یک غزل از دو شاعر
زخمی که در جان تو گل کرده ست،زخم تمام جان انسان هاست
دنیا محل جنگ و خون ریزیست،شمشیر در دستان انسان هاست
از دست آدم ها گریزی نیست،ناپاکی دنیا غریزی نیست
جز خار های نوک تیزی نیست،چیزی که در گلدان انسان هاست
در گیر و دارد جنگ با دشمن،گویی ملائک یاری ات کردند
حالا از آن ها دل بِکن دیگر،فرصت بده، میدان انسان هاست
هر آن گواه عشق تو هستیم، ما از سپاه عشق تو هستیم
مؤمن به راه عشق تو هستیم، راه تو چون ایمان انسان هاست
بر نیزه ها سرهای بی تن بود، صحرا پر از انبوه دشمن بود
آن سر که چون خورشید روشن بود، یک آیه از قرآن انسان هاست
یا عاشقت خواهند شد آنها، یا بی تو خیلی زود می میرند
تصویری از یک دار انگاری، عمری است در فنجان انسان هاست
فروانروا! من خوب می دانم، جان همه بر جان تو بسته ست
تو نیستی و آه می بینم، دیگر فقط پایان انسان هاست!
محمد شکری فرد وَ زهرا غفاری _23 اردیبهشت ماه 1391
ایتگین آتا
(تقدیم به فرزندانی که نمی دانند کدام شهید گمنام پدرشان است!)
شاعر: بابک قوجازاده
داریخیب آغلاییرام هر گئجه، سنسیز گئجه لر
دولاشیر گؤزلرینه دای یوخو منسیز گئجه لر!
دورمادان ثانیه لر هئی باش آلیب اؤتمه ده دیر
کئچمه ییر بیرجه آنیم بیر داها چن سیز گئجه لر
حسرتم تک آتامین گؤزلرینین اینجی سینه
ایتیلین پنجره دن غملی - گؤدنسیز گئجه لر
هانسی بیر قاپ قارا ساچ اولسا نهایت آغارار
اومودوم یوخ سیزه هئچ ساچلاری دن سیز گئجه لر
اسین ای جبهه لرین قاصدی یئللر اسین هئی ...
خوش یاتا بلکه آتام اوردا کفن سیز گئجه لر
یوخ سونو سندن ایراق قورخولو کابوسلاریمین
گاه باشین یوخ گؤرورم ، گاه دا بدن سیز گئجه لر!
خبرین آلمادایام ، هر تابوتو آدسیزدان
کئچمه ییر بیرجه آنیم سورغو – ندن سیز گئجه لر
بیلمیرم مندن اوزاق سن نئجه منسیز دؤزوسن ؟
قویما گل ، دای باش آتام یاسدیغا سنسیز گئجه لر ...
منبع: وبلاگ بابک قوجازاده
ملاحظه: ایراد کوچکی در بیت نخستین این غزل خوب وجود دارد و آن زاید بودن "هر گئجه" است که ما دست نزدیم شاعر خود بهتر می تواند از عهده آن برآید
شعری از: محمد عابدینی
جمعه ها فـاصله ام با تو فـقط یک قدم است
نـبـض شـیــدایـی مـن در نـوسـانِ قلم است
غـــزلــم بــــیــت نـــدارد غــزلـــم آواره است
غـزلم نـقطـه ی گـنگی ز وجود و عـدم است
بــر لــبـم آمـــده جــانـم گــلِ نـرگـس بـرگـرد
شاید این نـوحـه ی جاویدِ لـسانِ عجم است
و اگــر جــانِ مـــرا خــواســتـه بــاشـیـد آقـــا
بـا زبـانِ خـودتـان پـاسـخ مـن صـد نعم است
دلِ احــساس مـرا عــطرِ حـضورت بـُرده ست
عـددِ عـاشـقـیــم بــیـشـتـر از هر رقم است
عـشـقـت از ابــرِ غـزل بـر سـرِ قـلـبـم بـاریـد
شـاهـراهِ سـفــرِ قـرمـزِ عـشقت رگـم است
چهارده قرن جـهان بی تو به خود می پـیچد
چهارده ساعت اگر مانده بیایی نه کم است
حـــالِ دلـــدادگــی ام رو بــه وخـــامــت دارد
قـرصِ خـورشـیـدِ جـمـالِ تـو دوای دلم است
هیـچکـس چون تو سزاوارِ غزل گفتن نیست
شاعرِ عشق تو هستم غزلت بر لـبم است
روی خورشید تو گر پشتِ زمان پنهان است
نـائـبـت خـامـنـه ای مـاهِ تـمـامِ شبم است
هاشم بیگ ثاقب دن ایکی غزل
غزل
