در مذمت عالمان بی عمل - خلخالی
عالم بزرگ و شاعر برجسته مرحوم شیخ محمدباقر خلخالی (قرن 13 و 14 هجری) جایگاهی والا در شعر کلاسیک آذربایجان دارد و منظومه طنزآمیز اجتماعی، اخلاقی و عرفانی «ثعلبیه» ( سرگذشت تمثیلی یک روباه) از خلخالی در ردیف شاهکارهای ادبی ترکی آذری است. ابیاتی از این اثر جاودانه را با عنوان فارسی «در مذمت عالمان بی عمل»باهم زمزمه کنیم:
در مذمت عالمان بی عمل
بلی عالم اولان عامل گره کدیر
شریعت امرینه کامل گره کدیر
چو عالم گئتمسه اؤز بیلدیگینه
یقیناً اعتقادی یوخدی دینه
اؤزون «لاتأکلوا» حکمون دئیرسن
یتیمون مالینی یکجا یئیرسن!
دوروب اؤزگه لره دقت دوتارسان
الیوه دوشسه قورت کیمی اوتارسان
معاش کار و بارون عشوه دندیر
هامی خورد و خوراکین رشوه دندیر
دگول لایق سنه عالم دئسونلر
یئری واردور سنه ظالم دئسونلر!
گره ک اولسا پیمبر جانشینی
ائده سر مشق پیغمبر ایشینی
اولور عالم نشان خاتم کل
گلاب اولموش جهاندا مظهر گل
عمل یوخسه شریعتده دولانما
آدون قاضی قویوب، چوخ قاضیلانما!
شریعت اهلی سن آللاهی آتما
گؤزلجه دینیوی دنیایه ساتما
عزیزیم بیر- بیرینه وورما خلقی
اؤزون دیرناق چالوب قیردیما خلقی
گؤرنده پول اوزو قویلو ییخیلما
گؤزتده دال – قاباقین تئز سوخولما
بیله اول شهرتون دوتموش جهانی
آدون دیللرده پیدا و نهانی
کئچوب اندازه دن جاه و جلالون
دخی تعریفه گلمور ملک و مالون
هامی عالم باشیوه آند ایچرلر
سیزون حکموزله قانلاردان کئچرلر
بولار واللهی ای مرد حسابی
نکیر و منکرون اولماز جوابی
گره ک عالم اولان قورخسون خدادن
تغافل ائتمسون روز جزادن
گره ک علم اهلی اهل عشق اولسون
عوام الناس ایچون سر مشق اولسون
اگر عالم یئسه بیر شبهه لی مال
حرامه میل ائدر بی شبهه جُـهّـال
اگر عالم یئیه مال حرامی
بو شیوه کافر ائیلر چوخ عوامی
او عالم کیم ائده دنیایه اقبال
وبالون بوینوما، چؤندر اونا دال
یازیم تقوا یولونی تاپ سعادت
اؤلنده سندن ایسترلر عبادت....
· عظیم غلامعلی پور
هله لیک حسرتده یاشاییرسا جان
بیرگون گؤروشرم سنله یاخیندان
گونش ساچلارینی سینه نین اوسته
سره رم،اوستوندن چکیلسه دومان!
دوشونوب دردینی آغرینی آللام
سنین شهرتیندیر آلیب دونیانی
سن منیمله تانیش من ده سنینله
بس بو تانیشلیغین بهره سی هانی؟
اوزالت اللرینی وئرک ال اله
محبت باغینی بیرگه سئیر ائدک
آیریلیق سؤزونو گتیرمه دیله
سئوگی دونیاسینا باغلیدیر اورک.
باهارین نغمه لی، یاشیل چمنلی
یایلاقلارین دولو سورولر ایله
آل-الوان لاله لر، گوللر، چیچکلر
یاشاییر باشباشا گؤزل ائل ایله.
اوزالت اللرینی وئرک ال اله
مین بیر سئوگیسی وار بو طبیعتین
نغمه لر قوشولسون گرک آدینا
قیمتی وئریلسین گؤزل صنعتین.
گؤزل دیر طبیعت، گؤزل دیر حیات
گؤزلر دیر نغمه کار بولبوللر، گوللر
گؤزل دیر داغلارین سینه سی اوسته
ساچاقلی سونبوللر، بارلی سونبوللر.
بو خسته روحوما جان باغیشلاییر
زیل شکسته لرین، قاتارین سنین
آلیر وارلیغیمی، اختیاریمی
سئویملی قیزلارین، نیگارین سنین.
