف انقلاب اسلامی عنوان و از آن به عنوان انقلاب سوم یاد کرد و گفت: این حماسه تداعی گر انقلاب اسلامی برای جوانانی بود که حوادث دوران انقلاب را تجربه نکرده بودند.
این مراسم با شعرخوانی شاعران برای گرامیداشت 9 دی ماه مزین شد که قدردانی از شاعران پایان بخش این مراسم بود. مهمانان ویژه این همایش، دو شاعر برجسته کشوری و ارزشی بود، عباس احمدی و میلاد عرفان پور که با اشعار اجتماعی و انقلابی خود جریانساز شده اند و در این همایش اشعار خود را پیرامون حماسه 9 دیماه و افشای فتنه 88 و دستهای خائن، قرائت کرد.
همچنین از شاعران استانی، استاد هاشم عابد خوئی در این همایش شعری فاخر در موضوع وطن و شهدا برای حاضران خواند.
از شاعران ارومیه نیز استادعلی محمدیان، دکتر سعیدسلیمانپور، محمدترکمانی، محمدمیلانی، کامران امیری، علی علیزاده (امید)، سید تیمور جامعی، باباعلی جوانمرد و فضه جوادی اشعار خود را به زبانهای فارسی و ترکی و کردی قرائت کردند.
همچنین علی رزم آرای از نویسندگان ارومیه، داستان کوتاهی در موضوع فتنه 88 ارائه کرد.
در بخشی از این مراسم ادبی، از خانواده و فرزند شاعر فقید مرحوم سیاوش جمالزاده به مناسبت اولین سالگرد وفات وی تجلیل شد. همچنین گروه سرود «امیر الانبیاء» به اجرای سرودی حماسی در موضوع حماسه نُه دیماه پرداختند.
مصطفی قلیزاده علیار دبیر همایش در گفتگو با خبرنگاران اعلام کرد: برای این همایش بیش از 30 مورد شعر از 30 شاعر و 4 داستان کوتاه به دبیرخانه رسیده بود که توسط کمیته علمی متشکل از دکتر محمدعلی ضیائی و دکتر سعید سلیمانپور و اینجانب بررسی و برای قرائت در مراسم انتخاب شد، البته از همه صاحبان آثار با هدیه و لوح تقدیر از سوی سردار خرم فرمانده محترم سپاه شهداء تقدیر به عمل آمد.
(منبع: دو هفته نامه «دنیز» شماره 114 - موزخ 16 دی ماه 96)
شعر عاشورائی آذربایجان
یا حسین!
مرحوم میرجلال نخجوانی - «خان آراز» (1950 – 2008)
گلیب یوردوموزا ماه محرم
اوزنده غم، کدر، بطنینده ماتم
سیزلایان قلب لرین روحونا همدم
هیچقیران دوداقلار یا حسین دئییر.
آغلاییر ایلک بهار عشوه ناز ایله
نیسگیللی ائللریم غملی ساز ایله
خفیف کولکلرین بم آواز ایله
تیتره ین یارپاقلار یا حسین دئییر!
یاشیل سؤیودلره قونوب توراجلار
اوزاق کربلادان گلن او آجلار
باشینی آشاغی سالیب آغاجلار
اَییلن بوداقلار یا حسین دئییر.
گؤیلر ده گؤینه ییر بو ائل یاسیندا
باغچالار بوزوشوب غم لباسیندا
داغلار دا قورویوب داش عباسیندا
چاغلایان بولاقلار یا حسین دئییر!
بو گون سوزمه ییندن قالیر دورنالار
بو گون اوزمه ییندن اولور سونالار
سولانمیش گؤزلری سیلیر آنالار
اورپه نن یاناقلار یا حسین دئییر
امام عاشیقلری شبیه قورورلار
شاخسئی جرگه سینده سینه وورورلار
ننه لر، بابالار غم قوورلار
بالاجا اوشاقلار یا حسین دئییر
واخسئی صدالاری عرشه اوجالیر
حق سسی گؤیلردن سانکی باج آلیر
اون یئتمز قولـله لر بیر آن آلچالیر
یئلله نن بایراقلار یا حسین دئییر!
یئتیر مقامینا بیر مُدهش زمان
آمانسیز صحرادا شام غریبان
فلکلر ایسته ییر مسلکه قوربان
سوورولان قوملاقلار یا حسین دئییر
وئردی قرارینی ابلیس خلیفه
یازیلدی تاریخه قانلی صحیفه
اسلامدا اوجالدی شانلی بیر ذیروه
یاخینلار اوزاقلار یا حسین دئییر
ائشیتسین بو گونون بشر اولادی
چاغداش خیمه لردن قوپان فریادی
عدالت، حقیقت، انسان، هاردادی؟
داغیلان اوجاقلار یا حسین دئییر!
منبع: میر جلال خان آراز، مجموعه شعر «نجات یولو»، لاتینی (Nicat yolu) ص 42 - 43
کؤچورن: م. قلیزاده علیار
واختی دیر
اکبر حمیدی علیار
ای کؤنول غفلتده یاتما دورکی قالخماق واختیدیر
جان قوشون معنا سماسیندا بوراخماق واختیدیر
بیر اووشدور گؤزلرین قوی ییرتیلا اؤرتوکلری
وارلیغا، دونیایه آیدین گؤزله باخماق واختی دیر
عیبی یوخدور اشتباهلار، سهولر تونقاللاشیب
توبه آدلی کیبریتی تونقالدا چاخماق واختی دیر
جان بویانمیش جوربهجور سولغون، یاراشماز رنگلره
حاق بویاغین بو بویاقلار اوسته یاخماق واختیدیر
دوم-دورو سو قالسا گر بیر یئرده بیرگون کیفله نیر
گل چالیش، آختار، ایز آچ دریایه آخماق واختی دیر
شوق ایله بیر سیلکهلن، روحون دا قوی یونگوللشه
دارجا کؤهنهلمیش قابیغدان ایندی چیخماق واختیدیر
یول اینام، مرکب عمل، مین سورگونن قالما دالی
معرفت بایراغین ،اوغلان، عرشه تاخماق واختی دیر
ای «حمیدی» واخت کئچر گؤزله قاچیرما فرصتی
قاچ کی نور کروانی یوللاندی، قاریخماق واختیدیر