هئچ بیلمدیم کیم ائتدی منی مبتلا سنا نادیده ائیلدیم دل و جانی فدا سنا بیر من اسیر اولمامیشام دام زلفووه حیران اولوبدو گؤر نئجه شاه وگدا سنا اغیار یئتدی وصلووه، قان ائتمه باغریمی سیندیرما قلبیمی، اوتورور چوخ بها سنا ای دل دولانما کویینه اول ماهپاره نون پیوسته یوز وئرور غم و درد و بلا سنا لعلوندن آلدی کام دل ای شوخ، هر یئـتـن دل قانه دؤندی کیم، دئیه جک بی وفا سنا ای قان اولان کؤنول، بو مَهَه اویما، ال گؤتور اویموش رقـیبه ائیلمه ییر اعـتنا سنا گیسوی زلف یاره اسیر اولماغـین یئتـر بخت قـرا اودور، دئیه بخت قرا سنا دست تملق هئچ کسه آچما زمانه ده گر کاسه – کاسه خون دل اولسا غذا سنا حالیندان اولمادون گئنه آگاه ثاقبین عشقون یولوندا اولدی عجب خاک پا سنا. غزل 2 گؤردی عمرینده نه لذت او کی دونیا دوتدی؟ چکدی بوش زحمت بیجا، رهِ بیجا دوتدی گؤردی باشدان آیاغا غصه و غمدور بو جهان دئمه مجنون نه ایچون دامن لیلا دوتدی نفسوون دوشمنی فرعون کیمی اولما ، حذر ائت وئرمه دی دقت او، بیر دم اونی دریا دوتدی رتبه سین ائیله دی کم، سؤیله دی « رَبی اَرنی» باخ بو موسی یه، عجب گؤر نه تمنا دوتدی دولانور گؤز قاباغیندا او پری چهره مدام گؤمه یور الده نچون بس یدِ بیضا دوتدی کیشی عیسی کیمی اولسون گره ک، ای واعظ شهر قاچدی بو خلقدن، افلاکده مأوا دوتدی ای خلیله اودی گلزار ائله ین شیرین لب داغ هجرین دل دیوانه ده مین جا دوتدی عالمی ائیله دی بیر قان چان چاناغی اهل غرض نه ایچون عالمی بس بیر بئله غوغا دوتدی؟ گؤسترور یول منه چوخسی:«بو یول ایله گئده سن!» نچون ای دل، اؤزی ایمدی ره دونیا دوتدی؟! باد? کوثره بالمرّه دخی میل ائله مز لبوون فکری ایلن کیم می ِ مینا دوتدی. منبع: دو هفته نامه دنیز، شماره 14- مورخ 17/2/91. چاپ ارومیه
هاشم بیگ ثاقب ین شعرینه
بیر باخیش (2)
مصطفی قلیزاده علیار
ایکینجی قسمت:
1- «نَمل» آیه سینون بحثینی ائتمک سنا بسدور
کسب ائیله گیلن اوندا دور هر کشف و کرامت (دیوان، ص638)
«نَمل» آیه سی 18- جی آیه «نمل»(قاریشقا) آدلی سوره دن: بیر قاریشقا دئدی: ای قاریشقالار، اؤز یووالارینیزا داخل اولون، سلیمان پیغمبر و اونون قوشونو سیزس بیلمه دن آیاقلاماسینلار!
ثاقب بو بیتده «تلمیح» صنعتی واسطه سی ایله قرآندا گلن حضرت سلیمان و قاریشقا حکایتینه اشاره ائدیبدیر.
همچنین دیوانین 366 – جی صحیفه سینده «دوتدی» ردیفلی 10 بیت دن تشکیل اولان بیر غزلین 6 بیتینده، قرآن آیه لریندن تلمیح واسطه سی ایله استفاده ائدیلمیشدیر.
نمونه اوچون ثاقبین قرآندان نهایت استفاده ائتمه سیندن بو قدره کفایتله نیرم.دئیه بیلرم کی، اوست – اوسته ثاقب شعرلری نین بئشده بیرینده قرآندان الهام آلیبدیر. بودا اونون قرآنلا درین اُنس و اُلفتینی ثبوت ائدیر.
همچنین عزیز پیغمبریمیزحضرت محمد(ص) و اونون خلیفه لری اولان معصوم اماملاریمیزین دا سؤزلری ثاقبین بیر سیرا شعرلری و سؤزلرینه حکمت نورو ساچیبدیر. مثال اوچون:
حبِّ وطـن کـؤنـولـدن محـو اولـدی، محـو یکـسـر
صرف ائتدین عمری ثاقب، صد حیف خطّ و خاله – ص 330
چوخ آشکاردیر کی، بو بیتده گلن درین اجتماعی معنا( وطن سئوگیسی) پیغمبرین « حُبّ الوطن من الایمان»( وطنی سئومک ایماندان دیر) حدیثیندن آلینیبدیر.
