سفارش تبلیغ
صبا ویژن
از دست دادن فرصت اندوهى گلوگیر است . [نهج البلاغه]
لوگوی وبلاگ
 

دسته بندی موضوعی یادداشتها
 
شعر ، دنیز ، آذربایجان ، ارومیه ، علیار ، قلیزاده ، مصطفی ، غربی ، امام ، ترکی ، علی ، ترکی ، شاعر ، دنیزنیوز ، حوزه ، هنری ، حسین ، اسلامی ، حمیدی ، غزل ، محمد ، حاج ، ایران ، فارسی ، باکو ، قرآن ، کتاب ، نشریه ، اسلام ، تبریز ، طنز ، کتاب ، عاشیق ، شهریار ، اکبر ، انقلاب ، مصطفی قلیزاده علیار ، نخجوان ، شهید ، سایت ، سید ، باکو ، اهل بیت ، ابراهیم ، سفر ، دریاچه ، فخری ، ادبیات ، تصویر ، خمینی ، دفاع ، رضا ، پیغمبر ، جمعه ، اسرائیل ، مقدس ، نامه ، مهدی ، حوزه هنری ، حمید ، صادق ، فاطمه ، پیامبر ، بهرام ، اکبر ، اهر ، فاطمه زهرا ، نارداران ، مقاله ، عاشورا ، عکس ، زهرا ، ترکیه ، کربلا ، همایش ، واقف ، ترکیه ، بسیج ، بیت ، جمهوری ، اهل ، انتظار ، امام علی ، ادبی ، در ، عراق ، صابر ، شهر ، شامی ، خامنه ای ، خدا ، دوستی ، زن ، سعید ، اسدی ، آیت الله ، امام حسین ، هنرمندان ، ورزقان ، هفته ، مردم ، موسیقی ، نقد ، قم ، محمود ، کانون ، امام خمینی ، جنبش ، جشنواره ، خاطرات ، حافظ ، حجاب ، حسنی ، حسن ، تاریخ ، سال ، رستمی ، شیخ ، عکس ، فرهنگی ، فرهنگ ، فضولی ، عید ، عشق ، سیاسی ، رمضان ، زبان ، سلیمانپور ، شاعران ، سوریه ، ترجمه ، تهران ، به ، حاج علی اکرام ، ایرانی ، آمریکا ، وبلاگ ، واحدی ، نویسنده ، مدح ، محفل ، مجلس ، مجتبی ، میرزا ، مرثیه ، مصر ، آمریکا ، آراز ، احمد ، استاندار ، اکرام ، حیدر ، تبریزی ، پیامبر اسلام ، سلبی ناز ، روز ، زندگی ، زینب ، رضوانی ، دو ، داستان ، صراف ، عظیم ، علی یف ، علیزاده ، علمیه ، علمدار ، فتح الهی ، فرانسه ، فلسطین ، فیلم ، شاهرخ ، شجاع ، دو هفته نامه ، دیدار ، رسول ، رجبی ، زلزله ، پیام ، بهمن ، حزب ، جواد ، ادب ، اردوغان ، آذربایجان غربی ، آثار ، مطبوعات ، مشهد ، مهدی موعود ، محمداف ، کانون ، نویسندگان ، هفته نامه ، هنر ، وطن ، ولی ، یاد ، هادی ، نوروزی ، نماز ، قیام ، کرکوک ، محسن ، مثنوی ، ماه ، مایل ، ملی ، آذری ، آزادی ، ارشاد ، از ، اسماعیل زاده ، انگلیس ، اورمیه ، اکرام ، جاوید ، حدیث ، حسینی ، حضرت ، بهرامپور ، بعثت ، روزنامه ، رهبری ، سعدی ، رباعی ، رزم آرای ، دینی ، دانشگاه ، شب ، غدیر ، غفاری ، علامه ، عرب ، عرفان ، فارس ، فرزند ، صمداف ، صادقپور ، صدر ، طلعت ، طلاب ، خوی ، دوزال ، رهبر ، بزرگ ، بیداری ، تبلیغات ، حمایت ، حماسه ، حاجی زاده ، جعفری ، توهین ، امین ، انتخابات ، انجمن ، امام زمان ، الله ، استاد ، اخلاق ، آیت الله خامنه ای ، آران ، آغدام ، آقازاده ، منظومه ، مسلمان ، مراغه ای ، مسئولان ، موعود ، موسی ، ماهر ، محمدی ، هریس ، یادداشتهای ، وفات ، یحیی ، یک ، کردستان ، کربلا ، نوروز ، نمایندگان ، وحید ، مایل اوغلو ، گرمان ، مولانا ، میلاد ، نباتی ، مسجد ، مرگ ، مرسی ، مسئول ، معلم ، آغری ، آذربایجانی ، اسلامگرایان ، اسماعیل ، ارمنستان ، ارمنی ، ارزشها ، اشغال ، باکو 10 ،