نئیله ییم سنسیزلیک چتیندیر منه
سیخیر باغریمی بو بایقوشلار سسی!
اوزالت اللرینی وئرک ال اله
یاخاق اؤلکه میزده بهار نفسی!
اوزالت اللرینی...اؤزگه دئییلم
خوشبخت گله جه یین جارچیسییام من
سینیر آرماتوردان توخونان سدلر
بونو من گؤرورم، منه اینان سن!
سحرین باغریندا بوی آتیب شعریم
ایشیق داملالاری یاناغیندادیر
ایزله ییر گونشین یولونو اینان
آزادلیق نغمه سی دوداغیندادیر!
اوزالت اللرینی...ائل بیزیمکی دیر
حسرت یوللارینی، داشینی گل آت
قوشا یاشاماغا نه استخاره
تکلیگین عؤمرونو گل قیسالت، آزالت.
اونوتما گؤزله ییر گؤزللر سنی
لاله- بنؤوشه لی دوزلرده، گؤزل،
سحر دامجی- دامجی نور چیله ینده
اینان آخاجاقسان سؤزلرده، گؤزل.
منبع: دو هفته نامه «دنیز» شماره 4 مورخ 17/8/90 - ارومیه
کتاب بیر دسته گول ( یه دسته گل)
حسین دوستی از نویسندگان پرکار و پرآثار اهری متولد 1338 است. تا حال صدها مقاله و دهها کتاب از وی منتشر شده و عمده آثار ش در زمینه معرفی فرهنگ، هنر، تاریخ و ادبیات منطقه اهر، ارسباران و قره داغ است. اخیراً کتاب ترکی « بیر دسته گول» - جلد دوم کتاب «قاراغ داغ شاعرلری نین تذکره سی» - به قلم این نویسنده محقق و از سوی انتشارات یاران – تبریز 1390 در 1000نسخه و 288 صفحه قطع رقعی - انتشار یافته که مشتمل بر زندگی نامه و اشعار 60 شاعر می باشد. دوستی در پایان مقدمه ترکی خود بر کتاب اظهار امیدواری کرده که در آینده با تهیه اشعار و زندگینامه دیگر شاعران قره داغ، بتواند جلد سوم این مجموعه را تدوین و منتشر نماید. لذا شاعران می توانند با ارسال اشعار و بیوگرافی خود نویسنده را یاری کنند.
منبع: دو هفته نامه «دنیز»، شماره 4، مورخ 17 آبان 90 - ارومیه
مرثیه های دریاچه ارومیه - 8
دنیز بایاتیلاری
حمید واحدی
بو دنیز شانلی دنیز
اوره گی قانلی دنیز
کاش منیم تک اولایدی
کؤنلو طوفانلی دنیز.
بو دنیز دورو دنیز
گؤزومون نورو دنیز
گؤزلریم آغلاماقدان
اولوبدور قورو دنیز.
بو دنیز قارا دنیز
اوره گی یارا دنیز
یاراسی ده رین لشیب
تاپانمیر چارا دنیز.
بو دنیز غملی دنیز
هاواسی سملی دنیز
کاش منیم تک اولایدی
گؤزلری نملی دنیز.
قادین حماسه سی
عرض ارادت به حضرت زینب(س)
احد افخمی نیا - ارومیه
بو کارواندا سؤزون ذوالفقارینی داشی سان
و ظولمو ییخماق اوچون کوکره ییب جوشوب داشی سان
قیامی دوز او سولان لحظه لرده دیرچلتدین
جهانه ثابت اولوندو کی نهضتین باشی سان
سنین اؤنونده یزید آلچاق ایدی خیردالدی
قادین حماسه سی نین، سن یقین تمل داشی سان
جمال حقین عیاندیر بو جلوه گاهیندا
حسین اگر گؤزو اولسا یقین کی سن قاشی سان
اسارتین یوکو، قارداش داغی، بؤیوک حسرت
او خیرداجا اوره یین ایچره گؤر نه لر داشی سان
یقین کی قارداشیوین قانی سنده دالغالانیر
حسینه سن باجیسان، سن وفالی قارداشی سان
اؤنونده دیز چؤکوب آنجاق بوتون قارانلیقلار
گونش حماسه سی سن، اودلانیب ایشیقلاشی سان
حسین نهضتینی سن یاشاتدین عالمده
یاشا کی، کرب وبلاسی دورونجا، سن یاشیسان.