و مستزاد بیر قصیده ده اولان بو بیتی:
دوشمنلیک ایله پاره لنور پرده عصمت
«المؤمن اخوه» دئییب اول سرور اکرم(ص)
ملت نه یاتیبسان؟! (ص431)
شاعر، حضرت پیغمبرین « المؤمنُ اخُ المؤمن»( مؤمن، مؤمنین قارداشی دیر) حدیثیندن اقتباس ائتمیشدیر.
ب – شاعرلرین ادبی ارثی
شاعرلرین تأثیری ده ثاقبده چوخدور. بورادا آذربایجان دیلینده یازیب، یارادان بئش بؤیوک کلاسیک شاعرین و ایکی بؤیوک فارس دیلینده اولان داهی لردن ثاقبین شعرینه تأثیر ائتدیک لرینه، نمونه اوچون مثال لار گتیریرم:
1- فضولی:
زهی ذاتین نهان و اول نهاندان ماسوا پیدا
بحار صنعینه امواج پیدا، قعر ناپیدا
ثاقب:
اگر ذاتین نهاندورف هئچ نهان ائتمز عیان پیدا
عیاندور، بس اولوبدور اول عیاندان آسمان پیدا (ص22)
البته فضولی نین تأثیری ثاقبین شعرینده اولدن آخره دک معلومدور.
2- سید ابوالقاسم نباتی:
بیرجه باخ گؤر آچیلوب اول گل حمرا، حمرا
که بئله واله اولوب بلبل شیدا، شیدا
ثاقب:
وصف رخسارین اوخور «لیلة الاسرا» اسرا
گؤز سرون خسته سی دور، نرگس شهلا، شهلا (ص22)
بو بیتده قرآنین دا تأثیری( اسرا سوره سی، آیه 1) آشکاردیر.
3- میرزا ابوالحسن راجی تبریزی:
عالم نیه بس اولمادی ویران علی اکبر
اول گون که سنی ییخدیلار آتدان علی اکبر؟
ثاقب:
عالمده مکر یوخدو مسلمان علی اکبر؟
کسدی باشیوی ظلم ایله عدوان علی اکبر (ص415)
4- حاج رضا صراف تبریزی:
دئیردیم قامت سرون قیامتدن علامتدور
بئله بیلمز ایدیم قامت دئگول، مطلق قیامتدور
ثاقب:
قیامت ماجراسی سنده کی بو سرو قامتدور
قیامت بیرده الماز گر قیام ائتسه قیامتدور (ص139)
5- میرزا علی اکبر صابر:
فعله سن اؤزون داخل انسانمی سانیرسان؟!
پولسوز کیشی انسانلیغی آسانمی سانیرسان؟!
ثاقب:
قان تؤکمه گی ناحق یئره آسانمی سانیرسان؟
قان ایچمه گی سن دردیوه درمانمی سانیرسان؟ (ص605)
6- حافظ شیرازی:
من دوستدار رو خوش و وی دلکشم
مدهوش چشم مست و می صاف بیغشم
ثاقب:
زاهد، شرابخانه ده رند صبوکشم
مست و خراب باد? گلفام بیغشم (218)
دئملی یم کی، ثاقب فارس دیللی شاعرلرده حافظدن داها چوخ الهام آلیب و تأثیر قبول ائدیبدیر. گؤردویوموز کیمی اوسته کی غزلده ثاقب، حافظین فارسی غزلینه ترکی نظیره یازیبدیر. نئجه کی، ترک دیللی شاعرلرده ده فضولی ثاقبه هامیدان چوخ تأثیر ائدیبدیر.
7- سعدی شیرازی:
شرف مرد به جود است و کرامت به سجود
هرکه این هر دو ندارد، عدمش به ز وجود
ثاقب:
رام اولور خلق سالارسان الیوه دنیانی
«شرف مرد به جود است و کرامت به سجود» (530)
بونو دا دئملی یم کی، ثاقب هر شاعر کیمی بؤیوک شاعرلردن الهام آلسادا، هئچ وقت صرف تقلیدچی اولمامیشدیر. اونون مستقل فکرلری و اؤزونه مخصوص سؤز طرزی وار.
منبع: دو هفته نامه دنیز، شماره 14- مورخ 17/2/91. چاپ ارومیه