آمار و اطلاعات

بازدید امروز :380
بازدید دیروز :117
کل بازدید :2955322
تعداد کل یاداشته ها : 881
103/9/8
11:19 ع
مشخصات مدیروبلاگ
 
قلیزاده علیار[263]

خبر مایه
پیوند دوستان
 
سرچشمه ادب و عرفان : وب ویژه تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید شقایقهای کالپوش بچه مرشد! سکوت ابدی هم نفس ►▌ استان قدس ▌ ◄ نغمه ی عاشقی جریان شناسی سیاسی - محمد علی لیالی سرچشمه همه فضـایـل مهــدی(ع) است ساده دل ماییم ونوای بینوایی.....بسم الله اگرحریف مایی ....افسون زمانه طراوت باران تنهایی......!!!!!! جـــیرفـــت زیـبا سارا احمدی بیصدا ترازسکوت... .: شهر عشق :. پیامنمای جامع شهر صبح ماتاآخرایستاده ایم سایت روستای چشام (Chesham.ir) وبلاگ گروهیِ تَیسیر منطقه آزاد محمدمبین احسانی نیا رازهای موفقیت زندگی مرام و معرفت یامهدی Dark Future امام خمینی(ره)وجوان امروز عشق ارواحنا فداک یا زینب سیاه مشق های میم.صاد مهاجر مردود دهکده کوچک ما گروه اینترنتی جرقه داتکو بسیج دانشجویی دانشکده علوم و فنون قرآن تهران هفته نامه جوانان خسروشهر آتیه سازان اهواز بیخیال همه حتی زندگیم عمو همه چی دان پـنـجـره صل الله علی الباکین علی الحسین تینا شهید آوینی Chamran University Accounting Association پدر خاک فقط خدا از یک انسان ع ش ق:علاقه شدید قلبی تبریک می گوییم شما به ساحل رسیدید!!!!! گاهنامه زیست جوک و خنده دهاتی دکتر علی حاجی ستوده قلب خـــــــــــــــــــــــــــاکی کشکول sindrela شیدائی تنها عاشقانه سیب آریایی نیروی هوایی دلتا ( آشنایی با جنگنده های روز دنیا ) به یاد تو آخوند مالخر و تمام طرفدارانش در سیستم حکومتی فروشگاه من قاضی مالخر یا قاضی طمع کار کدامیک ؟؟؟؟ پایگاه خبری،قرآنی، فرهنگی آذربایجان غربی عاشقانه زنگ تفریح

  

 

 صابر بزرگ‏ترین شاعر اجتماعی و مسلمان قفقاز - 2

 نوشته: رسول اسماعیل زاده دوزال

منبع: نشریه دنیز، شماره 7

 حضور در مطبوعات اجتماعی و انتقادی

      صابر با پیوستن به مطبوعات عملاً وارد مبارزه سرسختانه با جهل و بى‏سوادى و خرافه‏پرستى گردید. ارتباط ادبى او با جامعه مطبوعات بیدار گر و پیشرو اجتماعی آذربایجان سبب شد که او از لحاظ ادبى و اجتماعى به عنوان یک شاعر بین‏الملل مطرح گردد. بخصوص اشعار ساتیریک او در تقبیح خرافات و جهل و بى‏سوادى و تلاش ادبى‏اش در راه بیدارى مسلمانان آوازه و شهرتش را به دورترین نقطه جهان چون مصر، هند، آسیاى میانه و ترکیه رساند  .

      او یک مسلمان دردآشنا بود که از عقب‏ماندگى و بى‏سوادى و جهل مسلمانان سخت ناراحت بود و از این که خیلى‏ها از این عقب‏ماندگى‏ها و جهالت‏ها را با دین و دیندارى مرتبط مى‏کردند، نگران بود. به همین خاطر نیز سعى مى‏کرد از طرفى حساب دین و اسلام را از حساب روحاین نمایان و مسببین جهل و بى‏سوادى جدا کند و از طرف دیگر با نشان دادن چهره واقعى و حقیقى از دین مانع اجراى نقشه‏هاى شوم مغرضان و دشمنان دین را که براى ضربه زدن به دین در کمین نشسته بودند و از آب گل‏آلود قصد ماهى گرفتن داشتند، مى‏شد  .

  مصلح و متفکر

او اسلام سنتى را با زبان جدید و متد نو تبلیغ مى‏کرد. او وظیفه‏اش را خوب درک کرده بود و چون آینه شفاف ارزش‏ها و ضدارزش‏ها، کمال و نقصان و خوب و بد، راستى و دروغ را به خوبى نشان مى‏داد. نه حقیقت را بر مصلحت فروخت و نه این که در درک حقیقت دچار لغزش شد  .

        او به عنوان یک مسلمان بیدار و روشن بین و غیرتمندى که زبانش و وسیله انتقال افکارش شعر بود، آنچه که در جامعه نقص و عیب، انحراف و لغزش، کجى و تقلب، جهل و خرافه‏پرستى و تحریف حقایق مى‏دید، انگشت روى آنها مى‏گذاشت و چون ذره‏بین آنها را چنان هویدا نشان مى‏داد که هر کس به عیب خود واقف مى‏شد  .

      میرزا على‏اکبر صابر به عنوان یک مصلح و مسلمان حقیقى وضعیت جامعه خود را مى‏دید و به وضوح مظلومیت دین محمدى را احساس مى‏کرد. او مسائل شرق را با جهان‏بینى اسلامى و با دید وحدت اسلامى تحلیل مى‏کرد. او راهش را و هدفش را انتخاب کرده بود. وظیفه شاعرى خود را به نحو احسن انجام مى‏داد. هدفش وحدت مسلمین، سربلندى اسلام، ترقى و تکامل مسلمانان و در سطح بین‏المللى، صلح، نوعدوستى، انسان‏دوستى بود. او شعرش را در خدمت هدف مقدسش به کار گرفت. دقیقاً افشاگرى طبقات مختلف جامعه و به باد انتقاد گرفتن نویسندگان، روشنفکران، وکلا، حاجى‏ها، قضات، روحانی نمایان، اطباء، تجار، روضه‏خوان‏ها، شعرا و روزنامه‏نویس‏ها، همه و همه در راستاى اصلاح و از سر دلسوزى و اصلاح‏طلبى بود، از باب تمسخر، استهزاء، عیب‏گیرى، تهمت و افترا نبود

    او در شعر »تحسّر« مى‏گوید: اگر در بین اعیان و اشراف و بیگ‏ها و خان‏ها و عرفا و شعرا وحدت مى‏بود، ذره‏اى غم و حزن و اندوه در جامعه باقى نمى‏ماند. این در حالى است که قرآن و پیغمبر اسلام، ما را به اخوت دعوت مى‏کند. با این حال در بین چند میلیون مسلمان، دو مسلمان متفق‏الرأى وجود ندارد. اگر بخواهیم عمده‏ ترین موضوعاتى که صابر به آن پرداخته است را احصاء کنیم، مى‏توانیم به طور مختصر به موارد ذیل اشاره کنیم:

1- مبارزه با جهل و خرافات

جهل ، خرافات و بى‏سوادى مفرط  اقشار مختلف جامعه مسلمین را فرا گرفته بود، در قفقاز سیستم آموزش به صورت مکتب‏خانه‏اى بود و مکتب‏خانه‏ها را اکثراً افراد بى‏سواد اداره مى‏کردند. شاگردان حق نوشتن مطالب را نداشته و زنان و دوشیزگان حق شرکت در کلاس‏هاى درس را نداشتند. مردم نیز نسبت به علم و سواد بى‏رغبت بودند. صابر با درک موقعیت، هر چه توان داشته بر علیه جهل و جهالت مبارزه کرده و اشعارى در تقبیح جهل و تشویق مردم به علم‏آموزى مى‏سرود. او در اشعار: بیلمم نه گؤروبدور بیزیم اوغلان اوخوماقدان، تحصیل علوم ائتمه‏کى، علم آفت جاندیر ... اوشاق منیمدیر اوخوتمورام ال چکین...« وضعیت موجود را تبیین کرد.

  2- اهتمام به امور مسلمین

    صابر مى‏دید که مسلمانان ظاهر دین را گرفته و با حقیقت دین بیگانه‏اند. دینى که در آن حقوق مستمندان در دارایى و ثروت‏دارایان پیش‏بینى شده است، چگونه مى‏تواند در مقابل عده‏اى ثروتمند که نه زکات مى‏دهند و نه به امور مسلمین اهتمام مى‏ورزند، سکوت کند. صابر در شعر: »هر نه وئرسن وئر، مبادا وئرمه بیر درهم زکات«  کاملاً روشن مى‏سازد که یکى از بزرگ‏ترین مسائل دینى زکات است و متأسفانه ثروتمندان عوض این که زکات بدهند و یا در مراسم عیدقربان به فکر مستمندان باشند به عنوان اعیاد اسلامى به فکر عیش و نوش خویش هستند و این را نیز از دیندارى‏شان تلقى مى‏کنند. صابر با دیدن این اعمال سخت مى‏آشوبد و مى‏گوید:

    »بیر ایلدیر اولور ظلم‏ایله تاراج مسلمان،

    اطراف بلدلرده قالیر آج مسلمان،

    آیا نه روادیر اولا محتاج مسلمان؟

    گون رزقینه، بیر بؤیله مسلمان آراسیندا

»سال‏هاست که با ظلم و ستم مسلمانان هلاک مى‏شوند، در اطراف و اکناف در گرسنگى به سر مى‏برند. آیا با وجود این همه مسلمان )غنى( سزاوار است که مسلمانى محتاج نان شب باشد؟«

    صابر دقیقاً در تبعیت از مولایش على)ع( به تمام انسان‏ها من حیث انسان بودنشان احترام و ارزش قایل است، او تنها به فکر مسلمانان قفقاز نیست، به همان اندازه نیز به فکر مسلمانان ایران، عثمانى و سایر کشورهاى اسلامى است. براى او ایرانى، عثمانى، ترک و فارس و عرب معنا ندارد. او انسان‏ها را به انسانیت و آدمیت مى‏شناسد و به اسلامیت و مسلمان بودن افتخار مى‏کند. نه افتخار و تعصب کورکورانه، بلکه افتخار آگاهانه. به نظر او مترقى‏ترین مکتب، دین اسلام است. دایره تفکر صابر در نژاد و زبان و خاک محصور نیست. او نه تفوق قومى بر قومى را مى‏پذیرد و نه بیگانگى نسبت به فرهنگ خودى را قبول دارد. براى او ترک آذربایجانى با ترک عثمانى فرقى ندارد، همان گونه که بین ترک و فارس فرقى وجود ندارد.

 ادامه در قسمت سوم و پایانی


  

حُـســـین (ع)

علی شجاع - ارومیه

بو نه غوغادی توتوب یکسره کیهانی حسین ؟             

 لرزه یه سالدی آدین عالم امکانی حسین

کئچـدین اعجازده موسانی ،عیان ائـتمه گیله                 

 ید بـیضا عوضی سن ید حمرانی حسین

بـیر زماندا کی حـقارت له یاشیردی انسان                 

 سالدی غیرت دنیزینده یولا طوفانی حسین

کوفه یه ساری یولا سالدی گونش قافله سین         

 تا آییتـتسین یوخودان خلق مسلمانی حسین

تا فیکیر لردن آچا غفلت و جهل اؤرتویونو                

 سؤیله دی ملّتـه بـیر خـطبة غرّانی حسین :

من حسینم علی(ع) نین اوغلو پـیمبر نوه سی                  

 ائده بـیلمز بو بسا طیله مدارانی حسین

معروفا امر ائله ایب نهی ائله دی منکردن                      

 قورتـارا امّتـه تا حجّـت و برهـانی حسین

چون دیانت دامارین گؤرمه دی او ملّتده              

 پس مروّت سه سینه سسله دی اعدانی حسین

قره گوندن ساری، قانلی اؤلومو قارشیلادی             

 ظلم تـشکیلا تـینا باشلادی عصیانی حسین

دئدی : هیـهات کی ذلّت یوکو آلتیندا قالام!          

 تانری دان نهضتینه ایسته دی فرمانی حسین

من اگر اؤلمه گیلن دینِ محمد(ص) قالاجاق           

 ای قیلینج لار سیزه اتحاف ائدیری جانی حسین

ایسته ییر موسا تکین چهره معشوقی گؤره                     

 کربلاده یارادیر صحنه سینانی حسین

سویا حسرت ده قالیرسا، ائله میر میدانی ترک                       

اؤز قانیلا سوواریر گلشن قرآنی حسین

آنانین فخری دی هر شاهکار ائـتسه اوغولو          

باش اوجا ائـتدی اوجا عرشده« زهـرا» نی حسین

تا اؤزون محضـرِ محبـوبـه ائده آمـاده                             

 آل قانیله بزه دی قامت رعنانی حسین

بس کی یاغدیردی عدو پـیکرینه تیر و سنان              

سنبلستـان ائله دی جمـله اعضـانی حسین

اووجینی قانیله دولدوردی سپه افلاکه                    

 تا کی اثبات ائده ووردی باشا پـیمانی حسین

سیناقـین تازه له دی سانکی خلیل اللهین                

 آلتی آیلیق بالاسین ایله دی قربانی حسین

او نجات کشـتی سی ایدی او هدایت چراغی            

بشـریّت یـولونون اولدو نـگهـبانی حـسـین

او حوائج قاپی سیندان الینی اوزمـه «شـجاع »           

 یاغـدیرا بلکه بـیزه رحمت رحمانی حـسـین. 

 

 


  

شوق دیدار در مطبوعات باکو

کتاب شوق دیدار مشتمل بر اشعار ترکی 23 نفر از شاعران معاصر جمهوری آذربایجان در موضوع انتظار حضرت مهدی (ع)  نخستین کتاب در موضوع دینی – ادبی از هنرمندان آن کشوراست که همراه با ترجمه فارسی آم به صورت دو زبانه توسط نویسنده و شاعر معاصر کشورمان مصطفی قلیزاده علیار، امسال در در ایران و شهر تبریز از سوی انتشارات نور ولایت چاپ و منتشر گردید و مورد استقبال اهل شعر و ادب و شیفتگان دیدار امام زمان (ع) قرار گرفت. این کتاب در بین شاعران و نویسندگان متعهد و متدین جمهوری آذربایجان نیز از استقبال گرمی برخوردار بود و در برخی مطبوعات باکو معرفی گردید که هفته نامه اسلامگرای » اسلام حقیقتلری« یکی از آن نشریات متعهد بود و در شماره 318 خود به تاریخ 21 اکتبر 2011 به معرفی این کتاب پرداخت.

(منبع: دو هفته نامه «دنیز» - شماره 6 مورخ 23/ 09/90)

 

 


  

دوستلاریملا گؤروش

(طنز ساتیرا)

یازان: اکبر حمیدی علیار

 

  • بیرگون گئتدیم بیر درزی دوستومون ماغازاسینا، او چوخ ماهر و مشهور درزی دیر. گؤر-گؤروشدن سونرا باشلادیم اونون ایشیندن تعریفله مه یه، او دا باشلادی اؤز ایشی نین زحمتیندن، چم- خمیندن و اؤز اوستالیغیندان دانیشماغا. دئیه بیلرم بیر ساعات دانیشدی. آمما من – گؤره سن بونا بیر پولسوز شالوار تیکدیره بیلرم- دئیه، فکره دالمیشدیم و اونون دئدیکلرینی اصلا ائشیتمه ییریدیم! سونرا اؤزومو ساخلاشدیرانمادیم، بیلمه ییرم او صحبتی نین هاراسیندایدی کی من – دوستوم زحمت چکیب منیم اؤلچومو گؤتوروب بیر شالوار تیکسن یا دا بو تیکیلی شالوارلاردان بیرینی منه وئرسن گئده رم و سندن یادگار ساخلارام- دئدیم. دوستومون حالی بیردن بیره ده ییشدی! اؤزومه گلیب بیلدیم کی، او تزه باشا دوشدو منیم اورا گئتمه ییم و اونونلا خوش- بئش ائتمه ییمین سسبی ?نجاق بیر پولسوز شالواردان یانا ایدیر. ائله اونا گؤره ده اونون سؤزلرینه هئچ باش قوشمامیشام و بو سوره ده(مدّتده) یالنیز اؤز فکریمده ایمیشم، آمما کیشی کیمی – گؤتور یوخلا اگنینه اولانی آپار- دئدی. گیزلینی یوخدور، یامان اوتاندیم، باشیمی آشاغی تیکیب ساغ اوللاشدیم و – سونرا گلیب آپارارام- دئدیمک. نئچه گون سونرا اؤزو بیر شالوار گتیریب وئرمیشدی ائویمیزه.

 

  • بیر گون گئتدیم صنعتکار بیر دوستومون یانینا، ماهر قوپوز ایفاچیسی دیر، سلام علیک، اؤپوش- گؤروش، عشق اولسون، من اؤلرم سندن اؤتری.. و بئله- بئله سؤزلردن سونرا او دا منی موسیقی شوناس و اینجه دویغولو بیری ساناراق باشلادی منه اؤز صنعتی نین چتینلیکلریندن، اینجه لیکلریندن، بو درجه یه گلیب چاتینجا چکدیگی زحمتلردن، سیمدن، پرده دن، هاوالاردان، خلق ادبیاتیندان، فولکولوردان نه لرسه دانیشدی، آمما سیزدن نه گیزلین، منیم باغی قیریلمیش تسبیحیمی دوزمک اوچون بیر مئتیر پرده باغینا احتیاجیم وار ایدی. اؤزوم ده تله سیردیم، او دا ائله بیل منیم تلسمه ییمی دویدو، سؤزونو قوتارماق مقصدی ایله- گؤرورسن دا.. بیزیم ده صنعتده، فیلان کس، بئله- بئله ایشلر و فلسفه لر واردیر- دئیه شست ایله منیم اوزومه باخدی! سانکی مندن آلقیش اوموردو، آمما منیم فکریم آنجاق پرده باغیندا قالمیشدی، بیردن – نئیلییه ک .. هله او پرده باغیندان وارینسا بیر مئتیرجه وئر من گئدیم- دئدیم. گؤردوم یازیغین اوز- گؤزو پؤرتدو، هئچ نه دئمه دن الینی آتیب بیر قرقره نی گؤتوردو و ایکی مئتیر پرده باغیندان قیردی وئردی منه،- خوش گلدین..- دئدی، لاپ دوزو منه بئله گلدی کی او بو ایشی ایله- گل آل جهنم اول چیخ گئت- دئدی. آلدیم گلدیم، آمما اوتاندیغیمدان سویا دؤندوم، ایندی ده وار اونو گؤرنده بو صحنه گؤزلریمین اؤنونده جانلانیر.

 

  • بیرگون ده گئتدیم بیر عالیم دوستومون یانینا، فیزیک اوستادی دیر. اونوئرسیته ده درس کئچیریر، او اوزوندن، بو اوزوندن اؤپه- اؤپه – اوستاد، سیز بیزیم افتخاریمیزسیز، بیز سیزینله اؤیونوروک- دئیه بویونو اوخشادیم. او دا باشلادی فیزیک علمیندن منه بیلگیلر وئرمه یه، دونیانین و یارانمیشلارین نظم و نظاملاریندان سؤز آچدی، آنجاق من یالنیز باشلانغیجینی بیلدیم، قالان سؤزلرینی باشا دوشمه دیم، یعنی قولاق آسمادیم کی باشا دوشوم! آخی یئنه ده بیر پرابلئم بئینیمی مشغول ائتمیشدی، او دا صاباحیسی گون اداره ده بیر سیرا شخصی بلگه لردن(سندلردن) فوتوکوپو چیخارماغا آغ کاغیذیمین اولماماغی ایدی! اوستادین دا ماساسی نین(میزی نین) اوستو دولو ایدی A4   کاغیذیلا، بیردن بیره، اؤزوم ایسته مه دن اوستادین سؤزلرینی کسه رک- ماشالله کاغیذ آنباری آچیبسان، بونلاردان بیر باغلیسی دا منه گرکدیر-دئدیم و درحال دئمه ییمه پئشمان اولدوم، آخی بونو دئیه ن کیمی، اوستاد ائلهبیر حالا قالدی کی، پیچاق وورسایدین قانی چیخمازدی! و نهایت بیر آجی گولومسه مکله منی آشاغیدان یوخاری سوزدو و بیر شئی دئمه دن کاغیذلاردان ایکی باغلیسینی منه ساری ایته له دی. بیرحالدا کی اوتاق باشیما فیرلانیردی، الیم گئدر- گئتمز کاغیذلاری گؤتوردوم چیخدیم. ایندی منی اینجیدن بودورکی اوستاد هردؤنه منی گؤرنده - کاغیذ- ماغیذ لازیمین اولسا گل آپار-  دئیه ر!

منبع: دوهفته نامه «دنیز» شماره 6 - مورخ 23 آذر 90


  

      نسیمی‏نین قیزیل عرفانی – بیرینجی حصه

یازان: بهرام اسدی

 اشارت: اورمیه لی شاعر، ناثر، ناشر، معلم و گؤزل سجیه لی انسان جناب بهرام اسدی 1341 – جی شمسی ایلده دونیایا گؤز آچمیش، ادبیات ساحه سینده عالی تحصیلینی بیتیرمیش، مقدس معلم لیک ایشی ایله ایندیه دک مشغول اولموشدور. او تورکجه – فارسجا شعرلریندن علاوه، چوخلو ادبی و مدنی کتابلارین مؤلفی دیر، فضولی و نسیمی نین دیوانلارینی دا یئنی تدقیقاتلارلا چاپ ائتمیشدیر. اسدی اورمیه شهرینده فعالیت گؤستریب، یوزدن آرتیق کتابی نشره بوراخان «یاز» نشریاتی نین مدیری دیر. آشاغیداکی نسیمی عرفانینا دایر گلن مقاله ده بو گؤکملی ضیالی و ادیبات خادمی نین یازیلاریندان بیری دیر.

 

 شبهه‏ سیز کی، سید علی عمادالدین نسیمی یوردوموزون و گئنیش بیر باخیشدا شرق دونیاسینین اسلامی عرفانیندا بیر پارلاق اولدوزدور. اونون کلمه- کلمه‏سینده ، هر بئیتی و هر مصراعسیندا عارفانه دویغولار دالغالانیر:

دریای محیط جوشه گلدی/ کون ایله مکان خروشه گلدی

 سرّ ازل اولدو آشکارا / عارف نئجه ائیله‏سین مدارا

 نقاش بولوندو نقش ایچینده / لعل اولدو عیان بدخش ایچینده

 هر قطره محیط اعظم اولدو / هر ذرّه مسیح و مریم اولدو

 آدمده تجلّی قیلدی آللاه / قیل آدمه سجده اولما گمراه

 نسیمی‏نین دیوانی اینجی‏لرله دولو بیر عرفان دنیزی‏دیر. نسیمی عرفانلا دوغولوب، عارف یاشاییب وعارفجه سینه اؤز دریسینی سویوناراق یونگول قانادلی بیر بولبول کیمی قفسی سیندیریب، الهی عشق گولوستانی سئیرینه اوچوبدور.

 ای بولبول قدسی نه گرفتار قفس‏سن / سیندیر قفسی تازه گولستان طلب ائیله

 بؤیوک عارف، عالیم و متفکرشاعریمیز نسیمی اولدوغو کیمی تانینمامیش، بو باخیمدان مظلوم قالیبدیر. نسیمی مطلق بیر مبارز یا خود یالنیز بیر اومانیست کیمی تانیتدیرانلار اونا ظلم ائدیبلر و بو دنیزین سایسیز اینجی‏لرینی اؤرتولو ساخلاییبلار، اونون مبارزه‏سی و اومانیست اولدوغو دا آنجاق عرفانینا باغلی‏دیر و اوندان آیری بیر شئی دگیل .

 نسیمی‏نین وجودو فرد مطلق / بو توحیدین احددن‏دیر اساسی

 

    ×××××

 

 توحید ایچینده نقطه اسراری بولموشام / صاحب‏نظر گره ک کی بو حاله خبیر اولا

 نسیمی‏نین عرفانی بیر مقاله‏یه و نئچه صحیفه‏یه سیغمایاندیر. اونا آنجاق بیر باش اوزالتماغا نئچه - نئچه کتابلار یازیلمالی‏دیر.

 فکر ائدرم کی یازاییم ذرّه‏جه عشق سیررینی / بحر مداد، آغاج قلم، تاس فلک دوات اولور

 آنجاق نسیمی‏نین اولو روحوندان اوتانا - اوتانا نسیمی عرفانینا نئچه اشاره‏ایله کفایت لنمه‏لی‏یم .

 نسیمی بوتون عرفان عالمینده سئیر ائدنلر کیمی زامانین و کایناتین قاتلاریندان چیخاراق، هله لیک عالملر یارانمامیشدان اول اؤزونو عاشق بیلیر:

 یئر ایله گؤی بنا اولمازدان اوّل / نسیمی عاشق ایدی اول جماله

 بو نسیمی عشقی ذرّ عالمینده و قرآن کریمدن آلیناراق بوتون عارفلرین ازبری اولان «الست» گونونون محصولودور. نسیمی عارفلر یانیندا منفی معنا داشیان صوفی‏نی و فقیهی ده هله بو عالمده گزمگه چاغیریر:

 بری گل صوفیا کی مست اولالیم / مست جام می الست اولالیم

    ××××

 عشق ایچینده دین و دلدن گل کئچ ایندی ای فقیه

شیخ صنعان کیمی اول گل سن دخی ترسای عشق

 

آنجاق عارف ایله زاهدین همیشه چکیش - بکیش‏لری اولوب. بو اونو او ایسه بونو قبول ائتمه‏ییبلر.

 زاهدین محراب ایچینده ذکر و طاعت‏دیر ایشی

عاشقین محبوب اؤنونده چنگی زیر و بم دورور

    ××××

 عاشقین اوزو همیشه دلبره قارشی دؤنر / عابدی گؤر کیم نئجه دیواره دؤندرمیش اوزون

 نسیمی عالمینده هر نه وار عشق‏دیر. عشقسیز دیلده خبر، گؤزده ایشیق، مکتبده قورآن و تفسیر اوخوماق هامیسی فایداسیزدیر، اونلارین هامیسینا معنا باغیشلایان عشق و بیر داها عشق‏دیر.

 جاندا کی عشق اولمادی دیلده خبر نه فایده / گؤزده کی گؤرمک اولمادی نور بصر نه فایده

 هر کیمی کیم ازلده اول بی‏نصیب اولدو معنیدن / آیت و تفسیر و کلام آنا خبر نه فایده

 هر ایشه، بیر قابلیت لازم‏دیر. هر کسین هر نه‏یه استعدادی و چیخاری اولمادیغی کیمی عشق تکین ایلاهی بیر وارلیغین دادین دا آنجاق محرم اولانلار بیلر، نامحرم‏لر ایسه کنارا گئتمه‏لی اولورلار و اسراری دینله‏مگه لایق گؤرونمورلر:

 دگمه نامحرم نه بیلسین عاشقین اسرارینی / محرم اول اسراره گیر یا مندن اسرار ایسته‏مه

    ××××

 عاشقین اسرارینی عاشق گرک‏دیر کیم بیله / اولمایان عاشق نه بیلسین عاشقین اسرارینی

 عرفان و الله معرفتی یعنی تانرینی تانیماق هر کسین پایینا دوشمز و هر کسدن معرفت آلینماز و عرفان الده ائتمک اولماز:

 معرفت‏دیر خالص آلتون سکّه‏سی فضل و هنر/ آلتونو تانی دغلدن آری دینار ایسته‏مه

 هئچ کیمسه نسیمی سؤزونو درک ائده بیلمز/ بو قوش دیلی‏دیر بونو سلیمان بیلیر آنجاق

 

 عارفین بو حالین عارف اولمایان بیلمز:

 نور و صفا ایچینده‏یم غرقه ولی بو حالتی / اوْل نه بیلیر کی دوشمه‏دی مهر روخون هواسینه

 عارف اؤزونو هر آن تانری تعالا ایله اوز - اوزه و اؤزونو اونون تاپی‏سیندا و محضرینده گؤرور اونا گؤره ده تانریدان باشقاسی اونو ماراقلاندیرمیر:

 اوزونو - قاشینی گؤرن قارشی به قارشی، گؤز به گؤز

سانما کی باخا اول گؤیون بدرینه یا هلالینه

 تانریدان اؤزگه‏سینه سئوگی بسله‏ین‏لر ایسه کاینات دوردوقجا اونون حسرتینده افسوس ائده‏جک‏لر :

 تا ابد حرمان ایمیش حقدن نصیبی هر کیم اوْل / سندن ای دلبر ایکی عالمده دیدار ایسته‏مز

 عارف‏لر دونیاسینین باشقا اؤزل‏لیک‏لریندن اونلارین هر یئرده و هر نه‏ده تانری تعالانی گؤرمک‏لری‏دیر. عارف داشدا - قاشدا، آغاجدا - قورودا - یاشدا آللاهی گؤرور :

 گؤزوندن گرچی پنهان‏دیر نگارین صورتی امّا / گؤرونن وجهی‏دیر آنین نظر قیلدیقجا هر جایه

 و ائله بونا گؤره‏دیر کی او بوتون عالمی سئویر، بوتون عالمه و عالمده‏کی‏لره سئوگی بسله‏ییر، عرفان عالمینده ایکی‏لیک آرادان گئدیر (دونیا و عقبادا بیردیر یار توتمون یار ایکی) بوتون عالم واحد بیر وارلیق داشی‏ییر اوندا آغ دا، قارا دا تانری نین یارانمیشی‏دیر. عارف‏لر قاتیندا اختلاف یوخدور و عالم بیرلیکده تانرینی چاغیریر :

 جرعه جام ایلاهی عاشقی مست ائیله‏دی / جام مست و باده مست و ساقی ابرار مست

 چنگ و دف، هم عود و نئی سرمست اولور افغان ائدر / بو خراباتین ایچینده سؤیلنن گفتار مست

    ××××

 علم قرآن و حدیث و خبر و وعظ ایله درس / قامو بیر معنی ایمیش بونجا بو تکرار نه‏دیر؟

 

عرفان دوشونجه‏لرینده مسجد ایله کلیسانین، کعبه‏ایله بتخانه‏نین مقامی بیردیر. اونلارین ایچینده ائشیدیلن هر سیزیلتی و هر تاپینما و چئشیتلی عبادت‏لر هامیسی نهایتده تانری تعالایا عاید اولور:

 صفاسیز صوفی‏نی گؤر کیم حرام دئر دینله‏مز سازی

 کی اهل حق اولان کیشی نه غم، گیرسه کلیسایه

 بؤیوک عارف مولوی دئمیشدی : صوفی ابن‏الوقت اولار. یعنی کئچنه قلم چکر، اؤز دوشونجه‏سینی گله‏جک‏ایله چالیشدیرماز و الینده‏کی زامانی هئچ قیمت‏ایله الدن وئرمه‏یرک اوندان نهایت قدر فایدالانار و اؤزونو تانریسینا یاخینلادار. مختلف عارف‏لر بو حاقدا اؤز دوشونجه‏لرینی بیلدیریبلر. آذربایجان ادبیاتی نین گؤرکملی عارفی نسیمی ده بو حقیقته گؤزل یاناشیر:

 گل بو دمی خوش گؤره‏لیم اول کئچن دم دم دگیل

کیم بو دم قدرینی بیلمز ائیله بیل آدم دگیل

 غافل اولما دم اوزات وئرمه دمی اؤزگه دمه / اول کئچن دمدن نه حاصل چون بیزه همدم دگیل

 آدم ایسن دم بو دم‏دیر قویما بو دم فوت اولا / حاصل عمر جوانی باده کئچر دم دگیل

 

قالانینی ایکینجی حصه ده اوخویون

 

 (منبع: دو هفته نامه «دنیز» - شماره 5 – مورخ 6/ 9/ 90 – چاپ ارومیه)


  
<   <<   11   12   13   14   15   >>   >